Kurs psychografologii – I stopień

Część trzecia


Twoja trzecia lekcja: dzisiaj dowiesz się co kryje się za pojęciami „pismo”
oraz „cechy pisma” oraz poznasz między innymi wskazówki do odczytania
charakterów osób piszących wąskim pismem

Zapraszam!

Pojęcie pisma

„Pismo to system znaków, pozwalających na widzialne utrwalanie myśli w konkretnym

języku”

1

, wyraża myśli, służy komunikacji. Zaczątkami pisma były znaki własności, symbole,

które po wynalezieniu pisma nie zanikły, lecz utrzymały się w stanie szczątkowym. Właściwe

pismo rozwinęło się z piktografii (przedstawienia rysunkowe, obrazkowe), rysunki te mogły

być odczytywane przez ludzi posługujących się różnymi językami. Znaki symbolizujące

rzeczy mogły być również znakami-słowami, w Grecji nazywanymi hieroglifami. Pod koniec

IV tysiąclecia p.n.e. w Mezopotamii ukształtowało się pismo klinowe wykorzystujące

podobieństwo brzmieniowe (elementy fonetyczne języka). Zanim powstał alfabet

posługiwano się różnymi rodzajami pisma, między innymi: pismem ideograficzno-

fonetycznym (Chiny), demotycznym, sylabicznym. Alfabet wynaleziono około drugiej

połowy II tysiąclecia p.n.e. na obszarach Fenicji lub Palestyny. Pismo alfabetyczne składa się

z systemów znaków. Istnieje wiele odmian pisma alfabetycznego w zależności od tego, kto,

jakim alfabetem się posługuje. Na przykład: pismo gotyckie, którego kształt jest

uwarunkowany tendencjami kulturowymi i niektóre formy liter można porównać do gotyckiej

architektury, czy też pismo łacińskie przypominające kształt budowli romańskich

2

.

Historia grafologii wskazuje, że jej prekursorzy zajmowali się głównie badaniem pisma

powstałego w oparciu o alfabet łaciński, do tego też odnoszą się ich wnioski przyczyniające

się do rozwoju i stanowiące podstawę współczesnej grafologii.

Jak to się dzieje, że można badając pismo poznać np. stan emocjonalny, czy stan

zdrowia jego autora? Indywidualne właściwości danego organizmu, takie, jak stan zdrowia,

stan układu nerwowego, oddziałują w sposób istotny na pismo. Jest ono efektem „bardzo

złożonej aktywności zdeterminowanej współpracą szeregu mechanizmów: ruchowego,

1

http://wiem

.onet.pl/wiem/004589.html.

2

B. Ga wd a , Psychologiczna analiza pisma, Wydawnictwo UMCS, Lublin 1999, str. 34.

czuciowego, wzrokowego, jak również składnika wyższego rzędu związanego z czynnością

mowy, zdolnością rozumienia symboli językowych, pisania tych symboli i układania ich w

zdania”

3

. Pismo jako wytwór procesów psychofizjologicznych całego organizmu ludzkiego,

stanowi odzwierciedlenie funkcji intelektualnych i sprawności układu ruchowego. W procesie

powstawania pisma bierze udział decydent (tj. wyspecjalizowane partie kory mózgowej) oraz

realizator (tj. układ ruchowy: narząd ruchu, neuron ruchowy obwodowy, neuron ruchowy

ośrodkowy, układ pozapiramidowy, móżdżek). Każdy z tych układów stanowi wysoko

zorganizowany twór neurofizjologiczny, czuły na wszelkie uszkodzenia i reagujący na nie

zaburzeniami ruchowymi. Te z kolei przekładają się na obraz pisma

4

powodując zaburzenia

graficzne przejawiające się na przykład: w dużych odstępach międzywyrazowych.

Jedna z definicji mówi, że pismo jest poczynionym na papierze przez mięśnie znakiem

centrów psychicznych. Znajdują się one w rdzeniu mózgowym i w korze mózgowej, z której

inicjowane są wszystkie ruchy zgodnie z wolą człowieka, w tym te umożliwiające akt pisania.

