krewI pol 2014

background image

Serologia (Krew cz.1)

background image

Podstawowe pojęcia

Ag

(antigen)

- antygen

Ab

(antibody)

- przeciwciało =

immunoglobulina;

wśród nich aglutyniny i

hemolizyny

antygen

gen

Ag

na komórkach

(np. krwinkach)

Ab

w surowicy

background image

Antygen

Wieloskładnikowa substancja
rozpoznawana przez k-ki
immunokompetntne jako obca

efektem jest uruchomienie
odpowiedzi immunologicznej

antygen reaguje swoiście z
przeciwciałem lub k-ką uczuloną

background image

Cechy antygenu

IMMUNOGENNOŚĆ

zdolność do wzbudzania
produkcji swoistego
przeciwciała

zależy od wielkości, bud.
chemicznej i konstytucji
genetycznej organizmu, do
którego dostał się antygen

ANTYGENOWOŚĆ

zdolność do swoistego
łączenia się z
wywołanym
przeciwciałem

zależy od

determinant

antygenowych

background image

Antygeny posiadające cechy immunogenności i
antygenowości -

ANTYGENY KOMPLETNE

najczęściej białka o dużym ciężarze cząsteczkowym
(często glikoproteiny np. w ukł. AB0, lub liporoteiny
np. w ukł. Rh)

antygeny układu

AB0

znajdują się w błonie kom.

wszystkich k-ek ustroju

(z wyj. układu nerwowego)

antygeny układu

Rh

znajdują się w błonie kom.

erytrocytów

background image

Antygeny posiadające tylko cechę antygenowości -

ANTYGENY NIEKOMPLETNE (hapteny)

mała cząsteczka (np. lipidy, niektóre leki)

po połączeniu z dużą cząsteczką (np. białkiem) hapten

może stać się antygenem pełnowartościowym

składniki płynów ustrojowych np.

hapteny ukł. AB0

za

wyjątkiem płynu mózgowo-rdzeniowego

(pod warunkiem,

że osobnik jest wydzielaczem)

background image

SeSe wydzielacz

Sese wydzielacz

sese

niewydzielacz

(brak substancji grupowych

w płynach ustrojowych)

Allele Se i se są niezależne (chromosom 19)

od alleli ABO i genu H

background image

Podział antygenów ze względu na
pochodzenie

zewnątrzpochodne

wewnątrzpochodne

autoantygeny

background image

Rodzaje swoistości antygenów

autogeniczna

- charakterystyczna dla danego osobnika

allogeniczna

-

charakterystyczna dla niektórych osobników

w obrębie gatunku

(np. antygeny grupowe krwi)

ksenogeniczna

-

antygeny u różnych gatunków

narządowa

(np. antygeny mózgu królika spotyka się też w mózgu kozy)

funkcjonalna

(np. albuminy i Ig różnych gatunków)

heterofilna

-

pokrewieństwo antygenowe organizmów

odległych w rozwoju filogenetycznym

(

w mononukleozie EBV pojawiają się u ludzi Ab aglutynujące erytrocyty

barana - dodatni odczyn PBD)

background image

ALLOIMMUNIZACJA

- uodpornienie antygenami

tego samego gatunku

HETERO IMMUNIZACJA

- uodpornienie

antygenami obcego gatunku

w wyniku immunizacji powstają (produkowane
przez plazmocyty)

immunolgobuliny

(przeciwciała)

Co to jest immunizacja?

background image

Determinanty
antygenowe

Erytrocyt

Antygen A

Miejsca wiążące

Fab

Region
zmienny

Wiązania

dwusiarczkowe

Łańcuch

lekki

Region
stały

Łańcuch

ciężki

cukier

Część Fc

Przeciwciało anty-A

Kompleks antygen-

przeciwciało

Aglutynacja erytrocytów

Jednostką strukturalną jest

monomer (4 łańcuchy
połączone wiązaniami S-S)

2 łańcuchy tzw. ciężkie -

H

(5 rodzajów:

,

,

,

,

; określają

klasę immunoglobulin

)

2 łańcuchy lekkie -

L

(2 rodzaje

w typie I i

w typie II

immunoglobulin

)

Budowa

przeciwciała

Wiązania

dwusiarczkowe

background image

Determinanty
antygenowe

Erytrocyt

Antygen A

Miejsca wiążące

Fab

Region
zmienny

Wiązania

dwusiarczkowe

Łańcuch

lekki

Region
stały

Łańcuch

ciężki

cukier

Część Fc

Przeciwciało anty-A

Fab

– część N końcowa łańcucha ciężkiego i

łańcuch lekki

tzw.

