ISTOTA WSPÓŁCZESNEGO

ZARZĄDZANIA

dr Wiesław Gonciarski

Wybrana literatura

• 1. J.R. Schermerhorn, Zarządzanie, PWE, Warszawa 2008.
• 2. R.W. Griffin, Podstawy zarządzania organizacjami, PWE,

Warszawa 2010.

• 3. J. A.F. Stoner i inni, Kierowanie, PWE, Warszawa 2011.
• 4. R. E. Quinn i inni, Profesjonalne zarządzanie, PWE, Warszawa

2006.

• 5. D. Tapscott, A.D.Williams, Makrowikinomia. Reset świata i

biznesu, Wyd. Studio Emka, Warszawa 2011.

• 6. Ph. Kotler, J. A. Caslione, Chaos. Zarządzanie i marketing w

erze turbulencji, Wyd. MT Biznes, Warszawa 2011.

• 7. G. Hamel, B. Breeen, Zarządzanie jutra, Wyd. Red Horse.

Warszawa 2008.

NIEKTÓRE PROBLEMY

NAUK O ZARZĄDZANIU

• krótki okres rozwoju,
• niejednorodny przedmiot badań,
• wykorzystywanie dorobku metodologicznego

innych nauk,

• różnorodny rodowód naukowy specjalistów

zajmujących się problematyką zarządzania,

• konieczność bliskiego związku z praktyką,
• stosowanie zarządzania w różnego typu

organizacjach.

Starożytność

• Źródłem wielu

obowiązujących obecnie

rozwiązań są tradycje

sięgające starożytności.

• Sumerowie (ok.. 5 tys. lat

p.n.e.)

- System podatkowy,

- Kapłani zarządzali

olbrzymią ilością dóbr,

- Egipt (ok. 3 tys. lat p.n.e.)
* Piramida Cheopsa 2,3 mln

bloków skalnych o średniej
wadze 2,5 t.; budowa 20 lat

– praca ok. 100 tys. ludzi.

Michał Anioł – artysta i

przedsiębiorca

• Kaplica Sykstyńska
• 13 ludzi pomagało mu

malować sklepienie,

• ok.20 pracowało przy

rzeźbieniu marmurowych

grobowców,

• ok. 200 osób budowało pod

jego nadzorem florentyńską

Bibliotekę Laurenziana.

• M.Anioł osobiście dobierał

pracowników, szkolił ich,

przydzielał do zespołów,

prowadził rejestry
zatrudnienia

.

Pierwsze uczelnie biznesowe

1881-1901
Wharton School
of Finance and Economy

HBS – założony w 1908 r.

Kierunek klasyczny

• Naukowa organizacja

pracy

• Frederick W. Taylor (

1856-1915)

• F.B.Gilbreth (1868-1924)
• Henry L.Gantt (1861-

1919)

• Henry L. Le Chatelier

(1850-1936)

• Karol Adamiecki (1866-

1933)

• Henry Ford (1863-1947)

• Nurt administracyjny
• Henry Fayol (1841-1925)
• Harrington Emerson

(1852-1931)

• Max Weber (1864-1921)
• Edwin Hauswald (1868-

1942)

Henry Ford (1863 -1947)

• - Nie wynalazł ani samochodu, ani

linii montażowej;

• - W 1893 r. zbudował swój pierwszy

samochód;

• - W 1903 r. założył Ford Motor

Company;

• - W 1903 r. 125 robotników

zbudowało 1700 samochodów w
trzech różnych modelach;

• - 1 X 1908 r. dostarczono klientom

samochód dla mas – Ford T – 55o
kg, silnik 20 KM za 825 USD.

• - w 1912 cena modelu T wynosiła

575 USD, co oznaczało, że po raz
pierwszy kosztował on mniej niż
przeciętna roczna płaca w USA.

Kierunek zasobów ludzkich

• Elton Mayo

(1880-

1949)

• Mary P. Follett

(1868-

1933)

• Tomasz Bata

(1876-1932)

• Abraham Maslow
• Douglas McGregor

Hawthorne

Kierunek ilościowy

• Wywodzi się z matematycznych i

statystycznych metod rozwiązywania

problemów militarnych w czasie II

wojny światowej

• Obejmuje: zastosowania statystyki,

badań operacyjnych, modelowania
optymalizacyjnego, modeli
informacyjne, symulacji
komputerowych itp.

• Osiągnięcia:
• -

włączenie metod matematycznych do analizy

zjawisk organizacyjnych,

•

- stworzenie narzędzi wspomagających

zarządzanie,

•

- rozwój teorii podejmowania decyzji.

•

- modelowanie pozwoliło lepiej zrozumieć

złożone procesy i sytuacje organizacyjne.

