Kryzys i odrodzenie polityki.
Diagnozy schyłku polityczności:
Biopolityka ogólnie oscyluje wokół kondycji życia człowieka i połączenia tego z władzą.
a) wg. Michela Foucaulta związana jest z nowoczesnym stylem sprawowania władzy,
gdzie władza poprzez swój wpływ władzy poliycznej na różne aspekty życia
społecznego, reguluje je(narzędziem jest zastosowanie wpływ władzy politycznej)
b) Michael Hardt, Antonio Negri – protest przeciwko nowej fali kapitalizmu, co
najpełniej oddają samobójcze akty terrorystyczne(życie i ciało są tu narzędziem)
c) Łączy to pojęcie z problemami typu aborcja, sztuczne zapłodnienie, klonowanie,
eugenika, eutanazja itp.
d) czwarte rozumienie oscyluje wokół przetrwania danej populacji(myślenie zbiorowe,
jednostka schodzi na margines) – to jest fundamentalny cel władzy(rządzenia)
Hannah Arendt – w człowieku jest pragnienie zapanowania nad rozmnażaniem, kontroli nad
przetrwaniem, zerwania więzi z naturą. Sfera publiczna znika(demokracja ją niszczy) i
społeczeństwo ogranicza się do organizacji samego procesu życia. Liczy się długość, nie sens
życia. Jednynym podmiotem konsumpcji został człowiek, to on jest surowcem i konsumentem
w biopolityce.
Totalitaryzm jest właśnie urządzeniem biopolitycznym i wytworem nowoczesności, w której
zanikła sfera publiczna.
⇒
Z filozofii: od nowa konstruowała starożytne polis. Wg. niej Grecy definiowali człowieka, jako
egoistę. Dla greckiego polis, polityka polega na autoteliczności, nie na zdominowaniu
człowieka, ale na nawiązaniu relacji między ludźmi.
Grecki człowiek, to człowiek kreatywny(nadczłowiek). Tyle, że w pewnym momencie historii
ten model się zdezaktualizował. Ludzie przestali być bezinteresowni. W świecie współczsnym
człowiek jest materialistą.
Homo faber – człowiek wytwórca. Nie pyta, dlaczego, sens nie jest ważny. Pyta jak? Za pomocą
czego i jak rzeczy powstają i są powielane? Wytwarzanie szucznego świata przedmiotów, jest
rekompensatą własnej śmietelności.
W czasach nowożytnych greckie polis przestaje obowiązywać. I to tutaj, na granicy przejścia,
znajdują się korzenie totalitaryzmu. Człowiek porządkuje świat myśląc w kategoriach narzędzie
– cel. To prowadzido władzy, ekspansji, władzy dla samej władzy. Zło bierze się z samego
myślenia, nie ma już rysów diabolicznych.
Myśl o nowej polityce musi iść w parze z doświadczeniem totalitaryzmu. Jeśli pozwolimy
panować władzy w sposób zdominowany, społeczeństwo stanie się totalitarne.
Odbiór myśli Arendt na Zachodzie wpisał się w krytykę liberalizmu.
Michel Foucault Biopolityka wiąże się z uświadomieniem sobie przez władzę, że poddani to
populacja, związana z przyrostem naturalnym, śmiertelnością, zdrowiem i chorobami,
odżywianiem się itp. Gdy populacja staje się stawką w działaniach politycznych, działania te
do. kontroli jego życia i przetrwania. Działania polityki wpływają wprost na życie jednostek.
W tym społeczeństwie życia podstawą ideologii staje się rasizm – chcesz żyć dłużej czy w
ogóle, wyeliminuj zagrożenia, a więc zabij innych.
⇒
Z filozofii:
Jego główne dzieło to Archeologia wiedzy.
Wprowadza on nowe ujęcie władzy, nie jako
zespołu instytucji i aparatów zapewniających
poddanie obywateli danemu państwu, ale jako strukturę działań, gdzie przedmiotem jest
jednostka stojąca w obliczu wyboru a celem — wpływ na ów wybór. Inaczej mówiąc, władza to
wpływ, jaki rządzący wywierają na rządzonych za pomocą wiedzy, którą sami wytwarzają.
Z władzą łączy się więc wiedza, którą Foucault dzieli na dwa rodzaje:
connaissance — czyli wiedza formalna, konkretna dyscyplina, jak np. psychiatria czy
medycyna; savoir — wiedza w ogólności, w jej codziennym znaczeniu;
Władza działa wraz z wiedzą w celu zwielokrotnienia produktywności jednostek, sprawuje
nadzór, kontrolę nad nimi.
Władza produkuje pewną wiedzę jednostek o nich samych
(psychiatria, psychologia, medycyna). Jest więc w jakiś sposób wpisana w każdego z nas i nie
ma przed nią ucieczki. Suwerenność jednostki określa więc stan jej wiedzy.
