PIERWSZA POMOC MEDYCZNA -
ĆWICZENIA 1
1
) Do czynności życiowych zaliczamy:
czynność oddechowa tzn pobieranie tlenu z powietrza amosferycznego i
wydalanie dwutlenku węgla
czynności serca i krążenia krwi tzn transport tlenu i substancji odżywczych
do poszczególnych komórek oraz wydalanie resztek przemiany materi
regulacja składu płynów ustrojowych tzn wody i zawartych w niej
elementów
Zaburzenia czynnośći oddechowych i krążenia w krótkim czasie powoduje
stan krytyczny(4 min) ponieważ organizm ludzki ma bardzo niewielką
rezerwę tlenu. Wstrzymanie pobierania tlenu lub utrudnienie jego
transportu choćby w minimalnej ilości pokrywającej zapotrzebowanie
poszczególnych komórek stwarza poważne niebezpieczeństwo dla życia.
Zaburzenia w gospodarce wodno-
elektrolitowej stanowią również duże
zagrożenie przez wpływ na czynności oddechową i krążenie.
DORAŹNA POMOC
Doraźnej pomocy wymaga pacjent u którego w wyniku urazu, zranienia lub
groźnego dla życia ostrego zachorowania dochodzi do zaburzenia
ważnych życiowo czynności witalnych tj. oddychania, akcji serca i
krążenia.
To samo dotyczy sytuacji gdy stan pacjenta budzi obawę wystąpienia tych
zaburzeń lub obserwujemy ich początek.
Przy
padki wymagające doraźnej pomocy sa wynikiem:
1
. ciężkich uszkodzeń ciała występujących na skutek wszelkiego rodzaju
nieszczęśliwych wypadków
2
. groźnych dla życia ostro występujących schorzeń
3. zatrucia
W każdym ostrym wypadku należy przystępować do pomocy juz na
miejscu. Pomoc ta powinna być nastawiona na rozpoznanie, usunięcie
przyczyn i chronienie żywotnych czynności organizmu.
Zadanie to utrzymanie czynności życiowych i nie dopuszczenie do
pogorszenia stanu pacjenta.
Ostre stany chorobowe, którym towarzyszą ciężkie zaburzenia czynności
ustrojowych oraz bóle nie stanowiące jednak groźby dla czynności
życiowych określa się mianem " nagłych sytuacji ".
Odróżnienie nagłego przypadku od nagłej sytuacji jest często bardzo
trudne a czasami niemożliwe dlatego każdą sytuację nagłą, gdy nie można
wykluczyć ewentualnego zaburzenia czynności życiowych kwalifikujemy
jako nagły wypadek.
Medycyna nagłych przypadków obejmuje wszystkie czynności i zabiegi
dokonane w ramach pierwszej pomocy
zarówno w szpitalu jak i poza nim.
Dotyczy to przede wszystkim pierwszej pomocy na miejscu wypadku lub
zachorowania, opieki w czasie transportu aż do chwili przyjęcia pacjenta
na oddział szpitalny. Kolejne etapy udzielania pomocy tworzą jakby ogniwa
jednego łańcucha opieki nad chorym i stanowia podst. dla modelu "
łańcucha ratunkowego "
1
.pomoc dorażna2.wezwanie pomocy3.pierwsza
pomoc.4.transport.5.pomoc lekarska
Zadaniem osoby udzielajacej pierwszej pomocy jest niedopuszczenie do
powstania dodatkowych cięzkich komplikacji do czasu przybycia pogotowia
ratunkowego. Każdy świadek lub współuczestnik jest obowiązany do
udzielenia pomocy.
W przypadkach nagłych konieczne jest niezwłoczne przystapienie do akcji
ratunkowej juz w pierwszych minutach po wypadku lub nagłym wystapieniu
ostrych o
bjawów schorzenia. Pierwsza pomoc ma za zadanie przede
wszystkim utrzymanie przy życiu poszkodowanego do chwili przybycia
lekarza i pogotowia ratunkowego.
Na czynności doraźne ratujące życie składa się:
1 ewakuacja ofiary z zagrożenia
2 resustytucja i reanimacja
3 opanowanie groźnego krwawienia
4 ułożenie na boku- pozycja boczna ustalona
5 walka ze wstrząsem
6 zabezpieczenie miejsca wypadku
Wezwanie pomocy
Już podczas rozpoczęcia pierwszych czynności ratunkowych druga osoba
powinna równocześnie wzywac pomocy ponieważ należy pamiętać iż
wzywanie pomocy nie może przerwać wykonywania pomocy. Wezwanie
to musi zawierać: miejsce, co się stało, ile osób rannych ofiar, jakie sią
obrażenia bo dzięki temu okraślamy kto przyjedzie. Na końcu się
przedstawiamy.