R. McNamara

Nurt integrujący

• Podejście systemowe Podejście sytuacyjne

• -wewnętrzne zależności - sytuacyjny charakter zarz.
• Uznanie wpływów otoczenia – reakcja na szczegółowe

cechy sytuacji

Spojrzenie klasyczne S.behawioralne S.ilościowe

Sprawne i skuteczne zarządzanie

Przedmiot badań nauk o

zarządzaniu

• (1) organizacje, zjawiska w nich

zachodzące oraz ich powiązania z
otoczeniem,

• (2) zarządzanie, czyli procesy działań

kierowniczych oraz

• (3) zachowania i postawy ludzi

bezpośrednio lub pośrednio powiązanych z

daną organizacją.

Tożsamość nauk zarządzaniu.

• naturalną bazę dla rozwoju nauk zarządzania

stanowi szersza kategoria jaką są nauki
ekonomiczne,

• Natomiast sama tożsamość zawarta jest w

podejściu transdyscyplinarnym stosowanym w
nauce zarządzania.

• Po prostu,

cechą charakteryzującą sposób

uprawiania tej nauki jest wieloaspektowość
postrzegania i “odczytywania” rzeczywistości

.

Zarządzanie –

nauka czy… sztuka ?

• Prawdziwy czy pozorny dylemat?
• Zwolennicy zaliczania zarządzania do sztuki twierdzą, że wymaga

ona twórczych zdolności i predyspozycji, a mimo jednakowego
szkolenia tylko niektórzy adepci zarządzania odnoszą sukcesy.

• Nie jest to zatem umiejętność, którą całkowicie da się opanować

(nauczyć).

• Zwolennicy poglądu, że zarządzanie jest nauką uważają, iż wynika

to z faktu, że badania prowadzone nad tą sferą ludzkiego działania
doprowadziły do powstania wielu teorii objaśniających problemy
organizacji i zarządzania,

• ponadto, nauka ta posługuje się właściwym zestawem metod

badawczych, posiada własny język i ma ustalone różnice z innymi
pokrewnymi naukami.

Zarządzanie –

sztuka czy nauka?

• Wciąż też daleko nam do takiego zasobu

wiedzy i dokładności przewidywań cechujących
nauki ścisłe.

• Niektóre aspekty zarządzania mają charakter

zdecydowanie naukowy, ale znaczna jego część
ciągle pozostaje sztuką.

• Misją zarządzania wg. L.J.Krzyżanowskiego

„jest zastępowanie wiedzy potocznej wiedzą
poznawczo ugruntowaną i godziwą”.

H.M. Boettinger doszukiwał się analogii

między sztuką, literaturą a zarządzaniem

• Te pierwsze wymagają trzech składników:
• 1) wizji artysty,
• 2) znajomości rzemiosła,
• 3) skutecznego komunikowania się.

• Czy zarządzanie nie wymaga tego samego?

• Nasza wiedza o rzeczywistości organizacyjnej wzbogaca się

każdego dnia, wiele wiemy o zarządzaniu i potrafimy to
naukowo udowodnić.

• Ale działania praktyczne w obrębie zarządzania wymagają

także twórczego polotu. (np. S. Jobs)

Peter F. Drucker:

• „To co nazywamy

zarządzaniem, w
dużej części polega
na utrudnianiu
ludziom pracy”

Zarządzanie

• „

to zestaw działań

(obejmujący planowanie i

podejmowanie decyzji, organizowanie,
przewodzenie, tj. kierowanie ludźmi, i
kontrolowanie)

skierowanych na zasoby

organizacji

( ludzkie, finansowe, rzeczowe i

informacyjne)

i wykonywanych z zamiarem

osiągnięcia celów organizacji w sposób sprawny
i skuteczny

”

• R.W. Griffin

Zarządzanie

(nowa def.)

• „Obejmuje kształtowanie produktywnej

współpracy jednostek i grup wewnątrz
organizacji oraz dopasowanie tych
wysiłków do wymagań formułowanych
przez jej otoczenie, z którym organizacja
musi dokonywać wymiany, jeśli chce
przetrwać”

• T.J. Watson

Interesująco zarządzanie konkretyzuje

G.Hamel, stwierdzając, że polega ono na:

- określaniu i wytyczaniu celów,

- organizowaniu i podziale pracy,

- koordynowaniu i kontroli działań,

- rozwijaniu i wykorzystaniu

talentów,

- gromadzeniu i stosowaniu wiedzy,

- pozyskiwaniu i alokacji zasobów,

- tworzeniu i rozwijaniu stosunków,

- bilansowaniu i wychodzeniu

naprzeciw oczekiwaniom
udziałowców .

•

Hamel G., Breen B., Zarządzanie jutra, Wyd. Red Horse, Warszawa 2008, s.
36.

