Bliski Wschód
Region ten jest kolebką wielkich
Przez kilka tysiącleci był centrum starożytnego świata.
Obszar ten położony jest na styku trzech kontynentów:
Obejmuje on
położone w południowo-zachodniej
. Najczęściej do
krajów Bliskiego Wschodu zalicza się:
; niekiedy również
. Iran i
Turcja zaliczane są do peryferii Bliskiego Wschodu i pełnią funkcję tzw. „państw-
pomostów” łączących Bliski Wschód z państwami Azji Środkowej oraz Europy
Południowo-Wschodniej. W sumie państwa te zajmują powierzchnię ok. 10 mln
km² z liczbą ludności ok 350 mln mieszkańców
Palestyna
Nazwą Palestyna obejmowano obszar o różnie określanych granicach. Współcześnie
nazwa Palestyna odnoszona jest najczęściej do obszaru
z lat
i obszarów
). Terytorium to nie pokrywa się z obszarem
Palestyny historycznej, obejmującym północną i środkową część obecnego państwa
oraz zachodnią część
Ziemia Izraela była święta dla Żydów od czasów
Ziemia Izraela została obiecana Żydom przez
Znajdują się tutaj najświętsze miejsca judaizmu. Zgodnie z tradycyjną
około
rozpoczął panować nad
Ziemią Izraela.
i następne państwa żydowskie istniały przez tysiąc
lat
Żydowska obecność w regionie osłabła po klęsce
przeciwko
. Skutkiem tego było wygnanie większości Żydów z
Ziemi Izraela
Ziemia Izraela została około
podbita przez muzułmanów. Następnie przechodziła
. W
Ziemia Izraela stała się częścią
, które
rządziło regionem do
Początki ruchu syjonstycznego
Pierwsza duża fala nowoczesnej imigracji, znana jako
, zaczęła się w
, gdy Żydzi zaczęli uciekać przed pogromami w
. Do istniejącego już
wcześniej teoretycznego ruchu
austro-węgierski dziennikarz
dodał nurt polityczny, który poprzez postawienie społeczności
międzynarodowej pytania o dalsze losy "kwestii żydowskiej" dążył do stworzenia
żydowskiego państwa w Ziemi Izraela. W
Herzl wydał książkę pod tytułem Der
Judenstaat" (
Państwo żydowskie), w którym przedstawił wizję przyszłego
państwa. W następnym roku otworzył I Kongres Syjonistyczny.
Podczas tej pierwszej fali emigracyjnej do Palestyny przybyło ok 25-35tys. Żydów.
) zaczęła się po pogromie w
. Około 40 000
Żydów osiedliło się wówczas w Palestynie. W obu tych falach imigracji wzięli udział
w większości
, ale w drugiej aliji uczestniczyli także pionierzy
Kibuc to spółdzielcze gospodarstwo rolne w
, w którym ziemia i
są własnością wspólną. Pomimo że inne kraje miały spółdzielcze
gospodarstwa, to jednak nigdzie nie zostały one tak rozwinięte jak w
. Kibuce
odegrały znaczącą rolę przy tworzeniu państwa
i nadal odgrywają znaczącą
rolę w narodowej gospodarce.
Pierwszy kibuc –
– założono w
Zasady życia w kibucach przypominały w pewnym stopniu niektóre postulaty
utopijnego
, choć ich założyciele nie odwoływali się do tej ideologii.
Główną zasadą był brak własności prywatnej, wspólnota całego majątku, wspólnota
dzieci oraz całkowita równość kobiet i mężczyzn. W tym kontekście kibuce
realizowały także częściowo postulaty
. W kibucach
negowano istnienie tradycyjnych
Był to swego rodzaju eksperyment społeczny i gospodarczy.
O ile w sferze gospodarczej kibuce funkcjonowały i nadal funkcjonują świetnie
dostarczając większości żywności jaka jest konsumowana w Izraelu, a nawet
produkując żywność na eksport, wdrażając najnowocześniejsze technologie i
nawadniając olbrzymie pustynne i pólpustnne obszary; to w sferze społecznej
pokazały, że nie łatwo jestwykorzenić ze świadomości człowieka tak naturalne
pojęcia jak własność prywatna czy tradycyjnych ról płciowych.
Z biegiem czasu zrezygnowano z wielu najdalej idących postulatów ruch a naukowe
obserwacje pokazały, że po pewnym czasie społeczności powróciły do tradycyjnych
ról płciowych .
Poruszam ten temat aby pokazać, że wielu z. emigrantów żydowskich
przybywających do Palestyny chciało realizować postulaty państwa socjalistycznego
czy nawet komunistycznego
, która stwierdzała, że rząd Jego Królewskiej
Mości przychylnie zapatruje się na ustanowienie w Palestynie domu dla narodu
żydowskiego.Zadeklarowano więc poarcie dla idei powstania państwa żydowskiego w
Palestynie. Grupa pięciu żydowskich batalionów wchodzących w skład
wzięła udział w zajęciu Palestyny przez wojska brytyjskie. Arabski
sprzeciw wobec brytyjskiego planu okazał się w zamieszkach
, na które Żydzi
odpowiedzieli utworzeniem organizacji militarnych
Po pierwszej wojnie światowej i traktacie w Sevres z 1920 obszar Palestyny
przeszedł spod panowana tureckiego pod opiekę Brytyjczyków.
