Zmiany

UKD 624.21.042

POLSKI KOMITET

NORMALIZACJI,
MIAR I JAKOĝCI

P O L S K A N O R M A

PN-85

S-10030

Obiekty mostowe

ObciąĪenia

Zamiast:

PN-82/S-10030

Grupa katalogowa

0782

Bridges. Loads

Ponts. Charges

›½ÀÁÊ.

œ¯²¿Â¶¹·

SPIS TREĝCI

1. WSTĉP

1.1. Przedmiot normy
1.2. Zakres stosowania normy
1.3. OkreĞlenia
1.4. Klasyfikacja obciąĪeĔ
1.4.1. ObciąĪenia podstawowe
1.4.2. ObciąĪenia dodatkowe
1.4.3. ObciąĪenia wyjątkowe
1.4.4. Wybór ukáadu obciąĪeĔ
1.5. Wspóáczynniki obciąĪeĔ

γ

f

2. OBCIĄĩENIA CIĉĩAREM WàASNYM

3. PARCIE GRUNTU

3.1. WáaĞciwoĞci gruntu
3.2. Rodzaje parcia gruntu dziaáającego na elementy mostowe
3.3. Zasady wyznaczania parcia
3.3.1. Graniczne wartoĞci przemieszczeĔ
3.3.2. Wpáyw spójnoĞci gruntu
3.3.3. Wpáyw tarcia gruntu po powierzchni Ğciany oporowej lub elementu mostowego
3.3.4. SzerokoĞü powierzchni parcia gruntu na elementy
3.3.5. WartoĞci graniczne parcia
3.4. Parcie gruntu wywoáane ruchomym obciąĪeniem naziomu
3.4.1. Zasady ogólne
3.4.2. ZastĊpcze obciąĪenie naziomu taborem samochodowym
3.4.3. ZastĊpcze obciąĪenie naziomu taborem tramwajowym
3.4.4. ObciąĪenie naziomu táumem pieszych
3.4.5. ObciąĪenie naziomu taborem kolejowym
3.4.6. ObciąĪenie poziome naziomu wywoáane przyspieszaniem i hamowaniem taboru
3.4.7. ObciąĪenie poziome naziomu wywoáane siáami odĞrodkowymi

3.4.9. WartoĞü i poáoĪenie wypadkowej parcia czynnego wywoáanego siáami poziomymi dziaáającymi na naziom
3.4.10. Inne rozkáady parcia wywoáanego obciąĪeniem naziomu
3.5. ObciąĪenie przepustów i przejazdów oraz przejĞü pod szlakami komunikacyjnymi
3.5.1. ObciąĪenie pionowe
3.5.2. ObciąĪenie poziome

4. PARCIE WODY

PN-85/S-10030 Obiekty mostowe ObciąĪenia

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrzeĪone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 1

POMOCE DYDAKTYCZNE - AK - 2003

5. INNE OBCIĄĩENIA DàUGOTRWAàE

5.1. Siáy sprĊĪające
5.2. Wpáyw procesów reologicznych na obciąĪenia
5.3. ObciąĪenie wywoáane osiadaniem podáoĪa
5.4. ObciąĪenie urządzeniami komunalnymi

6. OBCIĄĩENIA RUCHOME DROGOWYCH OBIEKTÓW MOSTOWYCH

6.1. Rodzaje obciąĪeĔ ruchomych drogowych obiektów mostowych
6.2. Klasy obciąĪeĔ
6.3. ObciąĪenie elementów gáównych
6.3.1. ObciąĪenia, ich wartoĞci i ustawienie
6.3.2. Wspóáczynniki dynamiczne
6.4. ObciąĪenie elementów pomostu
6.5. ObciąĪenie obiektów pojazdami ciĊĪkimi
6.6. ObciąĪenie taborem tramwajowym
6.6.1. Zasady ogólne
6.6.2. Schemat obciąĪenia taborem tramwajowym
6.6.3. Wpáyw dynamiczny obciąĪenia taborem tramwajowym
6.6.4. Wykolejenie siĊ taboru tramwajowego
6.6.5. Inne obciąĪenia miejskim taborem szynowym
6.7. ObciąĪenie chodników, káadek, schodów, pomostów i porĊczy
6.7.1. Rodzaje obciąĪeĔ
6.7.2. ObciąĪenia táumem
6.7.3. ObciąĪenie pojazdami káadek pieszojezdnych
6.7.4. ObciąĪenie wyjątkowe chodników
6.7.5. ObciąĪenie porĊczy
6.8. Siáy hamowania i przyspieszania taboru samochodowego i tramwajowego
6.8.1. Zasady ogólne
6.8.2. WartoĞci siá hamowania lub przyspieszania
6.9. Siáy odĞrodkowe od obciąĪenia taborem samochodowym i tramwajowym
6.10. Uderzenia boczne taboru
6.10.1. Uderzenia o bariery ochronne
6.10.2. Uderzenia o podpory wiaduktów
6.10.3. Uderzenia boczne o elementy jezdni

7. OBCIĄĩENIA RUCHOME MOSTÓW KOLEJOWYCH

7.1. Rodzaje obciąĪeĔ ruchomych mostów kolejowych
7.2. Klasy obciąĪeĔ
7.3. ObciąĪenie taborem kolejowym
7.3.1. Schemat obciąĪenia taborem kolejowym
7.3.2. Ustawianie obciąĪeĔ
7.3.3. ObciąĪenie zastĊpcze
7.3.4. Zasady stosowania klas obciąĪeĔ
7.3.5. Wspóáczynniki dynamiczne
7.4. ObciąĪenia wyjątkowe
7.5. ObciąĪenia chodników, káadek, schodów i porĊczy
7.6. Siáy hamowania i przyspieszania taboru kolejowego
7.6.1. Zasady ogólne
7.6.2. Siáy hamowania
7.6.3. Siáy przyspieszania
7.6.4. Warunki stosowania obciąĪeĔ
7.7. Siáy odĞrodkowe
7.8. Uderzenia boczne
7.8.1. Uderzenia boczne wynikające z geometrycznych niedoskonaáoĞci toru
7.8.2. Uderzenia boczne pojazdów samochodowych lub tramwajowych o podpory wiaduktów kolejowych
7.9. ObciąĪenia związane z wykolejeniem pociągu

8. OBCIĄĩENIE WYWOàANIE ZMIANAMI TEMPERATURY

8.1. Zakres uwzglĊdniania wpáywu zmian temperatury
8.2. Zmiany temperatur w konstrukcjach mostowych
8.2.1. Poziom odniesienia zmian temperatur
8.2.2. WartoĞci ekstremalne temperatur konstrukcji
8.2.3. Wpáyw lokalnych Ĩródeá ciepáa
8.3. Wspóáczynnik rozszerzalnoĞci termicznej

PN-85/S-10030 Obiekty mostowe ObciąĪenia

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrzeĪone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 2

POMOCE DYDAKTYCZNE - AK - 2003

9. OBCIĄĩENIE WIATREM

9.1. Zasady ogólne
9.2. CiĞnienie wiatru na jednostkĊ powierzchni
9.2.1. CiĞnienie wiatru na przĊsáa obciąĪone
9.2.2. CiĞnienie wiatru na przĊsáa nieobciąĪone
9.2.3. Przypadki szczególne
9.3. Powierzchnie naraĪone na dziaáanie wiatru
9.3.1. Powierzchnie parcia wiatru o kierunku prostopadáym do osi mostu
9.3.2. Powierzchnie parcia wiatru o kierunku równolegáym do osi mostu
9.3.3. Powierzchnie parcia wiatru na tabor kolejowy i tramwajowy
9.3.4. Powierzchnie parcia wiatru na tabor samochodowy i táum

10. OBCIĄĩENIA W CZASIE BUDOWY

10.1. Zakres sprawdzania konstrukcji na obciąĪenia wystĊpujące w czasie budowy

10.2.1. ObciąĪenie robocze pomostów
10.2.2. ObciąĪenia urządzeniami i maszynami
10.2.3. ObciąĪenia materiaáami i elementami
10.3. ObciąĪenia poziome

11. OBCIĄĩENIA ZWIĄZANE Z OPORAMI àOĩYSK

11.1. Zakres uwzglĊdniania oporów áoĪysk
11.2. ObciąĪenia styczne áoĪysk
11.3. Opory áoĪysk elastomerowych

12. OBCIĄĩENIA WYWOàANE PARCIEM LODU

12.1. Zakres sprawdzania obiektów mostowych na obciąĪenia wywoáane dziaáaniem (parciem) lodu
12.2. ObciąĪenie dziaáające na powierzchnie czoáowe filarów i izbic
12.3. WartoĞü parcia kry na mosty tymczasowe
12.4. Inne przypadki dziaáania lodu na podpory
12.4.1. Wpáyw rozszerzania siĊ lodu
12.4.2. Wpáyw podnoszenia siĊ poziomu wody

13. UDERZENIA STATKÓW O PODPORY MOSTÓW

13.1. Zakres uwzglĊdniania uderzeĔ w projektowaniu podpór
13.2. Miejsce siáy uderzenia
13.3. WartoĞci siá uderzenia

14. POSTANOWIENIA PRZEJĝCIOWE

INFORMACJE DODATKOWE

1. WSTĉP

1.1. Przedmiot normy.

1.2. Zakres stosowania normy. NormĊ naleĪy stosowaü do projektowania nowych i sprawdzania noĞnoĞci istniejących
obiektów mostowych.

1.3. OkreĞlenia

1.3.1. obiekty mostowe - mosty, wiadukty i estakady w ciągu linii kolejowych lub tramwajowych oraz dróg koáowych,
- káadki dla pieszych, schody oraz pochylnie w ciągach dla pieszych,
- przepusty, przejazdy i przejĞcia pod torami kolejowymi lub jezdniami drogowymi oraz páytkie tunele pod szlakami
komunikacyjnymi,
- Ğciany oporowe oraz inne budowle oporowe utrzymujące w stanie statecznoĞci grunty rodzime i nasypowe korpusu
drogowego, kolejowego lub innej budowli komunikacyjnej.
W dalszej treĞci normy pod okreĞleniem mosty naleĪy rozumieü obiekty mostowe.

1.3.2. obciąĪenia - dziaáania fizyczne na obiekt mostowy wywoáujące w nim siáy wewnĊtrzne, odksztaácenia i
przemieszczenia.

1.3.3. obciąĪenia podstawowe
projektowanego obiektu lub jego czĊĞci. Symbol obciąĪeĔ podstawowych: P.

PN-85/S-10030 Obiekty mostowe ObciąĪenia

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrzeĪone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 3

POMOCE DYDAKTYCZNE - AK - 2003

1.3.4. obciąĪenia dodatkowe
okreĞlonych warunkach Ğrodowiska, eksploatacji i budowy, których przeniesienie nie jest gáównym celem
projektowanego obiektu lub jego czĊĞci. Symbol obciąĪeĔ dodatkowych: D.

1.3.5. obciąĪenia wyjątkowe - obciąĪenia zmienne przekraczające wartoĞci normowe dla obiektu lub jego czĊĞci,
wystĊpujące w warunkach nietypowych lub awaryjnych. Symbol obciąĪeĔ wyjątkowych: W.

1.3.6. ukáad obciąĪeĔ - kombinacje obciąĪeĔ:
- ukáad podstawowy P - obciąĪenia podstawowe,
- ukáad dodatkowy PD - obciąĪenia podstawowe i niektóre dodatkowe, które mogą wystąpiü równoczeĞnie,
- ukáad wyjątkowy PW - obciąĪenia podstawowe i jedno z wyjątkowych oraz te z dodatkowych, które wystĊpują lub mogą
wystąpiü równoczeĞnie z obciąĪeniem wyjątkowym.

1.3.7. obciąĪenia charakterystyczne oraz obliczeniowe - wg

PN-82/B-02000

.

1.3.8. wspóáczynnik obciąĪeĔ

γ

f

pomnoĪyü obciąĪenia charakterystyczne (normowe), aby otrzymaü obciąĪenia obliczeniowe.

1.3.9. stany graniczne - stany konstrukcji, przy których przestaje ona speániaü projektowe zaáoĪenia eksploatacyjne lub
wymagania bezpieczeĔstwa budowli.

1.3.10. stany graniczne noĞnoĞci (SGN)
a) utracie statecznoĞci poáoĪenia lub statecznoĞci sprĊĪystej,
b) zniszczeniu,
c) zamianie w ukáad zmienny,
d) przekroczeniu okreĞlonych naprĊĪeĔ oznaczających zagroĪenie:
- uplastycznieniem,
- poĞlizgami w záączach,
- niebezpiecznym rozwarciem rys.

1.3.11. stany graniczne uĪytkowania (SGU) - stany stanowiące zagroĪenie normalnego uĪytkowania i trwaáoĞci
konstrukcji. Są to:
- nadmierne ugiĊcia,
- zarysowania,
- nadmierne drgania.

1.3.12. Pozostaáe okreĞlenia

1.4. Klasyfikacja obciąĪeĔ

1.4.1. ObciąĪenia podstawowe. Do obciąĪeĔ podstawowych naleĪy zaliczyü:
a) obciąĪenia staáe, wg rozdz. 2, 3, 4 i 5,
b) obciąĪenia zmienne:
- obciąĪenia taborem z uwzglĊdnieniem wpáywów dynamicznych i siá odĞrodkowych, wg rozdz. 6 i 7,
- parcie gruntu przy naziomie obciąĪonym, wg rozdz. 3,
- obciąĪenie táumem pieszych na káadkach, schodach i chodnikach obiektów mostowych, wg 6.7,
c) obciąĪenia zmienne czĊĞci obiektów mostowych, których celem jest przeniesienie tych obciąĪeĔ:
- obciąĪenie deskowaĔ (szalunków) w czasie budowy, wg rozdz. 10,
- dziaáanie wiatru w odniesieniu do elementów przeciwwiatrowych, wg rozdz. 9,
- hamowanie i przyspieszanie w odniesieniu do elementów przeciwhamownych, áoĪysk i podpór, wg 6.8 i 7.6,
- parcie lodu w odniesieniu do izbic, wg rozdz. 12,
- obciąĪenia wywoáane bocznymi uderzeniami taboru w odniesieniu do stĊĪeĔ przeciwuderzeniowych mostów
kolejowych, wg 7.8,
- uderzenia o bariery ochronne w odniesieniu do barier, wg 6.10,
- obciąĪenia porĊczy w odniesieniu do porĊczy, wg 6.7.5,
- obciąĪenia táumem pieszych chodników i pomostów w odniesieniu do ich konstrukcji niosącej, wg 6.7,
d) obciąĪenia wywoáane przewidywanym osiadaniem podpór, zmianami temperatury lub inne obciąĪenia zmienne, jeĞli
wpáyw kaĪdego z nich jest wiĊkszy niĪ innych zmiennych obciąĪeĔ, wg rozdz. 5.

