Równowaga na rynku 

dóbr i pieniądza

Połączona analiza IS i LM

model IS - LM

Równowaga na rynku 

dóbr i pieniądza

LM

LM

IS

IS

Punkt E: 

zarówno rynek 
dóbr, jak i 
rynek pieniądza 
jest w 
równowadze: i

0

 

jest stopą 
procentową 
równowagi, zaś 
Y

0

 to poziom 

dochodu w 
równowadze, 
przy danym 
poziomie 
zmiennych 
egzogenicznych
, a zwłaszcza: 
podaży 
pieniądza i 
polityki 
fiskalnej.

Y

Y

0

0

Y

Y

i

i

0

0

i

i

E

E

Równowaga na rynku dóbr i 

pieniądza

LM

LM

IS

IS

Y

Y

0

0

Y

Y

i

i

0

0

i

i

E

E

Y > 

Y > 

AD

AD

M/P > 

M/P > 

L

L

Y > 

Y > 

AD

AD

M/P < 

M/P < 

L

L

Y < 

Y < 

AD

AD

M/P < 

M/P < 

L

L

Y < 

Y < 

AD

AD

M/P > 

M/P > 

L

L

Równowaga na rynku dóbr i 

pieniądza: analiza algebraiczna

• Krzywa IS: Y = α

G

(Ā-bi)

• Krzywa LM: i = 1/h (kY - M/P)
• Równowaga: Y oraz i, dla których 

spełnione są oba równania.

Równowaga na rynku dóbr i pieniądza: analiza 

algebraiczna

h

b

P

M

A

Y

P

M

bk

h

b

A

bk

h

h

Y

P

M

h

b

A

Y

h

bk

P

M

kY

h

b

A

Y

G

G

G

G

G

G

G

G































































)

1

(

)]

(

[

•Podstawienie równania LM do równania IS daje:

Polityka fiskalna i monetarna

• Polityka gospodarcza w modelu ISLM 

(zmiany parametrów i przesunięcia 
krzywych)

• Zmiany w polityce fiskalnej i monetarnej 

wpływają na gospodarkę poprzez mnożnik 
polityki fiskalnej i monetarnej

• Skuteczność polityki fiskalnej i monetarnej 

zależy od wartości parametrów.

• Zależność położenia i nachylenia IS i LM od 

parametrów modelu a skuteczność polityki 
fiskalnej i monetarnej. 

Polityka fiskalna

• Mnożnik polityki fiskalnej pokazuje, jak 

zmiana wydatków rządowych zmienia 
dochód w równowadze (przy możliwych 
zmianach stopy procentowej):

bk

h

h

G

P

M

h

b

A

G

Y

G

G

































)]

(

[

Polityka monetarna

• Mnożnik polityki monetarnej pokazuje, jak 

zmiana w realnych zasobach pieniądza 
zmienia dochód w równowadze (przy 
dopuszczeniu możliwości zmian stopy 
procentowej):

bk

h

b

h

b

P

M

P

M

h

b

A

P

M

Y

G

G











































)]

(

[

Skuteczność polityki 

fiskalnej

• Mało skuteczna, gdy wywołany przezeń 

wzrost stopy procentowej przenosi się 

mocno na spadek inwestycji i na spadek 

AD.

• Będzie tak, gdy:

– mała wrażliwość popytu na pieniądz na 

zmiany stopy procentowej (zmiana popytu 

na pieniądz wywołana zmianą G (przez 

zmianę Y) musi być zrekompensowana 

dużą zmianą stopy procentowej)

– inwestycje są bardzo wrażliwe na zmiany 

stopy procentowej

Skuteczność polityki 

fiskalnej

•

ΔY/ ΔG = β, gdzie β = α

ΔY/ ΔG = β, gdzie β = α

G

G

/(1+ kα

/(1+ kα

G

G

b/h)

b/h)

•

Wartość mnożnika β różni się od prostego 

Wartość mnożnika β różni się od prostego 

mnożnika keynesowkiego α

mnożnika keynesowkiego α

G

G

 (przy stałej 

 (przy stałej 

stopie procentowej): β < α

stopie procentowej): β < α

G

G

 . Dlaczego? 

 . Dlaczego? 

•

Mnożnik jest mały, jeśli h jest małe 

Mnożnik jest mały, jeśli h jest małe 

(stroma LM), jeśli b jest duże i jeśli α

(stroma LM), jeśli b jest duże i jeśli α

G

G

 jest 

 jest 

małe. 

małe. 

•

Mnożnik jest duży, jeśli h jest duże (płaska 

Mnożnik jest duży, jeśli h jest duże (płaska 

LM), jeśli b jest małe i jeśli α

LM), jeśli b jest małe i jeśli α

G

G

 jest duże. 

 jest duże. 

Skuteczność polityki 

monetarnej

•

Mało skuteczna, jeśli spadek stóp procentowych 
wywołany wzrostem podaży pieniądza słabo 
oddziałuje na wzrost inwestycji.

•

Będzie tak, gdy:

–

wrażliwość popytu na pieniądz na stopy 
procentowe jest duża (wzrost podaży pieniądza 
nie da dużych obniżek stóp procentowych)

–

wrażliwość inwestycji na stopy procentowe 
jest mała  

Skuteczność polityki 

monetarnej

•

ΔY / Δ(M/P) = (b/h) 

ΔY / Δ(M/P) = (b/h) 

β

β

Im większe  b (oraz α

Im większe  b (oraz α

G)

G)

) 

) 

 

 

tym 

tym 

wartość mnożnika jest większa 

wartość mnożnika jest większa 

(płaska IS)

(płaska IS)

•

Im mniejsze h, tym wartość 

Im mniejsze h, tym wartość 

mnożnika jest większa (strome 

mnożnika jest większa (strome 

LM)

LM)

Skuteczność polityki 

gospodarczej: skrajne 

przypadki

• Tzw. pułapka płynności: ludzie chcą 

utrzymywać każdą ilość gotówki po 
danej stopie procentowej

• Krzywa LM płaska, zmiana M/P nie 

przesuwa jej

• Pełna skuteczność polityki fiskalnej 

(brak efektu wypierania

• Brak skuteczności polityki pieniężnej

• Tzw. przypadek klasyczny: brak wrażliwości 

popytu na pieniądz na zmiany stopy procentowej

– h

     0, k ma wartość skończoną

– M/P = kY, czyli M = kPY
– Nominalny PKB (PY) zależy od ilości pieniądza 

w gospodarce i szybkości jego obiegu – zgodne 
z ilościową teorią pieniądza

• Krzywa LM jest pionowa
• Zachodzi pełny efekt wypierania
• Brak skuteczności polityki fiskalnej, pełna 

skuteczność polityki pieniężnej

Skuteczność polityki 

gospodarczej: skrajne 

przypadki

Skuteczność polityki fiskalnej i 

monetarnej w ISLM