Zaczął się okres
administracji cywilnej w Brytyjskim Mandacie
Palestyny.
Lata 1919-1923 to także okres kolejnej fali żydowskiej emigracji.
W maju
dokonali krwawych pogromów
. Były to pierwsze tak poważne wystąpienia antyżydowskie wywołane
niezadowoleniem ludności arabskiej ze wzmożonej emigracji żydowskiej.
W latach 1924-1940 kolejne 2 wielkie fale emigrantów żydowskich przybyły do
Palestyny, byli to głównie mieszkańcy Polski i Europy Zachodniej uciekający przed
rosnącym w siłę nazizmem.
Narastały także nastroje antyżydowskie wśród Arabów, dochodziło do krwawych
starć.
W czasie wojny do Izraela przybywali ci nieliczni Żydzi, którym udało się zbiec z
ogarnięej wojną Europy.
bezskutecznie usiłowała nakłonić
państwa arabskie
do utworzenia wspólnego sojuszu i pozyskania
w ten sposób Arabów jako sprzymierzeńców w wojnie z
Wykorzystywano przy tym ideę polityczną
, która przyczyniła się do
pobudzenia narodów arabskich do walki z pozostałościami
. W dniu 22
przedstawiciele
spotkali się w celu utworzenia
której celem było koordynowanie wspólnej polityki arabskiej
Liczne organizacje Żydowskie starały się organizowac Imigrantów, przygotowywać
do przyszłej walki o włsne państwo. Działalność ta nasiliła się zwłaszcza po 1945r.
Narastało napięcie na linii Żydzi-Palestyńczycy. Po zakończeniu
nasiliły się walki pomiędzy
. Skala starć powoli
zdawał sobie sprawę, że sytuacja w
wymyka się
spod kontroli, dlatego
roku oficjalnie przekazał sprawę
Organizacji Narodów Zjednoczonych
roku powołano komisję
Zjednoczonych do sprawy Palestyny
i utworzenie dwóch państw: żydowskiego oraz arabskiego.
29 listopada 1947
Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych
przyjęło Rezolucję nr. 181. Była to decyzja w sprawie podziału
W myśl Rezolucji:
•
państwo żydowskie miało liczyć 14 257
powierzchni i 935 tys.
mieszkańców;
•
państwo arabskie miało liczyć 11 664 km² powierzchni i 814 tys. mieszkańców.
Państwo żydowskie miało składać się z trzech kawałków, o trudnych do obrony
granicach. Poza jego granicami miała być także stolica
i symbol tradycji
Pomimo to
, natomiast Arabowie odrzucili.
, arabskie oddziały zbrojne w
rozpoczęły
kampanię ataków na żydowską komunikację pomiędzy osiedlami żydowskimi.
przemoc bardzo szybko przybrała rozmiary prawdziwej
roku W następnych dniach doszło do
eskalacji przemocy. Starcia, incydenty zbrojne, podpalenia, morderstwa, napady,
grabieże rozprzestrzeniły się po całym kraju
Był to początek wojny domowej w Mandacie Palestyny.
w
powstał komitet wojskowo-techniczny koordynujący pomoc dla Arabów w
. Był on wspierany przez wysokich oficerów
.Początek zawiązywania sie koalicji arabskiej, antyizraelskiej
Korzystając z dużej pomocy państw
W grudniu
oficjalnie nie angażowała się w konflikt
, jednak
zawarto w
tajne porozumienie
wyrazili zgodę na
arabskiej części
Stanowisko Stanów Zjednoczonych
Administracja
na dostawy
i z tego powodu zapowiedziała gotowość do
wycofania swojego poparcia dla planu
Organizacji Narodów Zjednoczonych
podziału
. Zasugerowano możliwość rozmieszczenia międzynarodowych sił
rozjemczych i pozostawienia Palestyny pod międzynarodową kontrolą
Stanowisko ZSRR
oficjalnie ogłosił
na dostawy
, jednak
poparł pomysł dostarczenia pomocy wojskowej dla
poprzez
. Pomoc ta odegrała zasadniczą rolę podczas wojny.
Podsumowanie
oddziałom żydowskim udało się opanować
większość strategicznych punktów w
i na wybrzeżu, w szczególności ważne
. Nie zdołano jednak przełamać impasu w rejonie
prowadzili działania w sposób chaotyczny, nie umiejąc
wykorzystać liczebnej i technicznej przewagi w lokalnych starciach.