1.4.2. ObciąĪenia dodatkowe. Do obciąĪeĔ dodatkowych naleĪy zaliczaü:
- obciąĪenia wiatrem z wyjątkiem przypadku wg 1.4.1c), wg rozdz. 9,
- obciąĪenia wywoáane zmianami temperatury, z wyjątkiem przypadku wg 1.4.1d), wg rozdz. 8,

PN-85/S-10030 Obiekty mostowe ObciąĪenia

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrzeĪone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 4

POMOCE DYDAKTYCZNE - AK - 2003

- obciąĪenia dĨwigarów gáównych wywoáane hamowaniem i przyspieszaniem, wg 6.8 i 7.6,
- obciąĪenia dĨwigarów gáównych przĊseá, chodników sáuĪbowych i pomostów roboczych, táumem pieszych na
chodnikach, z wyjątkiem przypadku wg 1.4.1b), wg 6.7,
- obciąĪenia pojazdami káadek dla pieszych, wg 6.7.
- obciąĪenia dĨwigarów gáównych siáami związanymi z oporami áoĪysk, wg rozdz. 11,
- przewidywane osiadanie podpór, z wyjątkiem przypadku wg 1.4.1d),
- obciąĪenia w czasie budowy z wyjątkiem przypadku 1.4.1c), wg rozdz. 10,
- obciąĪenia filarów parciem lodu, wg rozdz. 12,
- obciąĪenia uderzeniami bocznymi taboru w odniesieniu do przĊseá, wg 6.10.3 i 7.8.1.

1.4.3. ObciąĪenia wyjątkowe. Do obciąĪeĔ wyjątkowych naleĪy zaliczaü:
- obciąĪenia wynikáe przy wykolejeniu taboru kolejowego oraz tramwajowego, wg 7.9 i 6.6.4,
- obciąĪenia przy najeĨdzie taboru samochodowego na chodnik w odniesieniu do konstrukcji chodnika, wg 6.7.4,
- obciąĪenia konwojowane (ponadnormowe), wg 6.5,
- obciąĪenia wymuszone nieprzewidzianymi osiadaniami i innymi ruchami podpór (z wyjątkiem szkód górniczych, które
nie są przedmiotem niniejszej normy), wg rozdz. 5,
- uderzenia pojazdów i statków o podpory, wg 6.10.2.

1.4.4. Wybór ukáadu obciąĪeĔ.
a) ukáad podstawowy P,
b) ukáad dodatkowy PD,
c) ukáad wyjątkowy PW.

1.5. Wspóáczynniki obciąĪeĔ

γ

f

. WartoĞci wspóáczynników obciąĪeĔ

γ

f

(przy wymiarowaniu) dla stanów granicznych

noĞnoĞci (SGN) przy ukáadach obciąĪeĔ P, PD i PW - wg tabl. 1.
Do wszystkich obciąĪeĔ okreĞlonego ukáadu naleĪy stosowaü wspóáczynniki obciąĪeĔ zawarte w odpowiednich
kolumnach tablicy 1. Do obciąĪeĔ P - kolumna 3, do PD - kolumna 4 i do PW - kolumna 5.
WartoĞci wspóáczynników obciąĪeĔ dziaáających odciąĪająco zostaáy podane przy poszczególnych obciąĪeniach
dáugotrwaáych w tabl. 1.
WartoĞci wspóáczynnika obciąĪeĔ

γ

f

Nie naleĪy uwzglĊdniaü wpáywu dziaáaĔ odciąĪających obciąĪeĔ dáugotrwaáych ciĊĪarami wáasnymi przy projektowaniu
elementów pomostów.
Wspóáczynniki parcia i odporu wg tabl. 1 naleĪy stosowaü w obliczeniach w stanach granicznych noĞnoĞci gruntu. W
stanach granicznych noĞnoĞci konstrukcji oporowych wspóáczynniki te naleĪy pomnoĪyü przez 1,10 jeĞli są wiĊksze od
1,0 oraz przez 0,90 jeĞli są mniejsze od 1,0.
Do parcia czynnego lub spoczynkowego gruntu dziaáającego stale odciąĪająco naleĪy zastosowaü wspóáczynnik
obciąĪenia stanowiący odwrotnoĞü wspóáczynnika obciąĪenia wg tabl. 1 tego samego parcia jako dziaáania
obciąĪającego.
Do odporu gruntu dziaáającego stale obciąĪająco naleĪy zastosowaü wspóáczynnik obciąĪenia stanowiący odwrotnoĞü
wspóáczynnika obciąĪenia tego samego odporu wg tabl. 1 jako dziaáania odciąĪającego.

Tablica 1. WartoĞü wspóáczynników obciąĪeĔ

γ

f

dla stanów granicznych noĞnoĞci

Lp.

Rodzaje obciąĪeĔ

Ukáad obciąĪeĔ

P

PD

PW

1

2

3

4

5

1

CiĊĪary wáasne konstrukcji niosącej wg rozdz. 2

1,20

1,20

1,20

2

CiĊĪary wáasne wg lp. 1, lecz jako dziaáanie odciąĪające wg 1.5

0,90

0,90

0,90

3

CiĊĪary wáasne elementów niekonstrukcyjnych, takich jak: nawierzchnia,
elementy wyposaĪenia, urządzenia obce, warstwy gruntu i inne, z wyjątkiem
przypadków wymienionych w lp. 5

1,50

1,50

1,50

4

CiĊĪary wáasne wg lp. 3, lecz jako dziaáanie odciąĪające wg 1.5

0,90

0,90

0,90

PN-85/S-10030 Obiekty mostowe ObciąĪenia

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrzeĪone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 5

POMOCE DYDAKTYCZNE - AK - 2003

5

obiektów istniejących wg obmiaru lub przy projektowaniu okreĞlonych
urządzeniu obcych speániających warunki zgodnoĞci z projektem jak ciĊĪary
wáasne konstrukcji

1,20

1,20

1,20

6

CiĊĪary wáasne wg lp. 5, lecz jako dziaáanie odciąĪające

0,90

0,90

0,90

7

Siáy sprĊĪające i wywoáane wpáywami reologicznymi - wg norm dotyczących
projektowania mostów w przypadku braku innych danych w normach

1,20

1,20

1,20

8

Siáy wg lp. 7, lecz dziaáanie odciąĪające

0,85

0,85

0,85

9

Parcie gruntu spoczynkowe, niezaleĪnie od rodzaju gruntu

1,1

1,1

1,1

10

Parcie gruntu czynne (poĞrednie i graniczne) dla gruntów rodzimych
a) niespoistych
b) spoistych

1,1

1,25

1,1

1,25

1,1

1,25

11

Parcie gruntu czynne (poĞrednie i graniczne) dla gruntów nasypowych
a) niespoistych
b) spoistych

1,25
1,35

1,25
1,35

1,25
1,35

12

Odpór graniczny gruntu - dziaáanie odciąĪające dla gruntów rodzimych
a) niespoistych
b) spoistych

0,90
0,80

0,90
0,80

0,90
0,80

13

Odpór graniczny gruntu - dziaáanie odciąĪające dla gruntów nasypowych
a) niespoistych
b) spoistych

0,85
0,70

0,85
0,70

0,85
0,70

14

Parcie hydrostatyczne wody wg rozdz. 4

1,20

1,20

1,20

15

Parcie hydrostatyczne wody, lecz jako dziaáanie odciąĪające

0,85

0,85

0,85

16

ObciąĪenia wywoáane nierównomiernnym osiadaniem podpór

1,30

1,20

1,10

17

ObciąĪenie ruchome pionowe taborem samochodowym, tramwajowym i
kolejowym wg rozdz. 6 i 7

1,50

1,25

1,15

18

ObciąĪenie siáami odĞrodkowymi taboru wg rozdz. 6 i 7

1,50

1,25

1,15

19

ObciąĪenie siáami hamowania i przyspieszanie taboru wg rozdz. 6 i 7

1,30

1,20

1,10

20

ObciąĪenie táumem pieszych wg 6 i 7

1,30

1,20

1,10

21

Uderzenia boczne
a) o bariery wg 6.10.1
b) o podpory wg 6.10.2
c) związane z geometrycznymi niedoskonaáoĞciami toru wg 7.8
d) o elementy jezdni drogowej wg 6.10.3

1,30

-

1,50
1,30

-
-

1,25
1,20

-

1,10
1,15
1,10

22

ObciąĪenia wywoáane zmianami temperatury wg rozdz. 8

1,30

1,20

1,10

23

ObciąĪenia wywoáane dziaáaniem wiatru wg rozdz. 9

1,30

1,20

1,10

24

ObciąĪenia wywoáane oporami áoĪysk wg rozdz. 11

1,50

1,20

1,15

25

ObciąĪenia wynikające z bezwáadnoĞci przĊseá w czasie budowy i eksploatacji
oraz inne obciąĪenia w czasie budowy wg rozdz. 10

1,50

1,25

1,15

26

Parcie lodu (wg rozdz. 12) na:
a) podpory mostów staáych
b) izbice i podpory mostów tymczasowych

-

1,50

1,00

-

1,00

-

PN-85/S-10030 Obiekty mostowe ObciąĪenia

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrzeĪone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 6

POMOCE DYDAKTYCZNE - AK - 2003

2. OBCIĄĩENIA CIĉĩAREM WàASNYM

ObciąĪenia ciĊĪarem wáasnym konstrukcji i elementów wyposaĪenia naleĪy ustalaü na podstawie projektowanych lub
rzeczywistych wymiarów konstrukcji i wyposaĪenia elementów oraz ciĊĪarów jednostkowych materiaáów, z których te
konstrukcje i elementy zostaáy zaprojektowane i wykonane.
CiĊĪary podstawowych materiaáów do budowy mostów na jednostkĊ objĊtoĞci lub dáugoĞci elementów konstrukcji i
wyposaĪenia podano w tabl. 2.
CiĊĪary nie podane w tabl. 2 naleĪy przyjmowaü wg

PN-82/B-02001

lub innych udokumentowanych Ĩródeá.

JeĞli ostateczny ciĊĪar zaprojektowanej konstrukcji áącznie z wyposaĪeniem jest wiĊkszy o wiĊcej niĪ 5% od przyjĊtego
w obliczeniu naleĪy wykonaü sprawdzenie i ewentualnie poprawki projektu.

Tablica 2. ObciąĪenie ciĊĪarem wáasnym

Lp.

Rodzaj obciąĪenia

Jednostka

CiĊĪar

jednostkowy

1

2

3

4

1

Metale
Stal i staliwo
Dodatek do konstrukcji nitowanych i áączonych na Ğruby
Dodatek do ciĊĪaru konstrukcji spawanych
Dodatek do ciĊĪaru konstrukcji nitowanospawanych lub spawanych z
poáączeniami na Ğruby
ĩeliwo

kN/m

3

kN/m

3

kN/m

3

kN/m

3

kN/m

3

78,5

2,7
1,4

2,0

72,5

2

Betony
Beton zwykáy z kruszywa kamiennego zagĊszczony mechanicznie, bez
zbrojenia
- w stanie suchym
- w stanie niezwiązanym, mokry
Dodatek na ciĊĪar zbrojenia
Dodatek w przypadku kruszywa bazaltowego

kN/m

3

kN/m

3

kN/m

3

kN/m

3

24,0
25,0

1,0
2,0

3

Drewno konstrukcyjne
Sosna, Ğwierk, topola i inne miĊkkie
- w stanie suchym
- w stanie wilgotnym
Brzoza, dąb
- w stanie suchym
- w stanie wilgotnym

kN/m

3

kN/m

3

kN/m

3

kN/m

3

5,6
6,0

7,0
7,6

4

Materiaáy nawierzchni drogowych
Asfalt lany lub beton asfaltowy
Izolacja bitumiczna
Kostka kamienna

kN/m

3

kN/m

3

kN/m

3

23
14
27

5

Materiaáy nawierzchni kolejowych
Szyny S 60 na jeden tor
Szyny S 49 na jeden tor
Podkáady drewniane na jeden tor áącznie z podkáadkami
Podkáady z betonu sprĊĪonego na jeden tor áącznie z podkáadkami
TáuczeĔ

kN/m
kN/m
kN/m
kN/m

kN/m

3

kN/m

1,2
1,0
1,6
5,1

20,0

7,0

3. PARCIE GRUNTU

3.1. WáaĞciwoĞci gruntu. WáaĞciwoĞci gruntu mające wpáyw na siáy wystĊpujące w páaszczyĨnie styku Ğcian oporowych
lub elementów obiektu mostowego z oĞrodkiem gruntowym naleĪy okreĞlaü wg

PN-83/B-03010

,

PN-81/B-03020

,

PN-74/B-04452

oraz PN-75/B-04481.

