10

60

rodzaje przewodów i ich przekroje znamionowe
I.

w oparciu o norm´:

IEC 999
DIN VDE 0609 cz. 1 / tabela 1

rodzaje przewodów i ich teoretyczne Êrednice znamionowe

przekrój

system metryczny

system AWG

znamionowy

jednodrutowy wielodrutowy

linkowy

jednodrutowy wielodrutowy

linkowy

„j“

„w“

„l“

„j“

1)

„w“

1)

„l“

2)

(mm

2

)

(

 mm)

(

 mm)

(

 mm)

wielkoÊç

(

 mm)

(

 mm)

(

 mm)

0,5

0

0,9

1,1

1,1

20

0,85

0,97

1,02

0,75

1,0

1,2

1,3

18

1,07

1,23

1,28

1,0

0

1,2

1,4

1,5

–

–

–

–

1,5

0

1,5

1,7

1,8

16

1,35

1,55

1,60

2,5

0

1,9

2,2

*

2,3*

14

1,71

1,95

2,08

4,0

0

2,4

2,7

*

2,9*

12

2,15

2,45

2,70

6,0

0

2,9

3,3

3,9

10

2,72

3,09

3,36

10,0

0

3,7

4,2

5,1

8

3,43

3,89

4,32

16,0

0

4,6

5,3

6,3

6

4,32

4,91

5,73

25,0

0

–

6,6

7,8

4

5,45

6,18

7,26

35,0

0

–

7,9

9,2

2

6,87

7,78

–

* Dane dotyczà tylko przewodów gi´tkich klasy 5, w oparciu o norm´ IEC 228 A.

1)

przekrój znamionowy + 5 %

2)

wi´kszy przekrój dla przewodów klasy I, K lub M, + 5 %

Pod∏àczanie przewodów

W technice po∏àczeƒ spr´˝ynowych
rozpowszechnione sà dwa rodzaje
zacisków:

Zacisk zakleszczajàcy,
przeznaczony g∏ównie
do przewodów jednodrutowych,
stosowanych np. w technice
instalacyjnej i oÊwietleniowej,
w telekomunikacji, w domofonach
lub instalacjach alarmowych.

Przeznaczony jest dla przewodów
o przekrojach 0,28 mm

2

÷ 4 mm

2

.

Zacisk klatkowy CAGE CLAMP
s∏u˝y do pod∏àczania przewodów
jedno- i wielodrutowych oraz
linkowych, stosowanych
w elektronice i elektrotechnice,
np. w przemyÊle chemicznym,
w elektrowniach, zak∏adach
przemys∏owych, przemyÊle
motoryzacyjnym i stoczniowym,
systemach windowych.

Przeznaczony jest dla przewodów
o przekrojach 0,08 mm

2

÷ 35 mm

2

.

Wymiary otworów do wprowadzania
przewodów uwzgl´dniajà zarówno
przekrój izolacji jak i przekrój
znamionowy przewodu.

Ma to szczególnie du˝e znaczenie
dla zapewnienia w∏aÊciwej
odpornoÊci na wstrzàsy i wibracje.

Ponadto specyficzny „lejkowaty”
kszta∏t tych otworów w z∏àczkach
z zaciskiem CAGE CLAMP
oraz budowanych z nich listew
zaciskowych, przeznaczonych
do przewodów o przekroju
do 4 mm

2

, zapobiega dostaniu

si´ izolacji przewodów do zacisku.

Niebezpieczeƒstwo wystàpienia
tego zjawiska jest szczególnie
du˝e podczas stosowania
przewodów o niewielkich
przekrojach. Poniewa˝ przewody
linkowe odznaczajà si´ wyjàtkowo
du˝à elastycznoÊcià, istnieje
mo˝liwoÊç, ˝e podczas.
wprowadzania ich do otworu
z∏àczki poszczególne ˝y∏y
mogà ulec za∏amaniu,
a tym samym niepostrze˝enie
w zacisku zostanie zakleszczona
tak˝e izolacja.

W celu wyeliminowania tego
zjawiska zaleca si´ stosowanie
blokad izolacji dla przewodów
o przekrojach < 1,0 mm

2

w z∏àczkach 2,5 mm

2

oraz

< 1,5 mm

2

w z∏àczkach 4 mm

2

(patrz katalog str. 1.141).

Pod∏àczanie przewodów gi´tkich

Zgodnie z normà VDE 0100,
cz. 520/11.85, ust. 11.10.1
przy zastosowaniu przewodów
wielodrutowych lub linkowych
nale˝y zwróciç szczególnà uwag´,
aby podczas pod∏àczania ich pod
zacisk ˝y∏y nie uleg∏y rozszczepieniu.
W tym celu zaleca si´ stosowanie
odpowiednich z∏àczek lub uprzednià
obróbk´ odizolowanej koƒcówki
przewodu.

Norma IEC 999/ EN 60 999/
VDE 0609, cz. 1, ust. 6.1
formu∏uje to wymaganie
w sposób nast´pujàcy:

Stosowane z∏àczki powinny
umo˝liwiaç pod∏àczanie
tak˝e nie przygotowanych
wczeÊniej przewodów.

W z∏àczkach WAGO odpowiedni
„lejkowaty” kszta∏t otworu
przewodowego i ulokowanie
zacisku CAGE CLAMP bezpoÊrednio
w miejscu wprowadzenia przewodu,
wykluczajà mo˝liwoÊç niew∏aÊciwego
pod∏àczenia przewodów linkowych
pod zacisk, jeÊli monta˝ zostanie
wykonany zgodnie z zaleceniami
producenta.