Niezwykle niepokojącym zjawiskiem było pojawienie się dużej fali arabskich
uchodźców (około 300 tys. ludzi do maja
), którzy z Palestyny przechodzili do
15 maja 1948 wygasał mandat brytyjski w Palestynie a Izrael ogłosił niepodległość
14 maja
Plan arabskiej inwazji na Palestynę
roku podczas szczytu państw
generał Ismail Safwat po raz kolejny wezwał do rozmieszczenia
armii na
. Miałyby one przeprowadzać małe operacje wojskowe
osiedlom, przygotowując się do inwazji na dużą
skalę
Pierwsza wojna izraelsko-arabska 1948-1949 jest nazywana przez
wojną o niepodległość
Wojna rozpoczęła się po ustaniu
Proklamacji Niepodległości Izraela
w dniu 14 maja
Walki trwały ok 10 miesięcy i mimo przwagi liczebnej i technicznej strony Arabskiej
nie doprowadziły do likwidaji rodzącej się państwowości Izraelskiej.
Izrael opanował cześć Libanu i ogromne połacie pustyni Negew na południu
Palestyny.
Ogromną rolę w konflikcie odegrała pomoc dla Izr. Ze strony ZSRR zwłaszcza
dostawy broni kupowanej przez Izrael w Czechosłowacji i dostarczanej do Izr. Drogą
powietrzną.
1949 zawarto porozumienie o zawieszeniu broni pomiędzy Izraelem a
Libanem. W zamian za rozejm, Izrael wycofał swoje oddziały z terytorium
Libanu
1949 zawarto kolejny rozejmowy układ izraelsko-jordański, na mocy
którego Izrael zgodził się na zastąpienie w Samarii wojsk irackich jordańskim
Legionem Arabskim. W zamian za to, Jordania zgodziła się na utrzymanie przez
Izrael pustyni Negew. Natomiast nie uregulowana została sprawa Jerozolimy
20 lipca 1949 zawarto rozejmowy układ izraelsko-syryjski. Ustalono linię
demarkacyjną pomiędzy oboma państwami
. Irak i Arabia Saudyjska nie
wyraziły zgody na podpisanie jakiegokolwiek porozumienia o zawieszeniu broni z
Izraelem.
Pierwsza wojna izraelsko-arabska w rzeczywistości nie zakończyła się, gdyż nie
zawarto żadnego
, a działania wojenne przerwano jedynie na
. Formalnie wojna pomiędzy Izraelem a państwami arabskimi
nadal trwała. Jednak de facto Palestyna została podzielona
między Izrael (zajął 77
terytorium kraju, czyli o 21% więcej niż przewidywała to
rezolucja ONZ z
), Jordanię (zajęła Judeę i Samarię) oraz Egipt (zajął Strefę
Gazy).
Zawieszenie broni ustabilizowało sytuację na frontach, których linie stały się
granicami państwowymi. Były one jednak nieustannie naruszane przez napady grup
arabskich fedainów, którzy urządzali zasadzki w rejonie przygranicznych żydowskich
osiedli. W odwecie izraelska armia przeprowadzała operacje w głębi Strefy Gazy i
Zachodniego Brzegu Jordanu. W ten sposób zawieszenie broni było łamane przez
wszystkie strony konfliktu.
Żadne z państw członkowskich Ligi Arabskiej nie uznało istnienia państwa
żydowskiego w Palestynie, dodatkowo ogłaszając
gospodarczy Izraela. Wiele
państw w obawie przed reperkusjami w stosunkach z krajami arabskimi, nawet nie
podejmowało próby zbliżenia do Izraela.
Uchodźcy palestyńscy[]
Łączną liczbę uchodźców szacuje się na około 750 000 osób, z których 460 000
znalazło się ostatecznie w Jordanii, 100 000 w Libanie, 80 000 w Syrii, a reszta
znalazła się w rejonie Gazy . Problem uchodźców palestyńskich do chwili obecnej
budzi wiele emocji na całym świecie
To państwa arabskie wzywały ich do opuszczenia swoich domów, potem tego
żałowały.
W 1948 roku 68% uchodźców arabskich opuszczając Palestynę nie widziało ani
jednego izraelskiego żołnierza
. Nie zmienia to jednak stanu rzeczy, że obecność
palestyńskich uchodźców do tej pory destabilizuje sytuację polityczną, gospodarczą i
militarną na Bliskim Wschodzie. Państwa arabskie wciąż uniemożliwiają
Palestyńczykom asymilację, wykorzystując ich niezadowolenie do wywierania
nieustannego nacisku na Izrael Jest to jedna z przyczyn podsycających
i utrudniająca postęp wysiłków pokojowych na Bliskim Wschodzie.
Izrael został przyjęty do Organizacji Narodów Zjednoczonych
Chociaż państwa arabskie nie uznały jego istnienia i nie ustawały w dążeniach do
jego likwidacji Gamal Abdel Naser prezydent Egiptu od 1954r powiedział w 1960 r.,
że samo istnienie Izraela stanowi wypowiedzenie wojny.
Kryzys sueski
W Egipcie postępowała stopniowa radykalizacja nastrojów społecznych i w 1952
oficerowie armii przeprowadzili zamach stanu, który zakończył rządy króla
będącego brytyjską marionetką i wprowadzili pół-
wojskową. Nowy rząd
prowadził agresywną politykę antyizraelską, wspierając m.in.
na co izraelska armia odpowiadała rajdami niszczącymi arabskie obozy szkoleniowe
w
Wymusił także by W roku 1954 wojska brytyjkie opuściły strefę kanału sueskiego
Rozpoczą zakupy broni od państw bloku wschodniego,w 1956 podją decyzje o
nacjonalizacji K. Sueskiego. W Suez Canal Company 44% akcji posiadały brytyjskie
firmy i banki. W momencie nacjonalizacji całość przeszła na własność skarbu Egiptu.
