Polityka transportowa

Unii Europejskiej

(tzw. Biała Księga)

”White paper”:

European transport policy

for 2010: time to decide

M.in. formułuje 12 wyzwań

(pakietów instrumentów)

realizujących, cele jakim mają służyć

Pakiety instrumentów polityki

Unii Europejskiej

1) Poprawa jakości transportu

drogowego

2) Rewitalizacja kolei
3) Kontrolowanie wzrostu przewozów

w transporcie lotniczym

4) Promowanie transportu morskiego

i wodnego śródlądowego

Pakiety instrumentów polityki

Unii Europejskiej

5. Realny rozwój transportu

intermodalnego

6. Tworzenie sieci transeuropejskich
7. Poprawa bezpieczeństwa ruchu

drogowego

8. Przyjęcie zasad efektywnych

opłat w transporcie

Pakiety instrumentów polityki

Unii Europejskiej

9. Uznawanie praw i określenie

obowiązków użytkowników

transportu

10. Rozwój transportu miejskiego

wysokiej jakości

11. Badania i technologie

ukierunkowanie na ekologiczny

i efektywny rozwój

transportu

12. Zarządzanie efektami globalizacji

Polityka Transportowa

Państwa

na lata 2006 – 2025

(

projekt uchwały Sejmu RP)

dokument przyjęty

przez Radę Ministrów

dnia 29 czerwca 2005 r.

Priorytety polityki

(wybrane)

 Radykalna poprawa stanu dróg

(rehabilitacja i wzmocnienie
nawierzchni)

 Rozwój sieci autostrad i dróg

ekspresowych na najbardziej
obciążonych kierunkach

 Poprawa bezpieczeństwa w

transporcie, radykalne obniżenie
liczby śmiertelnych ofiar

Priorytety polityki

 Poprawa jakości transportu w

miastach (konkurencyjność

publicznego wobec indywidualnego)

 Poprawa warunków ruchu pieszego

i rowerowego,

potrzeby osób niepełnosprawnych

 Rozwój systemów intermodalnych

(formy pomocy Państwa,

zachęty prawne i

podatkowe)

Priorytety polityki

 Rozwój rynku usług lotniczych

(zniesienie barier, szczególnie

dla małych przewoźników i

lotnisk regionalnych)

 Wzmocnienie roli portów morskich

i lotniczych, poprawa dostępu do

nich w skali regionów i kraju

 Poprawa warunków funkcjonowania

transportu wodnego śródlądowego

przez modernizacje;

wsparcie przedsiębiorców w odnowie

floty

Priorytety polityki



Działania, gdzie efekty będą odczuwane

przez dużą liczbę użytkowników,

lub istotne z punktu widzenia

gospodarki kraju i regionu

 usprawnienie transportu:

• w najważniejszych korytarzach

transportowych kraju

• w obszarach metropolitarnych

(węzły sieci krajowej,

samoistne systemy

transportowe,

kumulujące znaczące potoki ruchu)

Drogi - perspektywa 10 lat:

Spójny system

dróg szybkiego ruchu

(autostrad i dróg ekspresowych)

• główne korytarze transportowe

(w tym międzynarodowe)

• powiązania pomiędzy

największymi miastami w Polsce

Budowa

obwodnic

(obejść drogowych)

miejscowości

Wzmocnienie

nośności nawierzchni

na podstawowej sieci (do 115 kN na

oś)

POLITYKA TRANSPORTOWA

W OBSZARACH

ZURBANIZOWANYCH

Dokumenty jako uchwały rad miast:

Kraków - 1993 (pierwsza w
Polsce); aktualizacja - 2007

Istota polityki transportowej

zrównoważonego rozwoju

obszarów

zurbanizowanych

:

• przyjazna dla komunikacji zbiorowej
• przyjazna dla ruchu niezmotoryzowanego
• rozsądnie restrykcyjna dla samochodów

osobowych

 przyjazna dla mieszkańców

i środowiska

 funkcjonalna
 oszczędna

Rozwój miast – fazy

(rola motoryzacji):

• Urbanizacja – skupianie się w miastach
• Suburbanizacja – posiadanie samochodu, dom

pod miastem, dojazdy do pracy w mieście

• Dezurbanizacja – wyludnianie się miast,

zwłaszcza śródmieść (utrudniony dostęp
samochodem, brak alternatywy komunikacji
zbiorowej)

• Reurbanizacja – powrót do miasta (ze względu

na rosnące straty czasu na w dojazdy)

Dlaczego ogranicza się ruch

samochodowy:

• Nieefektywnie wykorzystuje deficytową

przestrzeń komunikacyjną

• Utrudnia funkcjonowanie innych środków

lokomocji

• Stwarza zagorzenia wypadkowe i

środowiskowe

• Degraduje przestrzeń publiczną

Samochód osobowy 10-krotnie większe

zajęcie powierzchni transportowej

niż komunikacja zbiorowa

20-krotnie krotnie większe – niż ruch pieszy

Pragmatyczny cel polityki
- przeciwstawianie się
niekorzystnym trendom w ruchu
miejskim
(głównie zatłoczenie motoryzacyjne
oraz degradacja
transportu zbiorowego)