antydeterminanty antygenowe

(antigen binding fragment)

Fc

-

część stała łańcuchów ciężkich o

powinowactwie do C1q i r-

rów powierzchniowych

komórek

(c - constant)

Budowa

przeciwciała

Wiązania

dwusiarczkowe

background image

PRZECIWCIAŁA KOMPLETNE

(dwuwartościowe) -

obie antydeterminanty są czynnościowo sprawne (np.

naturalne izoaglutyniny ukł. AB0 należące do IgM)





PRZECIWCIAŁA NIEKOMPLETNE

(jednowartościowe) - jedna antydeterminanta

jest czynnościowo sprawna (np. przeciwciała

odpornościowe ukł. Rh należące do IgG)

background image

Rodzaje swoistości przeciwciał

izotypowa

-

różnica budowy

C-

końcowej części łańcucha

ciężkiego; umożliwia różnicowanie

w obrębie jednego gatunku

(obecna u wszystkich osobników
tego samego gatunku)

allotypowa

-

różnicuje osobniki tego samego gatunku

(charakterystyczna dla grup osobników tego samego gatunku)

idiotypowa

-

różnica budowy w obszarach zmiennych H i L; jest

podstawą różnorodności przeciwciał

background image

IgG

9-

14 g/L, najwięcej we krwi

4 podklasy (różnice w Fc)

monomery

przechodzą przez śródbłonek i
łożysko, wydzielane z mlekiem
matki

• IgG

1

, IgG

3

, po związaniu

z np. bakterią wiążą C1

q

i

uruchamiają klasyczną drogę

aktywacji dopełniacza (w

mniejszym stopniu IgG

2

)

opsonizacja

• do IgG należą

odpornościowe

przeciwciała ukł. Rh

background image

IgA

1.

wewnątrzwydzielnicze i

krążące – płyny ustrojowe

2.

w ślinie, łzach, wydzielinie z

nosa, śluzie ukł. oddech., soku

żołądkowym

(„mucosal

immunity”);

mono- di- lub trimer

nie wiążą dopełniacza

brak właściwości

bakteriobójczych

,

blokuje

przyczepianie się bakterii do

błony śluzowej, neutralizuje
wirusy i toksyny

Ok. 2.5 g/L

background image

IgM

Ok. 1.2 g/L; gł. we krwi

pentamer

nie przechodzą przez

śródbłonek

wytwarzane w pierwotnej
odpowiedzi immunologicznej

gł. w odpowiedzi na

zakażenie bakteryjne

wiążą C1

q

dopełniacza

do nich należą

naturalne

przeciwciała układu AB0


background image

IgE

(tzw. reaginy)

Ok. 0.3x10

-3

g/L (1000x więcej u

atopików)

rzadko jako krążące

przeciwciała, częściej na
powierzchni bazofili i k-ek
tucznych tk. łącznej (związane
fragmentem Fc)

• biorą udział w I typie
odpowiedzi im.

(anafilaksja)

• biorą udział w „niszczeniu”

parazytów (+ eozynofile)

• wytwarzane w migdałkach,

ww chł., śluzówce p.pok.

monomery

background image

IgD

Ok. 0.3 g/L

obecne

na limfocytach B

rola niejasna; związane z
powstawaniem i

różnicowaniem k-ek
plazmatycznych i k-ek

pamięci z limfocytów B (po
stymulacji antygenowej)

monomery

background image

Charakterystyka biologiczna
przeciwciał

niejednolite czynnościowo

różnią się swoistością immunologiczną

posiadają różną siłę wiązania antygenu

łącząc się z antygenem wchodzą w różne reakcje
charakteryzujące się

swoistością i odwracalnością

(np. precypitacja, aglutynacja, koaglutynacja, liza -

Ab

kompletne może do fragmentu Fc przyłączyć dopełniacz

)

background image
background image

Aglutynacja

dotyczy przeciwciał

kompletnych

Ab łączy się swoimi
antydeterminantami z 2
determinantami Ag

znajdującymi się na dwóch

odrębnych komórkach tworząc

„most”

np. Ag -

zawiesina erytrocytów

+ odpowiednia surowica z

przeciwciałami

background image

Badania immunohematologiczne
erytrocytów

Aglutynacja w 0.9% NaCl:

optimum r-cji +4

°C -

przeciwciała zimne

kompletne IgM

, w skład których wchodzą naturalne

Ab. Jeśli występują u wszystkich ludzi - Ab

naturalne

regularne

(np. anty-A i anty-

B z ukł. AB0)

