+
Analiza ekonomiczna
Analiza wykorzystania majątku obrotowego
+
Analiza produktywności majątku
obrotowego
Najczęściej
wykorzystuje
się
wskaźniki
analizy
ekonomiczno – finansowej przedsiębiorstwa oraz praktyczne
metody określające efektywną alokację krótkoterminowych
zasobów oraz wyznaczające zapotrzebowanie na kapitał
obrotowy.
+
Analiza produktywności
majątku obrotowego
n
Wskaźniki obrotowości (produktywności), nazywane także
wskaźnikami
sprawnego
działania,
umożliwiają
ocenę
wykorzystania
zasobów
majątku
obrotowego
przedsiębiorstwa.
n
W zależności od konstrukcji tych wskaźników możliwa jest
różna szczegółowość przeprowadzania analiz:
Wskaźniki obrotowości
n
Wskaźnik obrotowości (produktywności) majątku
obrotowego
n
Sn – przychód ze sprzedaży
n
MO – średni stan majątku obrotowego
O
M
Sn
O
mo
c
=
mo
c
O
Wskaźnik obrotowości majątku obrotowego
Wskaźniki obrotowości
Wskaźnik szybkości obrotu
majątku
obrotowego w
dniach zwany wskaźnikiem rotacji w dniach:
Ot
mo
- wskaźnik rotacji majątku obrotowego w dniach
T – liczba dni analizowanego okresu
MO – średni stan majątku obrotowego
Sn
xt
O
M
O
mo
t
=
Wskaźniki obrotowości
Wskaźnik zaangażowania majątku (majątkochłonności),
będący odwrotnością wskaźnika produktywności
Oz
mo
– wskaźnik liczby obrotów zapasów w badanym
okresie
Sn
O
M
Oz
mo
=
Wskaźniki obrotowości zasobów
Wskaźnik częstotliwości obrotów określa się liczbą obrotów
zasobów w analizowanym okresie
n
Ocz – wskaźnik liczby obrotów zapasów w badanym okresie
n
Zuż – wielkość (wartość) zużycia materiałów lub koszt własny
produkcji sprzedanej w badanym okresie
n
Zap – średni stan zapasów (materiałów, wyrobów gotowych) w
badanym okresie
;
!
2F
]
=
=X]
=DS
Wskaźniki obrotowości zasobów
Wskaźnik szybkości obiegu (rotacji, krążenia) zapasów,
charakteryzujący czas trwania jednego cyklu obiegu w dniach:
n
Otz – wskaźnik szybkości obiegu (rotacji) zapasów w dniach
;
!
2W
]
=
=DS
=X]
Wskaźniki obrotowości zasobów
Wskaźnik
majątkochłonności
lub
zapasochłonności
(zapotrzebowania, obciążenia, związania, zaangażowania) zapasów
w procesie wytwórczym, określa ile środków zaangażowanych w
zapasach przypada na jednostkę zużycia materiałów (dotyczy
zapasów
materiałowych)
lub
na
jednostkę
przychodów
ze
sprzedaży:
+
Wskaźniki obrotowości zasobów
Zuż
ap
Z
Oz =
Sn
ap
Z
Oz =
Lub:
Oz – wskaźnik zapotrzebowania zapasów
Sn – przychód ze sprzedaży
Wskaźniki obrotowości zasobów
Wskaźnik obrotowości należności:
Ocn – wskaźnik obrotowości należności
N – średni stan należności
N
Sn
Oc
n
=
Wskaźniki obrotowości zasobów
n
Wskaźnik czasu rozliczenia należności w
dniach:
n
Otn – wskaźnik rozliczenia należności z tytułu
dostaw, robót i usług.
Sn
t
N
Ot
n
=
+
Wskaźniki obrotowości zasobów
W analizie produktywności majątku obrotowego ważne
znaczenie
ma
efektywność
wykorzystania
majątku
reprezentowanego przez wielkości związania lub zwolnienia
majątku obrotowego:
Wskaźniki obrotowości zasobów
Ogólny
wskaźnik
związania
lub
zwolnienia
środków
zaangażowanych w majątku obrotowym ma postać:
ΔMO(oc) –przeciętny stan majątku obrotowego w badanym okresie
Sno –przychód ze sprzedaży w bazowym okresie
Ocmo – wskaźnik obrotowości majątku obrotowego w bazowym
okresie
mo
no
oc
Oc
S
O
M
MO
-
=
D
1
)
(
+
Zarządzanie produkcją
Analiza produkcji i sprzedaży
+
Analiza – przedmiot i zakres
n
Podstawowym
miernikiem
oceny
działalności
przedsiębiorstwa
jest
wynik
finansowy.