3.2. Rodzaje parcia gruntu dziaáającego na elementy mostowe. W projektowaniu mostów naleĪy uwzglĊdniaü

PN-85/S-10030 Obiekty mostowe ObciąĪenia

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrzeĪone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 7

POMOCE DYDAKTYCZNE - AK - 2003

nastĊpujące rodzaje parcia gruntu:
a) graniczne parcie czynne powodujące przemieszczenie budowli oporowej w kierunku parcia gruntu; oznaczania:
wypadkowa E

a

, parcie jednostkowe e

a

,

b) parcie spoczynkowe gruntu, gdy nie istnieje moĪliwoĞü przesuniĊcia budowli oporowej; oznaczenia: wypadkowa E

0

,

jednostkowe parcie spoczynkowe e

0

,

c) odpór poĞredni gruntu, gdy budowla oporowa lub jej element ulega przemieszczeniu w kierunku oĞrodka gruntowego
mniejszemu od przemieszczenia wywoáującego odpór graniczny; oznaczania: wypadkowa odporu poĞredniego E

II

,

jednostkowy odpór poĞredni e

II

,

d) odpór graniczny gruntu, gdy budowla oporowa lub jej element ulega przemieszczeniu wystarczającemu do osiągniĊcia
przez odpór wartoĞci najwiĊkszej; oznaczania: odpór wypadkowy E

p

, odpór jednostkowy e

p

.

3.3. Zasady wyznaczania parcia

3.3.1. Graniczne wartoĞci przemieszczeĔ.
poszczególnych rodzajów parcia gruntu naleĪy okreĞlaü wg

PN-83/B-03010

.

3.3.2. Wpáyw spójnoĞci gruntu. Wpáyw spójnoĞci gruntu na wartoĞci siá dziaáających na Ğciany oporowe i inne elementy
obiektów mostowych naleĪy uwzglĊdniaü tylko w przypadkach szczególnych, kiedy speánione są nastĊpujące warunki
áącznie:
a) grunty są w stanie rodzimym,
b) nie podlegają przemarzaniu lub wysychaniu.
c) wykazują stopieĔ plastycznoĞci okreĞlony wg

PN-74/B-04452

warunkiem

(1)

Wpáyw tarcia gruntu naleĪy

uwzglĊdniaü na caáej nie izolowanej powierzchni kontaktu z gruntem w przypadkach, kiedy górna krawĊdĨ budowli
oporowej wspóápracującej z gruntem znajduje siĊ w odlegáoĞci wiĊkszej niĪ 30 m od szyny toru kolejowego lub 10 m od
krawĊdzi jezdni drogowej albo od szyny toru tramwajowego.

3.3.4. SzerokoĞü powierzchni parcia gruntu na elementy. SzerokoĞü powierzchni parcia gruntu na elementy naleĪy
przyjmowaü jako rzeczywistą szerokoĞü elementu konstrukcji oporowej dla wyznaczenia parcia spoczynkowego; jako
rzeczywistą szerokoĞü elementu powiĊkszoną o 1,0 m dla pozostaáych rodzajów parcia. NaleĪy zachowaü warunek Īe
szerokoĞü obliczeniowa nie jest wiĊksza od rozstawu sąsiednich elementów.

3.3.5. WartoĞci graniczne parcia.
spoczynkowego i odporu poĞredniego naleĪy wyznaczaü wg

PN-83/B-03010

.

3.4. Parcie gruntu wywoáane ruchomym obciąĪeniem naziomu

3.4.1. Zasady ogólne. Wpáyw obciąĪenia ruchomego na graniczne parcie czynne lub odpór graniczny gruntu na
budowlĊ oporową naleĪy uwzglĊdniü, jeĞli dziaáa ono na klin odáamu. Nachylenie páaszczyzny poĞlizgu klina odáamu
wzglĊdem poziomu naleĪy przyjąü pod kątem:

(2)

oraz

(3)

w których:

Φ - kąt tarcia wewnĊtrznego gruntu (rys. 1). W odniesieniu do parcia spoczynkowego naleĪy stosowaü

umowne nachylenie klina odáamu pod katem

.

NaleĪy przyjąü, Īe obciąĪenie ruchome rozchodzi siĊ symetrycznie z miejsca obciąĪenia poprzez warstwy sprĊĪyste
nawierzchni sztywnych i podatnych pod kątem 45° oraz przez oĞrodek gruntowy lub inny sypki, w tym táuczniowy pod
kątem tarcia wewnĊtrznego

Φ.

Kąt

Φ dla gruntów przyjmowaü naleĪy wg

PN-83/B-03010

lub innych udokumentowanych Ĩródeá.

ObciąĪenie staáe, poáoĪone nad klinem odáamu moĪna traktowaü jako obciąĪenie zastĊpcze záoĪone z warstwy gruntu o

PN-85/S-10030 Obiekty mostowe ObciąĪenia

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrzeĪone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 8

POMOCE DYDAKTYCZNE - AK - 2003

tej samej gĊstoĞci co grunt odáamu, lecz o wysokoĞci zastĊpczej h

z

w wzoru

(4)

w którym:
γ - ciĊĪar objĊtoĞciowy gruntu, kN/m

3

,

q

n

- obciąĪenie naziomu, kN/m

2

.

Przy wyznaczaniu parcia gruntu wywoáanego obciąĪeniem naziomu nie naleĪy stosowaü wspóáczynnika dynamicznego.

3.4.2. ZastĊpcze obciąĪenie naziomu taborem samochodowym. ZastĊpcze obciąĪenie taborem samochodowym
naleĪy przyjmowaü jako obciąĪenie K, wg 6.3, rys. 2a) i b).
Parcie na ĞcianĊ czoáową przyczóáka naleĪy wyznaczyü przy zaáoĪeniu obciąĪenia naziomu w postaci równomiernego
obciąĪenia K na szerokoĞü Ğciany, lecz nie wiĊcej niĪ 5,40 m (rys. 3a).
Parcie na Ğciany oporowe równolegáe do jezdni wyznaczyü naleĪy przy zaáoĪeniu obciąĪenia naziomu w postaci dwóch
prostokątów o szerokoĞci 1,60 m i dáugoĞci 4,80 m, w rozstawie osiowym 2,70 m (rys. 3b).

3.4.3. ZastĊpcze obciąĪenie naziomu taborem tramwajowym. ObciąĪenie zastĊpcze naziomu taborem tramwajowym
naleĪy przyjmowaü jako obciąĪenie dziaáające na poziomie spodu nawierzchni (podkáadów lub páyt betonowych) na
szerokoĞü 3,0 m i nieograniczonej dáugoĞci, symetrycznie do osi toru tramwajowego, o wartoĞci 7 kN/m

2

.

3.4.4. ObciąĪenie naziomu táumem pieszych. ObciąĪenie naziomu táumem pieszych naleĪy przyjmowaü wg 6.7 jako
równomiernie rozáoĪone o wartoĞci 4 kN/m

2

.

3.4.5. ObciąĪenie naziomu taborem kolejowym. ObciąĪenie naziomu taborem kolejowym naleĪy przyjmowaü wg 7.3
jako rozáoĪone symetrycznie wzglĊdem osi toru na pasmie o szerokoĞci 3,0 m na poziomie 0,50 m poniĪej górnej
krawĊdzi podkáadu (rys. 2b).

NaleĪy uwzglĊdniü

nastĊpujące obciąĪenia poziome wywoáane hamowaniem i przyspieszaniem taboru znajdującego siĊ na klinie odáamu:
a) obciąĪenie poziome naziomu wywoáane przyspieszeniem i hamowaniem taboru samochodowego naleĪy przyjmowaü
wg 6.8 i wg 3.4.2 z pominiĊciem q rys. 2c) i 3a).
b) obciąĪenie poziome naziomu wywoáane przyspieszaniem i hamowaniem taboru tramwajowego naleĪy przyjmowaü wg
2c), d) i 3a) i 3.4.3 - rys. 2c) i 2d).
c) obciąĪenie poziome naziomu wywoáane przyspieszaniem i hamowaniem taboru kolejowego naleĪy przyjmowaü wg 7.6
i 3.4.5 oraz rys. 2a), d) i 3a).

PN-85/S-10030 Obiekty mostowe ObciąĪenia

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrzeĪone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 9

POMOCE DYDAKTYCZNE - AK - 2003

Rys. 1

PN-85/S-10030 Obiekty mostowe ObciąĪenia

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrzeĪone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 10

POMOCE DYDAKTYCZNE - AK - 2003

Rys. 2

3.4.7. ObciąĪenie poziome naziomu wywoáane siáami odĞrodkowymi
a) ObciąĪenie poziome Ğcian oporowych i skrzydeá przyczóáków wywoáane siáami odĞrodkowymi taboru samochodowego
na jezdni w áuku poziomym naleĪy wyznaczyü dla obciąĪenia K na naziomie wg 3.4.2 (z pominiĊciem g) wg 6.9 i rys. 2d).
b) ObciąĪenie poziome Ğcian oporowych i skrzydeá przyczóáków wywoáane siáami odĞrodkowymi taboru tramwajowego na
torze w áuku naleĪy wyznaczyü dla obciąĪenia naziomu wg 3.4.3 i 6.9.
c) ObciąĪenie poziome Ğcian oporowych i skrzydeá przyczóáków wywoáane siáami odĞrodkowymi taboru kolejowego
naleĪy uwzglĊdniaü na odcinkach toru leĪących na áuku, przyjmując obciąĪenie w obszarze naziomu wg 3.4.5 i 7.7.
NaleĪy uwzglĊdniaü przeciąĪenie zewnĊtrznej szyny wynikające z dziaáania wypadkowej mimoĞrodowej siáy odĞrodkowej
na ramieniu h

3.4.8. WartoĞü i poáoĪenie wypadkowej parcia czynnego od pionowego obciąĪenia naziomu. Wypadkowa parcia
czynnego od obciąĪenia ruchomego dziaáającego pionowo na naziom równa siĊ wartoĞci wypadkowej obciąĪenia
znajdującego siĊ na naziomie pomnoĪonej przez wspóáczynnik

(5)

Wypadkowa zaczepiona jest w poáowie odcinka dziaáania parcia, wywoáanego przez obciąĪenie ruchome, okreĞlonego w

PN-85/S-10030 Obiekty mostowe ObciąĪenia

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrzeĪone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 11

POMOCE DYDAKTYCZNE - AK - 2003

3.4.1 i rys. 1a), b).

3.4.9. WartoĞü i poáoĪenie wypadkowej parcia czynnego wywoáanego siáami poziomymi dziaáającymi na naziom.
WartoĞü wypadkowej parcia wywoáanego siáami poziomymi dziaáającymi na naziom równa siĊ wypadkowej wartoĞci tych
siá. Wypadkową naleĪy zaczepiü na wysokoĞci

2

/

3

odcinka parcia od punktu dolnego klina odáamu przyjĊtego zgodnie z

3.4.1, 3.4.7 i rys. 2d).

Rys. 3

3.4.10. Inne rozkáady parcia wywoáanego obciąĪeniem naziomu. Inne rozkáady parcia wywoáanego obciąĪeniami

PN-85/S-10030 Obiekty mostowe ObciąĪenia

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrzeĪone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 12

POMOCE DYDAKTYCZNE - AK - 2003

naziomu mogą byü brane pod uwagĊ pod warunkiem ich uzasadnienia, zgodnie z prawami mechaniki gruntów.
Rozkáady parcia spoczynkowego od obciąĪenia ruchomego znajdującego siĊ na naziomie przylegáym do budowli
oporowej nie podlegającej przemieszczeniu powyĪej wartoĞci granicznej wg 3.1.1, naleĪy przyjmowaü zgodnie z

PN-83/B-03010

oraz zasadami teorii sprĊĪystoĞci i mechaniki gruntów.

3.5. ObciąĪenie przepustów i przejazdów oraz przejĞü pod szklakami komunikacyjnymi

3.5.1. ObciąĪenie pionowe. ObciąĪenie ciĊĪarem warstwy gruntu nasypowego nad budowlą naleĪy przyjmowaü jako
ciĊĪar sáupa gruntu o wysokoĞci h, licząc od poziomu górnej powierzchni páyty zamykającej budowlĊ od góry do poziomu
wierzchniej warstwy gruntu lub spodu konstrukcji nawierzchni.
ObciąĪenie to w N/m

2

wynosi

(6)

Przy oparciu przepustu na podáoĪu skalistym lub na sztywnym fundamencie (na palach, na masywnej páycie betonowej)
obciąĪenie sáupa gruntu nad budowlą ulega zwiĊkszeniu na skutek róĪnic w podatnoĞci warstwy gruntu nad budowlą i
obok budowli.
Nacisk gruntu na budowlĊ w przypadku sztywnego podparcia budowli moĪna wyznaczyü wedáug wzorów:

(7)

(8)

w których:
b - szerokoĞü budowli,
h - gruboĞü warstwy gruntu nad budowlą,
γ - ciĊĪar objĊtoĞciowy gruntu nad budowlą,

e - staáa Eulera = 2,71828,

ObciąĪenie staáe nawierzchni i wyposaĪenia oraz ruchome powinny byü przekazywane na budowlĊ zgodnie z zasadami

Przy gruboĞci warstwy powyĪej 1,0 m nie naleĪy uwzglĊdniaü do obciąĪeĔ wpáywu dynamicznego. Przy gruboĞci warstwy
do 0,5 m naleĪy uwzglĊdniaü peáną wartoĞü wspóáczynnika dynamicznego, zgodnie z rozd. 6 i 7. Dla gruboĞci
poĞrednich naleĪy stosowaü interpolacjĊ.

3.5.2. ObciąĪenie poziome. NaleĪy uwzglĊdniaü obciąĪenie poziome dziaáające na przepusty w postaci
spoczynkowego lub czynnego parcia poziomego gruntu, wywoáanego ciĊĪarem wáasnym gruntu i znajdującymi siĊ nad
nim obciąĪeniami staáymi i ruchomymi, pionowymi i poziomymi wg 3.4.

