Rodzaje

obserwacji

bezpośrednia

pośrednia

jawna

ukryta

laboratoryjna

naturalna

uczestnicząca

ambulatoryjna

ustrukturalizo -

wana

nieustruktura -

lizowana

Jaką obserwację przećwiczymy?

bezpośrednią – jawną – laboratoryjną –

nieustrukturyzowaną

Paweł, 6 lat, I klasa

Cel wywiadu i obserwacji?

Diagnoza przyczyn trudności Pawła i ustalenie

optymalnej formy pomocy

Hipotezy robocze

Czy zachowanie Pawła jest wynikiem tego, że:
-

Nie osiągnął jeszcze dojrzałości szkolnej?

- Wywołane jest specyficznymi czynnikami działającymi na

terenie klasy?

- W domu Pawła panuje syndrom postaw rodzicielskich

zwany rozpieszczeniem lub stylem permisywnym
(typologia postaw rodzicielskich McWhirterów)?

WSKAŹNIKI dojrzałości szkolnej

(Co dziecko potrzebuje by rozpocząć szkołę?)

• Rozwój w sferze fizycznej (motoryka duża i mała,

orientacja przestrzenna),

• Poznawczej (rozumienie poleceń, znajomość

podstawowych informacji),

• Emocjonalnej (dojrzałość do rozstania z

rodzicami, radzenie sobie z różnymi sytuacjami,
umiejętność regulowania emocji)

• Społecznej (nakazy, zakazy, liczenie się z chęciami

innych)

WSKAŹNIKI czynników związanych z

klasą?

• Które dziecko wymieniane jest jako najmniej

lubiane,

• W jaki sposób określa nauczyciela i rówieśników,
• Jakie emocje pojawiają się w dziecku gdy jest

poruszany temat związany z sytuacją w klasie,

• Czy w rozmowie powraca do tematu związanego

z sytuacją w klasie

• Czy wyraźne unikanie tematu (zmiana tematu,

ignorowanie pytań)

WYWIAD Z PAWŁEM + OBSERACJA

Przygotowanie do wywiadu z

dzieckiem

– co powinniśmy wiedzieć?

Rozmowę zaczynamy od poznania dziecka – konieczność

stworzenia atmosfery bezpieczeństwa, zaufania

– a

dopiero później przejście do konkretnych pytań (można

zapytać o podstawowe informacje o to do jakiej klasy

chodzi, ile ma lat, jak się dzisiaj czuje itd.) lub zacząć od

zabawy i dopiero od tego gładko przejść do rozmowy

Przygotowanie do wywiadu z

dzieckiem

– co powinniśmy wiedzieć?

Język powinien być prosty dostosowany do wieku

dziecka

, np. dzieci w wieku przedszkolnym i

pierwszych latach szkoły nie posługują się jeszcze

pojęciami abstrakcyjnymi oraz trudno jest im sobie

wyobrazić sytuację „co by było gdyby…”

Przygotowanie do wywiadu z

dzieckiem

– co powinniśmy wiedzieć?

Dzieci mogą mieć

trudność z nazwaniem emocji

,

dlatego warto wesprzeć się obserwacją i na tej

podstawie diagnozować co dziecko może czuć oraz

pomagać mu w nazwaniu emocji jakie przeżywa (np.

widzę że jesteś zdenerwowany)

Przygotowanie do wywiadu z

dzieckiem

– co powinniśmy wiedzieć?

Warto wykorzystywać

zabawę i rysunek

jako wsparcie w

zwerbalizowaniu tego co się dzieje, wykorzystujemy

naturalną ciekawość dziecka (proponujemy wybór

zabawek, obserwujemy co zrobi, czym i jak się bawi, czy

szybko się nudzi itd.), pomagamy wrazić emocje (metody

projekcyjne)

Przygotowanie do wywiadu z

dzieckiem

– co powinniśmy wiedzieć?

