cw1 (14)

Ćwiczenia 1

Środek płatniczy – ma moc zwalniania z zobowiązań, dłużnik zwalnia
się za pomocą pieniądza z zobowiązań względem wierzyciela.

Pośrednik wymiany – w rezultacie odejścia od gospodarki naturalnej i
barteru pieniądz jest powszechnie akceptowanym zamiennikiem
towarów.

Przedmiot tezauryzacji

– czyli gromadzenia w celu zapewnienia sobie

możliwości przyszłych zakupów i spłaty zobowiązań. Pieniądz jest
najbardziej płynnym i nie przynoszącym dochodu składnikiem majątku
finansowego.

Miernik

wartości – jako forma wyrażenia wartości wszytskich towarów,

zasobów i strumieni gospodarczych.

Cechy pieniądza

Rzadkość – nadmiar pieniądza prowadzi do inflacji, brak do recesji i bezrobocia

Podzielność i łatwość w transporcie – podzielny na dowolne porcje i adekwatny
do dominującego w danej epoce środka transportu.

Trwałość – dobro, które nadawało się do magazynowania.

Rodzaje

pieniądza

Pieniądz naturalny - jako dobro naturalne.

Pieniądz kredytowy – pieniądz papierowy wymienialny na kruszcze, emitowany
przez banki, jako potwierdzenie umowy kredytowej.

Pieniądz dekretowy – emitowany na zasadach dekretu władzy państwowej, obecnie
nie wymienialny.

Pieniądz gotówkowy:

banknoty i monety.

Pieniądz bezgotówkowy

zapis

na rachunkach rozliczeniowych klientów w bankach.

Pieniądz elektroniczny

odpowiednik

znaków pieniężnych przechowywany na

elektronicznych nośnikach informacji i przyjmowany jako środek

płatniczy.

Pieni

ądz elektroniczny

Pieni

ądz elektroniczny jest wartością pieniężną stanowiącą

elektroniczny odpowiednik znaków pieniężnych, która spełnia łącznie
nast

ępujące warunki (Prawo bankowe art. 4, ust 1, pkt 5):

•

jest przechowywana na elektronicznych no

śnikach informacji,

•

jest wydawana do dyspozycji na podstawie umowy w zamian za
środki pieniężne o nominalnej wartości nie mniejszej niż ta wartość,

•

jest przyjmowana jako

środek płatniczy przez przedsiębiorców

innych ni

ż wydający ją do dyspozycji,

•

żądanie jest wymieniana przez wydawcę na środki pieniężne,

•

jest wyra

żona w jednostkach pieniężnych.

•

że być emitowany jedynie przez banki komercyjne oraz instytucje

pieni

ądza elektronicznego.

Aktualnie pieniądz w Polsce

Art. 227 Konstytucj

i: „Centralnym bankiem państwa jest Narodowy Bank

Polski. Przysługuje mu wyłączne prawo emisji pieniądza oraz ustalania i
re

alizowania polityki pieniężnej. Narodowy Bank Polski odpowiada za

artość polskiego pieniądza”.

Ustawa o Narodowym Banku Polskim

doprecyzowuje, co kryje się pod

pojęciem pieniądza. Art. 31 stanowi, że znakami pieniężnymi

Rzeczypospolitej Polskiej są banknoty i monety opiewające na złote i
grosze.

Art. 32 brzmi

: „Znaki pieniężne emitowane przez NBP są prawnymi

środkami płatniczymi na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej”