Pierwsza pomoc to wszystkie czynności , które wykonamy aż do przyjazdu
karetki.
Transport.
Pomoc lekarska.
Łańcuch dzielimy na:
-
pomoc niezorganizowaną
-
pomoc zorganizowaną
Zadaniem wszystkich ogniw łańcucha jest dostarczenie pacjenta z nagłego
wy
padku lekarzowi z izby przyjęć w możliwie dobrym stanie unikając
dodatkowych komplikacji.
Zadania
udzielającego 1 pomocy:
-ocena sytuacji powypadkowej(oceniamy rozmiar i rodzaj wypadku)
-opanowanie sytuacji
-
ocena zagrożeń, którym mozna skutecznie zapobiec lub usunąc
-opanowanie paniki i zachowanie spokoju
-
zapobieganie niewłaściwej pomocy
Prawne podstawy udzielania pomocy(art.164 kodeksu karnego)
dotyczą:
1 sytuacji konieczności
2 obowiązek ratowania
3 granice wymagalności
4 nie wymaga bohaterstwa
5 pomoc
udzielana przez nas powinna byc najlepsza i wykonana w sposób
skuteczny
6 zobow. do zastasowania każdej sobie znanej metody jeśli w danym
przypadku sytuacja tego wymaga
Prawo cywilne kwalifikuje udzielanie pierwszej pomocy jako " niezlecone
wykonanie zadan
ia ". W związku z tym jego wykonawca odpowiada za
szkody powstałe w wyniku niewłaściwie wykonanych czynności jedynie
wówczas gdy te szkody są następstwem rozmyślnego lub wyraźnie
niedbałego wykonywania działania. Możemy żądać zadość uczynienia za
straty, koszty od towarzystwa ubezpieczeniowego (art. 164 kodeksu
karnego"kto człowiekowi znajdującemu się w połozeniu grożącym
bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia, ciężkiego uszkodzenia
ciała lub ciężkiego rozstroju zdrowia nie udziela pomocy mogąc jej udzielić
bez narażenia siebie lub innej osoby na niebezpieczeństwo utraty życia lub
poważnego uszczerbku na zdrowiu podlega karze pozbawienia wolności
do 3 lat")
SKÓRA
-
naskórek
-
skóra własciwa
-
tkanka podskórna
Naskórek szczególnie pogrubiały na podeszwach i dłoniach jest
zbudowany ze zrogowaciałych komórek nabłonka płaskiego, nie zawiera
naczyń krwionośnych. Warstwa zrogowaciała ulega stałemu złuszczaniu
na skutek działania zewn. czynników mechan. Mieszczące się głęniej
kom nabłonkowe podlegają nieprzerwanemu podziałowi i uzupełniaja
niedobór. Zwarty układ miedzy naskórkiem a skóra właściwą dzieki
spacjalnej budowie histologicznej stwarza duza odporność mechaniczna.
Włosy, paznokcie, gruczoły łojowe i potowe nazywamy uzupełnieniem
skóry i znajduja się w skórze właściwej.
Zadania Sóry:
1chroni przed szkodliwymi wpływami z zewnątrz, stanowi warstwę
ochronną organizmu przed wpływami chemicznymi, fizycznymi i
mechanicznymi i tym samym zapobiega przenikaniu do ogranizmu bakteri
chorobotwórczych
2
jest głównym regulatorem temperatury ciała. Dzięki gęstej sieci naczyń
skóra jest obficie ukrwiona co umóżliwia zwiększone oddawanie ciepła z
organizmu do otoczenia. Przez parowanie wydziel. potu nastepuje
ochłodzenie skóry powodując ogólne obniżenie temperatuty ciała.
3 nieuszkodzona skóra zapobiega wysychaniu organizmu przede
wszystkim dzięki wzrstwie zrogowaciałej naskórka i nieprzepuszczalnej
warstwie łoju, przyczynia sie to do regulacji zawartości wody w organiźmie.
4 narządy uzupełniajace skórę wydzielaja łój i pot tworząc dodatkową stale
odnawiająca się warstwę ochronną. Drogą ta są wydalane produkty
przemiany materii.
5 skóra jest ważnym narządem zmysłu. Rózne zakończenia nerwowe
rejestrują uciskanie, dotyk, drgania, temteraturę. Dzięki tym informacją
wychodzącym ze skóry ukł. nerwowy może odpowiednio reagować
kierując ruchami i ustawieniem ciała w przestrzeni. Odczuwanie bólu jest
sygnałem ostrzegawczym i strażnikiem naszego zdrowia. Czucia bólowe
sygnalizują obnażone zakończenia nerwowe mieszczące się w skórze
właściwej.