4. PARCIE WODY

Parcie hydrostatyczne wody naleĪy uwzglĊdniaü w obliczeniach podpór i budowli oporowych stale lub okresowo
znajdujących siĊ w wodzie lub gruncie nasyconym wodą wedáug zasad hydrostatyki bez zmniejszania wartoĞci na skutek
obecnoĞci oĞrodka gruntowego.
Ekstremalne poziomy swobodnego zwierciadáa wody - miarodajne dla okreĞlonego elementu - naleĪy przyjmowaü
wedáug nastĊpujących zasad:
a) dla wód powierzchniowych o zwierciadle naturalnym - najwyĪszy poziom, na który zostaáo obliczone Ğwiatáo mostu lub
przepustu oraz najniĪszy, poziom, który byá zaobserwowany w ciągu ostatnich 10 lat,
b) dla wód gruntowych - ustabilizowany poziom w otworze wiertniczym, jeĞli obiekt nie znajduje siĊ w bezpoĞrednim
sąsiedztwie zbiorników wód powierzchniowych, staáych lub okresowych,
c) dla wód gruntowych w bezpoĞrednim sąsiedztwie staáych lub okresowych wód powierzchniowych jak w poz. a).
Przy wyznaczaniu parcia gruntu nawodnionego naleĪy zmniejszyü jego ciĊĪar objĊtoĞciowy o wypór wody. JeĞli podpory
mostu są równoczeĞnie elementami budowli hydrotechnicznej, wartoĞci parcia hydrostatycznego wody, naleĪy ustalaü
zgodnie z zasadami obowiązującymi dla budowli hydrotechnicznych. NaleĪy uwzglĊdniaü wtedy równieĪ wpáyw parcia
hydrodynamicznego. JeĞli nie ma innych udokumentowanych podstaw naleĪy stosowaü wymagania wg BN-67/8811-01.

5. INNE OBCIĄĩENIA DàUGOTRWAàE

PN-85/S-10030 Obiekty mostowe ObciąĪenia

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrzeĪone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 13

POMOCE DYDAKTYCZNE - AK - 2003

5.1. Siáy sprĊĪające. PrzyjĊte w obliczeniach konstrukcji mostowych wartoĞci siá sprĊĪających powinny byü
kontrolowane w czasie ich wywoáywania.

5.2. Wpáyw procesów reologicznych na obciąĪenia. Zmiany obciąĪeĔ, związane z peázaniem i skurczem betonu oraz
relaksacją stali, naleĪy ustalaü zgodnie z normami dotyczącymi projektowania konstrukcji mostowych.

5.3. ObciąĪenie wywoáane osiadaniem podáoĪa. ObciąĪeni wywoáane wymuszonymi odksztaáceniami konstrukcji na
skutek nierównomiernych osiadaĔ podpór naleĪy uwzglĊdniaü w przypadkach:
- przewidywanych nierównomiernych osiadaĔ,
- stwierdzonych nierównomiernych osiadaĔ, z wyjątkiem szkód górniczych,
- nieprzewidzianych osiadaĔ i innych ruchów podpór.
WartoĞü obciąĪeĔ wymuszonych przez nierównomiernie osiadanie i inne ruchy podpór naleĪy okreĞliü zgodnie z
normami dotyczącymi projektowania konstrukcji mostowych, z uwzglĊdnieniem cech reologicznych materiaáów
konstrukcji poddanej dáugotrwaáej, narastającej deformacji.
JeĪeli normy projektowania nie przewidują inaczej, naleĪy dla ukáadów statycznie niewyznaczalnych uwzglĊdniü
obciąĪenia lub przewidzieü rozwiązania konstrukcyjne eliminujące lub ograniczające te obciąĪenia przy zaáoĪeniu
moĪliwoĞci róĪnicy osiadaĔ sąsiednich podpór o 1,0 cm, przemieszczeĔ poziomych podpór o 1,0 cm w dowolnym
kierunku oraz nachyleĔ podpory pod kątem 0,01 radiana.

5.4. ObciąĪenie urządzeniami komunalnymi. ObciąĪenie urządzeniami komunalnymi naleĪy ustalaü na podstawie ich
ciĊĪarów wáasnych.
ObciąĪenie wynikające i moĪliwych awarii tych urządzeĔ uwzglĊdnia siĊ na Īądanie i wedáug przepisów inwestora.

6. OBCIĄĩENIA RUCHOME DROGOWYCH OBIEKTÓW MOSTOWYCH

6.1. Rodzaje obciąĪeĔ ruchomych drogowych obiektów mostowych. Przy projektowaniu drogowych obiektów
mostowych naleĪy uwzglĊdniaü nastĊpujące umowne obciąĪenia ruchome:

- obciąĪenia taborem samochodowym wg 6.4, przy projektowaniu pomostów,
- obciąĪenia wyjątkowe, wg 6.5,
- obciąĪenia tramwajami, wg 6.6,
- obciąĪenia chodników, káadek, schodów i porĊczy, wg 6.7,
- obciąĪenia wywoáane hamowaniem i przyspieszaniem pojazdów, wg 6.8,
- obciąĪenia siáami odĞrodkowymi, wg 6.9,
- obciąĪenia wywoáane uderzeniami pojazdów o elementy mostowe, wg 6.10.

6.2. Klasy obciąĪeĔ. Obiekty mostowe w ciągu dróg samochodowych naleĪy praktykowaü na jedną z klas obciąĪeĔ wg
tabl. 3 i rys. 4.
Obiekty zaprojektowane na obciąĪenia wg klas tabl. 3 mogą byü obciąĪane przez pojazdy o ciĊĪarach caákowitych w
tabl. 5. O wyborze klasy obciąĪenia decyduje administracja, w gestii której znajduje siĊ obiekt.

PN-85/S-10030 Obiekty mostowe ObciąĪenia

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrzeĪone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 14

POMOCE DYDAKTYCZNE - AK - 2003

Rys. 4

Tablica 3. ObciąĪenia taborem samochodowym K i q dla elementów gáównych i pomostu (rys. 4 i 5)

Klasa

obciąĪeĔ

MnoĪnik do

klasy A

ObciąĪenie

q

kN/m

2

ObciąĪenie

K

kN

Nacisk na

oĞ

kN

A
B
C
D
E

1,00
0,75
0,50
0,40
0,30

4,00
3,00
2,00
1,60
1,20

800
600
400
320
240

200
150
100

80
60

Tablica 4. ObciąĪenia pojazdami samochodowymi S elementów pomostu (rys. 6)

Klasa

obciąĪenia

CiĊĪar áączny

kN

Nacisk na oĞ kN

a

m

P

1

P

2

P

3

A
B

C

300
300
300

60
60
60

120
120
120

120
120
120

1,00
1,25
1,50

D

200

80

120

-

1,50

E

150

50

100

-

1,50

Tablica 5. CiĊĪary pojazdów dopuszczalnych do eksploatacji po obiektach zaprojektowanych wg niniejszej

normy

PN-85/S-10030 Obiekty mostowe ObciąĪenia

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrzeĪone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 15

POMOCE DYDAKTYCZNE - AK - 2003

Klasa

A

B

C

D

E

CiĊĪar kN

500

400

300

200

150

6.3. ObciąĪenie elementów gáównych

6.3.1. ObciąĪenia, ich wartoĞci i ustawienie. Schemat obciąĪenia elementów gáównych naleĪy przyjmowaü wg rys. 4 i.
5. Schemat skáada siĊ z obciąĪenia równomiernie rozáoĪonego q oraz obciąĪenia K postaci siá skupionych (rys. 4 i 5),
naáoĪonego na obciąĪenie q w miejscu najkorzystniejszym dla obliczanej wielkoĞci. WartoĞci obciąĪeĔ podane są w tabl.
3.

Rys. 5

Na jezdniach bez krawĊĪnikowych i jezdniach z barierami ochronnymi naleĪy pozostawiü wolne od obciąĪeĔ pasy przy
porĊczach lub barierach, o szerokoĞci po 0,50 m.
NaleĪy wyáączyü od obciąĪenia q oraz od obciąĪeĔ pojedynczymi siáami K odcinki lub obszary w przekroju poprzecznym
lub podáuĪnym, jeĞli to jest niekorzystne dla obliczanej wielkoĞci.
ObciąĪenia K naleĪy stosowaü ze wspóáczynnikiem dynamicznym wg 6.3.2. ObciąĪenia q naleĪy stosowaü bez
wspóáczynnika dynamicznego.
ObciąĪenie K skáada siĊ z oĞmiu nacisków kóá ustawionych w czterech osiach o rozstawiü 1,2 m przy rozstawie kóá w osi
2,70 m, jak na rys. 5. ObciąĪenie K moĪe skáadaü siĊ z dowolnie wybranych siá skupionych ze schematu, jeĞli jest to
niekorzystne dla obliczonej wielkoĞci.
Na obiekcie moĪe znajdowaü siĊ jedno obciąĪenie K.
OdlegáoĞü osi obciąĪenia K od krawĊĪnika nie moĪe byü mniejszą niĪ 2,00 m, zaĞ od bariery ochronnej lub porĊczy przy
jezdniach bezkrawĊĪnikowych niĪ 2,5 m.
Przy obliczaniu elementów o L

≥ 4,80 m obciąĪenie K moĪe byü zastąpione przez obciąĪenie równomiernie rozáoĪone

na dáugoĞci 4,80 m. ObciąĪenie táumem pieszych naleĪy przyjmowaü wg 6.7.2.

S wg 6.4, z ustawieniem wg rys. 6.

PN-85/S-10030 Obiekty mostowe ObciąĪenia

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrzeĪone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 16

POMOCE DYDAKTYCZNE - AK - 2003

Rys. 6

6.3.2. Wspóáczynniki dynamiczne. Do obciąĪeĔ naleĪy stosowaü wspóáczynnik dynamiczny

(9)

We wzorze (9) L naleĪy przyjmowaü jako:
- rozpiĊtoĞü teoretyczną przĊsáa dla elementów gáównych i elementów podpór w przĊsáach swobodnie podpartych, w
jednoprzĊsáowych ramach lub áukach, w przĊsáach ze wspornikami - z wyáączeniem wsporników,
- rozpiĊtoĞü Ğrednią przĊsáa ciągáego ukáadu wieloprzĊsáowego,

Wspóáczynnik dynamiczny dla elementu przykrytego warstwą gruntu lub innego materiaáu niekonstrukcyjnego o gruboĞci
h speániającej warunek 0,50 m

≤ h ≤ 1,00 m naleĪy okreĞlaü wg wzoru

(10)

w którym:
h - gruboĞü warstwy,
ϕ - wspóáczynnik wg wzoru (9).

PN-85/S-10030 Obiekty mostowe ObciąĪenia

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrzeĪone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 17

POMOCE DYDAKTYCZNE - AK - 2003

Dla h

≥ 1,0 m, ϕ (h) = 1,0.

Nie naleĪy stosowaü wspóáczynników dynamicznych do obciąĪeĔ podpór masywnych i fundamentów, do obciąĪeĔ
naziomu przy wyznaczaniu parcia gruntu, do obciąĪeĔ táumem pieszych, do siá hamowania lub przyspieszania i siá
odĞrodkowych taboru samochodowego oraz tramwajowego wg 6.9.

6.4. ObciąĪenie elementów pomostu. Elementy pomostu naleĪy obliczaü na obciąĪenie K wg rys. 6 lub na obciąĪenie
dwoma samochodami S ustawionymi wg rys. 5 i tabl. 4 ze wspóáczynnikiem dynamicznym wg wzoru (9) lub (10).
Miarodajne jest obciąĪenie bardziej niekorzystne.
Wymiary pola nacisku kóá obciąĪenia K lub samochodów S naleĪy przyjąü 0,20 × 0,60 m niezaleĪnie od klasy obciąĪenia
K.

6.5. ObciąĪenie obiektów pojazdami ciĊĪkimi.
w warunkach normalnej eksploatacji przekraczaü maksymalnego statycznego ciĊĪaru wg tabl. 5.
Warunkiem przepuszczenia przez obiekt drogowy obciąĪenia przekraczającego ciĊĪar caákowity w tabl. 5 jest:
- nie przekroczenie obliczeniowych nacisków kóá wg 6.3 i 6.4,
- nie przekroczenie obliczeniowych siá wewnĊtrznych w konstrukcji wywoáanych obciąĪeniami normowymi,
- najkorzystniejsze usytuowanie osi przejazdu z ewentualnym równoczesnym konwojowaniem przy wyeliminowaniu
innych obliczeĔ dziaáających niekorzystnie.
Przy minimalnej prĊdkoĞci pojazdu V

≤ 10 km/h naleĪy pominąü wspóáczynnik dynamiczny.

6.6. ObciąĪenie taborem tramwajowym

6.6.1. Zasady ogólne. ObciąĪenie taborem tramwajowym, stosowane do obliczeĔ obiektów mostowych sáuĪących
transportowi samochodowemu i tramwajowemu lub wyáącznie tramwajowemu, naleĪy przyjmowaü zgodnie z rys. 7 jako
obciąĪenie niezaleĪne od niezaleĪne od klas obciąĪenia taborem samochodowym.
ObciąĪenie taborem tramwajowym naleĪy przygotowaü jako miarodajne dla obliczanych elementów konstrukcji, gdy
obiekt lub konstrukcja niosąca torowisko obciąĪana jest wyáącznie taborem tramwajowym.
W przypadku gdy jezdnia drogowa i wyodrĊbnione torowisko tramwajowe oparte są na wspólnej konstrukcji niosącej,
obliczenie okreĞlonej klasy na jezdni drogowej wg rys. 4. 5 i 6 oraz taboru tramwajowego na torach tramwajowych,
naleĪy przyjmowaü zgodnie z rys. 7 jako miarodajne. WartoĞci siá wewnĊtrznych w elementach gáównych wg wariantu b)
przy najniekorzystniejszym ustawieniu obciąĪeĔ drogowych i tramwajowych powinny byü zredukowane o 10%, pod
warunkiem, Īe na jezdni drogowej mieszczą siĊ co najmniej dwa pasy ruchu, zaĞ na torowisku co najmniej dwa tory
tramwajowe. Pasy drogowe naleĪy rozumieü wg przepisów drogowych.
ObciąĪenie jezdni drogowej z torowiskiem niewyodrĊbnionym naleĪy przyjąü jako najniekorzystniejsze z wariantów:
a) obciąĪenie q okreĞlonej klasy na caáej szerokoĞci jezdni i torowisku oraz obciąĪenie K w najniekorzystniejszym
poáoĪeniu,
b) obciąĪenie q na jezdni drogowej oraz jedno obciąĪenie K i taborem tramwajowym na torach tramwajowych.
ObciąĪenie q i K naleĪy przyjąü wg klasy przewidzianej dla mostu.
WartoĞci siá wewnĊtrznych w elementach gáównych przy najniekorzystniejszym wariancie naleĪy zmniejszyü o 10%.