Pieniądz bezgotówkowy

Nie

doczekał się definicji ustawowej. Choć nie jest prawnym, to jest również

środkiem płatniczym, aczkolwiek zwolnienie z zobowiązań dłużnika następuje

nie z chwilą dokonania zapłaty – tak jak to jest w przypadku pieniądza

gotówkowego – a z chwilą dokonania rozliczenia i rozrachunku przez banki, w

których mają konta uczestnicy transakcji

Pieniądz pełnowartościowy

Wartość nominalna = wartość substancjalna

Pieniądz nadwartościowy

Wartość nominalna < wartość substancjalna

Pieniądz podwartościowy

Wartość nominalna > wartość substancjalna

Agregaty pieniężne M1, M2 i M3 wg NBP

Pozycje pasywów skonsolidowanego bilansu i agregaty pieniężne

1. Gotówka w obiegu (poza kasami banków)

2. Depozyty bieżące

M1 = 1+2

3. Depozyty terminowe z terminem pierwotnym do 2 lat

4. Depozyty z terminem wypowiedzenia do 3 miesięcy

M2 = M1 + 3 + 4

5. Operacje z przyrzeczeniem odkupu

6. Bankowe dłużne papiery wartościowe z terminem pierwotnym do 2 lat

M3 = M2 + 5 + 6

M0 - wielkość pieniądza rezerwowego banku centralnego

0,0

100 000,0

200 000,0

300 000,0

400 000,0

500 000,0

600 000,0

700 000,0

800 000,0

900 000,0

1 000 000,0

gru 96 gru 97 gru 98 gru 99 gru 00 gru 01 gru 02 gru 03 gru 04 gru 05 gru 06 gru 07 gru 08 gru 09 gru 10 gru 11