Zasadniczym
elementem
obliczeniowym
wyniku
finansowego
są
przychody ze sprzedaży wyrobów i usług.
n
Sprzedaż jest podstawowym źródłem pokrycia kosztów
generowanych przez firmę oraz kreowania zdolności do
samofinansowania i rozwoju.
n
Przychody
ze
sprzedaży
kształtują
się
pod
wpływem
różnorodnych
czynników,
zarówno
niezależnych
od
przedsiębiorstwa, jak i takich, na które ma ono istotny wpływ.
16
+
Analiza - przedmiot i zakres
Na przedmiot analizy składa się:
Ø
Wielkość i dynamika przychodów ze sprzedaży
Ø
Jakość i unowocześnienie produkcji
Ø
Struktura rodzajowa i przestrzenna
Ø
Opłacalność sprzedaży
17
+
Analiza wielkości i dynamiki
przychodów ze sprzedaży
n
Badanie przychodów ze sprzedaży rozpoczyna się od
ustalenia stopnia wykonania planu sprzedaży badanego
okresu,
a
następnie
określenia
wielkości
i
dynamiki
przychodów za okres kilku lat.
n
Rosnąca dynamika jest pierwszym symptomem pomyślnego
kształtowania się stosunków przedsiębiorstwa z otoczeniem.
n
Spadek dynamiki jest dla firmy przejawem niekorzystnym.
18
+
Analiza wielkości i dynamiki
przychodów ze sprzedaży
Przy
badaniu
dynamiki
przychodów
w
dłuższym
okresie niezbędne jest uwzględnienie skutków inflacji.
Może się okazać, że przychody ze sprzedaży w cenach
bieżących rosną, ale wzrost ten może być wynikiem zwyżki
cen a nie rozmiarami sprzedaży.
19
+
Analiza wielkości i dynamiki
przychodów ze sprzedaży
W przypadku znacznej inflacji, przychody ze sprzedaży
należy skorygować wskaźnikiem wzrostu cen dla danego
okresu, według zależności:
Wskaźnik dynamiki ze sprzedaży w cenach bieżących x 100
Wskaźnik dynamiki cen
§
Dokonane
w
ten
sposób
obliczenia
pozwalają
ustalić
dynamikę przychodów w cenach stałych
20
+
Analiza wielkości i dynamiki
przychodów ze sprzedaży
n
Wskaźnik
ten
powinien
być
również
porównany
ze
wskaźnikami
dynamiki
analogicznych
jednostek
gospodarczych
n
Jeżeli w analizowanym podmiocie występuję wzrost dynamiki
sprzedaży, lecz wzrost ten będzie słabszy niż w innych
jednostkach,
to
sytuacja
taka
może
mieć
charakter
negatywny.
21
+
Analiza wielkości i dynamiki
przychodów ze sprzedaży
Przychód ze sprzedaży w przedsiębiorstwie w ogólnym
ujęciu
jest
wskaźnikiem
agregatowym,
który
można
przedstawić jako iloczyn ilości sprzedawanych jednostek
produktów oraz ceny ich sprzedaży, zgodnie z równaniem:
Gdzie:
Ps – produkcja sprzedana
qi – ilość wyrobów sprzedanych i-tego asortymentu
ci – cena sprzedaży i-tego asortymentu
22
i
i
s
c
q
P
S
=
+
Analiza wielkości i dynamiki
przychodów ze sprzedaży
Zarówno ilość, jak i cena wpływające na wartość i
odchylenia przychodów ze sprzedaży mogą mieć charakter
złożony. Ilość sprzedanych wyrobów może być nie tylko sumą
produktów
wyrażonych
w
naturalnych
lub
umownych
jednostkach miary, lecz wielkością wynikającą:
Ø
Z poziomu wytworzonej w danym okresie produkcji
towarowej,
Ø
Ze zmian w stanie zapasów wyrobów gotowych,
Ø
Z przesunięć w strukturze asortymentowej sprzedanych
wyrobów.
