Rodzaje
obserwacji
bezpośrednia
pośrednia
jawna
ukryta
laboratoryjna
naturalna
uczestnicząca
ambulatoryjna
ustrukturalizo -
wana
nieustruktura -
lizowana
Jaką obserwację przećwiczymy?
bezpośrednią – jawną – laboratoryjną –
nieustrukturyzowaną
Paweł, 6 lat, I klasa
Cel wywiadu i obserwacji?
Diagnoza przyczyn trudności Pawła i ustalenie
optymalnej formy pomocy
Hipotezy robocze
Czy zachowanie Pawła jest wynikiem tego, że:
-
Nie osiągnął jeszcze dojrzałości szkolnej?
- Wywołane jest specyficznymi czynnikami działającymi na
terenie klasy?
- W domu Pawła panuje syndrom postaw rodzicielskich
zwany rozpieszczeniem lub stylem permisywnym
(typologia postaw rodzicielskich McWhirterów)?
WSKAŹNIKI dojrzałości szkolnej
(Co dziecko potrzebuje by rozpocząć szkołę?)
• Rozwój w sferze fizycznej (motoryka duża i mała,
orientacja przestrzenna),
• Poznawczej (rozumienie poleceń, znajomość
podstawowych informacji),
• Emocjonalnej (dojrzałość do rozstania z
rodzicami, radzenie sobie z różnymi sytuacjami,
umiejętność regulowania emocji)
• Społecznej (nakazy, zakazy, liczenie się z chęciami
innych)
WSKAŹNIKI czynników związanych z
klasą?
• Które dziecko wymieniane jest jako najmniej
lubiane,
• W jaki sposób określa nauczyciela i rówieśników,
• Jakie emocje pojawiają się w dziecku gdy jest
poruszany temat związany z sytuacją w klasie,
• Czy w rozmowie powraca do tematu związanego
z sytuacją w klasie
• Czy wyraźne unikanie tematu (zmiana tematu,
ignorowanie pytań)
WYWIAD Z PAWŁEM + OBSERACJA
Przygotowanie do wywiadu z
dzieckiem
– co powinniśmy wiedzieć?
Rozmowę zaczynamy od poznania dziecka – konieczność
stworzenia atmosfery bezpieczeństwa, zaufania
– a
dopiero później przejście do konkretnych pytań (można
zapytać o podstawowe informacje o to do jakiej klasy
chodzi, ile ma lat, jak się dzisiaj czuje itd.) lub zacząć od
zabawy i dopiero od tego gładko przejść do rozmowy
Przygotowanie do wywiadu z
dzieckiem
– co powinniśmy wiedzieć?
Język powinien być prosty dostosowany do wieku
dziecka
, np. dzieci w wieku przedszkolnym i
pierwszych latach szkoły nie posługują się jeszcze
pojęciami abstrakcyjnymi oraz trudno jest im sobie
wyobrazić sytuację „co by było gdyby…”
Przygotowanie do wywiadu z
dzieckiem
– co powinniśmy wiedzieć?
Dzieci mogą mieć
trudność z nazwaniem emocji
,
dlatego warto wesprzeć się obserwacją i na tej
podstawie diagnozować co dziecko może czuć oraz
pomagać mu w nazwaniu emocji jakie przeżywa (np.
widzę że jesteś zdenerwowany)
Przygotowanie do wywiadu z
dzieckiem
– co powinniśmy wiedzieć?
Warto wykorzystywać
zabawę i rysunek
jako wsparcie w
zwerbalizowaniu tego co się dzieje, wykorzystujemy
naturalną ciekawość dziecka (proponujemy wybór
zabawek, obserwujemy co zrobi, czym i jak się bawi, czy
szybko się nudzi itd.), pomagamy wrazić emocje (metody
projekcyjne)
Przygotowanie do wywiadu z
dzieckiem
– co powinniśmy wiedzieć?