Proces zarządzania

• Planowanie i podejmowanie decyzji
• Organizowanie
• Gospodarowanie zasobami ludzkimi
• Kierowanie ludźmi (przewodzenie,

motywowanie)

• Kontrolowanie

RODZAJE ZARZĄDZANIA

• Zarządzanie strategiczne - kreuje rozwój firmy w długim

okresie i podejmowane jest na wyższych szczeblach
zarządzania.

• Zarządzanie taktyczne - związane jest z funkcjonowaniem

firmy od strony technicznej, organizacyjnej, pracowniczej
i finansowej w średnim i krótkim okresie.

• Zarządzanie operacyjne - dotyczy działania firmy w

okresach krótkich i obejmuje realizację zadań przy
zastosowaniu różnorodnych procesów wytwórczych,
obsługowych lub usługowych, wymagających
wykonywania różnych operacji technologicznych,
transportowych, kontrolnych, itp..

System zarządzania organizacją

• Składa się z trzech powiązanych ze sobą

podsystemów:

• 1) względnie uporządkowanego zbioru

strategii, metod i zasad zarządzania
stosowanych w organizacji.

• 2) kadry kierowniczej, będącej kolektywem osób

pełniących funkcje menedżerskie;

• 3) technologii (zwłaszcza teleinformatycznej)

wykorzystywanej w procesach zarządzania
organizacją.

Otoczenie organizacji

Poziom rozwoju
gospodarczego

Regulacje państwowe

i ponadnarodowe

Konkurencja

Poziom rozwoju
technicznego

Środowisko

społeczno-polityczne

Środowisko
naturalne

Organizacja

Stosunki

gospodarcze z
zagranicą

Klienci

Firma

Akcjonariusze

(właściciele)

Personel

(menedżerowie i pozostali
pracownicy

Współpracownicy

(doradcy, umowy
zlecenia itp.)

Kontrahenci

(dostawcy,
kooperanci itp..

Klienci

PODMIOTY POWIĄZANE Z FIRMĄ

Elementy systemu działania firmy

Finanse

Marketing

Handel

Technika i
technologia

Personel

System zarządzania

Zaopatrzenie

Księgowość i
kontroling

FIRMA

Uproszczony model sposobu

funkcjonowania firmy

• Potrzeby klienta

• Oferta produktu lub usługi

• System realizacji

• Dystrybucja

• Obsługi gwarancyjne i inne

K

O

N

K

U

R

E

N

C

I

Wysoka jakość zarządzania uzyskiwana jest

obecnie dzięki:

• - Umiejętności analizy

otoczenia, a w szczególności
oczekiwań klientów.

• - Zdolności przewidywania

oraz szybkości i elastyczność
dostosowania się do
dynamicznie zmieniającej się
rzeczywistości.

• - Wsłuchiwaniu się w

potrzeby klientów,
utrzymywaniu z nimi ciągłego
kontaktu i dostarczaniu im
produktów o wysokich
parametrach jakościowych.

• Umiejętności zarządzania

wiedzą w organizacji, jej
sprawnemu pozyskiwaniu,
tworzeniu, kodyfikowaniu
oraz praktycznym
implementowaniu.

• Wykorzystaniu potencjału

zasobów ludzkich, poprzez
tworzenie efektywnych i
ekscytujących miejsc
pracy.

Wysoka jakość zarządzania uzyskiwana jest

obecnie dzięki

(2)

:

• Umiejętności

pozyskiwania i utrzymania
odpowiednich zasobów
ludzkich.

• Właściwemu

wykorzystaniu nowych
możliwości technicznych,
tak w procesach
produkcyjno-usługowych,
jak i oferowanych
produktach.

• .

• Kształtowaniu

innowacyjnych rozwiązań
strukturalnych, a zwłaszcza
odchodzeniu od rozwiązań
hierarchicznych.

• Śmiałemu sięganiu po

zasoby i możliwości
znajdujące się poza
organizacją (outsourcing,
offshoring).

• Koncentrowaniu swojej

uwagi nie na zysku, lecz na
dostarczaniu wartości.

Organizacja

• To grupa ludzi, którzy współpracują ze sobą

w sposób uporządkowany i skoordynowany,

aby osiągnąć pewien zestaw celów

• Cele:

• Zysk,
• Edukacja,
• Obrona narodowa,
• Społeczne zadowolenie,
• Dobroczynność itp

Organizacje

(wg. T.J.Watson,a)

• są zbiorami aktywnych ludzkich relacji,

wykorzystujących różnorodne technologie,
w których to ludzie współpracują ze sobą w
celu realizacji zadań, które nie mogłyby
zostać wykonane przy wykorzystaniu
jakichkolwiek środków zastępczych”

Model organizacji

(H.J.Leavitt)

Ludzie

Cele i zadania

Struktura

Technika i technologia