1

Model ekonomiczny IS – LM

Model IS – LM został sformułowany w latach 30-ych XX wieku przez R. Hicksa.
Wskazuje on na istnienie zależności między rynkiem towarowym i pieniężnym. Model
ten wskazuje, że procesy zachodzące na tych rynkach wzajemnie na siebie oddziałują.
Ponadto wskazuje on na rolę polityki pieniężnej i fiskalnej w kształtowaniu się
wielkości ekonomicznych i ich zmiany na obu rynkach.

Dochód narodowy (Y) jest wynikiem działania rynek towarowy wpływa na rynek
pieniężny i stopę %. Wysokość DN określa wielkość popytu transakcyjnego na
pieniądz, popyt ten wynika z konieczności realizacji zaplanowanych wcześniej
wydatków.
Przy danej podaży pieniądza wzrost popytu na pieniądz wpływa na podwyższone stopy
%, żeby ograniczyć popyt na pieniądz i ograniczyć do jego podaży.
Stopa %, która ustala się na rynku pieniężnym w zależności od wielkości podaży
pieniądza i jej relacji do popytu na pieniądz oddziałuje na rynek towarowy i wielkość
DN.
Ponieważ stopa % kształtuje wielkość popytu inwestycyjnego i konsumpcyjnego w
gospodarce np. wysoka stopa % wynikająca z wysokiego popytu na pieniądz w
stosunku do jego podaży ograniczy wielkość wydatków inwestycyjnych i
konsumpcyjnych, które realizowane są z zaciągniętych kredytów.

Założeniem modelu IS-LM jest określenie warunków równowagi na rynku towarowym i
pieniężnym, jak też na obu rynkach łącznie oraz sposobów przywracania tej
równowagi w warunkach nierównowagi na rynkach.

Model i krzywa IS

IS związana jest z rynkiem towarowym. Na rynku towarów w skali makro zachodzi
równowaga gdy wielkość agregatowego popytu równa się wielkości agregatowej
podaży.

Warunkiem zaistnienia tej równowagi jest równość inwestycji i oszczędności I=S.
IS wskazuje na warunki równowagi na rynku towarowym.
Liniowa funkcja inwestycji wyrażona jest wzorem

I = Ia – w

i

r

gdzie:

Ia – inwestycje autonomiczne, jest to ta część ogólnych inwestycji, która jest
niezależna od wysokości stopy % i wielkości bieżącego dochodu. Inwestycje

r stopa %

Rynek pieniężny

(Pd pieniądza i Pp na pieniądz)

Rynek towarowy

(Pd towarów i Pp na towary)

DN (Y)

Polityka pieniężna

Polityka fiskalna

APp = APd = Y ⇒

⇒

⇒

⇒

APp = Y

2

autonomiczne realizowane są pod wpływem optymistycznych nastrojów producentów,
spodziewających się uzyskania zysku relatywnie dużego w przyszłości zwłaszcza gdy
pomyślne są przewidywania (prognozy) dotyczące koniunktury gospodarki.

w

i

r – wskazuje na część inwestycji zależną od stopy %

w

i

oraz

r to parametr wrażliwości inwestycji na zmiany stopy %. Określa on jak silnie

reagują producenci w zakresie działalności inwestycyjnej na zmiany stopy %.

Znak „-” wskazuje, że inwestycje są malejącą funkcją stopy %.

Wyższe stopy % zachęcają do lokowania środków pieniężnych w bankach a nie w
inwestycjach , zwłaszcza gdy oczekiwana stopa zysku z inwestycji jest niższa od stopy
%.
Wysoka stopa % powoduje, że koszt uzyskania kredytu inwestycyjnego jest wysoki a
to również obniża potencjalną opłacalność inwestycji.

S - oszczędności- jest to nieskonsumowana część dochodu narodowego, czyli
wielkość oszczędności zależy od wysokości otrzymywanych dochodów i od wielkości
konsumpcji. Oszczędności pojawiają się dopiero przy odpowiednio wysokim poziomie
dochodów, gdyż zmniejsza się w miarę wzrostu dochodów udział konsumpcji w tych
dochodach tzn. konsumpcja rośnie wolniej niż dochód co pozwala na wzrost
oszczędności.

S = Y – C
C = Ca + k

sk

Y

S = Ca + (1- k

sk

)Y

S = Sa + k

so

Y

Y = C + S
Y = C + I
S = I

→

z definicji

C - konsumpcja łączna
Ca – konsumpcja autonomiczna – jest to część konsumpcji łącznej niezależna od DN.
Jest to konsumpcja realizowana przy dochodzie równym 0. Konsumpcja autonomiczna
jest realizowana z nagromadzonych wcześniej oszczędności bądź z długu (kredyty i
pożyczki)
k

sk

– krańcowa skłonność do konsumpcji. k

sk

=

∆∆∆∆

C /

∆∆∆∆

Y - przyrost konsumpcji do

przyrostu dochodu o jednostkę.
k

sk

Y – określa tę część konsumpcji, która jest zależna od rozmiaru bieżącego DN (i

jest to zależność dodatnia)

Sa – oszczędności autonomiczne -jest to część oszczędności, które są pomniejszone o
wielkość konsumpcji autonomicznej. Sa jest niezależna od bieżącego dochodu.

I

2

←

I

1

I

→

Y


r

2

↓↑

r

1

3

-Ca = Sa
1 - k

sk

= K

so

K

so

– krańcowa skłonność do oszczędzania określa przyrost oszczędności w wyniku

dochodu o jednostkę.
K

so

=

∆

S /

∆

Y

∆

Y =

∆

C +

∆

S ⇒

1=

∆

C +

∆

S /

∆

Y

1 = k

sk

+ K

so

⇒

K

so

= 1- k

sk

I=S
Ia - w

i

r = -Ca + (1- k

sk

)Y

Ca + Ia - w

i

r = (1- k

sk

)Y

Y = (1 / 1- k

sk

) (Ca + Ia - w

i

r)

Występują dwie zmienne izotoniczne Y oraz r tzn. że równanie to nie ma
jednoznacznego rozwiązania. Rozwiązaniem tego równania są różne kombinacje
wartości DN (Y) i poziomu stopy % (r). Charakteryzują one się tym, że muszą
zapewnić równowagę planowanych inwestycji i oszczędności czyli równość Pp i Pd na
rynku towarów.