Ab naturalne występujące tylko u niektórych ludzi -

naturalne nieregularne

(np. anty-M, anty-H, anty-A1)


background image

Koaglutynacja

dotyczy przeciwciał

niekompletnych

w środowisku koloidowym (np.
dekstran)

między

cząsteczkami Ab powstają
mostki z koloidu, co prowadzi
do łączenia się k-ek w
konglutynaty (w 0.9% NaCl
zjawisko nie zachodzi)

background image

Badania immunohematologiczne
erytrocytów - koaglutynacja

optimum r-cji +37

°C -

przeciwciała ciepłe

najczęściej

IgG niekompletne odpornościowe

reakcja zachodzi po wzmocnieniu:

- w roztworach koloidowych
-

poddając krwinki działaniu enzymów

proteolitycznych

(papaina)

- po dodaniu surowicy antyglobulinowej

zawierającej przeciwciała przeciwko ludzkim
immunoglobulinom

(test Coombsa)

background image

BTA

(bezpośredni test antyglobulinowy

Coombsa)

wykrywa przeciwciała
zaadsorbowane in vivo

na krwince

u noworodków z podejrzeniem
konfliktu serologicznego, chorzy

z niedokrwistością

autoimmunologiczną, biorcy
krwi

(badania powikłań

poprzetoczeniowych)

background image

PTA

(pośredni test antyglobulinowy Coombsa)

wykrywa przeciwciała
niekompletne zawarte
w surowicy

np. w surowicy matek
„z konfliktu”, biorcy krwi,
dawcy krwi

służy też do oznaczania
antygenów na krwinkach

background image

Hemoliza

Ab wywołujące hemolizę -
hemolizyny

odpornościowe;

opt. r-cji

+37

°C

liza w obecności

komplementu, jeśli jego

aktywacja jest całkowita

hemolizyny produkowane są

w ukł. AB0, P, Lewis

nie ma ich w ukł. Rh!!!

background image

Charakterystyka przeciwciał

- podsumowanie

background image

Przeciwciała

kompletne

Przeciwciała

niekompletne

naturalne (przeważnie IgM
np. izoaglutyniny ukł. AB0)

dwuwartościowe (lub
wielowartościowe)

aglutynujące (w każdym
środowisku, nawet w NaCl)

optimum aktywności +4°C
(tracą akt w 70°C)

duże cząsteczki

zna

jdują się gł.

wewnątrznaczyniowo

nie przechodzą przez
śródbłonki

odpornościowe (przeważnie
IgG np. z ukł. Rh)

jednowartościowe

czynne w środowisku
koloidowym, w odczynie
Coombsa lub z papainą)

optimum aktywności +37 do
40°C (nie tracą aktywności w
70°C)

ma

łe cząsteczki

równomiernie rozmieszczone
w ustroju

przechodzą przez śródbłonki


background image

Przeciwciała

naturalne

Przeciwciała

odpornościowe

występują stale u wszystkich
ludzi danej grupy (np. anty-A,
anty-B)

u niektórych - nieregularne
(np. anty-M, anty-P, anty-H)

większość to Ab kompletne
IgM, zimne

wytwarzane ok. 6-go m-ca

życia pozapłodowego (szczyt
10 r.ż.)

występują w płynach
ustrojowych (najwięcej w
siarze)

aglutyniny

powstają po immunizacji
(mogą występować obok Ab
naturalnych np. po
immunizacji osoby z gr krwi 0
krwią z gr B)

nieregularne

większość to przeciwciała
niekompletne IgG, IgM, IgA;
ciepłe

hemolizyny i aglutyniny


background image

Układ dopełniacza

funkcja

background image

Układ dopełniacza - funkcja

Inicjacja reakcji zapalnej

Opsonizacja mikroorganizmow

Chemotaksja komórek o właściwościach żernych

Eliminacja zmodyfikowanych bądź też uszkodzonych
komórek gospodarza

Bezpośrednia liza komórek bakteryjnych i wirusów.

Hamowanie precypitacji kompleksów immunologicznych
antygen-

przeciwciało

background image

Dopełniacz odgrywa rolę w mechanizmach
obronnych

background image

Układ dopełniacza

trzy, czy cztery ścieżki aktywacji?

background image

Układ dopełniacza

Droga klasyczna

Droga alternatywna

Droga lektynowa

Trombina i plazmina
mogą stymulować C3

[Clark A i wsp. Evidence for nontraditional

activation of complement factor C3 during
murine liver regeneration. Mol. Immunol.,
2008; 45: 3125

–3132]

background image

Dopełniacz (komplement)

Membrane attacking

complex

background image

drogi alternatywnej

mogą być komorki bakterii Gram-

dodatnich, Gram-ujemnych, komorki grzybow,

niektóre robaki pasożytnicze, komórki nowotworowe, wirusy i

zakażone przez nie komórki, kompleksy immunologiczne

zawierające przeciwciała IgG, IgA i IgE.