Konieczna jest wiedza na temat
etapów rozwoju
dziecka
, bo jest ogromna różnica między dzieckiem 6
a 13 letnim – psycholog musi zdawać sobie sprawę ze
specyfiki rozwoju na danym etapie
Przygotowanie do wywiadu z
dzieckiem
– co powinniśmy wiedzieć?
Psycholog musi posiadać
wiedzę na temat typowych
zaburzeń
(ADHD, dysleksja, lęki, fobie, zaburzenia
zachowania)
Przygotowanie do wywiadu z
dzieckiem
– co powinniśmy wiedzieć?
• Ważna jest również
motywacja z jaką przychodzi dziecko
,
która wynika z kontekstu:
- czy dziecko samo przychodzi zgłaszając jakiś problem
- czy rodzic przyprowadza dziecko i prosi o pomoc
- czy nauczyciel zgłasza problem
- czy nauczyciel przyprowadza ucznia który się źle
zachowuje – zaraz po incydencie
Przygotowanie do wywiadu z
dzieckiem
– co powinniśmy wiedzieć?
Ważne by w pierwszym momencie
pomóc dziecku w
uspokojeniu emocji
, następnie zapytać o zdanie
dziecka – jego wersję, poznać dziecko, zaciekawić się
nim i pokazać mu że jesteśmy po jego stronie i że
rozmawiamy dla jego dobra, następnie przejść do
pytań diagnostycznych
Przygotowanie do wywiadu z
dzieckiem
– co powinniśmy wiedzieć?
Konieczna jest
zgoda rodziców
na przeprowadzenie
wywiadu – każda forma pomocy psychologiczno –
pedagogicznej wymaga poinformowania rodziców i
uzyskania od nich zgody
Paweł, 6 lat, I klasa
Cel wywiadu i obserwacji?
Diagnoza przyczyn trudności Pawła i ustalenie
optymalnej formy pomocy
Sprawdzenie hipotezy 3
Czy zachowanie Pawła jest wynikiem tego, że:
- W domu Pawła panuje syndrom postaw rodzicielskich
zwany rozpieszczeniem lub stylem permisywnym
(typologia postaw rodzicielskich McWhirterów)?
Konieczny obserwacja i wywiad z jednym lub obojgiem
rodziców!!
Wskaźniki
• Ogólna sytuacja rodzinna
• System zasad jaki obowiązuje w domu
• Spójność metod wychowawczych rodziców
• Komunikaty jakie matka kieruje do dziecka
• Reakcje matki na informacje o zachowaniu
dziecka w szkole
• Gotowość do podjęcia współpracy czy brak
zrozumienia ze strony rodzica (nie
dostrzeganie problemu)
Wywiad z rodzicem
– o czym powinniśmy pamiętać?
• Nawiązanie
dobrego kontaktu
– rodzic musi odczuć że
jesteśmy tutaj dla dobra dziecka, że chcemy pomóc a nie
udowodnić że jest złym rodzicem
• „Gra w otwarte karty” –
rodzić musi mieć całkowitą
jasność
co się dzieje, dlaczego wywiad z dzieckiem i z
nim jest przeprowadzany i co już zostało zdiagnozowane
Wywiad z rodzicem
– o czym powinniśmy pamiętać?
• Pytania otwarte, nie sugerujące
• Pamiętajmy że rodzic może mieć
wyidealizowaną
wizję swojego dziecka
, może czegoś nie dostrzegać,
może bać się przyznać do wielu rzeczy, może też mieć
swoją opinię na temat psychologa
Wywiad z rodzicem
– o czym powinniśmy pamiętać?
• Informacje o rodzicu płyną nie tylko z pytań ale także
z jego
zachowania, mowy ciała, emocji
jakie się pojawiają itd.
Również z tego jak się zachowuje gdy przychodzi po dziecko
do szkoły
• Ponieważ wymagana jest zgoda rodziców na jakikolwiek
rodzaj interwencji dlatego
dobra współpraca
psychologa z
rodzicem jest warunkiem skutecznego pomagania dziecku
Wywiad z rodzicem
Co według Was może być przyczyną takiego
zachowania Pawła?
Jakie dalibyście wskazania do dalszych działań?