1

E T Y K A

R O Z K Ł A D M A T E R I A Ł U

Nauczyciel prowadzący:

dr Cezary Makles

Rok szkolny:

2012/2013

Czas realizacji przedmiotu:

1 semestr

Wymiar godzin:

16

Metoda pracy dydaktycznej:

konsultacje zbiorowe

Forma zaliczenia zajęć:

zaliczenie na ocenę

Treści
programowe
(zgodne ze
standardami
kształcenia):

1. Podstawowe pojęcia etyki.

2. Etyka ogólna i szczegółowa, miejsce etyki zawodowej.
3. Metaetyka.
4. Etyki naturalistyczne i antynaturalistyczne oraz ich uwarunkowania.
5. Możliwe kryteria oceny czynu.
6. Wybrane koncepcje etyczne.
7. Własne zasady moralne a konieczność wykonywania obowiązków zawodowych.
8. Kodeks etyki detektywa Polskiego Stowarzyszenia Licencjonowanych

Detektywów.

9. Zasady etyczne pracownika ochrony osób i mienia.
10. Poszanowanie godności człowieka a użycie środków przymusu bezpośredniego.
11. Aspekty etyczne prowadzenia negocjacji i rozstrzygania sporów.
12. Rekapitulacja i zaliczenie.

Szczegółowe treści programu

Tytuły tematów,

zagadnienia

Ilość godzin

1

Podstawowe pojęcia etyki

.

Etyka a moralność, etymologia i przedmiot zainteresowania; etyka normatywna i opisowa; wartość,
norma moralna, oceny moralne, wzorce osobowe.

1

2

Etyka ogólna i szczegółowa, miejsce etyki zawodowej.

Etyka ogólna i szczegółowa, wzajemne relacje; etyka zawodowa jako rodzaj etyki szczegółowej,
etyka zawodów detektywa i pracownika ochrony.

1

3

Metaetyka.

Problematyczność etyki normatywnej; specyficzny charakter sądów moralnych; „gilotyna Hume’a”;
stanowiska w metaetyce: subiektywizm, w tym emotywizm (Stevenson, Ayer, Ossowska),
obiektywizm uzasadniany metafizycznie (Platon), teologicznie (Tomasz z Akwinu) i rozumowo
(Kant); konsekwencje dla etyki.

1

4

Etyki naturalistyczne i antynaturalistyczne oraz ich uwarunkowania.

1

Próba określenia wartości moralnej za pomocą pojęć „potrzeba” i „pragnienie”; postrzeganie
wartości a wizja człowieka, jego roli, powołania, sensu istnienia i ostatecznego celu; antropologie
naturalistyczne i antynaturalistyczne a odpowiednie aksjologie i etyki; tolerancja i wzajemny
szacunek jako wartości ponad podziałami światopoglądowymi.

2

2

Etyki naturalistyczne (wartości determinowane przez potrzeby): hedonizm; utylitaryzm
indywidualistyczny na podłożu hedonizmu egoistycznego (T. Hobbes) i utylitaryzm
indywidualistyczny na podłożu hedonizmu altruistycznego (D. Hume); utylitaryzm
kolektywistyczny: umiarkowany (Marksa) i skrajny – anarchiazm.

3

Etyki antynaturalistyczne - potrzeby determinowane przez wartości: idealizm metafizyczny w
tradycji sokratejsko-platońskiej, kreacjonistyczny Kanta (imperatyw kategoryczny w teorii i
praktyce), etyki religijne.

5

Kryteria oceny czynu w teorii i praktyce: konsekwencje – teorie utylitarystyczne - J.S. Mill, intencje
(przyczyny celowe) – teorie teleologiczne – Arystoteles; motywy (przyczyny sprawcze) – teorie

1

2

E T Y K A

deontologiczne, Kant; różnice w ocenie czynu, dokonanej na podstawie odmiennych kryteriów – na
przykładach.

6

Wybrane koncepcje etyczne.

Intelektualizm etyczny Sokratesa, hedonizm wulgarny Arystypa z Cyreny, epikureizm (hedonizm
ascetyczny), cynizm, stoicyzm, imperatyw kategoryczny Kanta, pragmatyzm, personalizm

2

7

Własne zasady moralne a konieczność wykonywania obowiązków zawodowych

Konflikt wartości, klauzula sumienia, hierarchia wartości – normy moralne a prawne, bezkrytyczny
legalizm i ślepe posłuszeństwo przełożonym jako źródła zagrożenia wartości.