Okres

B - gotówka

Dynamika M3 b = B/M3

PKB

k = M3/PKB

gru 96

23 563,9

34 196,2

67 866,0

140 038,7

140 428,8

16,78%

422 435,8

33%

gru 97

27 255,9

42 314,0

79 239,8

179 378,1

179 602,4

27,90%

15,18%

515 353,2

gru 98

30 225,3

53 646,3

89 919,5

223 678,1

223 913,4

13,50%

600 901,9

gru 99

38 082,7

52 806,0

111 383,9

268 700,5

268 867,8

14,16%

666 308,3

40%

gru 00

34 112,7

48 773,8

106 455,9

300 424,1

300 757,3

11,34%

744 378,0

40%

gru 01

38 213,5

59 698,0

119 567,9

329 469,1

329 704,7

9,62%

779 563,8

42%

gru 02

42 192,8

62 049,9

140 774,9

324 346,4

326 124,9

-1,09%

808 578,4

gru 03

49 417,0

66 317,7

163 158,9

342 860,2

345 144,8

5,83%

14,32%

843 156,2

gru 04

50 775,6

69 172,5

181 975,8

368 714,1

377 534,5

9,38%

13,45%

924 537,6

gru 05

57 154,7

70 505,0

220 639,0

415 163,5

427 125,4

13,14%

983 302,3

gru 06

68 767,7

86 825,7

275 830,9

481 210,5

495 309,5

15,96%

13,88% 1 044 537,4

gru 07

77 160,0

102 669,4

335 266,2

549 344,3

561 623,8

1 131 956,9

50%

gru 08

90 812,3

126 350,2

349 943,1

660 239,9

666 231,3

1 237 063,2

54%

gru 09

89 777,6

137 506,6

388 344,9

714 757,8

720 232,5

12,47% 1 295 914,8

56%

gru 10

92 707,0

139 726,8

449 192,0

774 657,9

783 648,5

8,80%

11,83% 1 396 349,4

56%

gru 11

101 848,6

138 129,2

468 052,6

863 745,5

881 496,3

12,49%

11,55%

Miary Pieniądza

Okres

B - gotówka

Dynamika M3 b = B/M3

PKB

k = M3/PKB

gru 96

23 563,9

34 196,2

67 866,0

140 038,7

140 428,8

16,78%

422 435,8

33%

gru 97

27 255,9

42 314,0

79 239,8

179 378,1

179 602,4

27,90%

15,18%

515 353,2

35%

gru 98

30 225,3

53 646,3

89 919,5

223 678,1

223 913,4

24,67%

13,50%

600 901,9

37%

gru 99

38 082,7

52 806,0

111 383,9

268 700,5

268 867,8

20,08%

14,16%

666 308,3

40%

gru 00

34 112,7

48 773,8

106 455,9

300 424,1

300 757,3

11,86%

11,34%

744 378,0

40%

gru 01

38 213,5

59 698,0

119 567,9

329 469,1

329 704,7

9,62%

11,59%

779 563,8

42%

gru 02

42 192,8

62 049,9

140 774,9

324 346,4

326 124,9

-1,09%

12,94%

808 578,4

40%

gru 03

49 417,0

66 317,7

163 158,9

342 860,2

345 144,8

5,83%

14,32%

843 156,2

41%

gru 04

50 775,6

69 172,5

181 975,8

368 714,1

377 534,5

9,38%

13,45%

924 537,6

41%

gru 05

57 154,7

70 505,0

220 639,0

415 163,5

427 125,4

13,14%

13,38%

983 302,3

43%

gru 06

68 767,7

86 825,7

275 830,9

481 210,5

495 309,5

15,96%

13,88% 1 044 537,4

47%

gru 07

77 160,0

102 669,4

335 266,2

549 344,3

561 623,8

13,39%

13,74% 1 131 956,9

50%

gru 08

90 812,3

126 350,2

349 943,1

660 239,9

666 231,3

18,63%

13,63% 1 237 063,2

54%

gru 09

89 777,6

137 506,6

388 344,9

714 757,8

720 232,5

8,11%

12,47% 1 295 914,8

56%

gru 10

92 707,0

139 726,8

449 192,0

774 657,9

783 648,5

8,80%

11,83% 1 396 349,4

56%

gru 11

101 848,6

138 129,2

468 052,6

863 745,5

881 496,3

12,49%

11,55%

Miary Pieniądza

Wzrost

podaży pieniądza (agregat M3).

Spadek

udziału agregatu B (gotówki) w ilości pieniądza w obiegu -

b=B/M3, spadek

skłonności do utrzymania gotówki. Potwierdza to

prawo

Greshama-Kopernika,

zgodnie

którym pieniądz

bezgotówkowy (tańszy) wypiera z obiegu pieniądz gotówkowy

(droższy).

Wzrost

skłonności do utrzymania pieniądza (wzrost stopnia

monetaryzacji gospodarki)

– stosunek ilości pieniądza w obrocie

gospodarczym do produktu krajowego brutto odpowiada na
pytanie, jaka

część rocznego strumienia PKB mogłaby być

zakupiona za

istniejące w gospodarce zasoby pieniędzy. Parametr

ten

świadczy o stopniu płynności gospodarki. W kolejnych latach

oczekuje

się dalszego wzrostu tego parametru, w Europie

Zachodniej wynosi on 80-100%.

Mnożnik kreacji pieniądza przez system bankowy odpowiada na pytanie, o
ile zwielokrotnia się podaż pieniądza w gospodarce przy wzroście bazy
monetarnej o jednostkę walutową.

mk=M3/BM

M3=BM x mk

BM=EB + RO

– baza monetarna gospodarki

– emisja gotówki

– środki pieniężne banków na ich rachunkach bieżących i rachunku rezerwy

obowiązkowej

mk=1/(ro + b - ro*b)

– skłonność do utrzymania gotówki (wskaźnik gotówkowy = gotówka/M3)

– stopa rezerwy obowiązkowej (ro=RO/D)

Przykład:
ro=3,5%, b=13,8% => mk=5,95 przy BM=65 mld PLN M3=385 mld PLN

Bank Centralny

Aktywa

Pasywa
Gotówka 1000PLN

Rachunek BD 35PLN

Rachunek BW 34PLN

Bank X

Bank Y

Aktywa

Pasywa

Aktywa

Pasywa

Środki pieniężne 1000PLN

Depozyt 1000PLN

Środki pieniężne 965PLN

Depozyt 965PLN

Rezerwa obow. W BC 35PLN

Rezerwa obow. w BC 34PLN

Kredyt 965PLN

Kredyt 931PLN

Pan X

Pan Y

Aktywa

Pasywa

Aktywa

Pasywa

Środki pieniężne 965PLN

Kredyt 965PLN

Rower wart 965PLN

Rower za środki
pieniężne

Środki pieniężne 965PLN

Emisja banknotów przez BC (bank centralny) o nominale 1000PLN;

Zamiana pieniądza gotówkowego na bezgotówkowy (1000PLN na koncie
deponenta w banku komercyjnym BX).

Bank komercyjny BX udziela kredytu konsumentowi X na 965PLN, dlatego że
35zł zgodnie z wymogami prawa (st. rez. ob. 3,5%) musi odprowadzić na
rachunek w BC. W aktywach BX pojawia się należność, a w pasywach
konsumenta X zobowiązanie na 965PLN. Jednocześnie konsument X
otrzymuje 965PLN w banknotach.