6.6.2. Schemat obciąĪenia taborem tramwajowym. Schemat obciąĪenia taborem tramwajowym naleĪy przyjmowaü
wg rys. 7. Minimalne odstĊpy miĊdzy skrajnymi osiami tandemów sąsiednich wagonów w pociągu wynoszą 8,5 m, zaĞ
miĊdzy skrajnymi osiami tandemów sąsiednich pociągów - 10 m. Liczba pociągów moĪe byü dowolna. Nacisk tandemu
wynosi 150 kN.
Pociągi tramwajowe naleĪy ustawiaü w takim poáoĪeniu wzdáuĪ i w poprzek mostu, Īeby uzyskaü najniekorzystniejszą
wartoĞü poszukiwanej wielkoĞci.
ObciąĪenie taborem tramwajowym moĪe byü przerwane zarówno miĊdzy poszczególnymi pociągami jak i wagonami
tego samego pociągu oraz naciskami osi wagonu, jeĞli to jest niekorzystne dla wyznaczanej wielkoĞci. KaĪdy tandem
skáada siĊ z dwóch osi po 75 kN. Naciski pojedynczych osi tandemu naleĪy uwzglĊdniaü przy obliczaniu elementów
pomostu.

6.6.3. Wpáyw dynamiczny obciąĪenia taborem tramwajowym. Do obciąĪenia taborem tramwajowym naleĪy
przyjmowaü wspóáczynnik wg wzoru (9), jednak nie mniejszy niĪ 1,1.

6.6.4. Wykolejenie siĊ taboru tramwajowego. NaleĪy przyjąü obciąĪenie związane z wykolejeniem siĊ jednego
pociągu tramwajowego. NaleĪy zaáoĪyü w tym przypadku, Īe poáoĪenie pociągu moĪe byü przesuniĊte poprzecznie o 1,0
m w stosunku osi toru.

6.6.5. Inne obciąĪenia miejskim taborem szynowym. Inne obciąĪenia miejskim taborem szynowym powinny byü
ustalone kaĪdorazowo przez wáaĞciwą administracjĊ komunikacji miejskiej.

6.7. ObciąĪenie chodników, káadek, schodów, pomostów i porĊczy

PN-85/S-10030 Obiekty mostowe ObciąĪenia

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrzeĪone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 18

POMOCE DYDAKTYCZNE - AK - 2003

6.7.1. Rodzaje obciąĪeĔ. Przy projektowaniu chodników, káadek, schodów, pomostów roboczych i porĊczy naleĪy
uwzglĊdniaü nastĊpujące obciąĪenia ruchome:
- obciąĪenia chodników táumem pieszych wg 6.7.2,
- obciąĪenia pojazdami káadek pieszojezdnych wg 7.6.3,
- obciąĪenia wyjątkowe wg 6.7.4.
- obciąĪenia pomostów roboczych wg 6.7.2.
- obciąĪenia porĊczy wg 6.7.5.

6.7.2. ObciąĪenia táumem. ObciąĪenia táumem pieszych, chodników ogólnie dostĊpnych i káadek naleĪy przyjmowaü,
niezaleĪnie od klasy obciąĪenia taborem
samochodowym. jako równomiernie rozáoĪone bez wspóáczynnika dynamicznego.
NaleĪy przyjmowaü nastĊpujące wartoĞci obciąĪenia táumem:
a) do obliczeĔ konstrukcji noĞnej chodników, schodów i káadek oraz ich podpór

(11)

b) do obliczeĔ dĨwigarów gáównych i podpór

(12)

c) do obliczeĔ chodników sáuĪbowych i pomostów roboczych

(13)

zarówno w odniesieniu do elementów tych chodników jak i dĨwigarów gáównych.
ObciąĪenie táumem moĪe byü przerywane, jeĞli to wpáywa niekorzystnie na wyznaczoną wielkoĞü.

PN-85/S-10030 Obiekty mostowe ObciąĪenia

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrzeĪone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 19

POMOCE DYDAKTYCZNE - AK - 2003

Rys. 7

6.7.3. ObciąĪenie pojazdami káadek pieszojezdnych. Káadki pieszojezdne naleĪy projektowaü na obciąĪenia:
- táumem wg 6.7.2,
- pojazdem samochodowym zgodnie z tabl. 4 i rys. 6 ustawionym zgodnie z 6.4, wg klasy obciąĪenia wg 6.2.

6.7.4. ObciąĪenie wyjątkowe chodników. Chodniki naleĪy sprawdzaü na obciąĪenie pojazdem samochodowym wg
tabl. 4 i rys. 6, zaleĪnie od klasy obciąĪenia, ustawionym w odlegáoĞci 0,5 m osi podáuĪnej nacisku koáa od krawĊdzi
pomostu w poáoĪeniu równolegáym, niezaleĪnie od bariery ochronnej i porĊczy. ObciąĪenie pojazdem naleĪy stosowaü
bez wspóáczynnika dynamicznego i traktowaü jako wyjątkowe.

6.7.5. ObciąĪenie porĊczy. PorĊcze káadek i chodników przeznaczonych do ruchu publicznego naleĪ wymiarowaü na
dziaáanie obciąĪenia poziomego równo miernie rozáoĪonego na poziomie pochwytu o wartoĞü 1 kN/m i równomiernie
rozáoĪonego obciąĪenia pionowego o wartoĞci 0,5 kN/m.

PN-85/S-10030 Obiekty mostowe ObciąĪenia

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrzeĪone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 20

POMOCE DYDAKTYCZNE - AK - 2003

NiezaleĪnie od powyĪszych obciąĪeĔ, elementy porĊ czy naleĪy sprawdziü na dziaáanie siáy skupionej o wartoĞci 0,3 kN,
przyáoĪonej w najniekorzystniejszym miejscu i kierunku.
PorĊcze chodników sáuĪbowych i roboczych naleĪy wymiarowaü na poziome i pionowe obciąĪenia równomiernie
rozáoĪone 0,5 kN/m.

6.8. Siáy hamowania i przyspieszania taboru samochodowego i tramwajowego

6.8.1. Zasady ogólne. Siáy wywoáane hamowaniem i przyspieszaniem naleĪy przyjmowaü jako poziome, równolegáe do
osi jezdni lub toru tramwajowego oraz przyáoĪone na powierzchni jezdni lub na styku kóá taboru tramwajowego z szyną.

6.8.2. WartoĞci siá hamowania lub przyspieszania. WartoĞü siá hamowania lub przyspieszania taboru
samochodowego naleĪy przyjmowaü jako 10% obciąĪenia q oraz 20%; obciąĪenia K wg 6.3, lecz nie mniej niĪ 0,3 K.
ObciąĪenie g naleĪy uwzglĊdniü na caáej szerokoĞci jezdni i na dáugoĞci do 20 m kaĪdego przĊsáa.
WartoĞü siá hamowania i przyspieszania taborem tramwajowym naleĪy przyjąü jako 20% obciąĪenia pionowe, o jednym
pociągiem trójwagonowym wg 6.6 na kaĪdym z torów oraz 57, obciąĪenia pozostaáymi pociągami.

6.9. Siáy odĞrodkowe od obciąĪenia taborem samochodowym i tramwajowym. Siáa odĞrodkowa wystĊpuje jako siáa
pozioma na jezdniach i torach zakrzywionych w planie lub pionowa na áuku wklĊsáym o promieniu krzywizny R (m). Siáa
pozioma dziaáa prostopadle do osi jezdni lub toru i zaczepiona jest w Ğrodkach mas pojazdów. Siáa pionowa dziaáa
prostopadle w osi ruchu pojazdu. JeĞli nie ma innych udokumentowanych danych moĪna przyjąü, Īe siáa ta zaczepiona
jest na poziomie 1,2 m ponad Ğrednicy powierzchni jezdni lub górną krawĊdzią szyny. Siáa odĞrodkowa, pionowa,
zwiĊksza wartoĞü pionowego obciąĪenia normowego.
WartoĞü siáy odĞrodkowej F obciąĪenia q i K lub taborem tramwajowym naleĪy obliczaü w kN, kN/m wg wzoru

(14)

którym:
P - obciąĪenie pionowe K, q wg 6.3 oraz taborem tramwajowym wg 6.6,
v - prĊdkoĞü projektowa, km/h,
R - promieĔ áuku, m.

6.10. Uderzenia boczne taboru

6.10.1. Uderzenia o bariery ochronne. ObciąĪenia sáupków barier ochronnych na mostowych obiektach drogowych
wywoáane uderzeniami pojazdów naleĪy przyjmowaü jako zaczepione na wysokoĞci 0,7 m od jezdni lub chodnika,
niezaleĪnie od klasy obciąĪeĔ:
35 kN - dla barier podatnych,
50 kN - dla barier wzmocnionych,
100 kN - dla barier sztywnych.

6.10.2. Uderzenia o podpory wiaduktów. Podpory wiaduktu niezabezpieczone barierami ochronnymi, poáoĪone w
odlegáoĞci do 3,0 m od krawĊdzi jezdni lub pasa malowanego na jezdni oznaczającego jej krawĊdĨ, naleĪy sprawdziü na
dziaáanie nastĊpujących poziomych siá zaczepionych na wysokoĞci 1,2 m od powierzchni jezdni:
a) w kierunku równolegáym do kierunku ruchu pod wiaduktem na siáĊ o wartoĞci K dla klasy A, B i C obciąĪenia i dla klasy
C - dla niĪszych od C klas obciąĪenia,
b) w kierunku prostopadáym do ruchu pod wiaduktem na 50% powyĪszych siá.
Podpory niezabezpieczone barierami ochronnymi znajdujące siĊ w odlegáoĞci od 3,0 m do 15,0 m od krawĊdzi jezdni lub
pasa malowanego oznaczającego jej krawĊdĨ w kierunku równolegáym lub prostopadáym na 50% siáy wg a) lub b).
Przy stosowaniu barier ochronnych przy podporach naleĪy uwzglĊdniaü siáĊ o wartoĞci równej 50% siá dla podpór
niezabezpieczonych tymi barierami.
Przy odlegáoĞci powyĪej 15,0 m nie naleĪy uwzglĊdniaü uderzeĔ.

6.10.3. Uderzenia boczne o elementy jezdni. ObciąĪenia wywoáane uderzeniami bocznymi taboru w kierunku
prostopadáym do osi jezdni naleĪy przyjmowaü jako 5% normowego obciąĪenia pionowego. ObciąĪenia K są zaczepione
na poziomie górnej powierzchni nawierzchni w osi jezdni.

7. OBCIĄĩENIA RUCHOME MOSTÓW KOLEJOWYCH

7.1. Rodzaje obciąĪeĔ ruchomych mostów kolejowych.
Przy projektowaniu mostów kolejowych naleĪy uwzglĊdniaü nastĊpujące obciąĪenia ruchome:
- obciąĪenie taborem kolejowym, wg 7.2 i 7.3,

PN-85/S-10030 Obiekty mostowe ObciąĪenia

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrzeĪone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 21

POMOCE DYDAKTYCZNE - AK - 2003

- obciąĪenie wyjątkowe, wg 7.4,
- obciąĪenie chodników, káadek, schodów i porĊczy wg 6.7 oraz 7.5,
- obciąĪenie wywoáane hamowaniem i przyspieszaniem. wg 7.6,
- obciąĪenie wywoáane siáami odĞrodkowymi. wg 7.7,
- obciąĪenie wywoáane uderzeniami bocznymi, wg 7.8,
- obciąĪenia związane a wykolejeniem taboru, wg 7.9.

7.2. Klasy obciąĪeĔ. Obiekty mostowe w ciągu nowych linii kolejowych naleĪy projektowaü na tą samą klasĊ obciąĪeĔ.
Wszystkim klasom odpowiada ten sam schemat obciąĪeĔ taborem kolejowym.
WartoĞci obciąĪeĔ dla klasy podstawowej oznaczonej jako klasa k = 0 podano w 7.3 wg rys. 8. MnoĪniki obciąĪeĔ klas
wyĪszych od klasy 0 oznaczono symbolem

α

+k

, zaĞ niĪszych

α

-k

, gdzie k jest liczbą klasy. ZaleĪnoĞci

α

+k

i

α

-k

od k

wyraĪają siĊ wzorami

(15)

(16)

W tabl. 6 podano wartoĞci wspóáczynników

α

+k

i

α

-k

w zaleĪnoĞci od k.

Tablica 6. Wspóáczynniki

α

+k

i

α

-k

+k

α

+k

-k

α

-k

0

+1
+2
+3

1,00
1,10
1,21
1,33

0

-1
-2
-3

1,00
0,90
0,81
0,73

O klasie obciąĪeĔ obiektów mostowych leĪących w ciągu okreĞlonych linii decyduje administracja kolejowa. Miarą klasy
dla istniejących obiektów jest wspóáczynnik

α

k

i odpowiadająca jej wartoĞü k.

