- 1 -

Wprowadzenie

Omawiany plan finansowy sporządzany jest na potrzeby biznes planu stanowiącego

załącznik do wniosku kredytowego na sfinansowanie projektu inwestycyjnego.

Powyższe stwierdzenie implikuje określone konsekwencje w postaci chociażby

konieczności zawarcia w planie finansowym spłat rat kapitałowych od kredytu i odsetek.

Ty niemniej zdecydowana większość prezentowanego planu finansowego ma charakter

uniwersalny i nadaje się do wykorzystania w dowolnym planie finansowym bez względu na

przyjęte źródła finansowania.

- 2 -

Cele planu finansowego

Podstawowe cele planu finansowego stanowią:

1.

Dokonać prognozy przychodów i kosztów na podstawie źródłowych informacji

dotyczących nakładów inwestycyjnych, planowanych źródeł finansowania oraz

sporządzonego harmonogramu, jak i sporządzonej analizy strategicznej

2.

Sporządzić projekcje wyników finansowych Spółki na podstawie prognozy przychodów i

kosztów.

3.

Dokonać prognozy sprawozdań finansowych spółki tj. rachunku zysków i strat, rachunku

przepływów pieniężnych jak i bilansu.

4.

Ocenić zdolność Spółki do spłaty kredytu inwestycyjnego, a w tym przede wszystkim

a)

zdolność do terminowego regulowania odsetek

b)

zdolność do spłaty rat kredytowych

5.

Określić opłacalność ekonomiczną planowanego przedsięwzięcia inwestycyjnego za

pomocą wskaźników NPV i IRR.

- 3 -

Zakres czasowy analizy

Zakres czasowy analizy obejmuje:

1)

okres wyjściowy – okres w którym ponoszone są wydatki inwestycyjne na realizację

inwestycji

2)

najbliższe 3-5 lat w których dokonuje się dokładnej prognozy przychodów, kosztów,

wyników finansowych i projekcji sprawozdań finansowych

3)

lata życia inwestycji po okresie szczegółowej projekcji wyników finansowych w których

prezentowana jest uproszczona prognoza przychodów, kosztów i wyników finansowych

4)

za wyjątkiem harmonogramu spłat kredytu analiza prezentowana jest zwykle w ujeciach

rocznych

- 4 -

Zakres rzeczowy inwestycji

Zakres rzeczowy analizy obejmuje sporządzenie:

1)

zapotrzebowania na kapitał obrotowy netto,

2)

rachunku zysków i strat,

3)

rachunku przepływów pieniężnych,

4)

bilansu uproszczonego ,

5)

analizy wskaźnikowej,

6)

rachunku operacyjnych przepływów pieniężnych i NPV,

7)

analizy progu rentowności i marginesu bezpieczeństwa.

- 5 -

Zało

żenia dotyczące nakładów inwestycyjnych i źródeł ich finansowania

1.

Założenia dotyczące nakładów inwestycyjnych i źródeł ich finansowania powinny wynikać i być

spójne z oszacowanymi w rozdziale 3 nakładami i wykazanymi w tym rozdziale źródłami

finansowania

2.

Nakłady inwestycyjne powinny obejmować wszystkie zamierzone i uwzględnione w

harmonogramie czynności.

3.

W założeniach należy określić ile zostanie wniesionego kapitału własnego oraz w jakiej wysokości

planuje się zaciągnięcie kredytu.

4.

Ź

ródła finansowania powinny zapewniać pokrycie w całości nakładów inwestycyjnych oraz

zapotrzebowania na kapitał obrotowy netto. Wskazane byłoby wystąpienie również określonej

rezerwy gotówki na nieprzewidziane wydatki.

5.

W przypadku planowanych zysków należy również określić, co będzie się działo z

wypracowywanym kapitałem Potencjalnie kapitał taki może być wypłacany w postaci dywidend

lub pozostawiony w spółce, zwiększając tym samym kapitał zapasowy lub rezerwowy.

- 6 -

Prognoza przychodów ze sprzeda

ży

1.

Na prognozę przychodów ze sprzedaży wpływa ilość sprzedanych wyrobów/ usług, jak i

cena po której wyroby/ usługi są sprzedawane.

Ogólnie zatem przychody ze sprzedaży stanowią:

Przychody ze sprzeda

ży = ilość sprzedanych wyrobów/ usług * cena

2.

Analiza dla uproszczenia zakłada zwykle tożsamość programu produkcji i programu

sprzedaży:

(produkcja = sprzedaż)

3.

Wielkość przychodów szacowana jest na poziomie sprzedaży netto tzn. przed

opodatkowaniem podatkiem od wyrobów i usług (VAT)

- 7 -

4.

Prognoza ilości sprzedanych wyrobów.