Naser zaplanował, że wysokie opłaty za korzystanie z Kanału Sueskiego pomogą
Egiptowi zebrać brakujące fundusze na budowę
. W
praktyce jednak opłaty te całkowicie zablokowały ruch przez Kanał.
zostało zawarte porozumienie brytyjsko-francuskie w sprawie interwencji zbrojnej w
Egipcie Brytyjczycy nakłonili do wspólnego ataku także Izrael, któremu Egipcjanie
blokowali dostęp do kanału.
1956 roku o godzinie 17.00 Izrael rozpoczął Operację "Kadesz".
Na początku listopada Atak brytyjskich i franc. Spadochroniarzy na strefę kanału S.
Stany Zjednoczone nie były zainteresowane dalszym trwaniem konfliktu na Bliskim
Wschodzie i ewentualnym przejęciem kontroli nad Kanałem Sueskim, gdyż mogło to
grozić eskalacją konfliktu na cały region i grozić nieobliczalnymi skutkami.
Dodatkowo administracja
została zaskoczona
. Eisenhower
obawiał się, że Naser może oficjalnie zwrócić się do Związku Radzieckiego z prośbą
o pomoc wojskową. Mogłoby to doprowadzić do dalszego wzrostu napięcia z
i spowodować bezpośredni konflikt wojskowy między
Zachodem i ZSRR, i ostatecznie przekształcić
w prawdziwy konflikt
zbrojny na skalę globalną.
Efekty polityczne konfliktu dla Francji i Wielkiej Brytanii okazały się wysoce
negatywne. Zdecydowała o tym postawa Stanów Zjednoczonych, dla których konflikt
ten był bardzo niewygodny. Groźba kryzysu gospodarczego spowodowała upadek
rządu brytyjskiego premiera
wycofał siły wojskowe z Egiptu w marcu 1957. Francuzi wycofali swoje wojska
kilka tygodni wcześniej. Często twierdzi się, że upadek rządu Anthony Edena był
swoistym symbolem końca Imperium Brytyjskiego. Konflikt wykazał, że Wielka
Brytania nie może już praktycznie prowadzić całkowicie samodzielnej polityki
zagranicznej, gdyż w każdym poważnym konflikcie międzynarodowym decydującą
rolę odgrywają relacje między "supermocarstwami" tj. Stanami Zjednoczonymi i
Związkiem Radzieckim.
Francja odebrała zachowanie Stanów Zjednoczonych w konflikcie jako rodzaj
"zdrady", która uświadomiła jej, że nie można opierać swojej polityki na zbyt ścisłym
aliansie z tym krajem, gdyż interesy obu państw są często sprzeczne. Konstatacja ta
na długo określiła politykę zagraniczną Francji.
Naser, mimo militarnej klęski w tym konflikcie, stał się rodzajem arabskiego
bohatera. Wokół niego zaczął się krystalizować ruch
, postulujący
wyzwolenie wszystkich krajów arabskich spod kontroli Zachodu. Spadek znaczenia
międzynarodowego Francji i Wielkiej Brytanii na skutek konfliktu przyspieszył
na całym świecie. Egipt ponownie przejął kontrolę nad Kanałem
Sueskim, a Izrael zgodnie z rezolucją ONZ opuścił na wiosnę 1957 Synaj i Strefę
Gazy, które przeszły pod tymczasową kontrolę międzynarodowych sił pokojowych
. Sumaryczny efekt konfliktu był jednak dla tego państwa w gruncie rzeczy
pozytywny. Mediacji pomiędzy Izraelem a Egiptem podjął się
Po zakończeniu
międzynarodowa społeczność wymusiła
na Izraelu, by wycofał swoje wojska z
. Egipt wyraził zgodę na
wejście na jego terytorium międzynarodowych sił pokojowych
, które zajęły
pozycje na granicy izraelsko-egipskiej na Synaju. Zadaniem sił UNEF było
nadzorowanie warunków zawieszenia broni oraz zapobieganie przenikaniu fedainów
przez zdemilitaryzowaną granicę na terytorium Izraela. Egipt wyraził także zgodę na
otworzenie
dla izraelskich statków. W efekcie, granica izraelsko-
egipska pozostała przez pewien czas spokojna
roku z połączenia wielu różnych ugrupowań walczących o
utworzenie państwa palestyńskiego. Najważniejsze z nich to
(Palestyński
Narodowy Ruch Wyzwolenia),
Ludowy Front Wyzwolenia Palestyny
Demokratyczny Front na rzecz Wyzwolenia Palestyny
. OWP miała koordynować
działania wojskowe i polityczne wszystkich walczących Palestyńczyków. Celami
łączącymi te ugrupowania było:
•
odrzucenie rezolucji 181/II o podziale Palestyny na dwa państwa,
•
•
utworzenie na obszarze całej Palestyny jednego "demokratycznego i
świeckiego" państwa z równymi prawami dla
OWP szybko stała się obok Izraela i państw arabskich trzecią siłą w
roku przewodniczącym OWP jest
którego wodzą zmalała radykalność organizacji, teraz gotowa jest ona uznać państwo
w zamian za niepodległość
powróciła
. Państwa arabskie nadal nie uznawały istnienia żydowskiego
państwa w Palestynie. Realizując plany zniszczenia Izraela, Syria sprzymierzyła się
ze
i zaczęła wspierać napady fedainów na Izrael
Izrael uruchomił Narodowy System Wodny (HaMovil Ha'Artzi).