RANY
Każda rana powstaje na skutek działania zewnętrznego a to może byc:
uraz mechaniczny, wysoka temp., zimno lub rozmaite substancje
chemiczne, które moga całkowicie lub częściowo zniszczyc skóre i
spowodować powstanie rany.
W miej
scu zniszczonej skóry ustaje czynnośc obronna chroniąca organizm
przed przenikaniem z otoczenia drobnoustrojów chorobotwórczych. W
zależności od rozmiarów i głębokości rany mogą ulec uszkodzeniu
naczynia krwionośne, nerwy, mięśnie, kości oraz inne narządy. Każda
rana powoduje 3 rodzaje bezpośrednich skutków:1 ból 2 krwawienie3
możliwosc zakażenia
Ból w ranie jest spowodowany miejscowym uszkodzeniem narwów
poniewaz przy zniszczeniu tkanek zostaja zniszczone delikatne
zakończenia nerwowe. Nasilenie bólu zalezy od miejsca i rozmiaru rany.
Ból z rany jest m.in. czynnikiem wstrząsorodnym i wpływa ujemnie na stan
ogólny chorego.
Każdemu zranieniu przekraczającemu powierzchowne otarcie naskórka
towarzyszy mniejsze lub wieksze krwawienie. Rozmiary krwawienia sa
uwar
unkowane wielkościa i głebokością rany oraz liczbąi przekrojem
uszkodzonych naczyń. Silne krwawienia mogą zagrażać zyciu rannego
jednak nawet nieznaczne moga same lub w połaczeniu z bólem
spowodować zaburzenie krążenia czyli wstrząs. Drobnoustroje mogą
dos
tac sie do rany przenikając z samego przedmiotu raniącego lub przez
zetkniecie rany z otoczeniem albo na skutek wtórnego zakażenia. Dlatego
nalezy pamietać że każda ranę traktujemy jako potencjalnie zakażona,
dotyczy to także powierzchownych skalczeń. Przenikniecie zarazków do
rany powoduje utrudnienie gojenia.
Niezaleznie od miejscowego ropnienia zakażenie może się
rozprzestrzeniać na cały organizm powodując posocznicę.
Objawami są
pulsujący ból w okolicy rany, zaczerwienienie, gorączka, wystapienie
czerwo
nych smug wychodzących od rany(zapalenie węzłów chłonnych).
Tężec
Przyczyna zakażenia jest bakteria zarodnikowa żyjąca w warunkach
beztlenowych i znajdująca się w ziemi, kurzu ulicznym i butwiejącym
drewnie. Mogą one przenikać nawet prze małe ranki, zadrapania lub
pękniecia skóry. Zarazki tężca rozwijaja się z ranie i wydzielaja jad
wywołujący skurcze. Objawy chorobowe występuja między pierwszym a
60-
tym dniem od chwili zakażenia i rozpoczynaja się zwykle od skurczu
mięsni żwaczy czego wynikiem jest wyraż twarzy sztywny grymas
usmiechu. Potem dochodzi do kolejnego porażenia mięsni a zagrożeniem
dla życia jest porażenie mięsni oddechowych. Nadal mozna umrzeć na
tężec. Szczególnie narażeni są rolnicy, ogrodnicy, hodowcy zwierząt.
szczepienie czynne- podawanie
osłabionych lub zabitych bakteri które
powodują w organiźmie powstawanie przeciwciał które w razie zakażenia
będa je zwalczać; polega na 3-krotnum szczepieniu; jeśli od pełnego
szczepienia czynnego minęły 3 lata to w przypadku nowego zranienia
powinno być wykonane szczepienie przypominające, w przypadku osób
całkowicie zaszczepionych nalezy dla bezpieczeństwa wykonac
szczepienie czynne i bierne
szczepienie bierne-
podaje się gotowe aktywne przeciwciała, które maja
zatychmiast zwalczać zakażenie
Wścieklizna
Przenosi się najczęściej przez ukąszenie, polizanie lub zadrapanie przez
zwierze chore na wścielkiznę. Chore zwierzęta można zaobserwować z
powodu dziwnego zachowania. Zwierzęta z natury płochliwe nie uciekają,
zaś łagodne staja się agresywne. Przyczyna choroby jest wirus znajdujący
się w ślinie. Choroba jest smiertelna dla ludzi i zwierząt. Pierwsze objawy
od 15 dnia do 4 miesięcy od zakażenia. Objawy: utródnienie połykania,
bóle głowy, silny ból w miejscu ukąszenia, wodowstręt. W przypadku
ukąszenia przez zwierze podejrzane o wściekliznę powinno byc ono
natychmiast schwytane ponieważ mozliwość wykrycia wirusa w mózgu
zwierzęcia istnieje jedynie bezpośrednio po zabiciu. Należy umyć ranę
wodą z mydłem.