Współcze

śnie o wielkości sprzedaży nie decydują przede wszystkim możliwości wytwórcze

przedsi

ębiorstwa. Zasadniczo wielkość sprzedaży determinuje popyt.

Stąd też punktem wyjścia do analizy prognozy ilości sprzedanych wyrobów powinna być

dokonana analiza strategiczna w tym przede wszystkim:

a)

Analiza popytu rynkowego i prognozy wzrostu popytu

b)

Analiza konkurencji

c)

Analiza odbiorców (w tym również sytuacja społeczno-demograficzna)

d)

Analiza zagrożenia nową konkurencją

e)

analiza sytuacji ekonomicznej gospodarki,

- 8 -

Oszacowanie wielko

ści popytu na oferowane wyroby/ usługi – etapy:

Wyznaczenie obszaru działalności firmy tj. określenie terytorium z którego firma

zamierza aktywnie pozyskiwać klientów poprzez wszelkiego rodzaju działania

marketingowe takie jak: roznoszenie ulotek, reklama w radiu, prasie, internecie itp.

Obszar taki najlepiej zidentyfikować poprzez określenie państw, województw, miast, czy

też np. zaznaczyć taki obszar na mapie zaznaczając go okręgiem o odpowiednim

promieniu.

Mając wyznaczony obszar działania firmy, posługując się danymi statystycznymi lub

spisami firm należy określić ogólną liczbę osób lub przedsiębiorstw na obszarze

działania firmy.

- 9 -

Na podstawie danych demograficznych określenie ilu z ogólnej liczby osób

mieszkających na danym obszarze znajduje się w grupie docelowych klientów firmy.

Określając grupę docelową należy wziąć pod uwagę przynajmniej takie czynniki jak:

−

przedział wiekowy,

−

płeć,

−

wykształcenie,

−

zainteresowania/ styl życia.

Z założenia z grupy klientów docelowych pozyskuje się zwykle ok. 60%-85% ogólnej

liczby klientów.

W przypadku oferty kierowanej do firm określenie grupy docelowej firm powinno

uwzględniać:

−

rodzaj działalności firmy,

−

charakter działalności,

−

wielkość firmy.

- 10 -

Określenie co która osoba z grupy docelowej obecnie korzysta bądź zamierza w

najbliższym czasie skorzystać z oferowanych przez firmę wyrobów/ usług.

Metody:

a)

na podstawie danych statystycznych pozyskanych z branżowych biuletynów, bądź

czasopism/ gazet/ pism o charakterze ogólnym;

b)

na podstawie danych pozyskanych od konkurencji (po odpowiednim ich

„przeliczeniu” i zastosowaniu do otoczenia otwieranej firmy);

c)

na podstawie ankiet (uwaga: ważne jest odpowiednie sformułowanie pytań, wybranie

odpowiednio licznej i prawidłowo dobranej próbki osób oraz zachowanie pewnego

krytycyzmu co do uzyskanych odpowiedzi).

- 11 -

Określenie planowanego udziału w rynku w pierwszym roku działalności.

Szacując planowany udział w rynku pod uwagę należy ocenić w stosunku do swojej firmy jak

i konkurentów przynajmniej następujące parametry:

d)

lokalizacja,

e)

godziny otwarcia,

f)

powierzchnia użytkowa lokalu,

g)

liczba zatrudnionych osób.

Uwzględnić należy również, że firma dopiero powstaje i nie jest znana na rynku. Wśród

konkurentów uwzględnia się wszystkie firmy, które pozyskują klientów z obszaru działania

„naszej” firmy, a zatem nie tylko te, które na tym obszarze mają swoją siedzibę!

- 12 -

Określenie planowanego wzrostu przychodów firmy w kolejnych latach.

Wzrost przychodów firmy w kolejnych latach jest wypadkową:

a)

wzrostu rynku do którego określenia należy wziąć pod uwagę:

•

wzrost gospodarczy,

•

fazę cyklu życia oferowanych produktów.

b)

wzrostu udziału w rynku będącego efektem lepszej znajomości firmy.

Dochodzenie do docelowego udziału w rynku przyjmuje się najczęściej na 3-5 lat.

Prognozując przychody w kolejnych latach wziąć pod uwagę należy również przewidywaną

nową konkurencję, która w istotny sposób może ograniczać przewidywane udziały firmy w

rynku.

- 13 -

Przykładowy schemat dochodzenia przez firmę do docelowego udziału przedstawia poniższy

schemat:

Wzrost udziału w rynku w zale

żności od okresu istnienia firmy.

1

2

3

4

Udział w
rynku

Czas w latach

- 14 -

5.