drogi klasycznej

są przeciwciała IgM, IgG1, IgG2 lub IgG3

drogi lektynowej

jest białko wiążące mannozę (mannose

binding protein – MBP), zwane rownież lektyną wiążącą

mannozę (mannose binding lectin – MBL), strukturą

przypomina C1q

Aktywatorem…

background image

Przyłączenie się C1q do regionu Fc
związanej z antygenem
immunoglobuliny

W wyniku kaskady reakcji powstaje
połączony z błoną komórkową aktywny

kompleks C4b2a, który jest
konwertazą C3

drogi klasycznej,

konwertaza ta działa proteolitycznie na
białka C3

background image

czynniki: B, D, H, I, P i składnik C3

Inicjującym enzymem tego szlaku jest

konwertaza C3 (C3bBb) drogi
alternatywnej

stabilizowana przez

properdynę

autoagresja hamowana przez czynniki
reg.

background image

Cząsteczki MBL przypominające
C1q aktywują dopełniacz, a dzięki
odpowiednim receptorom dla tego
białka na makrofagach ułatwiają
fagocytozę opłaszczonych przez
opsoniny mikroorganizmow

background image

Aktywacja dopełniacza przez patogen

Bakterie i in. patogeny
aktywują kaskadę
dopełniacza. Kompleks
C3bBb3b ma właściwości
konwertazy C5, która
przekształca czynnik C5
do C5a i C5b.

background image

Układ dopełniacza (komplementu)

1.

Stężenie C5a jest największe w miejscu powstawania. Duże
ilości

C5a

mają

właściwości chemotaktyczne

dla innych komórek

immunokompetentnych (np. makrofagi)

2.

Aktywny składnik dopełniacza

C5a

sprzyja uwalnianiu histaminy

i obkurczaniu mięśni gładkich

background image

Migracja makrofagów, neutrofili, k-ek tucznych do miejsca

uwalniania C5a (chemotaksja)

background image


Po chemotaksji k-

ka żerna (np. makrofag) fagocytuje „obcy” materiał i

podejmuje decyzję:

zostaję na miejscu i szukam następnych

patogenów

?”, czy

wycofuję się i zostaję komórką prezentującą

antygen

;

tzw. k-

ką dendrytyczną, która wędruje do węzłów chłonnych?”.

background image

1.

Po aktywacji konwertazy C5, składowa dopełniacza

C5b

jest luźno

związana z błoną komórkową patogenu.

2.

Dodatkowa interakcja C6 i C7 powoduje powstawanie kompleksu, który
może wnikać w błonę komórkową.

3.

Po przyłączeniu C8 kompleks może zainicjować lizę komórki, jednak
składowa C9 jest niezbędna do pełnej lizy patogenu (powstają pory w
błonie komórkowej)

background image

Powstawanie substancji

grupowych ABO

background image

Układ grupowy AB0

Kodowany przez 3 geny (A, B, i
0)

– jeden gen w jednym z pary

chromosomów (9)

gen 0 jest amorficzny

i jest

zdominowany przez geny A1,
A2 i B

gen A1 dominuje nad A2

Gen H i jego allel h

dziedziczą

się niezależnie od genów A, B,
0; chromosom 19

background image

Budowa antygenów ABO

Antygeny układu grupowego ABO są łańcuchami
oligosacharydowymi glikolipidow lub glikoprotein,

Podstawą ich budowy jest łańcuch prekursorowy,
ktory występuje w dwoch typach

antygen H jest strukturą prekursorową dla
antygenow A i B

Rożnica między antygenami A i B polega na
terminalnym cukrze:

-

w antygenie A jest to N-acetylogalaktozamina, a

-

w antygenie B galaktoza

background image

Ścieżki biosyntezy antygenów ABO

Gen Hh (na chromosomie 19) koduje a-1,2-L-

fukozylotransferazę (FUT1), enzym katalizujący

przyłączenie fukozy do galaktozy, w wyniku czego

powstaje antygen H.

background image

Układ grupowy
AB0

Gen H

powoduje powstawanie

transferazy H

, która sprzyja

przyłączeniu fukozy do galaktozy

powstaje cząsteczka

AgH

,

będącego substancją

macierzystą dla pozostałych Ag

ukł. AB0

u homozygot hh nie dochodzi do
syntezy transferazy H i AgH

pomimo obecności genów A i B

(fenotyp Bombay)

-

krwinki nie są

aglutynowane przez żadną z
surowic.