, który poprzez system otwartych kanałów, tuneli i olbrzymich
rurociągów docierał do
Syria postanowiła wykorzystać to jako pretekst do zaostrzenia konfliktu izraelsko-
arabskiego i uznała oficjalnie, że izraelskie prace budowlane objęły obszar
na granicy izraelsko-syryjskiej. Syryjczycy uznali to za
naruszenie integralności terytorialnej i wezwali wszystkie kraje arabskie do
wypowiedzenia wojny Izraelowi.
Do pierwszych starć doszło
Na początku
liczba incydentów na granicy izraelsko-syryjskiej przybrała
rozmiary normalnej wojny. Syryjska artyleria ostrzeliwała żydowskie kibuce, a
arabscy bojownicy przenikali przez granicę i podkładali
na drogach. W
odwecie
izraelskie samoloty zbombardowały
przewodniczący Prezydium Rady Najwyższej ZSRR
przekazał egipskiemu wiceprezydentowi Anwarowi Sadatowi fałszywą informację o
koncentracji 12 izraelskich brygad przy granicy z Syrią. Wprowadzeni w błąd
Egipcjanie byli przekonani, że Izrael przygotowuje się do inwazji. Dlatego ich
reakcja była natychmiastowa i zdecydowana.
prezydent Naser zarządził
mobilizację armii i rozpoczęto przerzucanie wojsk na półwysep Synaj
Egipcjanie ostrzelali żydowskie osiedla
położone wzdłuż granicy Strefy Gazy. Izrael uznał to za pierwsze strzały wojny i w
odpowiedzi rozpoczął ofensywę.
rozejm z Syrią
Wojna sześciodniowa okazała się taktycznym i strategicznym sukcesem Izraela. Po
raz pierwszy od swojego powstania w
państwo Izrael posiadało granice
możliwe do obrony przed napaścią. Stało się to dzięki temu, że
zajęły cały półwysep Synaj i ufortyfikowały się na wschodnim brzegu Kanału
Sueskiego. Zajęcie Wzgórz Golan uwolniło żydowskie osiedla Galilei od
artyleryjskiego ostrzału, natomiast zajęcie Judei i Samarii zabezpieczyło rejon Tel
Awiwu, a co ważniejsze włączyło w obręb granic Izraela miasto Jerozolimę, która
była najważniejszym symbolem
. Stworzyło to zupełnie nową sytuację
strategiczną na Bliskim Wschodzie. Od tego momentu, w przypadku jakiejkolwiek
arabskiej agresji, stolice Egiptu (
znajdowały się w zasięgu działań operacyjnych izraelskiej armii. Każdy potencjalny
arabski atak mógł być teraz odpowiednio wcześniej wykryty i powstrzymany zanim
zagroziłby państwu Izrael. Po raz pierwszy w swojej nowożytnej historii Izrael był
bezpieczny militarnie.
Stanowisko państw arabskich po przegranej wojnie było jednoznaczne i nieustępliwe
wobec Izraela, uznania istnienia którego konsekwentnie odmawiali przywódcy
wszystkich tych krajów.
ministrowie spraw zagranicznych trzynastu
państw arabskich proklamowali w
utworzenie wspólnego frontu walki
przeciwko izraelskiej agresji. Postanowiono, że z Izraelem nie będzie żadnych
negocjacji, nie będzie traktatu pokojowego i nikt nie uzna istnienia tego państwa.
Izolując Izrael
, postanowiono prowadzić jednoczesną
wojnę ze wszystkich kierunków. Te ciągłe ataki ze wszystkich kierunków miały
zmęczyć i osłabić
W tej walce niezwykle ważnym czynnikiem okazała się
, która wykorzystała osłabienie militarne Egiptu i rozpoczęła prowadzenie
coraz bardziej samodzielnej polityki. Poglądy jej przywódców stopniowo
radykalizowały się, aż w
przywództwo nad OWP przejął
wieloletni nieprzejednany wróg kompromisu z Izraelem
Rezolucja ONZ nr 242[
wystosowała Rezolucję nr 242,
wzywającą do "utworzenia sprawiedliwego i trwałego pokoju na Bliskim
Wschodzie", który miał być osiągnięty poprzez przyjęcie następujących zasad:
1. wycofanie izraelskich wojsk z terenów zajętych w wojnie sześciodniowej,
2. wycofaniu wszystkich żądań sprzed wojny oraz
3. poszanowaniu praw wszystkich państw regionu do bezpiecznego istnienia w
swoich granicach.