23
+
Analiza wielkości i dynamiki
przychodów ze sprzedaży
Wartość sprzedanych zatem wyrobów wynika zatem z
następującego obliczenia:
Gdzie:
Ps – produkcja sprzedana
Pt – produkcja towarowa
- - różnica stanu wyrobów gotowych na początek i na
koniec okresu
24
wg
t
s
P
P
P
D
±
=
wg
P
D
+
Analiza wielkości i dynamiki
przychodów ze sprzedaży
Produkcja towarowa może zostać ujęta w postaci:
Gdzie:
q
i
– ilość wyrobów sprzedanych i-tego asortymentu
- różnica stanu i-tego wyrobu gotowego
25
å
=
D
±
=
n
i
i
i
i
t
xc
q
q
P
1
)
(
i
q
D
+
Analiza wielkości i dynamiki
przychodów ze sprzedaży
Dodatnia różnica stanu zapasów, przy jednakowych
cenach wyrobów, może wskazywać na trudności ze zbytem.
Wymaga
to
określenia
przydatności
produkowanych
wyrobów na potrzeby rynku oraz zbadanie jakości produkcji.
26
+
Analiza wielkości i dynamiki
przychodów ze sprzedaży
W przypadku potrzeby oceny całkowitych efektów
działalności
przedsiębiorstwa
obejmujących
zarówno
produkcję zakończoną, jak i znajdującą się w określonym
etapie
przetwarzania
można
wykorzystać
produkcję
całkowitą. Obejmuje ona produkcję towarową oraz różnicę
stanu zapasów produkcji niezakończonej.
27
+
Analiza wielkości i dynamiki
przychodów ze sprzedaży
Produkcję całkowitą można przedstawić w postaci
zagregowanej:
- różnica stanu produkcji w toku
28
n
t
g
P
P
P
D
±
=
n
P
D
+
Analiza wielkości i dynamiki
przychodów ze sprzedaży
Produkcję całkowitą można przedstawić również w
formie iloczynu czynników:
- różnica stanu i-tego wyrobu gotowego
- różnica stanu i-tego wyrobu w toku
29
å
=
D
±
D
±
=
n
i
i
ni
i
i
g
xc
q
q
q
P
1
)
(
i
q
D
ni
q
D
+
Analiza wielkości i dynamiki
przychodów ze sprzedaży
Zmiana struktury asortymentowe może wynikać z
przesunięć
zmierzających
w
kierunku
wytwarzania
produktów bardziej rentownych, mniej materiałochłonnych
lub
o
niższej
pracochłonności,
a
także
o
mniej
skomplikowanym procesie wytwarzania.
30
+
Analiza wielkości i dynamiki
przychodów ze sprzedaży
Wpływ cen na przychód ze sprzedaży może wiązać się
ze zmianami tych cen oraz może wynikać z rodzaju cen
stosowanych w poszczególnych kanałach dystrybucji.
Podstawowe rodzaje cen związane z odpowiednimi
poziomami dystrybucji to:
n
Ceny zbytu
n
Ceny hurtowe
n
Ceny detaliczne
n
Ceny transakcyjne
31
+
Analiza wielkości i dynamiki
przychodów ze sprzedaży
n
Cena zbytu (cena producenta)
występuje przede wszystkim w przedsiębiorstwach
przemysłowych, skupu i importowych jako ceny sprzedaży
towarów przedsiębiorstwom handlu hurtowego
32
+
Analiza wielkości i dynamiki
przychodów ze sprzedaży
n
Ceny hurtowe
występują w przedsiębiorstwach handlu hurtowego
jako ceny sprzedaży towarów dla przedsiębiorstw handlu
detalicznego, dla których stanowią one ceny zakupu. Ceny
hurtowe składają się z ceny zbytu oraz z marży hurtowej
służącej pokryciu kosztów obrotu hurtowego i osiąganiu
zysku w przedsiębiorstwie hurtowym.
33
+
Analiza wielkości i dynamiki
przychodów ze sprzedaży
n
Ceny detaliczne
są stosowane w handlu detalicznym przy sprzedaży
towarów konsumentom indywidualnym, dla których stają się
ona ceną zakupu. Ceny detaliczne składają się z ceny
hurtowej i z marży detalicznej przeznaczonej na pokrycie
kosztów obrotu detalicznego i na wygospodarowanie zysku w
przedsiębiorstwie detalicznym.
34
+
Analiza wielkości i dynamiki
przychodów ze sprzedaży
n
Ceny transakcyjne
funkcjonują
w
polskim
handlu
zagranicznym
odzwierciedlając rachunek kosztów i wyników krajowych
organizacji gospodarczych. Tworzy się je z przemnożenia cen
dewizowych wyrażonych w walutach obcych przez kurs
złotego.
35
+
Ocena jakości i unowocześnienia produkcji
+
Ocena jakości i unowocześnienia
produkcji
Na poziom ostatecznie osiąganej ceny sprzedaży
istotny wpływ ma jakość produkcji.
