Globalizacja a ochrona środowiska.

Polityka środowiskowa przedsiębiorstw

Osoba prowadząca:

Martin Dahl

Plan zajęć

• Przypomnienie, czym jest globalizacja?
• Globalizacja a „neokolonializm”
• „Neokolonializm” ekologiczny
• Globalizacja gospodarcza a globalizacja ekologiczna
• Ekokapitalizm
• Polityka środowiskowa przedsiębiorstw

• Polityka środowiskowa przedsiębiorstw

Czym jest globalizacja?

Globalizacja

to zespół procesów prowadzących do nasilenia stosunków

ekonomicznych,

politycznych

oraz

kulturowych

ponad

granicami

narodowymi. W ujęciu ekonomicznym oznacza postępujący proces
integrowania się rynków krajowych w jeden ogólnoświatowy rynek
towarów, usług i kapitału.

Globalizacja a „neokolonializm”

• Pojęcie „neokolonializmu” pojawiło się w politologii jako kategoria

odzwierciedlająca zjawiska wykorzystania zasobów krajów, które uzyskały
niepodległość i wyzwoliły się formalnie spod dominacji metropolii
kolonialnych, przez kraje dysponujące przewagą technologiczną
ekonomiczną, organizacyjną i militarną. (Uzyskanie wolności politycznej
okazało się łatwiejsze niż uzyskanie niezależności).

• Państwa „neokolonialne” znajdują się na peryferiach międzynarodowego

podziału pracy, co w praktyce oznacza:

podziału pracy, co w praktyce oznacza:

Niższe tempo rozwoju społeczno-ekonomicznego

Rolę państwa surowcowego

Otwarcie rynków krajowych na nadmierny napływ produktów wysoko

przetworzonych

Ograniczone możliwości generowania własnego kapitału

Wzrost dysproporcji społecznych

Degradację środowiska naturalnego

„Neokolonializm” ekologiczny

Wiele negatywnych zjawisk istniejących w państwach słabo rozwiniętych
wywołanych jest lub wzmacnianych przez działania państw czy podmiotów
gospodarczych z obszarów wysoko rozwiniętych. Jednym z nich jest
neokolonializm ekologiczny.

Co to jest neokolonializm ekologiczny?

Neokolonializm ekologiczny – to zjawiska ekonomiczne i polityczne,
polegające na lokowaniu w krajach rozwijających się przez firmy pochodzące z
krajów rozwiniętych przestarzałych technologii produkcyjnych, deponowaniu
odpadów

i zanieczyszczeń, których utylizacja jest w krajach rozwiniętych

kosztowna, nadmiernej eksploatacji surowców znajdujących się na obszarze
państw rozwijających się, przy ich niskiej cenie lub nakładaniu przez państwa
rozwinięte dodatkowych zobowiązań ekologicznych, utrudniających rozwój
społeczno-ekonomiczny państw rozwijających się.

Globalizacja gospodarcza a problem globalizacji ekologicznej

Globalizacja gospodarcza przejawia się w następujących zjawiskach:
• Prymacie produkcji nad konsumpcją
• W przewadze globalnej konkurencji miedzy międzynarodowymi

konsorcjami nad globalną konkurencją między regionami

• W globalizacji kapitału (inwestycje, rynki finansowe)
• W internacjonalizacji rynków pracy
• W rosnącym międzynarodowym charakterze produkcji i przepływie dóbr

• W rosnącym międzynarodowym charakterze produkcji i przepływie dóbr
• W liberalizacji handlu międzynarodowego

W tym kontekście można postawić pytanie:

Czy wzrastającej globalizacji życia gospodarczego towarzyszy należyty
rozwój globalizacji ekologicznej?

Pozytywne fakty w zakresie globalizacji ekologicznej

• To przede wszystkim osiągnięcia w rozwoju międzynarodowego

prawa ochrony środowiska i porozumienia zawierane w skali
światowej oraz ponadnarodowej dotyczące trwałego i
zrównoważonego rozwoju, a także rozwój proekologicznych
systemów zarządzania.

• Najważniejsze wydarzenia w skali światowej to Konferencje ONZ

(w Rio de Janeiro 1992, w Nowym Jorku 1997, w Johannesburgu

(w Rio de Janeiro 1992, w Nowym Jorku 1997, w Johannesburgu
2002)

Trudności w realizacji międzynarodowych porozumień

• Brak ratyfikacji porozumień, przez niektóre państwa,

dotyczących redukcji emisji gazów cieplarnianych.