RODZAJE RAN
1 OTARCIE-
w związku w uszkodzeniem licznych bardzo delikatnych
zakończeń nerwowych rany są bardzo bolesne ale małe krwawienie;
pokrywa się obfitym wysiękiem; tkanka podskórna nie ulega uszkodzeniu
ale w ranie znajduje się bardzo dużo ciał obcych.
2 RANA CIĘTA- w skutek gwałtownego przecięcia naczynia krwionośne
pozostaja długo ziejące i powodują obfite krwawienie; przy silnym urazie
przecięciu moga ulec wszystkie warstwy tkanek miękkich aż do kości;
zakażenie
3 RANA KŁUTA-brzegi są gładkie ale rana drąży głęboko, krwawienie
zewnętrzne jest zwykle niewielkie, natomiast w głębi rany bywa bardzo
obfite; zakażenie; rany te są bardzo niebezpieczne w okoliczy jamy
brzusznej i okolicy stawów
4 RANA TŁUCZONA- najbardziej narażone okolice ciała gdzie kości leżą
bezpośrednio pod skórą i brak tam warstwy tkanek miękkich, które
amortyzują; maja nierównomierne brzegi; zakażenie
5 RANA MIAŻDŻONA- powoduje rozerwanie tkanek miękkich i naczyń
krwionośnych i tworzenie się głębokiego krwiaka; rany są
zanieczyszczone; zakażenie
6 RANA SZARPANA-
charakterystyczne są nieregularne brzegi rany i
zranienia okolicznych tkanek; zakażenie
7 RANA POSTRZAŁOWA- w przypadku przestrzału rana wlotowa pocisku
jest mała i gładka a rana wylotowa jest stosunkowo większa o
postrzępionych brzegach, brak rany wylotowej świadczy o tym że pocisk
pozostałw ciele rannego, w postrzale często uszkodzone są naczynia
krwionośne, narządy itp.a niekiedy śmierć; zakażenie
8 OPARZENIA CHEMICZNE-
na skutek działania kwasów lub zasad na
skórze, nie towarzyszy mu krwawienie, brzegi nieregularne, przejście do
skóry zdrowej jest nieostre, powierzchnia wydaje się jakby pokryta
tłuszczem a na brzegach strup, dodatkowe niebezpieczeńswto polega na
możliwym trującym działaniu środka chem., który spowodował oparzenie,
należy długo obficie spłukać wodą; zakażenie
9 OPARZENIE TERMICZNE-
na skutek wysokiej temteratuty np. gaz, płyn,
w zalezności od sposobu zadziałania i temperatury skutkiem może byc
zaczerwienienie, rumień, pęcherz, zwęglenie; ze względu na dużą
powierzchnię oparzenia istnieje zagrożenie wstrząsem, chorobą
oparzeniową co skutkuje śmiercią; zakażenie
Ważne:sterylnośc, staranność, wszystkie narzędzia zaostwiamy,
zabezpieczenie
10 RANA KĄSANA- są szczególnie narażone na zakażenie ponieważ na
żebach znajdują się zawsze liczne bakteria; ukąszenie przez węża jest
szczególnym rodzajem, prawie zawsze miejscem ukąszenia jest stopa lub
łydka, charakt. się dwiema małymi mieszczącymi się bardzo blisko siebie
rankami wielkości główki szpilki, występuje obrzęk i silny kłujący ból co
wskazuje na zakażenie, główne niebezpieczeństwo ukąszenia polega na
możliwości przeniknięcia jadu do organizmu, objawy: zawroty głowy,
nadmierna potliwość, zaburzenia oddychania i układu krążenia i życia.
zapobieganie przedostania się jadu do organizmu:1 chory powinien leżeć i
nie rusza
ć się(brak ruchu zmniejsza ukrwienie), 2 zakładamy oposkę
zaciskową.
PIERWSZA POMOC MEDYCZNA -
ĆWICZENIA 2
KRWAWIENIE
Przy uszkodzeniu w któtymkolwiek miejscu układu krwionosnego
następuje utrata krwi do tkanek, do jednej z jam ciała lub na zewnątrz.