Niesprawny transport:
 obniża atrakcyjność miasta i jakość życia
 degraduje wartościowe obszary,

w tym przestrzeń publiczną

 hamuje rozwój miasta

Kreowanie

zrównoważonego

systemu transportowego

w aspektach

:

• wewnętrznym: zapewnienie strukturze

gałęziowej systemu stanu równowagi
(motoryzacja indywidualna
nie degraduje komunikacji zbiorowej i
niezmotoryzowanej)

• zewnętrznym: utrzymanie harmonii

z otoczeniem (środowiskiem
naturalnym i cywilizacyjnym)

Instrumenty polityki w

miastach

w zakresie

:

• planowania rozwoju miasta
• transportu zbiorowego
• układu drogowego i organizacji ruchu
• organizacji i zarządzania
• polityki ekonomiczno-finansowej i fiskalnej
• ochrony środowiska
• informacji i komunikowania się

z mieszkańcami, oddziaływania na

zachowania transportowe

• standaryzacji technicznej

Transport zbiorowy –

instrumenty

Integracja przestrzenna, funkcjonalna

i taryfowa systemu

Odnowa taboru i torowisk
Wprowadzanie priorytetów w ruchu
Racjonalizacja układu linii i rozkładów

jazdy

Rozwój komunikacji tramwajowej
Przystosowanie kolei do obsługi miasta

i strefy podmiejskiej

Systemy sterowania dyspozytorskiego

Układ drogowy i organizacja

ruchu –

instrumenty

Zahamowanie degradacji nawierzchni

i obiektów

Poprawa wydajności infrastruktury

(drobne modernizacje)

Systemy sterowania ruchem
Selektywna rozbudowa sieci ulic

(nie każda rozbudowa jest

korzystna)

Strefowanie dostępności dla samochodu
Obszary ruchu uspokojonego
Budowa sieci dróg rowerowych

Parkowanie –

instrumenty

Normatywy o dopuszczalnej liczbie miejsc

postojowych dla obiektów

Równowaga między pojemnością układu

ulicznego i podażą miejsc

parkingowych

Opłaty parkingowe (racjonalizacja

wykorzystania miejsc postojowych)

Budowa parkingów w śródmieściu

z eliminacją parkowania na ulicach

Budowa parkingów przesiadkowych (P&R)

Polityka ekonomiczno-

finansowa i fiskalna

Budżety wieloletnie (stabilizacja

wydatków na transport - infrastruktura,
eksploatacja)

Rachunek efektywności ekonomicznej
Obciążenia fiskalne użytkownika

samochodu (powszechne płacenie za
korzystanie z infrastruktury)

Zmiana proporcji nakładów finansowych

na budowę/remonty oraz
drogi/transport zbiorowy

Ochrona środowiska –

instrumenty

Zwiększanie udziału komunikacji zbiorowej

oraz ruchu niezmotoryzowanego

Analizy oddziaływania na środowisko
Przenoszenie stanów zatłoczenia na

obszary o mniejszej wrażliwości

Promowanie pojazdów czystych

ekologicznie

Środki ochrony akustycznej oraz przeciw

drganiom

Informacja i komunikowania

się z

mieszkańcami -

instrumenty

Procedury udziału społeczności lokalnej

w konsultowaniu i opiniowaniu

Monitorowanie zmian zachowań

komunikacyjnych

Multimodalna platforma informacyjna

(zindywidualizowanie planowanie podróży)

Promowanie kultury mobilności
Konstruktywna rola mediów w wyjaśnianiu

celów, zasad, instrumentów i istoty polityki

Planowanie rozwoju miasta -

instrumenty

Przeciwdziałanie dekoncentracji osadnictwa
Rozwój osadnictwa z powiązaniu z koleją
Zbilansowanie oferty miejsc pracy z liczbą

zawodowo-czynnych mieszkańców

Decyzje lokalizacyjne a dostępność

komunikacyjna

Ochrona rezerw terenowych dla potrzeb

transportowych

Ogólne priorytety

inwestycyjne

Inwestowanie w transport zbiorowy

i w ruch niezmotoryzowany
wyprzedzające w stosunku do
dróg

Bardziej - miękkie środki technologie ITS

niż ciężka infrastruktura budowlana
(np. węzły wielopoziomowe)

Rozwój układu drogowo-ulicznego od zewnątrz

do wewnątrz (priorytet obwodnic)

Inwestycje wzmacniające integrację systemu

(dworce, węzły przesiadkowe, Park and Ride)

Poprawa skuteczności

realizacji przyjętej polityki

Procedury oceny zgodności z polityką

(budżety, plany miejscowe, projekty
inwestycyjne i organizacyjne)

Monitorowanie realizacji polityki
Okresowa ocena i aktualizacja polityki

ZAGROŻENIA DLA POLITYKI

ZRÓWNOWAŻONEGO

ROZWOJU

• rezygnacja z zarządzania popytem

(oddziaływanie na samoograniczenie się

w użytkowaniu samochodu)

• partykularyzm sektorowy
• złe przygotowanie i niewłaściwe

prowadzenie inwestycji

 negatywne opinie

społeczne i polityczne

• niespójność z polityką przestrzenną,

w tym lokalizacyjną

(np. dopuszczenie do

obudowy dróg wysokich klas)