POLITECHNIKA ŚWIĘTOKRZYSKA

Katedra Urządzeń Elektrycznych i Techniki Świetlnej

Materiałoznawstwo elektryczne

ĆWICZENIE 9

BADANIE WŁAŚCIWOŚCI STATYCZNYCH

MATERIAŁÓW MAGNETYCZNIE MIĘKKICH

I. WIADOMOŚCI TEORETYCZNE

1. Własności statyczne materiałów magnetycznie miękkich

Głównym problemem konstruktora urządzeń z ferromagnetykami magnesowanymi polem stałym jest

obliczenie rozkładu pola magnetycznego. Konieczna jest tu znajomość zależności indukcji B, od natęże-
nia pola H w ferromagnetyku.
Pełna charakterystyka własności statycznych wymaga podania krzywej pierwotnego magnesowania, ro-
dziny symetrycznych pętli histerezy lub charakterystycznych punktów pętli - remanencji i koercji.

Charakterystyki statyczne powinny określać własności materiału niezależnie od kształtu badanego

elementu czy procesów technologicznych przygotowania próbki, W układzie pomiarowym badany fer-
romagnetyk występuje w postaci próbki, która tworzy całość lub część obwodu magnetycznego, magne-
sowanego najczęściej układem cewek z prądem.

Ze względu na kształt próbki i obwodu magnetycznego, układy do badania własności statycznych

można podzielić na trzy klasy:

a)

układy do badania próbek zamkniętych,

b)

układy do badania próbek otwartych w zamkniętym obwodzie magnetycznym,

c)

układy do badania próbek otwartych.

Wyznaczanie charakterystyki magnesowania polega na magnesowaniu próbki kolejno różnymi co do

wartości polami i pomiarze odpowiadających sobie wartości indukcji i natężenia.

1.1. Metody pomiaru indukcji w próbce

Rozróżnia się trzy metody pomiaru indukcji próbki:

a)

metoda balistyczna (metoda kolejnych przyrostów i komutacyjna),

b)

metoda składowej normalnej,

c)

metoda magnetometryczna.

Metodę balistyczną realizuje się z zastosowaniem przetwornika indukcyjnego. Sygnałem wejściowym

przetwornika (cewki nawiniętej na próbce) jest zmiana indukcji, a sygnałem wyjściowym całka z indu-
kowanego napięcia. Pole w próbce zmienia się skokowo, a za pomocą przetwornika wyznacza się zmiany
indukcji. Całkę z impulsu napięcia wyjściowego mierzy się galwanometrem balistycznym lub strumie-
niomierzem.

Metoda składowej normalnej pomiaru indukcji w próbce opiera się na ciągłości składowej indukcji

normalnej do powierzchni granicznej między ferromagnetykiem a powietrzem. W badanej próbce, pro-
stopadle do linii pola magnetycznego, jest wykonana wąska szczelina. Indukcja w próbce jest równa in-
dukcji szczeliny. Mierzy się ją za pomocą przetwornika pola w powietrzu, np. hallotronowego lub gaus-
sotronowego.

Metoda magnetometryczna umożliwia wyznaczenie magnetyzacji próbek otwartych. Ze zmierzonego

pola oblicza się moment magnetyczny próbki, a następnie jej magnetyzację.

Ć

wiczenie 9

2

1.2. Metody wyznaczania natężenia pola magnetycznego w próbce

Natężenie pola magnetycznego w próbce wyznacza się:

a) metodą pośrednią z prądu magnesującego,
b) metodą pomiaru bezpośredniego.

Metoda pośrednia wyznaczenia pola polega na ustaleniu ilościowego związku między prądem magne-

sującym a natężeniem pola w próbce, a następnie na pomiarze prądu magnesującego.

Metoda pomiaru bezpośredniego polega na wykorzystaniu ciągłości składowej natężenia pola stycznej

do powierzchni granicznej między ferromagnetykiem a powietrzem.

Natężenie pola w ferromagnetyku magnesowanym równolegle do powierzchni granicznej jest równe

natężeniu pola zewnętrznego tuż przy powierzchni granicznej. Natężenie tego pola można mierzyć za
pomocą potencjometru magnetycznego, cewki nieruchomej, cewki wirującej, przetwornika transdukto-
rowego lub hallotronowego.