Konieczna jest wiedza na temat

etapów rozwoju

dziecka

, bo jest ogromna różnica między dzieckiem 6

a 13 letnim – psycholog musi zdawać sobie sprawę ze

specyfiki rozwoju na danym etapie

Przygotowanie do wywiadu z

dzieckiem

– co powinniśmy wiedzieć?

Psycholog musi posiadać

wiedzę na temat typowych

zaburzeń

(ADHD, dysleksja, lęki, fobie, zaburzenia

zachowania)

Przygotowanie do wywiadu z

dzieckiem

– co powinniśmy wiedzieć?

• Ważna jest również

motywacja z jaką przychodzi dziecko

,

która wynika z kontekstu:

- czy dziecko samo przychodzi zgłaszając jakiś problem
- czy rodzic przyprowadza dziecko i prosi o pomoc
- czy nauczyciel zgłasza problem
- czy nauczyciel przyprowadza ucznia który się źle

zachowuje – zaraz po incydencie

Przygotowanie do wywiadu z

dzieckiem

– co powinniśmy wiedzieć?

Ważne by w pierwszym momencie

pomóc dziecku w

uspokojeniu emocji

, następnie zapytać o zdanie

dziecka – jego wersję, poznać dziecko, zaciekawić się

nim i pokazać mu że jesteśmy po jego stronie i że

rozmawiamy dla jego dobra, następnie przejść do

pytań diagnostycznych

Przygotowanie do wywiadu z

dzieckiem

– co powinniśmy wiedzieć?

Konieczna jest

zgoda rodziców

na przeprowadzenie

wywiadu – każda forma pomocy psychologiczno –

pedagogicznej wymaga poinformowania rodziców i

uzyskania od nich zgody

Paweł, 6 lat, I klasa

Cel wywiadu i obserwacji?

Diagnoza przyczyn trudności Pawła i ustalenie

optymalnej formy pomocy

Sprawdzenie hipotezy 3

Czy zachowanie Pawła jest wynikiem tego, że:

- W domu Pawła panuje syndrom postaw rodzicielskich

zwany rozpieszczeniem lub stylem permisywnym
(typologia postaw rodzicielskich McWhirterów)?

Konieczny obserwacja i wywiad z jednym lub obojgiem

rodziców!!

Wskaźniki

• Ogólna sytuacja rodzinna
• System zasad jaki obowiązuje w domu
• Spójność metod wychowawczych rodziców
• Komunikaty jakie matka kieruje do dziecka
• Reakcje matki na informacje o zachowaniu

dziecka w szkole

• Gotowość do podjęcia współpracy czy brak

zrozumienia ze strony rodzica (nie
dostrzeganie problemu)

Wywiad z rodzicem

– o czym powinniśmy pamiętać?

• Nawiązanie

dobrego kontaktu

– rodzic musi odczuć że

jesteśmy tutaj dla dobra dziecka, że chcemy pomóc a nie
udowodnić że jest złym rodzicem

• „Gra w otwarte karty” –

rodzić musi mieć całkowitą

jasność

co się dzieje, dlaczego wywiad z dzieckiem i z

nim jest przeprowadzany i co już zostało zdiagnozowane

Wywiad z rodzicem

– o czym powinniśmy pamiętać?

• Pytania otwarte, nie sugerujące
• Pamiętajmy że rodzic może mieć

wyidealizowaną

wizję swojego dziecka

, może czegoś nie dostrzegać,

może bać się przyznać do wielu rzeczy, może też mieć
swoją opinię na temat psychologa

Wywiad z rodzicem

– o czym powinniśmy pamiętać?

• Informacje o rodzicu płyną nie tylko z pytań ale także

z jego

zachowania, mowy ciała, emocji

jakie się pojawiają itd.

Również z tego jak się zachowuje gdy przychodzi po dziecko
do szkoły

• Ponieważ wymagana jest zgoda rodziców na jakikolwiek

rodzaj interwencji dlatego

dobra współpraca

psychologa z

rodzicem jest warunkiem skutecznego pomagania dziecku

Wywiad z rodzicem

Co według Was może być przyczyną takiego

zachowania Pawła?

Jakie dalibyście wskazania do dalszych działań?