BezpoÊrednie po∏àczenie przewodu
z szynà pràdowà z∏àczki zapewnia
bardzo dobrà jakoÊç styku oraz
pozwala uniknàç niebezpieczeƒstwa
rozszczepienia ˝y∏ przewodów.

Przekroje wi´kszych przewodów gi´tkich i sztywnych okreÊlajà normy: IEC 228 A, tabela I, norma AWG,
ASTM B172-71, IECA Publication S-19-81, IECA Publication S-66-524 oraz IECA Publication S-68-516.

W praktyce przekroje przewodów sà o 5 % mniejsze ni˝ wartoÊci podane w tabeli!

10

61

przewód cz´Êciowo odizolowany

przewód z zaciÊni´tà tulejkà
cynowanà (gazoszczelnà)



przewód z cynowanymi
koƒcówkami

przewód linkowy ze spojonà
koƒcówkà

przewód z zaciÊni´tà koƒcówkà
ko∏kowà (gazoszczelnà)



Przy zastosowaniu koƒcówek,

powi´kszajàcych przekrój przewodu,
nale˝y wybraç z∏àczk´
o jeden przekrój przewodu wi´kszà.

II.

W oparciu o normy: IEC 17B (Sec) 510

IEC 999 cz. 2

teoretyczne przekroje grubszych przewodów

przekrój

metryczne

AWG/kcmil

znamionowy

wielodrutowy

linkowy

wielodrutowy

linkowy

„w“

„l“

„w“

„l“

klasa 5

(mm

2

)

(

 mm)

(

 mm)

wielkoÊç

(

 mm)

(

 mm)

*

35*

7,9

9,2

2

7,78

9,02

–

–

–

1

8,85

10,61

50

9,1

11,0

0

9,64

12,08

70

11,0

13,1

00

11,17

13,54

95

12,9

15,1

000

12,54

15,33

–

–

–

0000

14,08

17,22

120

14,5

17,0

250

15,34

19,01

150

16,2

19,0

300

16,80

20,48

185

18,0

21,0

350

18,16

22,05

–

–

–

400

19,42

24,05

240

20,6

24,0

500

21,68

26,57

300

23,1

27,0

600

23,82

30,03

W przypadku, gdy sytuacja wymaga
jednak zastosowania Êrodków
zapobiegajàcych rozszczepieniu
przewodów wielo˝y∏owych, istnieje
kilka mo˝liwoÊci zabezpieczenia
koƒcówek przewodów (patrz
zdj´cia poni˝ej).

Jedynie w Êrodowiskach
agresywnych korozyjnie
obowiàzkowe jest stosowanie
szczególnych Êrodków ochrony.
W tym przypadku zaleca si´

stosowanie albo przewodów
miedzianych jednodrutowych
bàdê te˝ linkowych z gazoszczelnymi
tulejkami lub koƒcówkami
ko∏kowymi

Zespojenie koƒcówki przewodu
linkowego w jednà ca∏oÊç
zabezpiecza przewód przed
wnikni´ciem agresywnych
zwiàzków pomi´dzy pojedyncze
˝y∏y, co stanowi skutecznà
ochron´ przed korozjà.

Jeden przewód
pod jeden zacisk

Normy VDE mówià, ˝e do ka˝dego
miejsca styku wolno pod∏àczaç
tylko jeden przewód.
DIN VDE 0607/11.74,

roz. 3.1.8

DIN VDE 0611, cz. 3/11.89,

roz. 3.1.9

DIN VDE 0611, cz. 4/2.91,

roz. 3.1.9

Podobne wymagania okreÊlone
zosta∏y przez VDA w „Przepisach
dotyczàcych wyposa˝enia instalacji
elektrycznych, maszyn i urzàdzeƒ
w przemyÊle samochodowym”.

W dalszych wymaganiach VDE
zaleca si´ stosowanie jednego
przewodu do jednego zacisku,
jednak dopuszcza si´ tak˝e
wprowadzenie wi´kszej iloÊci
przewodów, lecz tylko wówczas,
gdy jest to wyraênie okreÊlone
przez producenta:

DIN VDE 0660, cz. 500/4.91

ust´p 7.8.3.7

DIN VDE 0113, cz. 1/6.93
EN 60 204, cz. 1

ust´p 15.1.1

DIN VDE 0832/3.90

ust´p 10.2.3

Zasada ta przestrzegana jest
równie˝ przez WAGO. Dla ka˝dego
przewodu przewidziany jest osobny
zacisk CAGE CLAMP. Stwarza
to dodatkowe korzyÊci podczas
monta˝u:

– przewody pod∏àczane sà kolejno,
jeden po drugim, bez mo˝liwoÊci
zluzowania ju˝ pod∏àczonego
przewodu,

– podczas wprowadzania zmian
w oprzewodowaniu wystarczy
od∏àczyç tylko wybrany przewód,
bez koniecznoÊci demonta˝u
pozosta∏ych,

– ka˝dy przewód pod∏àczany
jest niezale˝nie od pozosta∏ych,

– istnieje mo˝liwoÊç stosowania
w ramach jednej z∏àczki przewodów
o ro˝nych przekrojach.

W celu zwi´kszenia iloÊci
pod∏àczanych przewodów firma
WAGO proponuje wiele eleganckich
rozwiàzaƒ:

najpopularniejsze z nich
to stosowanie z∏àczek z trzema
lub czterema zaciskami.

* patrz IEC 999.