2. Opis metody balistycznej

Uproszczony schemat do badania własności statycznych z wykorzystaniem balistycznej metody po-

miaru indukcji w próbce, oraz układ do skalowania galwanometru przedstawia rysunek 9.1. Przełącznik
P

1

ustawiony jest w pozycji przy której przeprowadzane jest skalowanie.

3

R

GB

m

z

Próbka

4

R

CN

A

p

z

A

P

1

2

P

1

z

2

z

=

U

2

R

I

2

I

1

W

1

R

=

U

Rys. 9.1. Skalowanie galwanometru balistycznego i pomiar indukcji w próbce: W - wyłącznik, R

1

, R

2

, R

3

, R

4

-

rezystory regulacyjne, P

1

, P

2

- przełączniki, CN - cewka normalna, z

m

, z

p

- uzwojenia magnesujące i

pomiarowe, z

1

, z

2

- uzwojenia pierwotne i wtórne cewki normalnej, GB - galwanometr balistyczny

Prąd w uzwojeniu magnesującym zmienia się skokowo (np. przez zamknięcie wyłącznika W). Wsku-

tek zmiany strumienia magnetycznego w rdzeniu, w uzwojeniu pomiarowym wyindukuje się siła elek-
tromotoryczna i przez galwanometr przepłynie pewien ładunek elektryczny. Maksymalne pierwsze wy-
chylenie galwanometru balistycznego jest proporcjonalne do tego ładunku

Q = C

b

⋅

α

max ,

(9.1)

gdzie:

α

max

- maksymalne wychylenie galwanometru, C

b

- stała balistyczna [As/dz].

Aby przy pomocy galwanometru mierzyć indukcję magnetyczną (a właściwie przyrost indukcji), nale-

ż

y galwanometr wyskalować.

Natężenie pola magnetycznego określamy zwykle drogą pośrednią przez pomiar prądu magnesującego

ś

r

m

m

l

I

z

H

=

,

(9.2)

gdzie: z

m

- liczba zwojów uzwojenia magnesującego próbki, I

m

- prąd magnesujący, l

ś

r

- średnia długość

drogi magnetycznej w próbce

Badanie właściwości statycznych materiałów magnetycznie miękkich

3

2.1. Skalowanie galwanometru balistycznego

Skalowania galwanometru można dokonać przy pomocy tzw. cewki normalnej. Cewkę taką można

otrzymać nawijając jednowarstwowo na niemagnetycznym karkasie najpierw uzwojenie wtórne, a na-
stępnie pierwotne. Długość cewki normalnej powinna być taka, aby natężenie pola magnetycznego wy-
tworzonego przez prąd płynący przez uzwojenie pierwotne było jednostajne w tej części rdzenia na której
znajduje się uzwojenie wtórne. Praktycznie stosunek długości cewki do jej średnicy powinien być nie
mniejszy niż 10.

Przy zmianie biegunowości prądu płynącego przez uzwojenie pierwotne (przy pomocy przełącznika

P

2

na rysunku 9.1) w uzwojeniu wtórnym powstaje SEM e

2

, pod wpływem której przepływa ładunek

φ

∆

φ

R

z

dt

dt

d

z

R

1

dt

R

e

dt

i

Q

2

t

0

2

t

0

2

t

0

2

−

=

−

=

=

=

∫

∫

∫

,

(9.3)

gdzie R przedstawia sobą całkowitą oporność obwodu wtórnego.

Przy zmianie biegunowości prądu w obwodzie pierwotnym zmiana strumienia magnetycznego wynosi

max

α

φ

φ

∆

b

2

2

C

z

R

Q

z

R

2

=

=

=

, a więc

max

α

φ

b

2

C

z

2

R

=

.

(9.4)

Przyjmując stałą galwanometru

2

RC

K

b

=

, otrzymujemy

max

α

φ

2

z

K

=

.

(9.5)

Z drugiej strony wewnątrz cewki normalnej występuje strumień

n

úr

1

1

0

n

0

n

S

l

z

I

S

H

S

B

⋅

=

⋅

=

⋅

=

µ

µ

φ

,

(9.6)

gdzie: I

1

- prąd płynący przez uzwojenie pierwotne cewki normalnej, z

1

- liczba zwojów uzwojenia pier-

wotnego, l

ś

r

- długość cewki normalnej, S

n

- przekrój poprzeczny cewki,

µ

0

= 4

π⋅

10

–7

H/m - przeni-

kalność magnetyczna próżni.