Prognoza ceny

Prognozując cenę należy uwzględnić:

a)

ceny konkurencji

b)

koszty wytworzenia usługi/ wyrobu

c)

zmiany cen w kolejnych latach wskutek inflacji, pojawienia się nowej konkurencji i

innych czynników zidentyfikowanych w analizie strategicznej,

d)

ceny hurtowe/ detaliczne, bądź abonamentowe/ jednorazowe oraz ewentualne

planowane upusty/ rabaty.

Zadanie

Określ etapy procedury szacowania przychodów ze sprzedaży

- 15 -

Pozostałe zało

żenia do przychodów stosowane w planach finansowych

Prognoza przychodów pomija nieodłącznie towarzyszące każdej działalności:

−

przychody z operacji finansowych,

−

pozostałą sprzedaż

−

zyski nadzwyczajne,

ponieważ odgrywają one marginalną rolę z punktu widzenia generowania dochodów, a stopień

ich przewidywalności jest bardzo mały

- 16 -

Prognoza kosztów podstawowej działalno

ści operacyjnej

Prognoza kosztów działalności powinna stanowi efekt wnikliwej kalkulacji jednostkowych kosztów

produkcji oraz oszacowania kosztów stałych działalności dotyczących zwłaszcza amortyzacji,

wynagrodzeń oraz obsługi administracyjnej.

Dokonując prognozy kosztów należy uwzględnić wszystkie rodzaje ponoszonych w przedsiębiorstwie

kosztów rodzajowych tj.:

−

wartość towarów w cenie nabycia,

−

amortyzacja,

−

zużycie materiałów,

−

usługi obce,

−

podatki i opłaty

−

wynagrodzenia,

−

ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia,

−

pozostałe koszty.

- 17 -

Koszt: „wartość towarów w cenie nabycia” występuje w przedsiębiorstwach handlowych i

określa ile firma zapłaciła za towary, które następnie podlegają odsprzedaży.

Kosztem odpowiadającym „wartości towarów w cenie nabycia” w firmach produkcyjnych jest

zużycie materiałów określające koszty zakupu i przetworzenia materiałów procesie

produkcyjnym.

Koszt amortyzacji określa roczne zużycie poszczególnych składników majątku trwałego.

Obliczając roczną amortyzację należy pamiętać przede wszystkim, że grunty oraz dzieła sztuki

nie podlegają amortyzacji. Zatem inwestując w nieruchomości należy określić, ile z jej wartości

przypada na:

−

grunty,

−

budynki i budowle,

−

wyposażenie budynków i budowli.

Poddaje się amortyzacji jedynie budynki i budowle oraz ich wyposażenie. Stawki amortyzacji

muszą być zgodne z przepisami obowiązującego prawa.

- 18 -

Koszty usług obcych obejmują świadczenie usług na rzecz przedsiębiorstwa przez inne

podmioty gospodarcze lub osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą

W ramach pozycji „usług obcych” należy przede wszystkim uwzględnić ewentualnie

prognozowane koszty:

−

wynajmu,

−

usług transportowych,

−

usług sprzątania,

−

usług naprawczych i remontowych,

−

usług telekomunikacyjnych i pocztowych

−

związanych z promocją i reklamą.

- 19 -

W ramach prognozowanych kosztów działalności operacyjnej podatków i opłat uwzględnić

należy przede wszystkim:

−

podatki od nieruchomości,

−

podatki od środków transportowych,

−

podatek od czynności cywilno-prawnych,

−

opłaty notarialne i sądowe (niezwiązane z zakupem środków trwałych),

−

opłaty za korzystanie ze środowiska.

W ramach kosztów wynagrodzeń należy uwzględnić wynagrodzenia brutto zatrudnianych osób

zarówno etatowych jak i w oparciu o umowy zlecenia, czy też umowy o dzieło.

Koszty „ubezpieczeń społecznych i innych świadczeń” obejmują przede wszystkim obciążające

pracodawcę – składki z tytułu ubezpieczenia społecznego, na Fundusz Pracy i Fundusz

Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

- 20 -

„Pozostałe koszty” w przypadku nowo-zakładanej działalności gospodarczej mogłyby dotyczyć

kosztów planowanych delegacji służbowych, czy też ryczałty za używanie samochodów do

celów służbowych.

Prognoz

ę kosztów podstawowej działalności operacyjnej należy oprzeć o analizę

strategiczn

ą tj. uwzględnić zmiany cen oraz wielkość ponoszonych kosztów w związku ze

wzrostem skali działalno

ści!

Po dokonaniu wst

ępnej prognozy kosztów należy jeszcze raz przeczytać analizę

strategiczn

ą, by sprawdzić, czy uwzględniono koszty wszystkich planowanych działań!

- 21 -

Pozostałe zało

żenia do kosztów stosowane w planach finansowych

1.