Wyroby reprezentujące wysoki poziom techniczny,
niezawodność, estetykę, a także parametry, jak wygląd,
opakowanie, łatwość montażu, bezpieczeństwo eksploatacji,
ekologiczność, itp. będą kandydowały do wysokiej ceny.
Natomiast zła jakość produktów powoduje roszczenia ze
strony odbiorców do bonifikat i rozliczeń zwrotnych będzie
rzutowała na jej obniżenie.
37
+
Ocena jakości i unowocześnienia
produkcji
Miarą jakości produkcji, we współczesnym świecie może być:
Ø
Wskaźnik jakości
Ø
Wskaźnik reklamacji
Ø
Wskaźnik unowocześnienia produkcji
38
+
Ocena jakości i unowocześnienia
produkcji
n
Przyznanie
produkcji
świadectwa
zgodności
z
odpowiednimi
normami jest wyrazem najwyższej aprobaty dla jakości procesu i
gotowego wyrobu,
n
dlatego wskaźnik jakości (Wj) jako relacja produkcji z atestem
jakościowym do poziomu sprzedaży ogółem jest miarą tej aprobaty.
n
Wj – wskaźnik jakości produkcji
n
Pc – produkcja z atestem jakościowym
n
Ps – wartość produkcji sprzedanej
39
100
x
P
P
W
s
c
j
=
+
Ocena jakości i unowocześnienia
produkcji
W przypadku niedotrzymania żądanych parametrów
jakościowych wyrobu lub norm wytwarzania, część produkcji
sprzedanej
może
podlegać
zakwestionowaniu
przez
odbiorców. Można to wyrazić poprzez:
Ø
Wskaźnik reklamacji
Ø
Wskaźnik strat z tytułu reklamacji
40
+
Ocena jakości i unowocześnienia
produkcji
Wskaźnik reklamacji (Wr) określa wartość produktów
zareklamowanych (Pr) w sprzedaży ogółem:
41
100
x
P
P
W
s
r
r
=
+
Ocena jakości i unowocześnienia
produkcji
Wskaźnik strat z tytułu reklamacji uwzględniający
upusty i bonifikaty cenowe, które zmniejszają przychody ze
sprzedaży:
n
Ws – wskaźnik strat z tytułu reklamacji
n
Str
r
– straty z tytułu reklamacji
n
Kws – koszt własnej sprzedaży
42
100
x
Kws
Str
W
r
s
=
+
Ocena jakości i unowocześnienia
produkcji
W
rozwiniętej
gospodarce
rynkowej
dostawcy
najczęściej uznają reklamację i przyjmują warunki ich
załatwiania zgłaszane przez odbiorcę.
Szybka
i
dobrze
załatwiona
reklamacji
owocuje
wzmocnioną więzią odbiorcy z firmą oraz jego lojalnością
wobec przedsiębiorstwa i oferowanych przez nie produktów.
43
+
Ocena jakości i unowocześnienia
produkcji
Zdolność zaspokojenia efektywnego popytu na rynku
zależy od nowoczesności produkcji. Tempo odnawiania
produkcji w przedsiębiorstwie można badać za pomocą
wskaźnika odnowienia produkcji:
n
Wod – wskaźnik odnowienia produkcji
n
Pod – wartość sprzedaży wyrobów nowo uruchomionych
44
100
x
P
P
W
s
o d
o d
=
+
Ocena jakości i unowocześnienia
produkcji
Wskaźnik
unowocześnienia
produkcji
jest
ściśle
związany ze specyfiką branży i charakterystycznym dla niej
cyklem życia produktów
.
Przedsiębiorstwa tych branż przemysłu, które cechuje
krótki cykl życia wyrobów powinni szczególnie zadbać o to,
ażeby w swojej strukturze asortymentowej posiadać znaczny
udział wyrobów nowych, zapewniających w przyszłości
sukces
firmie
oraz
wyrobów
w
fazie
dojrzałości
przynoszących zyski obecnie.
Dlatego też ocena stopnia odnowienia produkcji w
badanej firmie powinna uwzględniać analogiczne wielkości
średnio branżowe lub osiągane w jednostkach przodujących
w danej branży.
45
Analiza jakości i odnowienia produkcji
Zadania analizy jakości:
1.Określenie jakości produkcji i jej ocena.
2.Rozpoznanie czynników wpływających na jakość.
3.Sformułowanie skutków ekonomicznych wywołanych zmianami jakości produkcji.
Wskaźniki analizy jakości produkcji
1.Wskaźniki obejmujące tylko wybraną cechę (znak jakości, gatunek, reklamacja).