Oznacza to, że stałą galwanometru K można wyrazić wzorem

max

max

α

µ

α

φ

úr

n

2

1

1

0

2

l

S

z

z

I

z

K

=

=

.

(9.7)

Po wyskalowaniu galwanometru nie można zmieniać nastawień rezystorów R

3

i R

4

(rys. 9.1) mają-

cych wpływ na tłumienie i zakres pomiarowy galwanometru.

Przy pomiarach przeprowadzanych na próbce notujemy wychylenie galwanometru (

α

max

) przy skoko-

wej zmianie prądu magnesującego i obliczamy zmianę indukcji (

∆

B) w próbce wykorzystując wyznaczo-

ną stałą K

p

z

S

K

B

⋅

=

max

α

∆

,

(9.8)

gdzie: S - przekrój próbki, z

p

- liczba zwojów uzwojenia pomiarowego.

2.2. Wyznaczanie krzywej magnesowania i pętli histerezy metodą kolejnych przyrostów

Pomiary należy rozpocząć od starannego rozmagnesowania próbki.

Ć

wiczenie 9

4

Wyznaczanie pierwotnej krzywej magnesowania metodą kolejnych przyrostów polega na zwiększaniu

prądu magnesującego (od zera do stanu nasycenia) w sposób skokowy i pomiarze w czasie tych zmian
prądu kolejnych przyrostów indukcji

∆

B za pomocą galwanometru balistycznego. Współrzędne punktu

leżącego na krzywej magnesowania (np. punktu 3 na rysunku 9.2) określają: natężenie pola magnetycz-
nego H

3

obliczone z ustalonego prądu magnesującego, oraz indukcja obliczona poprzez dodanie kolejne-

go przyrostu do wartości indukcji określającej położenie poprzedniego punktu pomiarowego (B

2

+

∆

B

3

).

2

6

H

H

5

H

4

H

3

2

H

1

H

H

B

6

5

3

1

3

∆

B

2

∆

B

1

∆

B

0

4

Rys. 9.2. Wyznaczanie pierwotnej krzywej magnesowania metodą kolej-

nych przyrostów

Omówiony sposób pomiaru jest dość pracochłonny i wymaga staranności i uwagi. Brak jednego od-

czytu, lub niedokładny odczyt wychylenia galwanometru, przy jednym tylko punkcie, zmusza do rozpo-
czynania pomiarów od początku, po uprzednim rozmagnesowaniu próbki.

Wyznaczanie pętli histerezy należy traktować jako kontynuację pomiarów krzywej magnesowania.

Skokowe zmniejszanie prądu (do zera) i odczyt ujemnych przyrostów indukcji (zmienia się kierunek
wychylenia galwanometru), daje nam punkty leżące na pętli histerezy. Zmiana kierunku prądu i jego
skokowe zwiększanie aż do nasycenia (ujemne wartości natężenia pola), a następnie zmniejszanie do
zera, pozwala na wyznaczenie dalszej części pętli histerezy leżącej w II i III ćwiartce. Zamknięcie pętli
histerezy otrzymamy po ponownej zmianie biegunowości prądu i jego zwiększaniu aż do uzyskania stanu
nasycenia.

2.3. Wyznaczanie komutacyjnej krzywej magnesowania metodą komutacyjną

Komutacyjną krzywą magnesowania, jak pokazuje rysunek 9.3, wyznaczają współrzędne wierzchoł-

ków pętli histerezy otrzymane dla różnych wartości H

m

(maksymalnego natężenia pola).

Po ustawieniu prądu magnesującego odpowiadającego natężeniu pola H

1

, należy (przy odłączonym

galwanometrze balistycznym) przeprowadzić kilkakrotną komutację tego prądu. Taka wielokrotna zmia-
na biegunowości prądu pozwala na ustalenie pętli histerezy. Następnie, po przyłączeniu galwanometru,
należy jeszcze raz zmienić biegunowość prądu i odczytać wychylenie galwanometru. Wychylenie to jest
miarą podwójnej indukcji B

m1

będącej współrzędną wierzchołka pętli histerezy (

∆

B

1

= 2B

m1

- rysunek

9.3).

Powtarzając czynności dla coraz większych prądów magnesujących, możemy wyznaczyć komutacyjną

krzywą magnesowania.