W surowicy: anty-A, anty-B i
anty-H

background image

Układ grupowy AB0 – geny chromosomu 9

Gen 0

, będący allelem genów A1,

A2, B jest genem niemym

osobnik

00

posiada na komórkach

nie zmieniony

AgH

100%

background image

Układ grupowy AB0

Gen A1

powoduje powstawanie

transferazy, która przenosi

N-

acetylo-

galaktozaminę

na prawie

wszystkie determinanty AgH -
powstaje AgA1

(w komórce jest b.

dużo determinant A i mało H)

%A>%H

background image

Układ grupowy AB0

Gen A2

powoduje powstawanie

transferazy, która przenosi

N-

acetylo-

galaktozaminę

na niedużą

ilość determinant AgH

gen A2 u rasy białej występuje 4x
rzadziej niż A1

%H>%A

background image

Układ grupowy AB0

Gen B

powoduje powstawanie

transferazy, która przenosi

D-

galaktozę

na prawie wszystkie

determinanty AgH

%B>%H

background image

SeSe wydzielacz

Sese wydzielacz

sese

niewydzielacz

(brak substancji grupowych

w płynach ustrojowych)

Allele Se i se są niezależne (chromosom 19)

od alleli ABO i genu H

background image

Gen Se

(zwany genem sekrecji, FUT2) koduje enzym
o takiej samej aktywności co gen Hh, różnica
między nimi polega na tym, że enzym ten
katalizuje powstawanie antygenu H

w

tkankach innych niż krew

(głównie w

nabłonkach) ślinie oraz płynach ustrojowych

gen kodujący nieaktywne białko nazywa się
genem se

background image

Antygeny i przeciwciała ukł.

AB0

background image

Układ grupowy AB0

Antygeny A i B

rozwijają się we wczesnym okresie życia

płodowego

niedojrzałość antygenów AB0 (zwł. AgA)

Ag A, B i H -

we wszystkich tkankach organizmu, za

wyjątkiem tk. nerwowej; u ok. 80% populacji także w
płynach ustrojowych (za wyjątkiem płynu m-r), wydzielinach
i wydalinach

background image

Przeciwciała układu AB0

1.

Produkowane w wieku niemowlęcym (między 4-6 m-cem życia)

przeciwciała

naturalne

występują jako stały składnik surowic -

regularne:

przeciwciała

anty-A i anty-B:

- IgM kompletne aglutyniny, zimne

zimne aglutyniny

nieregularne:

- anty-

H (u osób z mocnym Ag - grupa A1 lub A1B)

- anty-

A1 (u osób grupy A2 lub A2B)


2. Odpornościowe

aglutyniny i hemolizyny anty-A i anty-B (IgG i

IgM);

IgG wytwarzane przez osoby z gr krwi 0; osoby z gr A i B

wytwarzają przeważnie IgM

Dlaczego nie ma przeciwciał anty-A2?

background image

W 1901 r

Karol Landsteiner

odkrył układ ABO,
za co otrzymał nagrodę Nobla

1.

W surowicy zawsze występują

przeciwciała dla antygenów
nieobecnych na krwinkach

2.

Surowica nie zawiera

przeciwciał dla własnych
krwinek

Występowanie antygenów i przeciwciał

w danej grupie krwi zostało określone
wg tzw.

reguł Landsteinera:

background image

Grupa

krwi

Antygen w

krwinkach

Izoaglutyniny

regularne

Izoaglutyniny

niregularne

A1

A1

Anty-B

Anty-H

(b. rzadko)

A2

A2

Anty-B

Anty-A1 (2% u

niewydzielaczy)

B

B

Anty-A1

Anty-H

(b. rzadko)

A1B

A1 i B

--------

Anty-H

(b. rzadko)

A2B

A2 i B

--------

Anty-A1

(u 26%)


0

H

Anty-A1 i

anty-B

---------

background image

Antygeny, przeciwciała i reakcje antygen-

przeciwciało w układzie AB0

(anti-H, or anti-A1)

background image

Rodzaje izoaglutynin naturalnych

w ukł. AB0

anty-A1

: aglutynuje krwinki z Ag A1 (w grupie A1 i A1B)

anty-B

: aglutynuje krwinki z Ag B (w grupie B, A1B, A2B)

anty-H

: aglutynuje krwinki z Ag H (w grupie 0)

lub z dużą liczbą

determinant H (grupy A2 i A2B);

występują w surowicy niektórych osób (niewydzielaczy) z „mocnym”
antygenem (A1, A1B, B); nieaktywne w 37