2.Wskaźniki strukturalne.
3.Wskaźniki wyrażające średni poziom jakości.
Poprawa jakości
- Wyższe ceny
- Mniej braków i reklamacji
- Mniej napraw gwarancyjnych
Wzrost zysku
Pogorszenie
jakości
- Niższe ceny
- Więcej braków i reklamacji
- Więcej napraw gwarancyjnych
Obniżenie zysku
+
Analiza produkcji
Analiza produkcji
Produkcja:
1. odzwierciedla wyniki pracy przedsiębiorstwa,
2.może być przedstawiona za pomocą różnych mierników, a mianowicie:
•
naturalnych – kg, litry, m
2
, szt., itp.,
•
umownych - różna produkcja przeliczana na jeden określony miernik za
pomocą wskaźników przeliczeniowych, np. wagony towarowe o różnej
ładowności na wagony dwuosiowe,
•
wartościowe – wyrażone w pieniądzu,
•
stosowane ceny – stałe lub bieżące.
Analiza produkcji
Wartościowe
mierniki produkcji
Mierniki
produkcji
brutto
Produkcja
towarowa
P
t
Produkcja
globalna
P
g
Mierniki
produkcji
netto
Produkcja
czysta
P
cz
Produkcja
sprzedana
netto
P
sn
Analiza produkcji
Produkcja towarowa:
• wartość wyrobów gotowych,
• wartość sprzedanych półwyrobów i części,
• wartość usług przemysłowych.
Produkcja globalna:
wartość produkcji towarowej + wartość różnicy wielkości zapasów produkcji niezakończonej
Produkcja czysta:
wartość produkcji globalnej - koszty materialne
Produkcja sprzedana netto:
P
sn
= (P
sz
+ D
pt
+ U
re
– P
a
– D
re
) – (K
mt
– K
a
)
Przychody wg cen
sprzedaży netto
Ujemne rozliczenia
w eksporcie
(dopłaty)
Dotacje
przedmiotowe
Podatek
akcyzowy
Dodatnie
rozliczenia w
eksporcie
(obciążenia)
Koszty materialne
Koszty
amortyzacji
ce
o
Ujemne
e
owe
en
o
pt
e rozliczenia
e rozli
a
Podat
D
mt
atnie
enia w
orcie
żenia)
Kos
a
)
K
am
a
)
Analiza produkcji – mierniki pracochłonności
Pracochłonność
całkowita
Pracochłonność
technologiczna
Normatywna
pracochłonność
bezpośrednia
• Technologiczna
• Nakłady pracy pracowników
na stanowiskach
nieroboczych rozliczane na
wyroby gotowe
• Normatywna
• Nakłady pracy robotników
pomocniczych
• Czas pracy robotników
akordowych
• Rzeczywisty czas pracy robót
nienormowanych
Analiza struktury asortymentowej produkcji
Analiza struktury asortymentowej produkcji obejmuje m. in.:
• analizę wykonania planu produkcji pod względem asortymentowym,
• ustalenie czynników powodujących niewykonanie planu produkcji pod
względem asortymentowym.
W analizie wykonania planu pod względem asortymentowym stosuje się:
• wskaźnik asortymentowości produkcji,
• wskaźnik równomierności wykonania planu asortymentowego,
• wskaźnik udziału produkcji planowanej, ponadplanowej i pozaplanowej.
Wskaźnik asortymentowości produkcji
A
p
=
x 100
P
p
P
pa
p
wartość produkcji
zaliczonej do planu
asortymentowego
wartość produkcji
planowanej
a
p
w
Zasady zaliczania produkcji na poczet planu:
Pr. wykonana > Pr. Planowana – do obliczeń Pr. planowana
Pr. wykonana < Pr. Planowana – do obliczeń Pr. wykonana
Jeżeli wykonywana jest produkcja poza planem, to nie włącza się ich do obliczeń.