• Nie wywiązywanie się większości państw wysoko rozwiniętych z

przyjętych zobowiązań finansowych w Globalnym Programie
Działań Agenda 21 (0,7% DN na rzecz pomocy państwom
rozwijającym się we wdrażaniu zrównoważonego rozwoju).
Koszt realizacji Agendy 21 wynosi 600 mld $ - jedynie Szwecja,

Koszt realizacji Agendy 21 wynosi 600 mld $ - jedynie Szwecja,
Dania, Norwegia, Holandia i Luksemburg wywiązują się ze swoich
zobowiązań.

• W dalszym ciągu występują na świecie duże obszary nędzy.
• Rosnące światowe koszty walki z terroryzmem i koszty zbrojeń.

Ekokapitalizm

Ekokapitalizm to nowa koncepcja kapitalizmu, którego istotą jest
wykorzystanie mechanizmów rynkowych do zachowania środowiska
przyrodniczego z jednoczesnym stworzeniem każdemu z uczestników
rynku szansy zarobienia na tym przedsięwzięciu.
Realizacja założeń ekokapitalizmu wymaga:
• Zmian w ocenie i sposobach pomiaru dobrobytu, uwzględniając nie

tylko kryteria ekonomiczne, ale także ekologiczne

tylko kryteria ekonomiczne, ale także ekologiczne

• Odchodzenia

od

dotowania

lub

subwencjonowania

działań

sprzecznych z założeniami zrównoważonego rozwoju, szkodliwych dla
środowiska

• Uwzględnienia kosztów zewnętrznych, powstających w środowisku

przyrodniczym, poprzez wprowadzenie podatku ekologicznego

• Rozwój czystej produkcji.

Polityka środowiskowa przedsiębiorstw

Przedsiębiorstwa w różny sposób mogą reagować na oddziałujące
na nie bodźce zewnętrzne, w zakresie ochrony środowiska.
Wyróżnia się cztery typy strategii ochrony środowiska:

1.

Strategię pasywną

2.

Strategię ofensywną

3.

Strategię innowacyjną

3.

Strategię innowacyjną

4.

Strategię defensywną

Strategia pasywna

• Polega na przestrzeganiu obowiązujących przepisów ochrony

środowiska, aby nie narazić przedsiębiorstwa na przewidziane
prawem konsekwencje niedostosowywania się do przepisów (np.
kary za przekroczenie dopuszczalnej wielkości emisji) lub utratę
dobrego wizerunku w otoczeniu. Poza tym przedsiębiorstwo nie
podejmuje żadnych dodatkowych działań w tym zakresie.

Strategia ofensywna

• To wykorzystanie wszelkich środków do poprawy procesów

produkcyjnych pod kątem ochrony środowiska.

• Wprowadzane są innowacje techniczne i technologiczne,

umożliwiające zmniejszenie presji na środowisko.

• Doskonalone są struktury organizacyjne, tak aby łączyły one

ochronę środowiska ze wszystkimi celami funkcjonowania
przedsiębiorstwa.

przedsiębiorstwa.

• Podejmuje się próby podnoszenia świadomości ekologicznej

pracowników

Strategia innowacyjna

• Polega na poszukiwaniu nowych technologii, konstrukcji i

wyrobów dostosowanych do wymagań ochrony środowiska.

• Realizacja tej strategii pociąga za sobą takie działania, jak

budowa obiegów zamkniętych czy wtórne wykorzystanie
odpadów.

• Wszystkie podejmowane działania skierowane są na radykalną

poprawę relacji przedsiębiorstwo-środowisko.

poprawę relacji przedsiębiorstwo-środowisko.

Strategia defensywna

• Wycofywanie z rynku wyrobów szkodliwych dla środowiska
• Rezygnacja z technologii niespełniających kryteriów

ekologicznych

• Przedsiębiorstwa zmierzają do usprawnienia i modyfikowania

stosownych procesów produkcyjnych i ich organizacji

Częściowy recykling

Częściowa likwidacja szkód środowiskowych

Usprawnienie transportu

Oszczędniejsze zużywanie zapasów

Dziękuję za uwagę