°C; reagują ze wszystkimi

krwinkami zawierającymi substancję H, a nasilenie tej r-cji jest

wprost proporcjonalne do ilości tej substancji 0>A2 >A2B >B >A1
>A1B

background image

Reakcje aglutynacji
w oznaczaniu grup

krwi układu AB0

background image

Wyciągi roślin o swoistych
właściwościach izoaglutynin

Wyciąg z nasion

DOLICHUS BIFLORUS

(tzw.

dolichotest) -

właściwości izoaglutyniny

anty-A1

(aglutynuje krwinki z grupy A1 i A1B)

Wyciąg z nasion

LOTUS TETRAGONOLOBUS

lub

ULEX EUROPEUS

-

właściwości izoaglutyniny

anty-H

(aglutynuje krwinki z grupy 0, A2, A2B)

background image

Powstawanie substancji

grupowych ukł. Rh

background image

Układ grupowy Rh

Antygeny kodowane przez geny na chromosomie 1

(3 pary genów: D, d, C, c, E, e)

w jednym chromosomie są 3 miejsca dla genów tego układu,

zestaw genów jednego chromosomu jest sprzężony tj. dziedziczy

się w całości

gen d jest amorficzny

(np. genotyp cde/CdE

jaki fenotyp?)

antygeny powstają szybko w życiu płodowym (od 2 m-ca życia

płodowego);

znajdują się wyłącznie na

erytrocytach i nie występują

w postaci haptenów

background image

Antygeny i przeciwciała ukł.

Rh

background image

Układ grupowy Rh

Antygen D

u 85% ludzi rasy białej

Ag D

u

o małej mocy;

wykrywany w PTA

NIE MA ANTYGENU d!!!

Antygen E

u 30%

bardzo słaby (rzadko
immunizuje)

odmiany E

u

i E

w

e bardzo słaby

Antygen C

u 70% ludzi rasy białej

słabszy od D

C

u

i C

x

bardzo słabe

C

w

u 5% Polaków; dość

silny

c bardzo słaby, u 30%

background image

Krwinki Rh + i Rh -

Rh dodatni -

krwinki, które zawierają

antygen D lub D

u

Rh ujemny -

krwinki bez w/w antygenów

background image

Krwinki Rh + i Rh -

Obecny AgC lub AgE przy braku AgD

osobnik jest Rh dodatni jako dawca i Rh
ujemny jako biorca

Obecne Agc i Age przy braku AgD

– krwinki

są Rh ujemne

background image

Przeciwciała ukł. Rh

Wyłącznie odpornościowe

IgG niekompletne, ciepłe, nie wiążą

dopełniacza

czasem towarzyszą im kompletne Ab - po

długotrwałej stymulacji (przyczyna ciężkiej
ChHN)

wykrywane przy pomocy testu
enzymatycznego (odczynnik LEN)

background image

Występowanie grup układu AB0 i Rh
wśród ludzi rasy białej

background image

Inne układy grupowe

krwinek czerwonych

Kell

-

Ag K duże właściwości

immunogenne (wielokrotni biorcy)

Duffy

(Fy)

Kidd

(Jk) -

wiążą dopełniacz (odczyny poprzetoczeniowe z

hemolizą wewnątrznaczyniową)

Lewis

(Le)

P

MNS

(przydatne do wykluczania/potwierdzania ojcostwa)

Lutheran

(sporadycznie przyczyną ChHN)

background image

Ukł. gr leukocytów:

HLA

nie-HLA

AB0

Kidd, Kell

Ukł. gr płytek:

AB0

HLA

Duzo, Zw, Pl, Ko (tylko

na płytkach)

Ukł grupowe białek

surowicy:

ukł. haptoglobin

ukł. Gc

ukł. transferyn

ukł. Gm

ukł. San Francisco

background image

Przetaczanie krwi

background image

Przetaczanie krwi

W 1667 roku Jean Baptiste
Denis, lekarz Ludwika XIV,

wykonał pierwszą

udokumentowaną i udaną

transfuzję ludzkiej krwi

człowiekowi. Zakazano jednak

tego zabiegu, gdyż pacjent zmarł.