Najważniejszą cechą charakterystyczną Rezolucji była formuła "ziemia za pokój",
domagająca się izraelskiego wycofania z zajętych terenów w zamian za pokój z
sąsiadami.
Po klęsce w
roku Egipt i Syria dążyły do rewanżu i
odzyskania straconych terytoriów.
) nie
przyniosła żadnych rozstrzygnięć. Egipski prezydent
zmarł we
wrześniu
, a jego następcą został
. Rozpoczął on wspólnie z Syrią
planowanie kolejnej wojny przeciwko Izraelowi.
Powiązania Arabów z ZSRR[
egipski prezydent
zawarł porozumienie pomiędzy
Egiptem a Związkiem Radzieckim. Egipt zadeklarował wybór
jako drogi
swego rozwoju, w zamian Związek Radziecki zaoferował wszechstronną pomoc
gospodarczą i wojskową, w tym dostawy najnowszego sprzętu wojskowego oraz
szkolenie oficerów.
Bojkot Izraela[
członkowie
zebrali się w
i podjęli decyzję o
wprowadzeniu ciągłego
gospodarczego Izraela. Sformułowano wówczas po
raz pierwszy oficjalną wersję zasad bojkotu, który obejmował także wszystkie te
państwa oraz firmy, które utrzymywały współpracę z Izraelem. Celem bojkotu miało
być osłabienie gospodarcze Izraela.
rozpoczęli działania wojenne
1982-85 zpunktu widzenia Izraela wojna libańska zakończyła się ograniczonym
sukcesem. Niepodważalnie siły OWP zostały usunięte z Libanu, a infrastruktura
palestyńskich grup terrorystycznych została zniszczona. Doprowadziło to Jasera
Arafata do podjęcia decyzji o rozpoczęciu rozmów pokojowych z Izraelem. Jednak
na miejscu rozbitego OWP w Libanie pojawił się o wiele groźniejszy przeciwnik, w
osobie Hezbollahu.
Dużym sukcesem militarnym było osłabienie potencjału bojowego syryjskiej armii,
która poniosła największe straty w siłach powietrznych. Zwycięstwo podniosło status
izraelskiej armii, która bardzo ucierpiała od publicznej krytyki w następstwie
Do niekorzystnych skutków wojny należy wymienić pojawienie się szyickiej
organizacji terrorystycznej Hezbollah, która stopniowo nabierała siły dążąc do
przejęcia władzy w Libanie. Wojna libańska okazała się niezwykle kosztowna dla
Libanu. Libańska Rada Rozwoju i Odbudowy oceniła koszty odbudowy zniszczeń
wojennych na 2
Porozumienie Camp David zostało podpisane
roku przez
Podpisanie porozumienia nastąpiło po 12 dniach tajnych negocjacji prowadzonych w
rządowym ośrodku wypoczynkowym
. Dwa
izraelsko-egipskie porozumienia zostały podpisane w
w obecności
. Porozumienia doprowadziły do zawarcia w
traktatu
pokojowego pomiędzy Izraelem a Egiptem.
roku podpisano
pomiędzy
otworzono granicę egipsko-izraelską, a
pierwszy izraelski
frachtowiec swobodnie przepłynął przez
roku nastąpiło
otwarcie
Izraela w
INTIFADA
Palestyńskie działania obejmowały kilka form
nieposłuszeństwa obywatelskiego
izraelskich towarów, malowanie
oraz demonstracje,
podczas których dochodziło do starć z
. Prasowe zdjęcia ukazujące
palestyńskich młodzieńców rzucających kamieniami w ciężko uzbrojonych
izraelskich żołnierzy przyniosły
Podczas pierwszej intifady zginęło 1162 Palestyńczyków i 160 Izraelczyków.
Kolejnych ponad 1000 Palestyńczyków zostało zabitych przez swoich własnych
ludzi, w wyniku oskarżenia o
z izraelskimi władzam
przyjęła w
deklarację
na terytorium Zachodniego Brzegu Jordanu i Strefy
Gazy. Ogłoszenie niepodległości nie tworzyło państwa Palestyna, dotyczyło przede
wszystkim struktury politycznej
proklamowanej na podstawie
deklaracji niepodległości. Państwo Palestyna, jako niepodległy organizm polityczny,
nie zostało formalnie uznane ani przez
, ani przez
. Jednak około 100
) utrzymuje kontakty dyplomatyczne z
choć w niektórych przypadkach, np. na forum ONZ, używa się obecnie nazwy
Palestyna, a nie Autonomia Palestyńska dla tego obszaru. Również
, przyjęła Palestynę jako swojego członka pod nazwą "Państwo
Palestyny"
Przełomowym wydarzeniem okazała się wypowiedź przewodniczącego OWP, Jasera
Arafata, jaką wygłosił w grudniu
). Oświadczył on, że
OWP poprze rozwiązanie konfliktu arabsko-izraelskiego w oparciu o Rezolucje Rady
Bezpieczeństwa ONZ nr 242 i 338. Tym samym OWP uznała prawo do istnienia
państwa Izrael w granicach sprzed
zaakceptowały
oświadczenie Jasera Arafata i zezwoliły swoim politykom na podjęcie kontaktów
dyplomatycznych z OWP. Był to przełom, umożliwiający poszukiwanie drogi
pokojowego rozwiązania konfliktu.