Przy
dużych ubytkach uszczelnienie czopem skrzepliny następuje wolno
lub może w ogóle nie nastąpić, gdyż tworzące się skrzepy zostaja
wypłukane silnym prącem kwri. W tych warunkach dochodzi do utraty
dużej ilości krwi- co staje się przyczyną zmniejszonego odżywiania
poszczególnych komórek, a przede wszystkim niedoborem tlenu. Ulega
również zahamowanie wydalania produktów przemiany materii. Powstaje
tzw. wstrząs krwotoczny. Naszym zadaniem jest wykonanie czynności
prowadzących do zatamowania krwawienia, aby nie dopuścić do
powstania wstrząsu.
Układ krwionośny może ulec uszkodzeniu z powodu:
-
działania od zewnątrz gwałtownego urazu: pchnięcie ostrym narzędziem,
cięcie, rozdarcie
-
tępego urazu od zewnątrz: uderzenie, cios, skóra może byc nie
uszkodzona
- zranieni
a naczyń ostrymi krawędziami złamanej kości
-
samoistnego pęknięcia naczynia na osłabionym odcinku w wyniku
schorzenia naczynia
-
rozerwania duzych mas tkankowych: na kończynie
Rozmiar krwawienia zależy głównie od rodzaju i przekroju uszkodzonego
naczynia.
Krwawienie zewnętrzne rozpoznajemy stwierdzając wypływanie,
sączenie lub tryskanie krwi z rany. Szukamy źródła krwawienia kierując sie
miejscem.
Krwawienie żylne charakteryzuje się ciemno czerwonym zabarwieniem
krwi wypływającej ciągłą stróżką. Najczęściej spotykamy mieszny typ
krwawienia tętniczo-żylnego.
Duża utrata krwi oraz wstrząs krwotoczny stanowią zagrożenie dla życia
rannego. Może dojść do zgonu z powodu tzw. wykrwawienia. Utrata około
1 litra krwi u dorosłego stanowi groźbę powatania wstrząsu, ponadto tak
jak w przypadku każdego uszkodzenia ciała istnieje niebezpieczeństwo
zakażenia. Naszym celem jest zawsze zapobieganie dalszej utracie krwi.
Lekkie krwawienie zwykle ustępuje po kilku minutach, rana powinna jednak
możliwie szybko zostać opatrzona jałowym opatrunkiem aby zapobiec
zakażeniu. U niektórych osób np z hemofilią lub osób które zażywają leki
przeciw zakrzepowe-
nalezy je traktować jak duże uszkodzenie.
Obfite krwawienie udaje się najczęściej doraźnie zatamować miejscowym
uciśnięciem rany. Można równiez zatrzymać krwawienie uciskając
doprowadzającą krew dużą tętnicę i wstrzymać w ten sposób dopły kwri do
rany-
można łatwo zastosować w przypadku krwawień na kończynach.
tutaj brakuje mi ok pół strony A4
Na ramieniu oraz udzie usiska się ściśle określone miejsca, w których są
najbardziej dostępne odpowiednie tętnice.
Na ramieniu przyciska się czterema palcami jednej ręki przestrzeń między
zginaczem przedramienia-
mięśniem dwugłowym a jego prostownikiem-
mięśniem trójgłowym, gdzie biegnie tętnica ramieniowa, którą staramy się
docisnąć do kości ramieniowej. Skuteczność działania rozpoznaje się po
szybkim ustaniu krwawienia. Niewyczuwalne tętno nad tętnicą ramieniową
potwierdza prawidłowy ucisk.
Opatrunek uciskowy
W przeważającej liczbie nieszczęśliwych wypadków pożądany jest
współudział drugiej osoby. Wówczas gdy pierwsza uciska, druga nakłada
opatrunek.
Opatrunek uciskowy za pomocą opatrunku indywidualnego i poduszeczki
uciskającej rozpoczynamy od nakrycia jałowym materiałem opatrunku.
Jałowy opatrunek należy umocować kilkoma okrążeniami opaski.
Następnie nakładamy twardą elastyczną poduszeczkę i przyciskamy
wszystko obwojami opaski. Dodatkowo działanie poduszeczki wzmaga
ucisk na ranę i jej okolice. Cała trudnośc przy nakładaniu opatrunku
uciskowego polega na tym aby mocując kolejnymi obwojami opaski
poduszeczkę uciskającą uzyskać ustanie krwawienia, z drugiej strony aby
nie wywołać zastoju krwi.