Na początku XX w. Landsteiner

stwierdził, iż na powierzchni

krwinek czerwonych mogą

występować dwa cukry - nazwał

je A i B oraz, że każdy osobnik

ma je w określonej kombinacji lub
nie ma ich wcale.

background image

Przetaczanie krwi

Należy przetaczać krew
zgodną z zakresie
antygenów AB0 i antygenu D
z ukł. Rh

przetaczana krew nie może
zawierać:

-

antygenów reagujących z

przeciwciałami biorcy (lub
antygenu, który w
przeszłości był
odpowiedzialny za
stwierdzoną u niego
alloimmunizację)

-

ani przeciwciał reagujących

z krwinkami biorcy

background image

Przetaczanie krwi

W próbie zgodności bada się:

surowicę biorcy

z

krwinkami

dawcy

(LEN; met. LISS - PTA

zwł. u wielokrotnych biorców)

grupy krwi

biorcy

i

dawcy

(AB0 i

Rh) + badanie na obecność Ab

odpornościowych

pomija się badanie

surowicy

dawcy

z

krwinkami biorcy

osoba posiadająca Ab

odpornościowe nie może być

dawcą

wielokrotni biorcy - najlepiej

przetaczać krwinki płukane

background image

Próba zgodności

BIORCA

DAWCA

surowica

erytrocyty

erytrocyty

erytrocyty

surowica

surowica

+

Kontrola

ABO i Rh

Obecność Ab

odpornościowych

background image

Powikłania poprzetoczeniowe

:

-

65% z powodu niezgodności AB0

-

27% z powodu niezgodności Rh

-

8% z powodu niezgodności innych w układach

Mechanizm:

1. R-cja Ab wiążących dopełniacz (IgG i
IgM) z Ag krwinek - hemoliza
wewnątrznaczyniowa

2. Aktywacja dopełniacza do C3
- fagocytoza i niszczenie krwinek
pozanaczyniowe

3. Krwinki uczulone przeciwciałami nie
wiążącymi dopełniacza - fagocytoza i
niszczenie pozanaczyniowe

background image

Objawy kliniczne

odczyn natychmiastowy (gł.
IgM z AB0) lub opóźniony (gł.
IgG z Rh):

obj. zwiastunowe -

bóle głowy,

temp., dreszcze, bóle

lędźwiowe, hemoglobinuria,

Htk i erytrocytów, żółtaczka

ciężkie - wstrząs, niewydolność
nerek, DIC

background image

Autotransfuzje

1.

Planowa - np. przygotowuj

ący pacjenta do zabiegu (3-

7 dni)

2.

Hemodilucja

śródoperacyjna (zwykle 600 ml krwi)

background image

Konflikt serologiczny

http://www.mediweb.pl/data/print.php?id=648

background image

Konflikt występuje, gdy

w surowicy matki są

odpornościowe przeciwciała

, a

na krwinkach płodu

odpowiedni dla tych przeciwciał

antygen

Ab powstają na skutek uodpornienia poprzednią ciążą lub

wcześniejszym przetoczeniem krwi obcogrupowej (wyjątek

stanowią Ab ukł. AB0)

immunizacja w I ciąży:

-

w II połowie niewielka ilość

krwinek płodu przedostaje się

do krążenia matczynego

-

krwawienie płodowo-matczyne podczas

porodu

-

amniopunkcja, poronienia, ciąża

pozamacziczna

background image

Niezgodność
serologiczna

W I trymestrze ciąży wykonuje

się badania:

oznaczanie grupy AB0, AgD, Ab

odpornościowych (u matki)

przy braku Ab odpornościowych

powtarza się pod koniec ciąży

badania przeglądowe Ab

u kobiet z Ab odpornościowymi -

określić ich swoistość, ustalić, czy

niosą one ryzyko dla płodu
(badanie ojca)

background image

Konflikt w ukł. AB0

background image

Konflikt
w ukł. AB0

Odpornościowe

anty-A lub

anty-B (

IgG

), które często

pojawiają się u matki w
następstwie immunizacji
antygenami obcogatunkowymi

jeśli istnieje konflikt w ukł.
AB0, to ryzyko ChHN wynosi
20-30%

najczęściej zdarza się u dzieci
z gr. A lub B urodzonych
przez

matki z gr. krwi 0

background image

Konflikt w ukł. AB0

Mała częstość występowania ChHN AB0

przy niezgodności grup rodziców nie oznacza się
przeciwciał odpornościowych u matki podczas ciąży

przeciwciała wykrywa się u ciężarnych, których
poprzednie dziecko miało ciężką postać ChHN AB0
(

liczy się

miana)

background image

Konflikt w ukł. Rh

background image

Najwięcej ciężkich przypadków powodują Ab anty-D
(Ag D bardzo immunogenny; 0.1ml)

rzadko w I ciąży (anty-D w I ciąży tylko u 1% kobiet)

rzadziej, gdy istnieje niezgodność również

w ukł. AB0

kontrola miana przeciwciał - raz w miesiącu lub częściej

Matka Rh

-

Płód Rh

+

Macica

Ag D

Łożysko

Przeciwciała
anty-D

Drugi
płód Rh

+

Pierwsza ciąża

Po I ciąży

Druga ciąża

Owodnia

background image

Choroba hemolityczna

noworodka

background image

Choroba hemolityczna

noworodków (ChHN)