7.3. ObciąĪenie taborem kolejowym

7.3.1. Schemat obciąĪenia taborem kolejowym. Dla mostów w ciągu linii normalnotorowych naleĪy przyjmowaü
obciąĪenia wg rys. 8, z uwzglĊdnieniem wspóáczynników klasy obciąĪeĔ wg 7.2 i tabl. 6.
ObciąĪenie skáada siĊ z czterech nacisków osi o rozstawie 1,60 m, poáoĪonych symetrycznie na odcinku 6,40 m oraz
obciąĪenia równomiernie rozáoĪonego p
ObciąĪenie p moĪe byü przerywane, jeĞli to wpáywa niekorzystnie na wyznaczoną wielkoĞü.
Dla linii innych niĪ normalnotorowe obciąĪenia ruchome obiektów mostowych ustala kaĪdorazowo administracja
kolejowa.
Dla linii normalnotorowych o przeznaczeniu specjalnym, obciąĪenie ustala kaĪdorazowo inwestor, w gestii którego
znajduje siĊ budowa lub przebudowa obiektu.

7.3.2. Ustawianie obciąĪeĔ.
nastĊpujące warunki:
a) obciąĪenie naciskami osi P moĪe wystąpiü w niepeánej ich liczbie i z pominiĊciem dowolnej z nich, jeĞli to wpáynie
niekorzystnie na wartoĞü wyznaczanej wielkoĞci,
b) obciąĪenia naciskami osi P
wyznaczanej wielkoĞci,
c) oĞ toru na podsypce moĪe ulec przesuniĊciu od poáoĪenia projektowanego o ±0,10 m,
d) przy obciąĪeniu mostów o przynajmniej dwóch torach naleĪy przyjąü najniekorzystniejszy z wariantów dla
wyznaczanej wielkoĞci:
- obciąĪenie dwóch torów dowolnie wybranych peánym obciąĪeniem wg 7.3.1.
- w przypadku liczby torów wiĊkszej niĪ 2, obciąĪenie wszystkich torów, wynoszących 75% obciąĪenia wg 7.3.1.
NaleĪy sprawdziü kaĪdy element na obciąĪenie wg poz. b).

7.3.3. ObciąĪenie zastĊpcze.
warunkiem jego równowaĪnoĞci.
MoĪna stosowaü nastĊpujące obciąĪenia zastĊpcze:
a) obciąĪenie równomierne zamiast czterech nacisków osi na odcinku 6,40 m (rys. 9).

PN-85/S-10030 Obiekty mostowe ObciąĪenia

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrzeĪone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 22

POMOCE DYDAKTYCZNE - AK - 2003

Rys. 8

Rys. 9

b) obciąĪenie równomiernie rozáoĪone przy podsypce o gruboĞci przynajmniej 0,5 m od wierzchu podkáadu na szerokoĞci
3,0 m,
c) przy uáoĪeniu bezpoĞrednim toru na dĨwigarach lub mostownicach moĪna rozáoĪyü nacisk osi lokomotywy na trzy siáy
dziaáające na sąsiednie podkáady w rozstawie 0,6 m.
Naciski zastĊpcze wynoszą; 0,25P, 0,5P, 0,25P jak na rys. 10, gdzie P - nacisk osi.

Rys. 10

7.3.4. Zasady stosowania klas obciąĪeĔ. JeĞli administracja kolejowa nie postanowi inaczej naleĪy stosowaü.
- dla mostów na liniach magistralnych i pierwszorzĊdnych oraz wszystkich zelektryfikowanych k = +2, czyli

α

+2

= 1,21,

- dla mostów na liniach drugorzĊdnych k = +1, czyli

α

+1

= 1,10,

- dla mostów na liniach znaczenia miejscowego k = 0, czyli

α

0

= 1,00,

- dla mostów prowizorycznych i tymczasowych k = 0, czyli

α

0

= 1,00,

- dla bocznic k = -1, czyli

α

-1

= 0,90.

Dla mostów drogowo-kolejowych o przynajmniej dwóch torach kolejowych i dwóch pasach ruchu drogowego naleĪy
zredukowaü wartoĞci wielkoĞci obliczonych dla najniekorzystniejszych kombinacji obciąĪeĔ kolejowych i drogowych o

PN-85/S-10030 Obiekty mostowe ObciąĪenia

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrzeĪone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 23

POMOCE DYDAKTYCZNE - AK - 2003

10%. Pas ruchu drogowego naleĪy rozumieü wg przepisów drogowych.

7.3.5. Wspóáczynniki dynamiczne.
klasy jak naleĪy przyjmowaü wg nastĊpującego wzoru

(17)

w którym L - w metrach naleĪy przyjmowaü wg tabl. 7.
Wspóáczynnik dynamiczny naleĪy stosowaü niezaleĪnie od rodzaju materiaáu konstrukcji niosącej dla pomostów bez
podsypki i z podsypką o gruboĞci do 0,50 m.
JeĞli tor uáoĪony jest na podsypce o gruboĞci 0,50 < h

≤ 1,0 m od wierzchu podkáadu, wspóáczynnik dynamiczny naleĪy

obliczaü wg wzoru (10), w którym

ϕ naleĪy przyjmowaü wg wzoru (17).

Dla h

≥ 1,0 m ϕ = 1.

Tablica 7. DáugoĞü L do obliczania wspóáczynnika dynamicznego

Lp.

Element

L

1

Konstrukcja pomostu
Páyta pomostu, stalowa lub betonowa, pracująca w
kierunku prostopadáym do osi belek gáównych

rozstaw osiowy podparü páyty stalowej (rozstaw
podáuĪnic) lub belek gáównych páyty betonowej

2

PodáuĪnice i Īebra podáuĪne

rozstaw poprzecznic +3,00 m

3

Poprzecznica jako element samodzielny (nie
stanowiący czĊĞci rusztu)

podwójny rozstaw poprzecznic +3,00 m

4

Poprzecznica jako element rusztu

rozstaw podparü dĨwigarów gáównych, ewentualnie
podwójny rozstaw poprzecznic - miarodajna jest
wartoĞü mniejsza

5

Poprzecznica koĔcowa mostu kolejowego

4,00 m

6

Poprzecznice i podáuĪnice pomocnicze

rozstaw osiowy dĨwigarów podpierających

7

Wsporniki poprzecznic

jak poprzecznice w lp. 3 i 4

8

Wsporniki podáuĪnic

0,50 m

9

DĨwigary gáówne
DĨwigary gáówne belkowe swobodnie podparte
oraz ramowe jednoprzĊsáowe

rozpiĊtoĞü teoretyczna

10

DĨwigary gáówne kratowe swobodnie podparte, z
wyjątkiem drugorzĊdnych wieszaków i sáupów

rozpiĊtoĞü teoretyczna

11

DĨwigary ciągáe o n przĊsáach mostu jednotorowego Ğrednia rozpiĊtoĞü teoretyczna

12

DĨwigary áukowe mostu jednotorowego

póá rozpiĊtoĞci teoretycznej

13

DĨwigary jak lp. 10, 11 i 12, ale dla linii
wielotorowych

dáugoĞü podwójna jak w lp. 10, 11 i 12

PN-85/S-10030 Obiekty mostowe ObciąĪenia

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrzeĪone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 24

POMOCE DYDAKTYCZNE - AK - 2003

14

Podpory stalowe, podciągi , áoĪyska, przeguby,
ciosy, áawy podáoĪyskowe ze wzglĊdu na reakcje

rozpiĊtoĞü teoretyczna przĊsáa

15

Wieszaki i sáupki drugorzĊdne w dĨwigarach
kratowych

dáugoĞü linii wpáywu

W odniesieniu do mostów tymczasowych oraz innych o programowo ograniczonej prĊdkoĞci naleĪy stosowaü
wspóáczynnik dynamiczny wg nastĊpującej zasady:
- jeĞli maksymalna prĊdkoĞü na obiekcie ma byü programowo niĪsza niĪ 80 km/h naleĪy przyjąü zredukowaną wartoĞü
wspóáczynnika dynamicznego

ϕ

nv

dla prĊdkoĞci v niĪszej niĪ 80 km/h, zgodnie z wzorem

(18)

w którym:
ϕ -wspóáczynnik dynamiczny wg wzoru (17),

v - prĊdkoĞü przewidywana, niĪsza niĪ 80 km/h.
Dla v

≤ 10 km/h naleĪy przyjąü wspóáczynnik dynamiczny ϕ

nv

= 1,00. Nie naleĪy stosowaü wspóáczynnika dynamicznego

dla obciąĪeĔ podpór masywnych i fundamentów, obciąĪeĔ naziomu przy wyznaczaniu parcia i odporu gruntu, do
obciąĪeĔ przy okreĞlaniu siá hamowania i przyspieszania (wg 7.6), siáy odĞrodkowej (wg 7.7), uderzeĔ bocznych (wg 7.8),
przy wykolejeniu taboru (wg 7.9) i do obliczeĔ przemieszczeĔ.

7.4. ObciąĪenia wyjątkowe.
wyznaczonych na podstawie 7.3 przy zastosowaniu wspóáczynnika dynamicznego

ϕ zostaáy przekroczone, moĪna

zastosowaü ograniczenie prĊdkoĞci i obniĪenie wspóáczynnika dynamicznego zgodnie z wzorem (18) oraz wspóáczynnik
obciąĪeĔ jak dla ukáadu wyjątkowego wg tabl. 1 poz. 17, czyli 1,15 pod warunkiem, Īe obciąĪenie to bĊdzie wystĊpowaáo
bardzo rzadko. W stosowaniu kryterium wyjątkowoĞci kaĪdorazowo decyduje administracja kolei.

7.5. ObciąĪenia chodników, káadek, schodów i porĊczy. ObciąĪenia chodników, káadek, schodów, pomostów i
porĊczy naleĪy przyjmowaü wg 6.7.2 i 6.7.5.

7.6. Siáy hamowania i przyspieszania taboru kolejowego

7.6.1. Zasady ogólne. Siáy wywoáane hamowaniem lub przyspieszaniem naleĪy przyjąü jako dziaáające poziomo, w
kierunku osi toru na poziomie styku szyny z koáem.

7.6.2. Siáy hamowania. Siáy hamowania naleĪy przyjmowaü jako siáy poziome wynoszące 1/10 obciąĪenia wg 7.3.1 bez
ograniczenia dáugoĞci obciąĪenia.

7.6.3. Siáy przyspieszania. Siáy przyspieszania naleĪy przyjmowaü jako siáy poziome wynoszące

1

/

5

obciąĪenia siáami P

wg 7.3.1.

7.6.4. Warunki stosowania obciąĪeĔ.
lub przyspieszaniem.
Na mostach dwutorowych naleĪy zaáoĪyü hamowanie na jednym i przyspieszanie na drugim torze, aby siáy dziaáaáy w
jednym kierunku.
Na mostach wielotorowych naleĪy zaáoĪyü obciąĪenie od hamowania lub przyspieszania na dwóch torach, wybranych
najniekorzystniej.

7.7. Siáy odĞrodkowe.

H

i p

H

wywoáanych ruchem taboru kolejowego po torze w osi krzywoliniowej o promieniu krzywizny R naleĪy korzystaü z wzorów

(19)

(20)

w których:
P - naciski osi, kN,

PN-85/S-10030 Obiekty mostowe ObciąĪenia

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrzeĪone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 25

POMOCE DYDAKTYCZNE - AK - 2003

p - obciąĪenie rozáoĪone, kN/m,
v - maksymalna dopuszczalna prĊdkoĞü taboru na krzywiĨnie, km/h,
R - promieĔ krzywizny, m,
f - wspóáczynnik redukcyjny, prĊdkoĞci wiĊkszej niĪ 120 km/h dla v

≤ t20 km/h, f = 1,0 dla v > 120 km/h

(21)

w którym: L - rozpiĊtoĞü teoretyczna przĊsáa, gdy caáe przĊsáo znajduje siĊ w áuku toru lub czĊĞü rozpiĊtoĞci teoretycznej
przĊsáa, gdy tor áuku znajduje siĊ na czĊĞci przĊsáa.
Dla elementów pomostu naleĪy przyjąü f
naleĪy wyznaczyü siáĊ odĞrodkową dla kaĪdego áuku osobno.
JeĞli most leĪy w krzywej przejĞciowej áuku naleĪy przyjąü wartoĞü Ğrednią promienia krzywizny.
JeĞli caáa krzywa przejĞciowa toru mieĞci siĊ na przĊĞle naleĪy przyjąü Ğrednią wartoĞü promienia R = 2R

o

, gdzie R

o

-

najmniejszy promieĔ krzywizny.
NaleĪy uwzglĊdniü przeciąĪenie zewnĊtrznej szyny na áuku i odciąĪenie na wewnĊtrznej oraz przechyákĊ toru.
Poziom zaczepienia siáy odĞrodkowej naleĪy przyjąü w Ğrodku ciĊĪkoĞci lokomotywy i taboru.
JeĞli nie ma innych udokumentowanych danych naleĪy przyjąü punkt zaczepienia siáy dla wysokoĞci 1,80 m nad górną
krawĊdzią gáówki szyny.

7.8. Uderzenia boczne

7.8.1. Uderzenia boczne wynikające z geometrycznych niedoskonaáoĞci toru. Uderzenia boczne wynikające z
niedoskonaáoĞci geometrycznych toru naleĪy uwzglĊdniaü stosując obciąĪenie poziome 100 kN w odniesieniu do przĊseá
i podpór oraz 50 kN w odniesieniu do stĊĪeĔ przeciwuderzeniowych w pomostach stalowych na wysokoĞci górnej
krawĊdzi szyny w dowolnym miejscu, prostopadle do kaĪdego z torów. Przy torach na podsypce o gruboĞci co najmniej
0,5 m obciąĪenie to naleĪy rozáoĪyü dla odcinku 4,0 m.