Wskaźnik asortymentowości produkcji
A
p
=
x 100 = 87,7%
656 000
575 000
0
Wyszczególninie
Wartość produkcji wg cen
sprzedaży netto
Produkcja
zaliczona do
asortymentu
plan
wykonanie
Wyrób gotowy A
280 000
359 560
280 000
Wyrób gotowy B
160 000
160 000
160 000
Wyrób gotowy C
180 000
135 000
135 000
Wyrób gotowy D
36 000
0
-
Wyrób gotowy E
-
27 440
-
Produkcja ogółem
656 000
682 000
575 000
p
656 00
575 00
Wskaźnik równomierności wykonania planu
asortymentowego
Wskaźnik ten pozwala uwzględnić także produkcję wykonaną poza planem
p
pa
=
x 100
P
ps
P
pas
pas
wartość produkcji
zaliczonej do planu
asortymentowegoprzy
zachowaniu planowanej
struktury asortymentowej
wartość produkcji
planowanej
skorygowany
wskaźnikiem
wykonania planu
produkcji ogółem
a
za
Wskaźnik równomierności wykonania planu
asortymentowego
1. Ustalenie wskaźnika wykonania łącznego planu produkcji
Wyszczególnienie
Wartość produkcji wg cen
sprzedaży netto
Wskaźnik
wykonania
planu [%]
plan
wykonanie
Wyrób gotowy A
280 000
359 560
128,5
Wyrób gotowy B
160 000
160 000
100,0
Wyrób gotowy C
180 000
135 000
75,0
Wyrób gotowy D
36 000
-
-
Wyrób gotowy E
-
27 440
-
Produkcja ogółem
656 000
682 000
104,0
Wskaźnik równomierności wykonania planu
asortymentowego
2. Korekta planowanej produkcji poszczególnych wyrobów wskaźnikiem
wykonania łącznego planu produkcji
Wyszczególnienie
Wartość produkcji wg
cen sprzedaży netto
Wskaźnik
wykonani
a planu
[%]
Plan produkcji
skorygowany
wskaźnikiem
wykonania
planu
produkcji
ogółem [zł]
plan
wykonanie
Wyrób gotowy A
280 000
359 560
128,5
291 200
Wyrób gotowy B
160 000
160 000
100,0
166 400
Wyrób gotowy C
180 000
135 000
75,0
187 200
Wyrób gotowy D
36 000
-
-
37 440
Wyrób gotowy E
-
27 440
-
-
Produkcja ogółem
656 000
682 000
104,0
682 240
Wskaźnik równomierności wykonania planu
asortymentowego
3. Ustalenie produkcji zaliczonej do asortymentu
Wyszczególnienie
Wartość produkcji wg
cen sprzedaży netto
Wskaźnik
wykonania
planu [%]
Plan produkcji
skorygowany
wskaźnikiem
wykonania
planu
produkcji
ogółem [zł]
Produkcja
zaliczona do
asortymentu
przy
zachowaniu
planowanej
struktury
asortymentowej
plan
wykonanie
Wyrób gotowy A
280 000
359 560
128,5
291 200
291 200
Wyrób gotowy B
160 000
160 000
100,0
166 400
160 00
Wyrób gotowy C
180 000
135 000
75,0
187 200
135 000
Wyrób gotowy D
36 000
-
-
37 440
-
Wyrób gotowy E
-
27 440
-
-
-
Produkcja ogółem
656 000
682 000
104,0
682 240
586 200
Wskaźnik równomierności wykonania planu
asortymentowego
4. Obliczenie wskaźnika równomierności wykonania planu asortymentowego
produkcji
Wyszczególnienie
Wartość produkcji wg
cen sprzedaży netto
Wskaźnik
wykonania
planu [%]
Plan produkcji
skorygowany
wskaźnikiem
wykonania
planu
produkcji
ogółem [zł]
Produkcja
zaliczona do
asortymentu
przy
zachowaniu
planowanej
struktury
asortymentowej
plan
wykonanie
Produkcja ogółem
656 000
682 000
104,0
682 240
586 200
p
pa
=
x 100 = 85,9%
682 400
586 200
400
00
pa
682 4
586 2
682 4
Realizacja produkcji nie przebiega równomiernie w poszczególnych wyrobach – należy określić odchylenia dla wyrobów.
Dalsza analiza dotyczy przyczyn zaistniałych zmian.