Badanie właściwości statycznych materiałów magnetycznie miękkich

5

2

∆

B

1

∆

B

3

∆

B

3

2

1

5

4

4

∆

B

5

∆

B

B

H

5

H

4

H

3

1

H

2

H

H

Rys. 9.3. Ilustracja wyznaczania krzywej magnesowania metodą komutacyjną

2.4. Wyznaczanie pętli histerezy metodą komutacyjną

Pomiar rozpoczyna się z punktu a (rys. 9.4). Graniczną pętlę należy ustalić przez kilkakrotną zmianę

biegunowości prądu.

2

r

1

∆

B

B

m

H

H

a

,

1

,

2

2

∆

B

,

,

∆

B

1

0

k

,

k

,

i

1

r

∆

B

2

∆

B

∆

B

i

,

,

r

b

Rys. 9.4. Ilustracja wyznaczania pętli histerezy metodą komutacyjną

Współrzędne punktu 1 wyznacza się przy skokowym zmniejszeniu prądu magnesującego. Odczyt

galwanometru balistycznego pozwala na obliczenie

∆

B

1

, a wartość prądu magnesującego pozwala obli-

czyć H.

Następną operacją jest powrót do granicznej pętli histerezy i ustalenie jej przez kilkakrotną komuta-

cję.

Ć

wiczenie 9

6

Współrzędne punktu 2 wyznacza się realizując większe niż poprzednio skokowe zmniejszenie prądu

magnesującego. Postępując w ten sam sposób po każdym pomiarze, dochodzimy do skokowego zmniej-
szenia prądu magnesującego do zera i wyznaczenia współrzędnych punktu oznaczonych na rysunku 9.4
przez „r”. Tym sposobem wyznaczony został odcinek pętli histerezy a – r.

Następny etap to wyznaczenie odcinka pętli b – k – r. Należy połączyć zmianę biegunowości z włą-

czeniem rezystora w obwód prądu magnesującego tak, aby próbka znalazła się w punkcie 1’, a nie w
punkcie b. Odczytu galwanometru dokonuje się przy zwieraniu tego rezystora (przejście do punktu b), co
odpowiada zmianie indukcji

∆

B

1

’. Następna czynność to przejście do punktu a, kilkakrotna komutacja, a

następnie przełączenie biegunowości w kierunku punktu b z jednoczesnym włączeniem rezystora o nieco
większej rezystancji. Znajdziemy się wówczas w punkcie 2’. Czynności należy powtarzać aż do wyznacze-
nia całego odcinka b – k – r.

Drugą część pętli histerezy (b – r’ oraz a – k’ – r’) uzyskujemy w ten sam sposób zaczynając pomiary

przy przeciwnej biegunowości prądu magnesującego. Operując wyłącznikami należy zawsze pamiętać,
aby zmiany prądu magnesującego powodowały przesuwanie punktu pracy z obiegiem pętli histerezy.

4. Pytania kontrolne

1.

Metody wyznaczania indukcji w próbce

2.

Metody wyznaczania natężenia pola magnetycznego

3.

Skalowanie galwanometru balistycznego

4.

Omówić metodę kolejnych przyrostów

5.

Metoda komutacyjna wyznaczania krzywej magnesowania i pętli histerezy

Literatura

1.

Brailsford F.: Materiały magnetyczne. PWN, Warszawa 1964

2.

Celiński Z.: Materiałoznawstwo elektrotechniczne. Politechnika Warszawska, wyd. 3, 2005

3.

Nałęcz M., Jaworski J.: Miernictwo magnetyczne. WNT, Warszawa 1968

4.

Paciorek Z, Stryszowski S.: Laboratorium inżynierii materiałowej. Skrypt Politechniki Świętokrzy-
skiej nr 209, Kielce 1991

II. BADANIA

Pomiary własności statycznych materiałów magnetycznie miękkich, oraz czynności związane z roz-

magnesowaniem próbek i skalowaniem galwanometru balistycznego, wykonujemy w układzie przedsta-
wionym na rysunku 9.5.

1. Parametry cewki normalnej i próbek przygotowanych do badań

Ze względu na pracochłonność pomiarów badania należy przeprowadzić tylko na dwóch próbkach 5 i

6. Parametry próbek i cewki normalnej przedstawiają tabele 9.1 i 9.2.

Próbka 5. Próbka zamknięta pierścieniowa zwijana z taśmy magnetycznej ze stali krzemowej walco-

wanej na zimno. Szerokość taśmy 30 mm, średnica zewnętrzna 77 mm, wewnętrzna 63 mm.