Kolejnym przełomowym wydarzeniem dla intifady okazała się inwazja wojsk
). Stworzyło to realne zagrożenie dla sąsiedniej
i doprowadziło do utworzenia wielkiej międzynarodowej koalicji,
która zgromadziła swoje wojska w
, przygotowując się do wojny z
przewodniczący OWP
przyleciał do
Iraku, okazując publicznie swoje poparcie dla inwazji na Kuwejt. Arafat gorąco
obcałował się z irackim prezydentem
, który udzielał
miesięcznie 4
pomocy finansowej OWP.
wojska sprzymierzonych rozpoczęły
trakcie której do
zniszczona została większość wojsk irackich.
Opowiedzenia się Jasera Arafata po przegranej stronie Iraku bardzo osłabiło pozycję
OWP. Przegrana iracka spowodowała osłabnięcie siły intifady i zmusiła
Palestyńczyków do wyrażenia zgody na rozpoczęcie negocjacji pokojowych z
Izraelem. W
odbyła się konferencja pokojowa w
Palestyńskie powstanie intifada nigdy nie przybrało formy regularnych starć
zbrojnych lub partyzanckich, ponieważ rola i siły OWP były w znacznym stopniu
ograniczone. Palestyńczycy nigdy nie oczekiwali, że ich powstanie osiągnie jakieś
bezpośrednie korzyści w walce z izraelskim państwem, jednak osiągnięto kilka
pozytywnych dla strony palestyńskiej rezultatów:
•
Palestyńczycy zdołali po raz pierwszy scementować w jedną całość swój
naród, tworząc wizję utworzenia państwa palestyńskiego dla narodu
palestyńskiego w Palestynie. Oznaczało to koniec ery izraelskich dyskusji nad
"jordańskim rozwiązaniem", w którym ojczyzną dla Palestyńczyków miała być
Jordania
•
Ostra reakcja izraelskich sił bezpieczeństwa na intifadę, spowodowała
zwrócenie międzynarodowej uwagi na trudną sytuację Palestyńczyków, którzy
byli więzieni na swojej własnej ziemi. Szczególnie niepokojącym była wysoko
liczba ofiar wśród palestyńskich dzieci (wiele z nich w momencie postrzelenia
rzucało kamieniami w izraelskich żołnierzy). Co znamienne, liczne
amerykańskie media otwarcie krytykowały Izrael za nadmierną eskalację
przemocy. Intifada zdołała przesunąć kwestię palestyńską na płaszczyznę
międzynarodowej dyplomacji, angażując w konflikt
. W
konsekwencji Europa mocno zaangażowała się w pomoc gospodarczą dla
nowo powstałych władz
•
Intifada zadała także ciężki cios gospodarce Izraela. Centralny Bank Izraela
ocenił poniesione straty na 650
, a należy
dodać do tego jeszcze straty w usługach, turystyce i bojkocie izraelskich
towarów.
•
Konsekwencją pierwszej intifady było zwołanie
i tym samym wejście OWP na arenę międzynarodowej
dyplomacji. Dalsze rozmowy były prowadzone w następnych latach,
doprowadzając do utworzenia Autonomii Palestyńskiej.
Porozumienia z Oslo, wzajemne uznanie
zawarte w
- fundament procesu pokojowego na
Rozmowy izraelsko-palestyńskie, które ostatecznie doprowadziły do zawarcia
porozumień, mogły się rozpocząć po zakończeniu
pierwszej wojny w Zatoce Perskiej
. Polityczny błąd Organizacji Wyzwolenia Palestyny, która poparła wówczas
doprowadził do jej kompromitacji i utraty oparcia politycznego w krajach
arabskich. Następstwem tego było m.in. wydalenie palestyńskich robotników z
krajów Zatoki, co pogłębiło kryzys gospodarczy na
dodatkowo wpłynął na zmiękczenie stanowiska palestyńskiego w
sytuacji globalnej dominacji jednego mocarstwa.
Intifada Al-Aksa (
הצקא לא תדאפיתניא,
, ale
obejmowało także konflikty wewnątrz ruchu palestyńskiego między
fundamentalistycznymi ugrupowaniami muzułmańskimi (
) a zwolennikami
ruchu narodowego kierowanego przez
. Arabskie zamieszki wybuchły w Jerozolimie i szybko rozprzestrzeniło
rozmowy pokojowe w
(11-25 lipca 2000 r.). W konsekwencji społeczeństwo palestyńskie,
zniechęcone brakiem efektów procesu pokojowego i rozgoryczone trudnymi
warunkami życia, wznieciło kolejne powstanie. Powodem wybuchu zamieszek była
wizyta
r.) i
zabicie palestyńskiego nastolatka, przez izraelskiego snajpera. Druga intifada od
nazwy Wzgórza Świątynnego nosi nazwę Al-Aksa.