7.8.2. Uderzenia boczne pojazdów samochodowych lub tramwajowych o podpory wiaduktów kolejowych - wg 6.
10.

7.9. ObciąĪenia związane z wykolejeniem pociągu naleĪy uwzglĊdniaü dla mostów o rozpiĊtoĞci wiĊkszej niĪ 15 m.
NaleĪy rozpatrzyü dwa przypadki:
a) przypadek I: naleĪy zaáoĪyü obciąĪenie dwoma siáami liniowo rozáoĪonymi w rozstawie 1,40 m, z tym, Īe odlegáoĞü siáy
zewnĊtrznej w stosunku do osi toru nie moĪe byü wiĊksza niĪ 2,10 m. WartoĞü obciąĪenia na jedną liniĊ powinna
wynosiü 50 kN/m przy dáugoĞci obciąĪenia wynoszącej 6,40 m, na pozostaáym nieograniczonym odcinku obciąĪenie
liniowe powinno wynosiü 25 kN/m.
JeĞli na moĞcie znajduje siĊ podsypka o gruboĞci nie mniejszej niĪ 0,5 m obciąĪenia liniowe moĪna rozáoĪyü na pasmie
o szerokoĞci 0,45 m symetrycznie wzglĊdem obciąĪeĔ liniowych wg rys. 11.

Rys. 11

b) przypadek II: obciąĪenie pionowe, równolegáe do osi toru, rozáoĪone równomiernie wzdáuĪ linii na odcinku 20 m i
wartoĞci 80 kN/m. ObciąĪenie to powinno byü zaczepione wzdáuĪ krawĊdzi wewnĊtrznej koryta balastowego. NaleĪy je

PN-85/S-10030 Obiekty mostowe ObciąĪenia

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrzeĪone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 26

POMOCE DYDAKTYCZNE - AK - 2003

uwzglĊdniaü równieĪ przy sprawdzaniu statecznoĞci konstrukcji.
NaleĪy przyjąü przypadek niekorzystniejszy.
Na mostach dwu- i wielotorowych naleĪy uwzglĊdniaü wykolejenie tylko ma jednym torze najniekorzystniej poáoĪonym.
NaleĪy zaáoĪyü brak jednoczesnego obciąĪenia innych torów. ObciąĪenie naleĪy traktowaü jako wyjątkowe.

8. OBCIĄĩENIE WYWOàANE

ZMIANAMI TEMPERATURY

8.1. Zakres uwzglĊdniania wpáywu zmian temperatury. NaleĪy uwzglĊdniaü wpáyw zmian temperatury w mostach
stalowych, betonowych i zespolonych.
MoĪna pominąü wpáyw zmian temperatury na siáy wewnĊtrzne, jeĞli powodują one zmiany siá nie przekraczające 5%
obliczonych dla ukáadu obciąĪeĔ.
NaleĪy pomijaü wpáyw temperatury na siáy wewnĊtrzne mostowych konstrukcji drewnianych.

8.2. Zmiany temperatur w konstrukcjach mostowych

8.2.1. Poziom odniesienia zmian temperatur. Poziom odniesienia zmian temperatur w konstrukcjach stanowi
temperatura budowy lub montaĪu, którą dla celów projektowych naleĪy przyjmowaü równą 10°C.
W czasie montaĪu temperatura zwarcia kaĪdorazowo powinna byü okreĞlona zgodnie z warunkami lokalnymi.

8.2.2. WartoĞci ekstremalne temperatur konstrukcji. Wahania temperatur konstrukcji mostowej dla warunków
krajowych naleĪy przyjmowaü:
dla mostów stalowych od -25°C do +55°,
dla mostów betonowych od -15°C do +30°,
dla mostów zespolonych:
dla czĊĞci stalowych - jak dla mostów stalowych,
dla czĊĞci betonowych - jak dla mostów betonowych.
W elementach betonowych lub kamiennych których najmniejszy wymiar wynosi co najmniej 60 cm podano odchylenia
powinny byü zmniejszone o 5°C.
Przy nierównomiernym nagrzaniu poszczególnych czĊĞci konstrukcji naleĪy przyjmowaü róĪnicĊ temperatur w skrajnych
krawĊdziach 15°C dla elementów stalowych oraz 5°C dla dĨwigarów betonowych.
RóĪnic temperatur na krawĊdzi dolnej i górnej páyty betonowej nie naleĪy uwzglĊdniaü.

8.2.3. Wpáyw lokalnych Ĩródeá ciepáa na zmiany temperatury powinien byü uwzglĊdniony kaĪdorazowo wg
udokumentowanych danych.

8.3. Wspóáczynnik rozszerzalnoĞci termicznej. Przy okreĞlaniu odksztaáceĔ i przemieszczeĔ wywoáanych zmianami
temperatury, naleĪy uwzglĊdniaü zmiany temperatury jak w 8.2, biorąc pod uwagĊ wspóáczynnik rozszerzalnoĞci
termicznej 1,2

⋅ 10

-5

dla stali oraz 1,0

⋅ 10

-5

dla betonu. Dla mostów Īelbetowych dopuszcza siĊ pominiĊcie wpáywu

rozszerzalnoĞci stali zbrojeniowej.

9. OBCIĄĩENIE WIATREM

9.1. Zasady ogólne. ObciąĪenie wiatrem przyjmowaü naleĪy jako poziome dziaáające w kierunku najniekorzystniejszym
dla konstrukcji. Wpáyw wiatru naleĪy uwzglĊdniaü przy obliczaniu obiektów mostowych z wyjątkiem mostów betonowych
na podporach masywnych niĪszych niĪ 10 m oraz przepustów.

9.2. CiĞnienie wiatru na jednostkĊ powierzchni

9.2.1. CiĞnienie wiatru na przĊsáa obciąĪone. CiĞnienie wiatru na przĊsáa mostowe obciąĪone, káadki dla pieszych,
mosty zwodzone w dowolnym poáoĪeniu w kierunku prostopadáym i równolegáym do osi mostu, podpory oraz obiekty
mostowe w czasie budowy naleĪy przyjąü o wartoĞci 1,25 kN/m

2

.

9.2.2. CiĞnienie wiatru na przĊsáa nieobciąĪone. CiĞnienie jednostkowe wiatru na przĊsáa nieobciąĪone naleĪy przyjąü
o wartoĞci 2,5 kN/m

2

.

9.2.3. Przypadki szczególne. CiĞnienie jednostkowe wiatru na mosty i káadki podwieszone lub wiszące i inne o
konstrukcji specjalnej naleĪy przyjmowaü wg

PN-77/B-02011

, jednak nie mniejsze niĪ w 9.2.1 i 9.2.2.

9.3. Powierzchnie naraĪone na dziaáanie wiatru

9.3.1. Powierzchnie parcia wiatru o kierunku prostopadáym do osi mostu. PowierzchniĊ parcia wiatru dziaáającego
prostopadle do osi mostu naleĪy przyjmowaü dla konstrukcji peánoĞciennych jako powierzchniĊ rzutu ograniczoną

PN-85/S-10030 Obiekty mostowe ObciąĪenia

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrzeĪone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 27

POMOCE DYDAKTYCZNE - AK - 2003

obrysem zewnĊtrznych krawĊdzi elementów áącznie z chodnikami i urządzeniami obcymi, niezaleĪnie od tego ile
elementów znajduje siĊ w kierunku dziaáania wiatru.
Dla konstrukcji kratowych lub aĪurowych naleĪy przyjąü rzeczywistą powierzchniĊ rzutu pierwszego dĨwigara na
páaszczyznĊ prostopadáą do kierunku dziaáania wiatru áącznie z jezdnią i chodnikami oraz po 50% odpowiednich
powierzchni dĨwigarów nastĊpnych osáoniĊtych przed dziaáaniem wiatru przez dĨwigar pierwszy.
Sumaryczna powierzchnia przy wiĊkszej liczbie dĨwigarów nie moĪe byü wiĊksza niĪ pole powierzchni przy zaáoĪeniu
peánoĞciennych dĨwigarów.
Nie naleĪy uwzglĊdniaü odciąĪającego dziaáania parcia wiatru.

9.3.2. Powierzchnie parcia wiatru o kierunku równolegáym do osi mostu. Przy obliczaniu podpór i áoĪysk mostów o
konstrukcji kratowej, áukowej, wiszącej lub podwieszonej z pylonami i na podporach o wysokoĞci powyĪej 10 m nad
najniĪszą wodą lub terenem oraz mostów zwodzonych, naleĪy uwzglĊdniaü parcie wiatru dziaáające na pole rzutu
ograniczone obrysem zewnĊtrznym konstrukcji.

9.3.3. Powierzchnie parcia wiatru na tabor kolejowy i tramwajowy. Pole parcia wiatru na tabor kolejowy naleĪy
przyjąü jako prostokąt o dáugoĞci nieograniczonej i wysokoĞci 3,0 m, o wypadkowej na wysokoĞci 2,0 m powyĪej górnej
krawĊdzi gáówki szyny. Pole parcia wiatru na tabor tramwajowy oraz kolei wąskotorowych naleĪy przyjmowaü o dáugoĞci
nieograniczonej, wysokoĞci 2,50 m i wypadkowej na wysokoĞci 1,75 m od gáówki szyny. W obliczeniach statecznoĞci
naleĪy zaáoĪyü tabor nie obciąĪony - kolejowy o ciĊĪarze 13 kN/m oraz tramwajowy - 12 kN/m.

9.3.4. Powierzchnie parcia wiatru na tabor samochodowy i táum. Pole parcia wiatru na tabor samochodowy naleĪy
przyjmowaü o wysokoĞci 3,0 m z wypadkową zaczepioną w poáowie tej wysokoĞci.
Pole parcia wiatru na táum naleĪy przyjmowaü na káadkach dla pieszych. Pole to powinno mieü wysokoĞü 1,7 m.
PoáoĪenie wypadkowej naleĪy przyjąü w poáowie tej wysokoĞci.

10. OBCIĄĩENIA W CZASIE BUDOWY

KonstrukcjĊ obiektu

mostowego w czasie budowy naleĪy sprawdzaü na:
- obciąĪenia materiaáami budowlanymi,
- obciąĪenia urządzeniami montaĪowymi i rusztowaniami, deskowaniami, formami itp,
- obciąĪenia maszynami transportowymi, samochodami, dĨwigami, maszynami roboczymi, itp,
- stany poĞrednie obciąĪeĔ elementów konstrukcji w czasie ich przygotowania i wykonywania, podnoszenia, transportu
oraz wbudowywania,
- stany konstrukcji nie odpowiadające ostatecznemu schematowi konstrukcji, a wystĊpujące jako przejĞciowe w czasie
budowy,
- obciąĪenia wiatrem konstrukcji i urządzeĔ montaĪowych oraz stany w czasie montaĪu wg rozdz. 9 z uwzglĊdnieniem
statecznoĞci urządzeĔ, konstrukcji i caáego ukáadu w stanie przejĞciowym.
Przy okreĞlaniu obciąĪeĔ w czasie budowy naleĪy stosowaü ogólne wskazania wg

PN-82/B-02003

.

10.2. WartoĞci obciąĪeĔ pionowych staáych i zmiennych przy budowie obiektów mostowych

10.2.1. ObciąĪenie robocze pomostów. ObciąĪenie robocze pomostów naleĪy przyjmowaü jako obciąĪenie ciągáe
równomiernie rozáoĪone wg 6.7.2c) oraz obciąĪenie skupione o wartoĞci 1,5 kN, ustawione w najniekorzystniejszym
miejscu.
CiĊĪar wáasny pomostów moĪe byü przyjmowany na podstawie obmiaru konstrukcji projektowanej lub rzeczywistej.
MoĪna przyjąü ciĊĪar wáasny pomostów roboczych sáuĪących wyáącznie dla ludzi 0,50 kN/m

2

.

10.2.2. ObciąĪenia urządzeniami i maszynami. ObciąĪenia wynikające z pracy urządzeĔ montaĪowych i maszyn
roboczych oraz transportowych naleĪy kaĪdorazowo ustalaü na podstawie charakterystyk sprzĊtu, urządzeĔ, pojazdów
oraz przewidywanej technologii. Do obciąĪeĔ maszynami transportowymi lub roboczymi naleĪy stosowaü wspóáczynnik
dynamiczny, wynikający z charakterystyk dynamicznych maszyn. W przypadku braku danych naleĪy przyjąü
wspóáczynnik dynamiczny równy 1,4. Do ciĊĪarów maszyn oraz materiaáów naleĪy stosowaü wspóáczynnik obciąĪeĔ jak
dla materiaáów niekonstrukcyjnych wg tabl. 1.

10.2.3. ObciąĪenia materiaáami i elementami. ObciąĪenia materiaáami i elementami budowlanymi skáadowanymi
naleĪy przyjmowaü zgodnie z projektem technologicznym oraz danymi dotyczącymi ciĊĪarów objĊtoĞciowych wg rozdz.
2 oraz PN-82/P-02001 i

PN-82/B-02003

.

10.3. ObciąĪenia poziome. NaleĪy sprawdziü sztywnoĞü i statecznoĞü rusztowaĔ i konstrukcji pomocniczych oraz
obiektów mostowych w stanach poĞrednich budowy przy uwzglĊdnieniu obciąĪeĔ poziomych.
Przy sprawdzaniu sztywnoĞci bocznej naleĪy zaáoĪyü pojawienie siĊ nieprzewidzianych skáadowych poziomych obciąĪeĔ

PN-85/S-10030 Obiekty mostowe ObciąĪenia

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrzeĪone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 28

POMOCE DYDAKTYCZNE - AK - 2003

dodatkowych oraz momentów zginających. JeĞli nie ma innych udokumentowanych danych naleĪy przyjąü dodatkowe
obciąĪenia poziome wynoszące 5% pionowych obciąĪeĔ. ObciąĪenie to powinno byü zaczepione w miejscu
wystĊpowania obciąĪeĔ pionowych. Kierunek tego dodatkowego obciąĪenia powinien byü najniekorzystniejszy.
ObciąĪenia poziome wywoáane dziaáaniem wiatru, hamowaniem, wpáywami zmian temperatury naleĪy uwzglĊdniaü
zgodnie z niniejszą normą.