Próbka 6. Próbka zamknięta pierścieniowa zwijana z taśmy magnetycznej ze stali krzemowej walco-

wanej na gorąco. Szerokość taśmy 25 mm, średnica zewnętrzna 79 mm, wewnętrzna 65 mm.

Tab. 9.1. Wymiary próbek przygotowanych do badań

Numer próbki

z

p

z

m

l

ś

r

S

–

–

–

cm

cm

2

5

300

200

22,0

2,10

6

300

200

22,6

1,75

Badanie właściwości statycznych materiałów magnetycznie miękkich

7

Tab. 9.2. Parametry cewki normalnej

z

1

z

2

l

ś

r

S

n

–

–

cm

cm

2

233

132

30

4,9

2. Rozmagnesowanie próbek

Rozmagnesowanie próbek wykonujemy prądem przemiennym. Kolejność czynności jest następująca:

−

przyłączyć próbkę do zacisków 1 i 2 (uzwojenie magnesujące) oraz 3 i 4 (uzwojenie pomiaro-
we),

−

pozycje wyłączników (załączenie układu rozmagnesowującego realizuje wyłącznik W

4

),

W

1

W

2

W

3

W

4

W

5

0

0

1

1

0

−

odłączyć galwanometr balistyczny,

−

po załączeniu źródła napięcia przemiennego wyregulować prąd magnesujący próbkę do wartości
około 2A, a następnie stopniowo zmniejszyć do zera.

3. Skalowanie galwanometru balistycznego

Skalowanie przeprowadzamy za pomocą cewki normalnej. Przełączenie układu na proces skalowania

dokonywany jest wyłącznikiem W

2

(rys. 9.5). Wartości rezystancji w obwodzie galwanometru (w czasie

skalowania i w czasie pomiarów) powinny wynosić:

R

3

=

∞

, R

4

= 598

Ω

Kolejność czynności:

−

pozycje wyłączników podczas skalowania

W

1

W

2

W

3

W

4

W

5

0

1

1

0

1

−

po zamknięciu wyłącznika W

6

ustawić prąd płynący przez uzwojenie pierwotne cewki normal-

nej na 2A za pomocą rezystora R

2

,

−

zmienić kierunek płynącego prądu (wyłącznik W

1

) i odczytać wychylenie galwanometru

α

max

oraz prąd magnesujący I

1

,

I

1

= .......... A,

α

max

= ............. dz

−

ustawić W

5

na zero, wyłączyć zasilacz napięcia stałego,

−

obliczyć stałą galwanometru

dz

Wb

l

S

z

z

I

z

K

úr

n

2

1

1

0

2

.

..........

max

max

=

=

=

α

µ

α

φ

.

(9.9)

Ć

wiczenie 9

8

1

2

R

R

o

zm

ag

n

es

ow

an

ie

5

S

t

1

1

z

C

N

2

z

0

1

0

4

R

T

r

2

2

0

/6

V

3

R

3

4

p

z

P

ró

bk

a

2

~

U

0

÷

12

5

V

P

om

ia

r

S

k

al

o

w

an

ie

0

1

3

S

t

m

z

1

0

1

1

0

1

1

0

1 0

1

4

W

4

S

t

0

0

2

S

t

3

W

1

R

1

0

0

1

0

0

1

1

=

U

1

0

0

S

t

1

1

A

2

2

0

V

W

1

1

0

G

B

2

W

5

W

0

R

ys

.

9

.5

.

S

ch

em

a

t

u

k

ła

d

u

p

o

m

ia

ro

w

eg

o

d

o

b

a

d

an

ia

w

ła

sn

o

śc

i

st

a

ty

cz

n

y

ch

m

a

te

ri

a

łó

w

m

ag

n

et

y

cz

n

ie

m

ię

k

k

ic

h

:

W

1

÷

W

5

-

w

y

łą

cz

n

i-

k

i,

S

t1

÷

S

t5

-

s

ty

cz

n

ik

i,

R

1

-

r

ez

ys

to

r

u

m

o

żl

iw

ia

ją

cy

s

k

ok

o

w

e

z

m

ia

n

y

p

rą

d

u

b

e

z

p

rz

er

yw

a

n

ia

o

b

w

o

d

u

,

R

2

÷

R

4

-

r

ez

ys

to

ry

re

g

u

la

cy

jn

e,

C

N

-

c

ew

k

a

n

o

rm

a

ln

a,

G

B

-

g

al

w

an

o

m

e

tr

b

al

is

ty

cz

n

y

Badanie właściwości statycznych materiałów magnetycznie miękkich

9

4. Wyznaczanie przebiegu krzywej magnesowania i pętli histerezy

metodą kolejnych przyrostów

Dla porównania własności magnetycznych blach krzemowych: walcowanej na zimno (anizotropowej)

i walcowanej na gorąco (izotropowej), wyznaczać będziemy pierwotną krzywą magnesowania i pętlę
histerezy magnetycznej dla obu próbek (rys. 9.6).