Wskaźnik udziału produkcji planowanej, ponadplanowej i
pozaplanowej
Wyszczególnienie
Produkcja
planowana
Produkcja wykonana
Niewykona
nie planu
produkcji
ogółem
w tym produkcja
planowa
ponad-
planowa
poza-
planowa
Wyrób gotowy A
280 000
359 800
280 000
79 800
-
-
Wyrób gotowy B
160 000
160 000
160 000
-
-
-
Wyrób gotowy C
180 000
135 000
135 000
-
-
45 000
Wyrób gotowy D
36 000
-
-
-
-
36 000
Wyrób gotowy E
-
27 440
-
-
27 440
-
Produkcja ogółem
656 000
682 240
575 000
79 800
27 440
81 000
Udział produkcji planowanej w produkcji wykonanej – 84,3%
Udział produkcji ponadplanowej w produkcji wykonanej – 11,7%
Udział produkcji pozaplanowej w produkcji wykonanej – 4,0%
Stosunek produkcji niewykonanej do produkcji wykonanej – 12,3%
Wskaźnik udziału produkcji planowanej, ponadplanowej i
pozaplanowej
Zewnętrzne
Zmiana zapotrzebowania
na określone wyroby
Nieterminowa realizacja
remontów środków
trwałych lub inwestycji
Brak możliwości zakupu
odpowiednich surowców i
materiałów
Wewnętrzne
Zmiany w zakresie
wielkości i struktury
środków trwałych
Zmiany w strukturze i
kwalifikacjach załogi
Zwiększenie udziału w
produkcji wyrobów bardziej
rentownych
Czynniki uniemożliwiające wykonanie planu
+
Struktura rodzajowa i przestrzenna produkcji sprzedanej
+
Struktura rodzajowa i przestrzenna
produkcji sprzedanej
Na poziom przychodów ze sprzedaży ma
również wpływ struktura rodzajowa i przestrzenna.
Podstawowy
układ
struktury
rodzajowej
sprzedaży w przedsiębiorstwach mogą kształtować
składniki będące źródłem przychodów:
Ø
Wyroby gotowe i półfabrykaty
Ø
Towary
Ø
Usługi materialne i niematerialne, operacje finansowe
Ø
Inne,
pochodzące
np.
z
upłynniania
zbędnych
elementów majątku
63
+
Struktura rodzajowa i przestrzenna
produkcji sprzedanej
Dla oceny rozwoju przedsiębiorstwa oraz jego
perspektyw istotne jest nie to czy przychody rosną, lecz
przede wszystkim ocena zróżnicowania tempa zmian
poszczególnych składników przychodów.
W
przedsiębiorstwie
produkcyjnym
wzrost
przychodów
ogółem,
przy
jednoczesnym
spadku
przychodów ze sprzedaży produktów i usług oraz
wzroście
przychodów z pozostałej sprzedaży, może
świadczyć o kurczeniu się rynków zbytu i konieczności
zmiany dotychczasowego profilu produkcji.
64
+
Struktura rodzajowa i przestrzenna
produkcji sprzedanej
Przychody ze sprzedaży można także różnicować
według kryterium rodzaju działalności przedsiębiorstwa. Na
tej podstawie można wyodrębnić przychody z działalności
przemysłowej, handlowe, usługowej, hotelarskiej, rolnej itp.
Ustalenie
procentowego
udziału
poszczególnych
rodzajów działalności pozwala określić aktualną specjalizację
przedsiębiorstwa i jego strategię w dziedzinie sprzedaży.
65
+
Struktura rodzajowa i przestrzenna
produkcji sprzedanej
Ważnym aspektem analizy produkcji sprzedanej jest
badanie struktury przestrzennej. Sprzedaż jest w głównej
mierze przeznaczona na zaspokojenie potrzeb rynku. Cześć
jej
może
być
jednak
przeznaczona
na
rzecz
własnej
działalności inwestycyjnej, handlowej czy też finansowo
wyodrębnionej.
Stąd też główne kierunki przestrzennej struktury
sprzedaży to sprzedaż wewnętrzna i zewnętrzna. Sprzedaż
zewnętrzna
jest
głównym
źródłem
przychodu
przedsiębiorstwa, i w związku z tym powinna być poddawana
szczegółowej analizie.
66
+
Struktura rodzajowa i przestrzenna
produkcji sprzedanej
W ramach sprzedaży zewnętrznej wyróżnia się:
Ø
Przychody ze sprzedaży na rynku krajowym
Ø
Przychody ze sprzedaży eksportowej
Określenie procentowego udziału sprzedaży krajowej i
zagranicznej w globalnych przychodach ze sprzedaży jest
istotną informacją o pozycji przedsiębiorstwa na rynku, o
jakości jego wyrobów oraz o aktywności handlowej.
67
+
Struktura rodzajowa i przestrzenna
produkcji sprzedanej
Sprzedaż krajową (jak i eksportową) można poddawać
dalszej analizie.W jej ramach wyróżnia się:
Ø
Sprzedaż na rynku lokalnym
Ø
Sprzedaż na rynku regionalnym
Ø
Sprzedaż na rynku ponadregionalnym
68
+
Struktura rodzajowa i przestrzenna
produkcji sprzedanej
Uzupełnieniem
tej
analizy
jest
ocena
udziału
przedsiębiorstwa
w
danym
rynku,
na
którym
ono
funkcjonuje.