Z czasem, w wyniku ćwiczeń ruchy stają się automatyczne i przechodzą do

systemu

motorycznego kierowanego przez rdzeń mózgowy. W owych centrach leżą dwa ośrodki, które

mają szczególne znaczenie dla procesu pisania – pallidum i striatum. Gdy są one wyłączone

lub uszkodzone zmienia się cała nasza motoryka. Odpowiednio do ich funkcjonowania

powstają cztery typy pisma: typ pallidarny, striarny, kortykalny i subkortykalny. Oto ich

przykłady.

Rys. 8. Pismo pallidarne

5

.

Typ pallidarny określa pismo robiące wrażenie nieskoordynowanego, niepohamowanego,

wyrażające przewagę popędów nad wolą i kontrolą.

3

W. Ch ł op i ck i , J. S. Ol br ych t , Wypowiedzi na piśmie jako objawy zaburzeń psychicznych, PZWL,

Warszawa 1959, str. 8.

4

M. Leg i eń , Test graficzny jako metoda oceny stanu psychofizycznego testatora, Archiwum medycyny

sądowej i kryminalistyki, tom XXXVIII, Warszawa 1988, str. 45.

5

A. Lü k e, Sztuka pisania, czyli ty i twój charakter, Wydawnictwo Luna, Wrocław 1993, str. 46.

Pismo wykazujące usztywnienie striarne

6

.

Typ striarny określa pismo, w którym impulsy zostają wstrzymane, zahamowane. Sprawia

ono wrażenie usztywnionego, niedostatecznie skoordynowanego.

Pismo wykazujące usztywnienie kortykalne

7

.

Typ kortykalny określa pismo regularne, sprawiające wrażenie formalnego. Można dostrzec

w nim pojedyncze ruchy wskazujące na koordynację impulsu i woli.

Pismo subkortykalne

8

6

A. Lü k e, Sztuka pisania, czyli ty i twój charakter, Wydawnictwo Luna, Wrocław 1993, str. 46.

7

Tamże, str. 47.

8

A. Lü k e, Sztuka pisania, czyli ty i twój charakter, Wydawnictwo Luna, Wrocław 1993, str. 47.

Typ subkortykalny pokazuje właściwe działanie rdzenia mózgowego. Pismo wskazuje na

ruchy rytmiczne, dobrze wyważone i skoordynowane, sugeruje, że piszący w ten sposób w

swej strukturze jest zbliżony do naturalnej harmonii

9

.

Osobowość wyraża się w charakterze pisma, ponieważ stanowi ono „graficzny rzut

uwarunkowań i informacji mózgowych modelowanych, od stawu ramienia do palców ręki

przez neurony napędowe przy pomocy pięciuset mięśni doprowadzających.(...) Każdy ruch

wyrażony w rysunkach, liniach i odstępach znaku graficznego, zgodny jest ze schematami

myślowymi umiejscowionymi w złożonym świecie neuronów”

10

. Kształt pisma może być

traktowany jak utrwalony na papierze ruch ciała lub gest. Organizm ludzki zbudowany jest w

sposób niepowtarzalny, jego funkcje psychofizyczne są właściwe tylko jemu, odnosząc się

więc do przytoczonych tu definicji pisma można wnioskować, że w takim razie każdy

rękopis, będący efektem czynności organizmu ludzkiego posiada również indywidualny

charakter. Cechy pisma każdego człowieka są więc niepowtarzalne i odzwierciedlają jego

osobowość.

Cecha pisma – co to takiego? W ogólnym ujęciu cechą jest właściwość danej rzeczy,

zjawiska lub osoby

11

. Pod pojęciem „cecha pisma” należy więc rozumieć właściwości pisma,

jego charakterystyczne elementy. Wyodrębniamy je z uwagi na: wielkość, szerokość znaków,

nachylenie, skrętność, tempo pisania, odstępy między wyrazami, odstępy między wierszami,

siłę i równomierność nacisku, sposób kreślenia znaków diaktrycznych, proporcje wysokości

elementów nadlinijnych, podlinijnych i wstęgi, harmonijność pisma, kierunek linii

podstawowej wiersza, stopień czytelności, budowę liter i rodzaj wiązań, elementy dodatkowe,

wyróżniające się.