Konsument X kupuje za pożyczone pieniądze rower od sprzedawcy Y.

Sprzedawca Y lokuje środki pieniężne (965PLN) w swoim banku BY.

Komercyjny bank BY odprowadzi 3,5% tych środków na swój rachunek w BC,
zaś pozostała część może ponownie pożyczyć (931PLN). Maksymalnie banki
komercyjne mogą z 1000PLN przy stopie rezerw obowiązkowych na poziomie
3,5% wykreowac

27571PLN pieniądza bezgotówkowego (1000PLN/3,5%), co

oznacza że po procesie kreacji M1 wzrośnie o 28571PLN. Suma depozytów
w bankach komercyjnych powiększy się o 28571PLN, o 1000PLN wzrośnie
poziom rezerw obowiązkowych banków komercyjnych w banku centralnym, a
z obiegu zniknie 1000PLN gotówki.

Ćwiczenie 1

Czynniki wp

ływające na podaż pieniądza bankowego i

mno

żnik pieniądza

Stopa rezerw obowi

ązkowych – stanowi minimalną relację

..................... do ..........., jak

ą muszą utrzymywać banki komercyjne na

mocy decyzji .................... Je

śli zasób gotówki w banku komercyjnym

spadnie poni

żej obowiązkowej stopy rezerw, wówczas musi on

natychmiast

............................,

najcz

ęściej

..........................

Wzrost wska

źnika rezerw obowiązkowych .................. możliwość kreacji

pieni

ądza bankowego i odwrotnie ................. tego wskaźnika

..................... mo

żliwości kreowania pieniądza bankowego.

Ćwiczenie 2

Wska

źnik gotówkowy – czyli wskaźnik skłonności do utrzymania

gotówki, liczony jako .................... Ludność część swoich dochodów
utrzymuje w

gotówce. Wzrost gotówki oznacza, że depozytariusze

zamieniaj

ą .................................., a to powoduje ................ wartości

mno

żnika pieniądza i ....................... ilości pieniądza bankowego. Na

wska

źnik skłonności do utrzymania gotówki największy wpływ mają dwa

elementy: a)

dochód, b) rynkowe stopy procentowe. W sytuacji, gdy

dochody

społeczeństwa rosną jest ono bardziej skłonne do korzystania

pieniądza ...................... Natomiast między wskaźnikiem skłonności do

utrzymania

gotówki a stopą procentową istnieje ................ zależność.

Wzrost stopy procentowej powoduje,

że ............. opłacalne staje się

....................

gotówki w portfelach, gdyż ................. ona żadnych

dochodów.

Ćwiczenie 3

Stopa rezerw

nadobowiązkowych – banki prywatne faktycznie oprócz

rezerw

obowiązkowych utrzymują także rezerwy nadobowiązkowe,

zabezpieczając się przed szczególnymi okolicznościami, mogącymi
powodować wzmożone …………................... przez klientów gotówki.
Wskaźnik

rezerw

nadwyżkowych

określany

jest

przez:

a)rynkow

stop

procentow

ą,

b)wahania

depozytów;

Gdy rynkowa stopa procentowa ......................................., to mniej
korzystne staje

się utrzymywanie przez banki rezerw większych od

niezbędnego minimum. Wtedy ową nadwyżkę opłaca się przeznaczyć
na

akcję ............................. Najczęściej jednak jest tak, że wzrost

rynkowej stopy procentowej powoduje ............................. rezerw
nadobowiązkowych i .................. podaży pieniądza.

Ćwiczenie 4

Podsumowanie

Bank centralny odpowiada za poda

ż pieniądza, choć nie może

dokładnie kształtować jej zmian. Ma za to bezpośredni wpływ na dwa
czynniki: wielko

ść bazy monetarnej oraz stopę rezerw obowiązkowych

banków komercyjnych, czyli tę część zgromadzonych przez nie
wkładów, które mają obowiązek przechowywać na rachunku w banku
centralnym. Oba dzia

łają w przeciwnym kierunku: wzrost bazy

monetarnej powoduje ............. poda

ży pieniądza bankowego, natomiast

ższa stopa rezerw obowiązkowych ..................... ją.