1

8

Kodeks etyki detektywa Polskiego Stowarzyszenia Licencjonowanych Detektywów

1

Specyfika zawodu detektywa - zawód zaufania publicznego; wypełnianie luki pomiędzy zadaniami
organów państwa a zapotrzebowaniem na ochronę praw i interesów jednostki; okoliczności i
powody powstania kodeksu

2

2

Treść kodeksu: obowiązki detektywa (legalizm, perfekcjonizm zawodowy, unikanie konfliktu
interesów, nieprzyjmowania zleceń wątpliwych moralnie, działanie w zgodzie z własnym
sumieniem itp.).

9

Zasady etyczne pracownika ochrony osób i mienia.

1

Specyfika zawodu – komercyjny charakter, skuteczność głównym priorytetem, brak spójnych zasad
prawnych rozwiązywania konfliktów, niebezpieczeństwo ślepego posłuszeństwa regulaminom.

2

2

Zasady: poszanowania godności człowieka, poszanowania życia i zdrowia człowieka, znajomości i
poszanowania prawa, zasada uczciwości, zasada rzetelności i profesjonalizmu, zasada lojalności;
pożądane cechy indywidualnego etosu pracownika ochrony: chęć świadczenia pomocy wszystkim
potrzebującym, dyskrecja, ofiarność i męstwo, szacunek do symboli narodowych i kulturowych,
szczerość i prawdomówność, bezstronność i obiektywizm, świadomość swojej wartości.

10

Poszanowanie godności człowieka a użycie środków przymusu bezpośredniego.

Godność osoby a uprawnienia ustawowe do użycia środków przymusu bezpośredniego,
przedmiotowe traktowanie osób, krzywdzące postępowanie wobec podejrzanych, sprawianie bólu
fizycznego; użycie broni palnej.

1

Stosowanie środków przymusu bezpośredniego w sposób adekwatny do zagrożenia jako rękojmia
zgodności normy moralnej i normy prawnej (art. 38 ust. 3 ustawy o ochronie osób i mienia)

11

Aspekty etyczne prowadzenia negocjacji i rozstrzygania sporów.

Etyka taktyk manipulacyjnych i etyka etyka nieprawdziwych oświadczeń; postulowane zasady
dotrzymywania umów, negocjowania w „dobrej wierze”, powstrzymania się od kłamstw (co nie
koniecznie oznacza mówienie całej prawdy)

1

12

Rekapitulacja i zaliczenie.

1

L I T E R A T U R A

Aleksandrowicz T., Konieczny J., Konik A., Podstawy detektywistyki. Usługi detektywistyczne,
prawo, taktyka, moralność, Warszawa 2008.
Bagińska D., Hamer K., Wołoszyn J., Wybrane zagadnienia z etyki, psychologii spo ecznej i

ł

socjologii pracy, Warszawa 2002.
Danke D., Rozwi zywanie konfliktów

ą

, Warszawa 1983.

Gogacz M., Ku etyce chronienia osób. Wokół podstaw etyki, Warszawa 1991.
Gogacz M., Wprowadzenie do etyki chronienia osób, Warszawa 1995.
Kowalewski S., Etyka zawodowa administracji, Warszawa 1984.
MacIntyre A, Krótka historia etyki, tłum. Chmielewski A.,Warszawa 2000.
Ossowska M., Normy moralne. Próba systematyzacji, Warszawa 1985.
Pawlica J., O konfliktach i postawach moralnych, Kraków 1973.
Potrażycki L., O nauce, prawie i moralno ci,

ś Warszawa 1985.

Przybył B., Swianiewicz J., Edukacja filozoficzna. My lenie krytyczne

ś

, Kielce 2002.

Schrade U., Etyka. G ówne systemy

ł

, Warszawa 1992.

3

E T Y K A

L I T E R A T U R A

Styczeń T., Merecki J, ABC etyki, Lublin 2007.
Szostak – Mic A., Elementy etyki zawodowej policjanta, Przegląd Policyjny 1991, nr 1.
Werwicki M., Psychologia praktyczna w pracy policjanta, cz. IV, Konflikty norm moralnych
pracy policji - materia y pomocnicze,

ł

Słupsk 1999.