2

I = 0,4A

m

H

1

A/m

m

H

0

m

-H

B

T

Rys. 9.6. Przykładowe pierwotne krzywe magnesowania i pętle histerezy dwóch materia-

łów magnetycznych. 1 - próbka ze stali krzemowej walcowanej na zimno, 2 -
próbka ze stali krzemowej walcowanej na gorąco

W układzie pomiarowym elementem umożliwiającym skokowe zmiany prądu magnesującego jest re-

zystor R

1

. Składa się on z wielu rezystorów połączonych szeregowo. Zmiany prądu realizuje się poprzez

zwieranie (lub rozwieranie) poszczególnych jego członów.

Kolejność czynności:

−

pozycje wyłączników przed rozpoczęciem pomiarów:

W

1

W

2

W

3

W

4

W

5

0

0

1

0

0

−

przyłączyć próbkę do zacisków 1, 2, 3, 4,

−

przyłączyć rezystor zmienny R

1

ze zwartym pierwszym członem,

−

zasilacz napięcia stałego (wyłączony) stałego ustawić na 5V,

−

załączyć zasilacz i odczytać wychylenie galwanometru a następnie wartość prądu magnesujące-
go,

−

następnych odczytów wskazań galwanometru i amperomierza należy dokonywać przy kolejnych
zmianach rezystancji R

1

(zwieranie kolejnych jego członów) aż do uzyskania przez prąd magne-

sujący wartości około 0,4A (do rezystora R

10

włącznie), następnie, przechodząc do wyznaczania

krzywej odmagnesowania, należy zmniejszać skokowo prąd magnesujący (rozwieranie oporni-
ków) aż do zera. Dostatni pomiar przy wyłączeniu zasilacza,

−

zmienić biegunowość prądu magnesującego (wyłącznik W

1

),

−

kontynuować pomiary przy zwiększaniu prądu magnesującego przeciwnej biegunowości do
około – 0,4A,

Ć

wiczenie 9

10

−

następnie należy zmniejszać skokowo prąd magnesujący aż do zera (rozwieranie oporników,
wyłączenie zasilacza).

−

ponownie zmienić biegunowość prądu magnesującego (wyłącznik W

1

), kontynuować pomiary

do wartości prądu ok. 0,4A,

−

rozewrzeć wszystkie oporniki rezystora R

1

, wyłączyć zasilacz,

−

wykonać obliczenia przyrostów indukcji (dodatnich i ujemnych) oraz natężenia pola magne-
tycznego

p

z

S

K

B

⋅

=

max

α

∆

,

úr

m

m

l

I

z

H

=

,

(9.10)

−

wyniki pomiarów i obliczeń przedstawić w tabeli 9.3,

−

wykonać wykresy B = f

(H).

Tab. 9.3. Wyniki pomiarów i obliczeń

Lp.

I

m

α

max

H

∆

B

i

B =

Σ∆

B

i

–

A

dz

A/m

T

T

1
2

4. Wyznaczanie komutacyjnej krzywej magnesowania

Krzywą komutacyjną należy wyznaczyć zgodnie z opisem zawartym w punkcie 2.3. Do regu-

lacji prądu magnesowania należy wykorzystać rezystor R

1

, natomiast komutacji należy dokony-

wać wyłącznikiem W

1

. Wychylenie galwanometru jest proporcjonalne do podwójnej indukcji,

zatem obliczenia indukcji maksymalnej odpowiadającej poszczególnym wierzchołkom pętli hi-
sterezy należy obliczać z wzoru

p

z

S

2

K

B

⋅

⋅

⋅

=

max

max

α

.

(9.11)

5. Wnioski

1.

Ustosunkować się do metod pomiarowych prezentowanych w ćwiczeniu

2.

Porównać własności magnetyczne stali krzemowej zimnowalcowanej i ferrytu miękkiego pod ką-
tem ich zastosowań

3. Porównać krzywe magnesowania: pierwotną i komutacyjną