Rozwiązanie: Ćwiczenie 1

Czynniki wp

ływające na podaż pieniądza bankowego i

mno

żnik pieniądza

1. Stopa rezerw obowi

ązkowych – stanowi minimalną relację

rezerw

gotówkowych do wkładów

, jak

ą muszą utrzymywać banki komercyjne

na mocy decyzji

banku centralnego (Rady Polityki Pieni

ężnej)

. Je

śli

zasób gotówki w banku komercyjnym spadnie poniżej obowiązkowej
stopy rezerw,

wówczas musi on natychmiast

życzyć gotówkę

najcz

ęściej od

banku centralnego.

Wzrost wska

źnika rezerw

obowi

ązkowych

zmniejsza

żliwość kreacji pieniądza bankowego i

odwrotnie

spadek

tego wska

źnika

zwi

ększa

żliwości kreowania

pieni

ądza bankowego.

Rozwiązanie: Ćwiczenie 2

Wska

źnik gotówkowy – czyli wskaźnik skłonności do utrzymania

gotówki liczony jako

gotówka do M3

Ludno

ść część swoich dochodów

utrzymuje w

gotówce. Wzrost gotówki oznacza, że depozytariusze

zamieniaj

ęść swoich depozytów na gotówkę

, a to powoduje

spadek

warto

ści mnożnika pieniądza i

zmniejszenie

ilo

ści pieniądza

bankowego. Na wska

źnik skłonności do utrzymania gotówki największy

wpływ mają dwa elementy:a) dochód, b) rynkowe stopy procentowe. W
sytuacji, gdy dochody

społeczeństwa rosną jest ono bardziej skłonne do

korzystania

pieniądza

bezgotówkowego

Natomiast

między

wskaźnikiem skłonności do utrzymania gotówki a stopą procentową
istnieje

odwrotna

zależność. Wzrost stopy procentowej powoduje, że

mniej

opłacalne staje się utrzymywanie gotówki w portfelach, gdyż

nie

przynosi

ona

żadnych dochodów.

Rozwiązanie: Ćwiczenie 3

Stopa rezerw

nadobowiązkowych – banki prywatne faktycznie oprócz

rezerw

obowiązkowych utrzymują także rezerwy nadobowiązkowe,

zabezpieczając się przed szczególnymi okolicznościami, mogącymi
powodować

wzmożone

wycofanie

przez

klientów

gotówki.

Wskaźnik

rezerw

nadwyżkowych

określany

jest

przez:

a)rynkow

stop

procentow

ą,

b)wahania

depozytów;

Gdy rynkowa stopa procentowa

wzrasta

, to mniej korzystne staje

się

utrzymywanie przez banki rezerw

większych od niezbędnego minimum.

Wtedy

ową nadwyżkę opłaca się przeznaczyć na akcję

kredytową

Rozwiązanie: Ćwiczenie 4

Podsumowanie

Bank centralny odpowiada za poda

ż pieniądza, choć nie może

dokładnie kształtować jej zmian. Ma za to bezpośredni wpływ na dwa
czynniki: wielko

ść bazy monetarnej oraz stopę rezerw obowiązkowych

banków komercyjnych, czyli tę część zgromadzonych przez nie
wkładów, które mają obowiązek przechowywać na rachunku w banku
centralnym. Oba dzia

łają w przeciwnym kierunku: wzrost bazy

monetarnej powoduje

wzrost

poda

ży pieniądza bankowego, natomiast

ższa stopa rezerw obowiązkowych

ogranicza

ą.

Dziękuję za uwagę! 

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
cw1 (14)
cw1 14
cw1 14
[14 10 2014] ĆW1
14 Nowak Bartosz ćw1
wyklad 14
Vol 14 Podst wiedza na temat przeg okr 1
Metoda magnetyczna MT 14
Matlab cw1 2 zaoczni
wyklad 14 15 2010
TT Sem III 14 03
Świecie 14 05 2005
2 14 p
i 14 0 Pojecie administracji publicznej
Wyklad 14 2010
14 Zachowanie Przy Wypadkach 1 13

więcej podobnych podstron