Miarą
tego
udziału
jest
relacja
sprzedaży
przez
przedsiębiorstwo danego produktu lub grupy produktów, do
ogólnej
sprzedaży
tych
produktów
przez
wszystkie
przedsiębiorstwa funkcjonujące na tym rynku. Pozwala to na
określenie pozycji firmy na danym rynku.
69
+
Struktura rodzajowa i przestrzenna
produkcji sprzedanej
Kolejnym
kryterium
podziału
przychodów
ze
sprzedaży rynku krajowego mogą być kanały dystrybucji.
Kryterium to umożliwia określenie struktury przychodów
pochodzących ze sprzedaży:
Ø
Bezpośredniej (sklepy przyzakładowe, handel obwoźny,
wysyłkowy, dostawy bezpośrednio do odbiorcy)
Ø
Do odbiorców hurtowych
Ø
Do odbiorców detalicznych
70
+
Opłacalność sprzedaży
Analiza produkcji
+
Opłacalność sprzedaży
Przedsiębiorstwo powinno dysponować informacjami
nie tylko o wielkości, dynamice i strukturze przychodów ze
sprzedaży, ale przede wszystkim o ich opłacalności.
Analizę opłacalności sprzedaży można rozpatrywać w
przekroju zewnętrznym i wewnętrznym.
72
+
Opłacalność sprzedaży
n
Ocena opłacalności od strony zewnętrznej powinna dostarczać
informacji dotyczących korzyści ze sprzedaży tych samych
wyrobów gotowych na różnych rynkach oraz na tym samym
rynku.
n
Analiza opłacalności zbytu tych samych wyrobów na różnych
rynkach polega na porównywaniu cen sprzedaży tych wyrobów.
n
Sprzedaż na tych rynkach, na których przedsiębiorstwo osiąga
najwyższe ceny jest najbardziej opłacalna, ponieważ koszty tych
wyrobów są jednakowe.
n
Analizując korzyści ze sprzedaży różnych wyrobów na tym
samym rynku trzeba uwzględnić również koszty własne tych
produktów i ustalić ich jednostkową rentowność.
73
+
Opłacalność sprzedaży
n
Znajomość
opłacalności
sprzedaży
jest
ważna
w
przedsiębiorstwie przy dokonywaniu wyboru rynków zbytu
oraz przy podejmowaniu decyzji dotyczących kontynuowania
sprzedaży lub wycofania z rynku tych produktów, które są
nieopłacalne.
74
+
Opłacalność sprzedaży
n
Analiza wewnętrzna opłacalności polega na zbadaniu relacji
poniesionych kosztów do przychodów ze sprzedaży. Wyraża
to relacja:
Koszty wyrobów sprzedanych
Przychód ze sprzedaży
75
+
Opłacalność sprzedaży
n
Wielkość przychodów ze sprzedaży pozostaje w ścisłym
związku ze stanem zapasów wyrobów gotowych. Badanie
związku między tymi elementami umożliwiają wskaźniki:
Ø
Zapasochłonności sprzedaży
Ø
Rotacji zapasów.
76
+
Opłacalność sprzedaży
n
Wskaźnik zapasochłonności sprzedaży oblicza się z
równania:
Wartość zapasów wyrobów gotowych
Przychód ze sprzedaży
n
Wskaźnik ten informuje o wielkości zapasów przypadających
na jednostkę przychodu ze sprzedaży. Im wartość wskaźnika
niższa, tym relacja między zapasami a sprzedażą jest
korzystniejsza.
77
+
Opłacalność sprzedaży
n
Wskaźnik rotacji zapasów wyrobów gotowych można
obliczyć jako odwrotność wskaźnika zapasochłonności
Przychód ze sprzedaży
Wartość zapasów wyrobów gotowych
n
Jest on wyrazem krotności obrotów zapasów w ciągu
badanego okresu. Każdy wzrost wskaźnika oznacza
przyspieszenie rotacji zapasów, a to oznacza skrócenie
okresu zalegania wyrobów w magazynie.
78
+
Opłacalność sprzedaży
n
Wskaźnik rotacji zapasów wyrobów gotowych można również
wyrazić w dniach:
Zapas x 360 dni
Przychód ze sprzedaży
n
Wynik
obliczenia
wskazuje,
ile
dni
zalegają
zapasy
produktów gotowych w magazynie. Wzrost liczby dni
składowania może być wyrazem trudności sprzedaży lub
nadwyżek produkcji w stosunku do potrzeb rynku; obie
sytuacje są niekorzystne dla opłacalności sprzedaży.
79