W psychologii oczywista jest zasada wzajemnego oddziaływania: bodźców zewnętrznych na

nasze wnętrze, i odwrotnie, to co dzieje się w naszym wnętrzu, ujawnia się na zewnątrz w

sposobie bycia, gestach, dynamice i sposobach działania, wyglądzie (doskonałym przykładem

może tu być psychoterapia Gestalt, która opiera się między innymi na wychwytywaniu

anomalii w wyglądzie, docieraniu do zdarzeń i przeżyć, które pozostawiły ten ślad i

budowaniu nowej „opinii” o nich, co z kolei pozytywnie wpłynie na wygląd i zachowanie

pacjenta

12

). Podobnie każde przeżycie, uczucie, każda myśl, która przyczynia się do

kształtowania charakteru człowieka wyraża się we wszelkiej jego działalności, również w

9

T am ż e, str. 48.

10

J. P. Za ją cz k o wsk i , Grafologia. Charakter pisma mówi wszystko o człowieku, Wydawnictwo „Rój”,

Warszawa 1990, str. 5.

11

Encyklopedia popularna, PWN, Warszawa 1982, str. 114.

12

J. I . Kep n er , Ciało w procesie psychoterapii Gestalt, Wydawnictwo Pusty Obłok, Warszawa 1991.

piśmie. A jeżeli zostało to wyrażone i utrwalone w piśmie, istnieją sposoby, dzięki którym

można je odczytać. I jak już wiesz, badaniem związku pomiędzy cechami pisma, a

osobowością człowieka i analizowaniem motywów jego postępowania, zajmuje się

psychografologia.

Oto kolejne cechy pisma do interpretacji:

Szerokość pisma

Szerokość to cecha pisma, którą możemy ustalić przy pomocy pomiaru. Określamy ją,

przyjmując za wzorzec małą literę n, która zgodnie z normą powinna mieścić się w

kwadracie. Jeżeli mieści się w prostokącie leżącym, pismo uznajemy za szerokie, jeżeli

mieści się w prostokącie stojącym, pismo jest wąskie.

a.

b.

c.

a. Wzorcowa wielkość litery, b. Pismo wąskie, c. Pismo szerokie.

Szerokość lub wąskość pisma wyraża odpowiednio: rozluźnienie, lub skrępowanie. Piszący w

sposób rozluźniony podobną postawę przyjmuje w życiu. Analogicznie, brak swobody,

wyrażony w piśmie wąskim, towarzyszy wszystkim poczynaniom jego autora.

Pismo szerokie

Przykład pisma szerokiego.

Wskazówki interpretacyjne: dążenie do rozwoju, otwarcie na świat, spontaniczność,

nierozwaga, przedsiębiorczość, gorliwość, ekspansywność, ufność, brak uprzedzeń,

rozluźnienie, brak skrupułów, elokwencja, utrata własnego „ja”.

Pismo wąskie

Przykład pisma wąskiego.

Wskazówki interpretacyjne: poważny stosunek do życia, powściągliwość, lęk przed życiem,

sceptycyzm, mała wiara w siebie, wąskie horyzonty, mniejsze zdolności adaptacyjne,

wewnętrzny brak swobody, psychiczne zamknięcie, niewielka energia życiowa,

samoograniczenia, godny zaufania.

Przypomnij sobie z pierwszej części kursu – interpretujemy te elementy pisma, które

odbiegają od normy!

Gdy szerokość pisma mieści się w normie , to również zachowanie

autora rękopisu wskazuje, że np.: nie jest ani przesadnie powściągliwy, ani też przesadnie

swobodny.

Ćwiczenie dla Ciebie:

1. Dzisiaj ćwiczenie, które grafolodzy zalecają swoim uczniom. Potrzebne Ci będą: ołówek,

oraz rękopis innej osoby. Weź ołówek do ręki i staraj się wodzić nim po liniach, kształtach

liter, próbując naśladować akt pisania autora rękopisu. Obserwuj swoje reakcje.

Powodzenia!