29 września wybuchły gwałtowne zamieszki w wielu miastach
, w których zginęło 18 Palestyńczyków i 1 Izraelczyk. Po raz pierwszy
wystąpiła wówczas zbrojnie organizacja
zapowiedziały udzielenie pomocy
w wysokości 1 mld dolarów, premier
oficjalnie wstrzymał wszelkie rozmowy pokojowe z
. W
październiku w starciach zginęło ogółem 148 Palestyńczyków i 10 Izraelczyków.
Radykalne organizacje palestyńskie postanowiły posłużyć się tym razem inną bronią
– zamachami na terenie Izraela.
Plan pokojowy dla Bliskiego Wschodu potocznie nazywany "
",
roku, premierom
Plan ten został opracowany przez Stany Zjednoczone, ONZ, Unię Europejską i Rosję,
w celu pokojowego rozwiązania
konfliktu izraelsko-palestyńskiego
4 czerwca
roku odbył się w
z premierem
i premierem
. Szaron wyraził poparcie dla powstania w
przyszłości państwa palestyńskiego. Abbas oświadczył, że zbrojne powstanie
palestyńskie (Intifada) musi się zakończyć i oficjalnie potępił
Proklamowano zawieszenie broni, jednak radykalne ugrupowania palestyńskie
odrzuciły taką możliwość. Za kontynuacją zbrojnego powstania Intifady
opowiedziały się:
Ludowy Front Wyzwolenia Palestyny
oraz
, które wspólnie nasiliły swoją działalność w
śmierć Jasira Arafata
11 listopada
roku palestyński prezydent
zmarł w
).
Wraz z jego śmiercią zaczęła wygasać siła palestyńskiego powstania Intifady. Nowy
palestyński przywódca
wznowił proces pokojowy z
napotyka jednak na poważne trudności ze strony radykalnych ugrupowań bojowych.
Jednocześnie strona palestyńska oskarża także władze Izraela o niechęć do
osiągnięcia porozumienia.
Tysiące mieszkańców zgromadziły się we wtorek w mieście Gaza i na Zachodnim
Brzegu, aby powitać palestyńskich więźniów uwolnionych z izraelskich zakładów
karnych w zamian za izraelskiego żołnierza Gilada Szalita. W pierwszej turze z
izraelskich więzień uwolniono 477 więźniów. Ogółem za sierżanta Szalita, który
spędził pięć lat w niewoli u Hamasu, Izrael zwolni z więzień 1027 Palestyńczyków
Izrael zdecydowanie przeciwstawia się palestyńskiemu dążeniu do członkostwa w
ONZ, twierdząc, że jest to próba zdelegalizowania państwa żydowskiego. Złożony
przez Abbasa wniosek domaga się uznania państwa palestyńskiego obejmującego
Zachodni Brzeg Jordanu i Strefę Gazy z Jerozolimą Wschodnią jako stolicą. Według
strony izraelskiej, palestyńska państwowość wraz z członkostwem ONZ może zostać
urzeczywistniona tylko poprzez bezpośrednie rokowania z Izraelem na temat
trwałego porozumienia pokojowego.
Stany Zjednoczone zadeklarowały, że zawetują palestyński wniosek, który zanim
trafi na forum Zgromadzenia Ogólnego NZ, musi zostać zatwierdzony przez Radę
Bezpieczeństwa. Zdaniem zachodnich dyplomatów, w liczącej 15 państw Radzie
Palestyńczycy mogą na razie liczyć na tylko sześć pewnych głosów.
W konflikcie izraelsko-arabskim wyraźnie da się zauważyć kilka podstawowych
problemów:
•
istnienie żydowskiego państwa Izrael w Palestynie,
•
okupacja przez Izrael Zachodniego Brzegu Jordanu i Wzgórz Golan,
•
•
na okupowanych terenach,
•
: jedno miasto - dwie stolice, święte miasto trzech religii
monoteistycznych,
•
kwestia powrotu
palestyńskich,
•
kwestia powstrzymania zarówno działań zbrojnych i przemocy zarówno ze
strony palestyńskiej jak i izraelskiej
Document Outline
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Afryka Pn i Bliski Wschod id 52 Nieznany
Bliski wschod II id 90148 Nieznany
Abolicja podatkowa id 50334 Nieznany (2)
4 LIDER MENEDZER id 37733 Nieznany (2)
katechezy MB id 233498 Nieznany
metro sciaga id 296943 Nieznany
perf id 354744 Nieznany
interbase id 92028 Nieznany
Mbaku id 289860 Nieznany
Probiotyki antybiotyki id 66316 Nieznany
miedziowanie cz 2 id 113259 Nieznany
LTC1729 id 273494 Nieznany
D11B7AOver0400 id 130434 Nieznany
analiza ryzyka bio id 61320 Nieznany
pedagogika ogolna id 353595 Nieznany
Misc3 id 302777 Nieznany
cw med 5 id 122239 Nieznany
więcej podobnych podstron