Giorgio Agamben zewnętrzność(sfera publiczna) i wew.(sfera prywatna) zazębiają się ze sobą
– i to jest charakt. postdemokracji.
Hardt i Negri mówią, że biowładza to władza bezgraniczna w rzech znaczeniach:
1. geograficznie(imperium nie ma granic terytorialnych)
2. czasowo(imperium nie ma kresu historycznego)
3. zakresowo( obejmuje wszyskie sfery życia społecznego)
Tutaj ważna saje się produkcja(konsumpcjonizm we współczesnym świecie) i pod nią zostaje
podporządkowane społeczeństwo. Tu pojawia się problem relacji rzesza(społeczeństwo) –
Imperiu, bo z jednej strony o Imperium rządzi światem, ale z drugiej rzesza rządzi Imperium.
Jak-gdyby-polityka od Slavoja Zizka, wg. Którego obecna myśl poliyczna chce znieść
antagonizm poltyczny. Cztery wersje zaprzeczeń polityce:
1. archepolityka, jako komunitarystyczna próba zdefiniowania tradycyjnej przestrzeni
społecznej. Polityka w tym ujęciu staje się medium, dzięki kóremu obywatele stają się
świadomi wzajemnych powiązań, państwo staje się instytucją, przestrzenią, która
umożliwia obywatelom uzyskanie tej świadomości a obywatele wspólnotą, świadomą
konieczności pracy na rzecz dobra wspólnego.
2. parapolityka, to ujęcie akceptujące konlifkt polityczny, ale tylko w wymiarze legalnej
rywalizacji o władzę.
3. metapolityka marksistowska, konflikt polityczny jest uznany, ale właściwym
miejscem konfliku powinny być procesy ekonomiczne.
4. ultrapolityka Carla Schmitta, depolityzacja konfliku poprzez miliaryzację polityki.
Rozwiązanie konfliktu poprzez wojnę my – oni.
Arche i ultra – tradycyjne, zamknięte wspólnoty i walka z wrogiem
Para i meta – nowoczesne,
meta i ultra – nieprzezwyciężalny antagonizm
arche i para – harmonijna współpraca
postmodernistyczna postpolityka – konflikt ideologii i rywalizacja partyjna zastępowane
są współpracą ekspertów w dziedzinie technologii, ekonomii; wyst. procesy negocjacji i
kompromis.
Subpolityka główne źródła to badania naukowe i prakyka medyczna; nie ma tu podziału
władzy, cele społeczne są tylko skutkami ubocznymi powstałymi w wynku zamierzeń
działania władzy. Wszysko zasadza się na tym, że to, co kiedyś miało monopol, już go nie
ma, ale wciąż udaje że tak jest i tak, np. W czasie wyborów politycy udają, że mają wpływ na
rzeczywistość, ale pierwszy lepszy kryzys ujawnia, że tak nie jest. Sfera polityki i
prywatności, ekonomii, zaciera się – poliyka traci granice. Różne sfery życia społecznego –
praca, nauka, gospodarka – zmieniają warunki życia społecznego a więc uprawiają politykę –
wchodzą w jej sferę. Podmioty, które w tradycyjnej poliyce znajdowały się na zewnątrz, w
subpolityce wchodzą do wew. i mają naddto możliwość modelowania rzeczywistości
politycznej.
Polityka w świecie ponowoczesnym
Kosmopolityczny realizm, wg. Becka, odrzucenie państwa narodowego, by chronić
sprawiedliwość społeczną w warunkach międzynarodowych.
Strategie utrzymania, przetrwania tego, co polityczne w:
- te ortodoksyjne chcą utrzymania dotychczasowych zdobyczy(polityka protekcjonistyczna),
ale one znajdują się w defensywie. Myślenie społeczeństwa, że wszystko co mieści się w
granicach opieki społecznej pańswa, jest nienaruszalne. A to w warunkach starzejącego się
społeczeństwa, grozi destabilizacją.
- polityka liberalna chce stworzyć nowe stosunki między państwem narodowym a
globalnym rynkiem, czyli chce się dostosować do zmian rzeczywistości.
- polityka konserwatywna wierzy w suwerenną i autonomiczną politykę zagraniczną. Tutaj
UE miałaby chronić suwerenności państw narodowych. Buduje izolacjonizm Europy, nie
myśląc o nowych rozwiązaniach.
- polityka kosmopolityczna jest idealistyczna, sprawiedliwość i polityka są wg. niej
powiązane i ponowne okdrycie sprawiedliwości łączy się z odkryciem polityki na nowo.
Opowiada się za międzynarodową koordynacją polityczną, ponadnarodową kontrolą banków i
instytucji finansowych, bliska współpraca organizacji międzynarodowych aby móc skutecznie
kontrolować globalny przepływ kapitałów i minimalizować płynące z tego ryzyko. W ten
sposób polityka będzie mogła na nowo odzyskać władzę i kształtować rzeczywistość