Erytrocyty płodu zostają opłaszczone przez alloprzeciwciała
matki skierowane przeciw antygenowi, który płód odziedziczył
po ojcu

W odpowiedzi płód zwiększa tempo erytropoezy, „wysyłając” do
krążenia krwinki niedojrzałe

w przewidywaniu ChHN konieczna jest okresowa kontrola
miana przeciwciał (zwłaszcza, jeśli pojawiły się wcześnie w
ciąży)

background image

Leczenie płodu

<34 t.c.:

a. plazmafereza lecznicza matki
b. transfuzja wewnątrzmaciczna -

podaje się krwinki grupy 0 Rh(-)
Kell(-

), co ok. 2 tyg aż do 35 t.c.

>34 t.c.:

przedwcześnie ukończyć ciążę

(jeśli wywiad mniej obciążony - w
37-38 t.c.)

background image

1. Po porodzie we krwi noworodka z konfliktu
oznacza się:

grupy ukł. AB0 i Rh oraz BTA

fenotyp Rh - tylko gdy inny Ag z

ukł. Rh jest odpowiedzialny za

immunizację matki

2. Rozpoznanie ChHN:

wykrycie antygenu
(odpowiedzialnego za

immunizację matki) u noworodka

dodatni wynik BTA

objawy kliniczne

background image

Objawy ChHN:

niedokrwistość

żółtaczka

obrzęk uogólniony

hepato i splenomegalia

uszkodzenie CUN (kernicterus)

background image

Obrzęk uogólniony – jaka przyczyna?

Ciężka niedokrwistość prowadzi do kwasicy,

niewydolności krążenia lewo- i prawokomorowej.

Wątroba „zajęta” jest erytropoezą.

background image

Toksyczność bilirubiny – energia,
konmunikacja, odżywienie kom.

niekorzystny wpływ na wszystkie komórki

destrukcja tylko

komórek nerwowych

zaburzenia oddychania komórkowego i
zmniejszenie aktywności enzymów komórkowych

hamuje produkcję ATP

uszkadza błony komórkowe

utrudnia wchłanianie glukozy i wymianę elektrolitów

background image

Kernicterus

– żółtaczka jąder podkorowych

(encephalopatia bilirubinowa)

wnikanie bilirubiny do mózgu

(stężenie bilirubiny we krwi

osiąga ok.20-25 mg%)

poprzez

uszkodzenie bariery krew

– mózg

wzrost stężenia bilirubiny np. leki wypierające bilirubinę z
połączenia z albuminą

nieprawidłowy stosunek bilirubiny do albuminy

może pojawiać się już w pierwszych tygodniach życia przy
nasilonej żółtaczce!!!

późniejsze występowanie tego powikłania u dzieci jest bardzo
rzadkie

background image

objawy kliniczne kernicterus:

senność

brak łaknienia

zmniejszone napięcie mięśniowe

opisthotonus

czasem drgawki

hipotermia

niewydolność oddechowa

w drugim tygodniu wzmożone napięcie mięśniowe

po miesiącu ruchy atetotyczne i krzyk mózgowy

background image

ChHN - leczenie

fototerapia światłem o dł.
fal 410- 520 nm

transfuzja wymienna

(przetacza się krew zgodną

w ukł.AB0, a w ukł. Rh nie

zawierającą Ag, dla którego

u matki określono

swoistość przeciwciał)

podaż glukozy

(diglukuronidy bili), albumin
(1g/kg m.c.) czy Luminalu
(

transporterów,

aktywności transferazy
glukuronowej)

background image

Profilaktyka ChHN:

podaje się

IgG anty-D

w 28 t.c. - wszystkim nie

wykazującym immunizacji
kobietom Rh (-

), jeśli ojciec

dziecka jest Rh (+) lub
nieznany

IgG anty-D do 48h po porodzie
(kobietom Rh (-)

, jeśli ojciec

dziecka jest Rh (+) lub
nieznany),
oraz
po poronieniu

IgG anty-D w dawce

ok.250-300

g i.m.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Fiz pol V 2014
ceny noclegow w schron pol 2014 (2)
Fiz pol V 2014
Fiz pol IX 2014
Fiz pol VIII 2014
Fiz pol VI 2014
Fiz pol IV 2014
Fiz pol III 2014
Fiz pol VII 2014
formularz skargi 2014 1 pol
ZW Pol Pien Wykład 8 v 1 Cele, etapy i zasady pol pien v 1 z 05 01 2014
DIAGNOZA SP POL TEST 2 2014 15

więcej podobnych podstron