Zastój powstaje gdy żyły położone powierzchownie zostają uciśnięte
podczas gdy tętnice leżące głębiej nadal zachowują swoją czynność. W
tym wypadku krewkrew dopływa do obwodowej części kończyny przy
równoczesnym utrudnionym odpływie. Następuje wypełnienie naczyń
wzmagające krwawienie. Na skutek utrudnienia odpływu krwi żylniej,
zastoin
owa część kończyny nabiera innej barwy a powierzch. żyły
wyraźnie się uwypuklają. W przypadku stwierdzenia zastoju należy
natychmiast zdjąć opatrunek i nałożyć go powtónie przy nieco mnieszym
napięciu.
Opatrunek uciskowy tamuje prawie wszytskie nawet ciężkie krwawienia
żylne i tętnicze.
Opaska zaciskowa-
hemostatyczna. Istnieją jednak pewne pojedyncze
przypadki, gdy nie uda się nałożyć na krwawiącą kończynę opatrunku
uciskowego i wtedy stosujemy opaskę zaciskawą. Do sytuacji tych
należą:
-
krwotok z rozlagłej powierzchni rany
-
duże ciała obce w ranie
-
otwarte złamanie
- rozewranie tkanek
Zachodzi tu konieczność założenia opaski zaciskowej ale teraz obwodowo
od opaski znajduje się część kończyny bez dopływu krwi.Opaskę
zaciskową można założyć tylko na
ramieniu i udzie. Bardzo dobrze nadaje
się do tego celu sfałdowana chusta trójkątna, nie cienka opaska.
Opaska zaciskowa rany-
opaskę z chusty trójkątnej składa się w pół i owija
wokół ramienia. Oba końce przekłada się przez pętlę i uciska tak mocno
puki krew s
ię nie przestanie lać, naciągnięte końce zawiązujemy wokół
ramienia.
Opaskę zaciskająca udo wiąże się wokół uda w połowie długości,
wkładamy tam kij, patyk,żeby był lepszy ucisk następnie zawiązujemy
drugą chustę.Zacisnięcie zamyka całkowicie dopływ i odpływ krwi z
kończyny. Ustaje doprowadzanie tlenu i substancji odżywczych jak również
odprowadzanie produktów przemiany materii. To powoduje że dochodzi do
uszkodzeń tkankowych spowodowanych niedotlenieniem i
nagromadzeniem trujących produktów przemiany materii. Bardzo wazne
jest umieszczenie notatki przy pacjencie. Notatka musi bc napisana
wyraźnie i przytwierdzona do ubrania rannego. Należy odnotować
dokładny czas założenia opaski, należy ustalić personalia rannego, dane
zatrzymac u siebie.
Gdy po zaciśnięciu długotrwałym kończyny następuje rozluźnienie do
organizmu dostaja sie gwałtownie toksyny. Chirurg decyduje czy amputuje
kończyne czy ściąga opaske dając leki. Zależy to od czasu zaciżnięcia. Nie
wolno okresowo rozluźniac zacisku
Silne krwawienie na głowie, szyi, tułowiu oraz z dużej masy tkanki
zlokalizowanej dośrodkowo od miejsca centralnego szkieletu, można
zatamować uciskając ranę palcami przez jałowy opatrunek. Ewentualnośc
spowodowana zakażeniem jest mniejsza niż zagrożenie wstrząsem
krwotocznym.
W
wielu przypadkach można przyszyć oddzielone części ciała. szansa na
powodzenie replantacji jest większa im szybciej wykonano zabieg i
wielkości obrażeń. Trzeba zabezpieczyć dobrze kikut i część ciała jałowo.
W kazdym przypadku odciętą część ciała należy owinąć w jałową serwetę i
włożyć to torebki plastikowej a następnie włożyć do jeszcze jednaj torebki
z wodą lub lodem. Płyn nie może dostac sie do części.
Krwawienie wewnętrzne
Jeżeli krwawienie powstaje z powodu uszkodzenia lub samoistnego
naruszenia ciągłości naczynia ale bez rany zewnętrznej to krew gromadzi
się w jamie ciała. Może powstać uwypuklenie. Należy zwrócić uwagę na
zwalczanie wstrząsu i zapewnienie spokoju cała chorego.
WSTRZĄS
Jest to dysproporcja między zapotrzebowaniem a zaopatrzeniem w tlen
poszczególnych narządów na skutek ostrej niewydolności
krążenia.Powody:
1 wstrząs hipoalergiczny- zmniejszenie objętości krwi krążącej
a) utrata krwi na zewnątrz, do wewnątrz
b) utrata osocza
c) utrata wody i soli mineralnych
2 zmniejszenie wydolno
ści serca- wstrząs kardiogenny- zawał, zator
płucny
3 wstrząs przywspółczulno-naczyniowy- rozszeżenie układu naczyniowego
przy stałej objętości masy krwi krążącej
a) na drodze wadliwej regulacji przez układ nerwowy: ból, przerażenie,
nagłe bodźce termiczne, spadek ciśnienia i tętne
b) na skutek zatrucia-
wstrząs septyczny lub
c) w wyniku uczulenia-
wstrząs anafilaktyczny
Znaczna utrata krwi powoduje spadek ciśnienia krwi to z kolei powoduje
brak tlenu w tkankach. Ból rany zwiększa groźbę wystąpienia wstrząsu.