Podobnie jak w przypadku przychodów prognoza kosztów pomija nieodłącznie

towarzyszące każdej działalności:

−

Pozostałe koszty operacyjne,

−

straty nadzwyczajne.

ponieważ odgrywają one marginalną rolę z punktu widzenia generowania dochodów, a stopień

ich przewidywalności jest bardzo mały.

2.

W ramach kosztów finansowych uwzględnia się przede wszystkim koszty odsetek od

kredytów. Szacując prognozowane odsetki od kredytu w określonym roku należy je

oszacować zgodnie z prognozowaną na ten rok stopą procentową (uwzględniając prognozy

z analizy strategicznej)

3.

W założeniach należy określić również planowaną stawkę podatku dochodowego (zgodnie

z planowanymi stawkami wynikającymi z analizy strategicznej).

- 22 -

Podstawowe zało

żenia i parametry kredytu inwestycyjnego

Do podstawowych parametrów związanych z kredytem inwestycyjnym zaliczyć należy:

1)

wielkość kredytu,

2)

okres kredytowania,

3)

ilość i wysokość poszczególnych transz

4)

karencja spłaty kredytu,

5)

karencja spłaty odsetek,

6)

okresy spłaty rat kapitałowych i odsetek,

7)

oprocentowanie w skali roku,

8)

metodologia spłaty odsetek i rat kapitałowych

- 23 -

Wielko

ść kredytu oznacza kwotę zaciąganego kredytu.

Okres kredytowania oznacza okres na który kredyt jest zaciągany. Okres ten należy podać w

latach.

Często wypłata kredytu inwestycyjnego występuje w ratach (transzach) w zależności od

zapotrzebowania na kapitał w związku z realizacją określonego etapu inwestycji. W takim

przypadku należy określić na ile transz kredyt ma zostać podzielony oraz w jakiej wysokości

mają być wypłacane poszczególne transze.

Karencja spłaty kredytu oznacza odroczenie w spłacie rat kredytowych. Często stosuje się w

praktyce zasadę, że kredyt nie podlega spłacie aż do zakończenia procesu inwestycji i wypłaty

ostatniej transzy kredytu.

Karencja spłaty odsetek oznacza analogicznie jak karencja spłaty kredytu, odroczenie w

płatności, z tym, że w tym przypadku odroczenie dotyczy spłaty odsetek. Najczęściej odsetki nie

podlegają karencji. Gdyby natomiast odsetki podlegały karencji, oznaczałoby to wzrost sumy

kredytu o naliczone a niezapłacone jeszcze odsetki.

- 24 -

Okresy spłaty rat kapitałowych i odsetek oznaczają, w jakich odstępach czasu będzie

następowała spłata kredytu. Najczęściej kredyty spłacane są w odstępach miesięcznych, tym

niemniej może zostać ustalony inny okres np. kwartał, półrocze, czy rok.

Oprocentowanie w skali roku oznacza stopę procentową wg której naliczane są odsetki. Często

oprocentowanie kredytów inwestycyjnych uzależnione jest od jakieś zmiennej. W przypadku gdy

prognozuje się zmiany tej zmiennej w przyszłości należy również uwzględnić to w

oprocentowaniu kredytu i ostatecznie w wysokości płaconych odsetek.

Zasadniczo występują dwa sposoby spłaty kredytu tj. w ratach równych lub w ratach

malejących.

Spłata w ratach malejących polega na wyznaczeniu równej raty kapitałowej od kredytu w całym

okresie inwestycyjnym oraz naliczenia odpowiednich – przypadających na ten okres odsetek.

Spłata kredytu w ratach równych oznacza, że spłacający spłaca co miesiąc taką samą kwotę

(przy założeniu, że oprocentowanie nie ulega zmianie). To znaczy nie zmienia się suma

płatności raty kapitałowej i odsetek. Oznacza to w praktyce, że comiesięcznie zmniejsza się

wielkość płaconych odsetek, natomiast wzrasta rata kapitałowa od kredytu.

- 25 -

Test sprawdzaj

ący

1.

Wymień cele planu finansowego.

2.

Co obejmuje zakres czasowy planu finansowego?

3.

Co obejmuje zakres rzeczowy planu finansowego?

4.

Omów procedurę prognozy planu finansowego.

5.

Jakie są etapy wyznaczania wielkości popytu?

6.

Przedstaw graficznie wzrost udziału w rynku w zależności od okresu istnienia firmy.

7.

Jakie czynniki bierze się pod uwagę ustalając prognozę cen?

8.

Dlaczego nie dokonuje się prognozy przychodów z operacji finansowych, pozostałej

sprzedaży, jak i zysków nadzwyczajnych?

9.

O czym należy pamiętać prognozując koszty amortyzacji?

10.

Co oznacza karencja spłaty kredytu?