11. OBCIĄĩENIA ZWIĄZANE Z OPORAMI àOĩYSK

11.1. Zakres uwzglĊdniania oporów áoĪysk. Opory áoĪysk naleĪy uwzglĊdniaü w obliczeniach samych áoĪysk, w
obliczeniach siá poziomych dziaáających na podpory i fundamenty oraz w przypadkach szczególnych na elementy
konstrukcji przĊsáa.

11.2. ObciąĪenia styczne áoĪysk.
wspóáczynniki tarcia. JeĞli nie ma innych udokumentowanych danych dla zastosowanych rodzajów áoĪysk, wspóáczynniki

Tablica 8. Wspóáczynniki oporów tarcia

Lp.

Para materiaáów kontaktujących siĊ

Warunki kontaktu

Wspóáczynnik, f

1
2
3
4
5
6
7
8

Stal-stal áoĪyska styczne - páaskie
Stal-stal powierzchnia páaska z zaokrągloną
Stal-stal waáki po páaszczyĨnie
Stal-stal wahacze
Stal-teflon (tarflen) páaszczyzna po páaszczyĨnie
Stal-suche drewno
Beton-beton
Beton-papa

0,3
0,2

0,03
0,05
0,05

0,5
0,5
0,4

Opory w áoĪyskach T wyraĪone w kN naleĪy obliczyü wg wzoru

(22)

w którym:
N - siáa docisku od obciąĪeĔ staáych, kN,
f - wspóáczynnik oporu áoĪyska wg tabl. 8

11.3. Opory áoĪysk elastomerowych. WartoĞci siá oporu áoĪysk elastomerowych T

1

, w kN naleĪy obliczaü wg wzoru

(23)

w którym:
∆ L

G - wypadkowy wspóáczynnik odksztaácenia postaciowego áoĪyska, kN/m

2

,

A - pole powierzchni Ğcinania, m

2

,

h - wysokoĞü áoĪyska, m.

12. OBCIĄĩENIA WYWOàANE PARCIEM LODU

12.1. Zakres sprawdzania obiektów mostowych na obciąĪenia wywoáane dziaáaniem (parciem) lodu. NaleĪy
sprawdzaü:
- podpory i izbice w nurcie,
- podpory i izbice na terenach zalewowych,
- elementy rusztowaĔ w czasie budowy.

12.2. ObciąĪenie dziaáające na powierzchnie czoáowe filarów i izbic. WartoĞü siá wywoáanych parciem lodu na filary
mostowe i izbice naleĪy obliczaü
a) przy powierzchniach czoáowych nachylonych pod kątem do ±10° wzglĊdem pionu wg wzoru

PN-85/S-10030 Obiekty mostowe ObciąĪenia

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrzeĪone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 29

POMOCE DYDAKTYCZNE - AK - 2003

(24)

w którym:
H

1

- siáa wypadkowa, kN,

m - wspóáczynnik ksztaátu, który naleĪy przyjmowaü w zaleĪnoĞci od ksztaátu czoáowych Ğcian, na które dziaáa lód:
- dla páaskiej Ğciany m = 1,00
- dla Ğciany póáokrągáej m = 0,9
- dla pionowej krawĊdzi dwuĞciennej o kącie wewnĊtrznym
2

α = 45°; m = 0,60

2

α = 60°; m = 0,65

2

α = 75°; m = 0,69

2

α = 90°; m = 0,73

2

α = 120°; m = 0,81

R

1

- wytrzymaáoĞü lodu na zmiaĪdĪenie (Ğciskanie, zgniatanie) w kN/m

2

; w przypadku braku innych udokumentowanych

danych naleĪy przyjmowaü:
R

1

= 750 kN/m

2

- gdy przyjmuje siĊ obciąĪenie na poziomie ruszania lodów,

R

1

= 450 kN/m

2

Jako wartoĞü miarodajną R

1

Miejsce przyáoĪenia siáy wypadkowej zaleĪy od przyjĊtego wariantu R

1

,

b - szerokoĞü (w metrach) elementu, na który dziaáa siáa H,
h - obliczeniowa gruboĞü lodu (w metrach), którą naleĪy przyjmowaü jako równą najwiĊkszej zaobserwowanej
dotychczas gruboĞci lodu na podstawie danych meteorologicznych lub innych udokumentowanych danych,
b) przy powierzchniach czoáowych nachylonych do pionu wiĊcej niĪ 10° skáadowe siáy wywoáanej uderzeniem kry naleĪy
obliczaü wg wzorów:

(25)

(26)

(27)

(28)

(29)

(30)

w których:
R

1

, h - jak w poz. a),

ψ - kąt nachylenia krawĊdzi do poziomu.

12.3. WartoĞü parcia kry na mosty tymczasowe. Przy projektowaniu izbic i podpór mostów tymczasowych, podane w
12.2 wartoĞci siá naleĪy zmniejszyü o 50%.

PN-85/S-10030 Obiekty mostowe ObciąĪenia

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrzeĪone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 30

POMOCE DYDAKTYCZNE - AK - 2003

12.4. Inne przypadki dziaáania lodu na podpory

12.4.1. Wpáyw rozszerzania siĊ lodu. Statyczne parcie pokrywy lodowej, q

1

, na podpory przy rozszerzaniu siĊ lodu na

skutek wpáywu temperatury naleĪy przyjmowaü:
a) q

1

= 200 kN/m

2

gdy dáugoĞü pokrywy lodowej L liczona miĊdzy podporami lub miĊdzy podporą a brzegiem przyjmowana prostopadle do
bocznej Ğciany podpory jest mniejsza niĪ 50 m
b) oraz
q

1

= 180 kN/m

2

dla 50

≤ L < 75 m

q

1

= 160 kN/m

2

dla 75

≤ L < 100 m

q

1

= 140 kN/m

2

dla 100

≤ L < 50 m

q

1

= 120 kN/m

2

dla L > 150 m

12.4.2. Wpáyw podnoszenia siĊ poziomu wody. Przy podnoszeniu siĊ poziomu wody pod przymarzniĊtym do pala lub
grupy pali lodem obciąĪenie pionowe P

1

w kN dziaáające ku górze naleĪy przyjmowaü wg wzoru

(31)

w którym:
h - gruboĞü lodu, m,
d - Ğrednica pala lub zastĊpcza Ğrednica grupy pali w metrach odlegáych od siebie nie wiĊcej niĪ 1,0 m; zastĊpcza
Ğrednica grupy n pali wynosi

Gdy grupa pali zajmuje na planie pole prostokąta o bokach a i b:

Wzór (31) ma zastosowanie w przypadku, gdy wokóá pala lub grupy pali wystĊpuje ciągáa pokrywa lodowa w promieniu
co najmniej 20 h.

13. UDERZENIA STATKÓW O PODPORY MOSTÓW

13.1. Zakres uwzglĊdniania uderzeĔ w projektowaniu podpór. Uderzenia statków o podpory mostów naleĪy
uwzglĊdniaü w projektowaniu podpór na rzekach Īeglownych i kanaáach oraz na tych rzekach, które w planie
perspektywicznym mogą byü Īeglowne.
Uderzenia statków naleĪy uwzglĊdniaü wtedy, kiedy podpory znajdujące siĊ w korycie Īeglownym są przylegáe do koryta
Īeglownego oraz w innych czĊĞciach przekroju przeszkody wodnej, jeĞli warunki i miejsce umoĪliwiają dostĊp statków do
podpory.
SiáĊ uderzenia statku o podpory naleĪy traktowaü jako obciąĪenie wyjątkowe bez jednoczesnego uwzglĊdniania innych
obciąĪeĔ ruchomych i parcia lodu.

13.2. Miejsce siáy uderzenia. Miejsce zastĊpczej siáy uderzenia naleĪy przyjmowaü .na poziomie najwyĪszej wody
Īeglownej.

13.3. WartoĞci siá uderzenia.

Tablica 9. ZastĊpcze siáy uderzenia statków o podpory, kN

Lp.

Klasa drogi wodnej

Kierunek uderzenia

równolegáy

do nurtu

prostopadáy

do nurtu

1
2
3

V

IV

I ÷ III

8000
5000
1000

1600
1000

200

KlasĊ drogi wodnej oraz poziom wód Īeglownych ustala administracja danej drogi wodnej. Ta administracja moĪe zleciü
stosowanie innych zastĊpczych uderzeĔ w przypadku dysponowania udokumentowanymi danymi.

PN-85/S-10030 Obiekty mostowe ObciąĪenia

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrzeĪone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 31

POMOCE DYDAKTYCZNE - AK - 2003

Dla podpór poza korytem Īeglownym i nie przylegających do koryta moĪna przyjąü zastĊpcze siáy uderzeĔ w wysokoĞci
20% wymienionych w tabl. 9 wartoĞci, jeĞli warunki miejscowe umoĪliwiają dostĊp statków.

14. POSTANOWIENIA PRZEJĝCIOWE

Do czasu obowiązywania norm dotyczących projektowania mostów, opartych na zasadzie naprĊĪeĔ dopuszczalnych
naleĪy korzystaü z niniejszej normy przyjmując do obliczeĔ obciąĪenia charakterystyczne (bez mnoĪenia przez
wspóáczynniki obciąĪeĔ).

KONIEC

INFORMACJE DODATKOWE

1. Instytucja opracowująca normĊ - Instytut Badawczy Dróg i Mostów, Warszawa.
2. Istotne zmiany w stosunku do PN-82/S-18030
a) wprowadzono zmiany niektórych wspóáczynników obciąĪeĔ,
b) wprowadzono zmiany w schematach obciąĪeĔ drogowych,
c) wprowadzono nowe oznaczenia klas obciąĪeĔ mostowo-drogowych,
d) wprowadzono zmiany do obciąĪeĔ wywoáanych zmianami temperatury,
e) wprowadzono zmiany do obciąĪeĔ wywoáanych parciem lodu,
f) wprowadzono dodatkowy rozdziaá dotyczący obciąĪeĔ w czasie budowy.
3. Normy i dokumenty związane

PN-82/B-02000

ObciąĪenia budowli. Zasady ustalania wartoĞci

PN-82/B-02001

ObciąĪenia budowli. ObciąĪenia staáe

PN-82/B-02003

ObciąĪenia budowli. ObciąĪenia zmienne technologiczne. Podstawowe obciąĪenia technologiczne i

montaĪowe

PN-77/B-02011

ObciąĪenia w obliczeniach statycznych. ObciąĪenie wiatrem

PN-83/B-03010

ĝciany oporowe. Obliczenia statyczne i projektowanie

PN-81/B-03020

Grunty budowlane. Posadowienie bezpoĞrednie budowli. Obliczenia statyczne i projektowanie

PN-74/B-04452

Grunty budowlane. Badania polowe

PN-75/B-04481 Grunty budowlane. Badania laboratoryjne
BN-67/8811-01 Budownictwo hydrotechniczne. ObciąĪenia budowli w obliczeniach statycznych
4. Normy zagraniczne i zalecenia miĊdzynarodowe
Wielka Brytania BS 5400 1978 Steel, concrete and composite bridges. Part 1. General statement
BS 5400 1978 Steel, concrete and composite bridges. Part 2. Specifications for loads
RFN DV 804/1 1976 Vorschrift für Eisenbahnbrücken und sonstige Ingenieur-Bauwerke. Belastung
Code UIC 776-1,2 1971, 1974, 1976 Charges à prendre en considération dans le calcul des ponts-rails. Supplements 1978
USA Standard Specification for Higway Bridges AASHTO 1977
RWPG

›´µ³Â¼¯¿½³¼Ê´

¯±Á½»½°·ºË¼Ê´

³½¿½²·.

›½ÀÁÊ

·

Á¿Â°Ê.

Ÿ¯ÀÆÏÁ¼Ê´

±´¿Á·¹¯ºË¼Ê´

¼¯²¿Â¶¹· (¾¿½´¹Á)
5. Autorzy projektu normy - przewodniczący zespoáu autorskiego: prof. dr hab inĪ. Mieczysáaw Rybak - Instytut
Badawczy Dróg i Mostów; czáonkowie: mgr inĪ. Jan Cebulok - Centralne Biuro Projektowo-Badawcze Budownictwa
Kolejowego, mgr inĪ. Bronisáaw KĊdzierski - Instytut Badawczy Dróg i Mostów, mgr inĪ. Alicja Palmowska - Centralne
Biuro Projektowo-Badawcze Dróg i Mostów, mgr inĪ. Witold Witkowski - Biuro Studiów i Projektów Budownictwa
Komunalnego.
6. Wydanie 2 - stan aktualny: paĨdziernik 1987 - uaktualniono normy związane oraz wprowadzono zmianĊ;
zmiana 1 - Biuletyn PKNMiJ nr 11/1987 (treĞü zmiany nie publikowana).
Wydaniem I nie naleĪy siĊ posáugiwaü.

WNIOSEK O WPROWADZENIE ZMIAN W PN-85/S-10030

"Obiekty Mostowe. ObciąĪenia." ustanowionej dnia 9 lipca 1986r
Przyczyny wprowadzenia zmian
1/ Opinia biur projektowych w sprawie zbyt wysokich wartoĞci siá poziomych.

PN-85/S-10030 Obiekty mostowe ObciąĪenia

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrzeĪone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 32

POMOCE DYDAKTYCZNE - AK - 2003

2/ ZauwaĪone nieĞcisáoĞci i niedokáadnoĞci w rysunkach i tekĞcie normy.
3/ BáĊdy korektorskie.
Norma ustanowiona jako PN obowiązująca od dnia 1 stycznia 1986r
Nakáad caákowicie sprzedany.
TreĞü zmian naniesiono na trzech egzemplarzach normy.
Zmiany do normy uzgodniono z resortem budownictwa, komunikacji i MON.

PN-85/S-10030 Obiekty mostowe ObciąĪenia

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrzeĪone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 33

POMOCE DYDAKTYCZNE - AK - 2003

POMOCE DYDAKTYCZNE - AK - 2003