Organizm stara się wyrównac straty . Bodźce nerwowe i
hormonalne-wyrzucanie adrenaliny-
powoduje zwężenie naczyń
obwodowych. Niedokrwienie dotyczy skóry, trzewi, mięsni.
Centalizacja krążenia
Nerki również otrzymują mniej krwi ale nie kurcza się naczynia mięsnia
sercowego i mózgu- następuje centralizacja krążenia- polega ona na
kierowaniu zmniej. na skutek utraty zasobu krwi przede wszystkim do
narządów mających podstawowe znaczenie dla życia.Równoczesnie
wzrasta częstotliwość akcji serca i zwiększenie jego wydajności. Organizm
przez dłuższy czas niedopuszcza do znacznego spadku cisnienia
tętniczego krwi, zapeniw dostateczne zaopatrzenie ważnych dla życia
narządów.
Niebezpieczeńswto wstrząsu.
W niedokrwionych na skutek zwężenia naczyń narządach występują
typowe reakcje dotyczące głównie naczyń włosowatych oraz
najdrobniejszych tętniczek i żyłek(mikrokrążenie). Niedobór tlenu i niepałne
odprowadzanie przez zwolnione krążenie resztek przemiany materii staja
się przyczyną uszkodzenia ścian naczyń włosowatych. Następnie
wzmożona ilość płynu przechodzi do tkanek równocześnie pojawia się
zakrwawienie tkanek powodujące dalsze zaburzenie przemiany materii..
Zwolniony przepływ krwi wraz z utratąpłynów do tkanek powoduje
skupienie płytek krwi i krwinek czerwonych w najdrobniejszych naczyniach
powodując ich częściowe zablokowanie a w związku z tym utrudnienie w
przepływie krwi.
Jeśli przyczyna wstrząsu zostanie w pore opanowana (zatamowanie
krwotoku) i będą zastosowane środki przeciwwstrząsowe, naturalne
ustroj
owe reakcje wyrównawcze doprowadzą do normalizacji krążenia.
Zwalnia tętno, rozszeżaja się naczynia obwodowe i znikają zaburzenia
mikrokrążenia.
W przypadku utrzymywania się przyczyny wstrząsu(dalsza utrata krwi) i
niezastosowania leczenia przeciw wstrząsowego reakcje kompensacyjne
organizmu są niewystarczające i ranny popada w stan wstrząsu
niewyrównanego. Tętno do 180-200 na minute, cisnienie krwi spada,
postępują zaburzenia w zakresie najdrobniejszych naczyń włosowatych,
jak również w przemianie materii. Przy spadku cisnienia krwi poniżej
minimalnego progu 40-
50 słupa rtęci ustaje czynnośc serca.
Produkty przemiany materii pozostają w organiźmie. W płucach zaburzenia
mikrokrążenia czynia nieodwracalne szkody: zostaje zatrzymane
pobieranie tlenu, utrudnion
e czynności nerek i ogólne zachamowanie
przemiany materii prowadzą do śmierci.
Wstrząs neuropochodny- powstaje pod wpływem bodźców nerwowych.
Zmiany naczyniowe następują tutaj bez utraty krwi lecz powoduja
dysproporcję między pojemnością naczyń a masą krwi krążącej(naczynia
sie rozszeżają) spada cisnienie a tętno zwalnia. Dzięki kompensacyjnemu
zwężeniu naczyń obwodowych-występuje centralizacja- stan chorego
wraca do normy.
Obrębna postac ma wstrząs kardiogenny. Powstaje on na skutek zawału,
bólu w klatce piersiowej i smiertelna trwogą. Na skutek zmniejszenia
wydolności pracy serca spada możliwość przetłoczenia normalniej ilości
krwi i dochodzi do nadmiernego gromadzenia przed sercem. Stan ten jest
przyczyną wzmożonego wypałnienia sie duzych żył (szyjnych), cisnienie
krwi spada, rosnie cisnienie centralne żylne, duszność, rzęszący oddech,
kaszel z krwią.
Niebezpieczne rozwinięcie się niodwracalnego stanu wstrząsowego
wzrasta na skutek ostatecznych zmian mikrokrążenia jeśli się nie
zareaguje i odpowiedni nie leczy.
ROZPOZNANIE WSTRZĄSU
Objawy propor. do cięzkości, okresu i jego przyczyny a stan pacjenta
zależy od wydolności procesów kompensacyjnych. Zwężenie naczyń
powoduje bladosc i chłód skóry, wargi blado sine, bledna łozyska paznokci
i po ucisnięciu bardzo powoli różowieją, wystepuje wyraźny niepokój
chorego-
drży, denerwuje się, odurzony. Na czole zimny lepki pot, ma
dreszcze. Objawy te są wyrazem alarmowych reakcji organizmu.
Adrenalina i noradrenalina powoduje zwężenie naczyń i przyspieszenie
czynności serca i wpływa na psychikę chorego.
Wmiarę przedłużania się stanu wstrząsowego twarz robi się żółtoszara,
podniecenie ustępuje zobojętnieniu i apati. Zaburzenia świadomości,
wzrasta częstotliwość tętna, oddechpłytki, szybki i nierównomierny, tętno
obwodowe
może być prawie niewyczuwalne(sprawdzamy tętno na szyi).
WALKA ZE WSTRZĄSEM
Często tylko szybka interwencja może zapobieć pogorszeniu stanu
wstrząsowego i jego przejściu w fazę nieodwracalną. Prawidłowa i
skuteczna pomoc udzielona choremu wpływa na późniejsze leczenie i
pobyt w szpitalu.
Postępowanie:
1 zatamować krwotok
2 prawidłowe ułożenie pacjenta(kończyny dolne unosimy 30-40 cm chyba
że złamana kończyna, czaszka, miednica,klatka piersiowa czy urazy jamy
brzusznej, Chorego u którego możemy spodziewac się wstrząsu należy
położyc płasko na plecach)
3 ochrona przed utrata ciepła
4 opieka psychiczna
5 kontrola czynności życiowych
UTRATA PRZYTOMNOŚCI
Przytomność jest to całość procesów umożliwiajacych prawidłowe
spostrzeganie, skupienie uwagi i uprzytamnianie sobie wydarzeń. Przy
utracie przytomności spostrzeganie, podobnie jak we śnie, jest zniesione,
róznica polega na tym,że spiącego można w każdej chwili obudzić,
podczas gdy nieprzytomnego nawet silne
bodźce(optyczne,dźwiękowe,bólowe) nie przywracaja wczale albo
nieznacznie do przytomności. Przyczyna straty przytomności jest
uszkodzenie tych okolic mózgu które zawiadują świadomiścią (np.
niedobór tlenu, ucisk na drogi nerwowe, zaburzenie przemiany materii).
Uszkodzenie może byc odwracalne i świadomość powraca po pewnym
czasie, często juz po kilku minutach. Stan głębokiej utraty przytomności
określa się mianem śpiączki. Wówczas zniesione są reakcje na
wszt=ystkie bodźce, róznież bólowe. Przy utracie przytomności sa
wygaszone odruchy obronne np. kaszel i odruch połykania.
Odruchy obronne chronia organizm przed zachłyśnieciem- może nim być
kęs pokarmu, krew lub śluz.Gdy ciała stałe lub płynne dostaja się w okolicę
wejścia do tchawicy, podraznia tylna sciane gardła i albo zostaje połknięte
albo odruchem kaszlu wyrzucone na zewnątrz. W razie braku odruchów
obronnych może wpaśc do tchawicy i stąd wraz z prądemwdychanego
powietrza zostac dalej wchłonięte do dgróg oddechowych. Niebezpieczne
jest wchłonięcie do drzewa oskrzelowego wymiocin. Treść zołądkowa
razem z kwasnym sokiem żołądkowym po przedostaniu się do płuc może
uszkodzić pęcherzyki płucne.Podobnie dzieje się po wchłonięciu
wiekszych ciał obcych, które zatykają drogi oddechowe uniemożliwiając
wymianę gazową. W
wiekszości przypadków utracie przytomności
towarzyszy zwiotczenie mięśni. Może dojśc do sytuacji gdy u leżącego na
wznak chorego ulega zapadnięciu nasada języka zatykając tchawicę- dusi
się językiem.
Przyczyny utraty przytomności:
-
urazy głowy
- niedost
atek tlenu w mózgu(np. padaczka)
- zatrucia
- zaburzenie przemiany materii (np. hiperglikemia, hipoglikemia, mocznica,
śpiączka wątrobowa)
-
napady skurczowe pochodzenia mózgowego
-
działanie pradu elektrycznego
-
udar mózgu- pęknięcie naczyń krwionośnych
-
nadmierne ochłodzenie- temp ciała poniżej 30C
