Polityka transportowa

Unii Europejskiej

(tzw. Biała Księga)

”White paper”:

European transport policy

for 2010: time to decide

M.in. formułuje 12 wyzwań

(pakietów instrumentów)

realizujących, cele jakim mają służyć

Pakiety instrumentów polityki

Unii Europejskiej

• Poprawa jakości transportu

drogowego

• Rewitalizacja kolei
• Kontrolowanie wzrostu

przewozów w transporcie
lotniczym

• Promowanie transportu

morskiego i wodnego
śródlądowego

Pakiety instrumentów polityki

Unii Europejskiej

• Realny rozwój transportu

intermodalnego

• Tworzenie sieci transeuropejskich
• Poprawa bezpieczeństwa ruchu

drogowego

• Przyjęcie zasad efektywnych

opłat w transporcie

Pakiety instrumentów polityki

Unii Europejskiej

• Uznawanie praw i określenie

obowiązków użytkowników

transportu

• Rozwój transportu miejskiego

wysokiej jakości

• Badania i technologie

ukierunkowanie na ekologiczny

i efektywny rozwój

transportu

• Zarządzanie efektami globalizacji

Polityka Transportowa

Państwa

na lata 2006 – 2025

(

projekt uchwały Sejmu RP)

dokument przyjęty

przez Radę Ministrów

dnia 29 czerwca 2005 r.

Priorytety polityki

(wybrane)

 Radykalna poprawa stanu dróg

(rehabilitacja i wzmocnienie
nawierzchni)

 Rozwój sieci autostrad i dróg

ekspresowych na najbardziej
obciążonych kierunkach

 Poprawa bezpieczeństwa w

transporcie, radykalne obniżenie
liczby śmiertelnych ofiar

Priorytety polityki

 Poprawa jakości transportu w

miastach (konkurencyjność

publicznego wobec indywidualnego)

 Poprawa warunków ruchu pieszego

i rowerowego,

potrzeby osób niepełnosprawnych

 Rozwój systemów intermodalnych

(formy pomocy Państwa,

zachęty prawne i

podatkowe)

Priorytety polityki

 Rozwój rynku usług lotniczych

(zniesienie barier, szczególnie

dla małych przewoźników i

lotnisk regionalnych)

 Wzmocnienie roli portów morskich

i lotniczych, poprawa dostępu do

nich w skali regionów i kraju

 Poprawa warunków funkcjonowania

transportu wodnego śródlądowego

przez modernizacje;

wsparcie przedsiębiorców w odnowie

floty

Priorytety polityki



Działania, gdzie efekty będą odczuwane

przez dużą liczbę użytkowników,

lub istotne z punktu widzenia

gospodarki kraju i regionu

 usprawnienie transportu:

• w najważniejszych korytarzach

transportowych kraju

• w obszarach metropolitarnych

(węzły sieci krajowej,

samoistne systemy

transportowe,

kumulujące znaczące potoki ruchu)

Drogi - perspektywa 10 lat:

Spójny system

dróg szybkiego ruchu

(autostrad i dróg ekspresowych)

• główne korytarze transportowe

(w tym międzynarodowe)

• powiązania pomiędzy

największymi miastami w Polsce

Budowa

obwodnic

(obejść drogowych)

miejscowości

Wzmocnienie

nośności nawierzchni

na podstawowej sieci (do 115 kN na

oś)

POLITYKA TRANSPORTOWA

W OBSZARACH

ZURBANIZOWANYCH

Dokumenty jako uchwały rad miast:

Kraków - 1993 (pierwsza w
Polsce); aktualizacja - 2007

Istota polityki transportowej

zrównoważonego rozwoju

obszarów

zurbanizowanych

:

• przyjazna dla komunikacji zbiorowej
• przyjazna dla ruchu

niezmotoryzowanego

• rozsądnie restrykcyjna dla samochodów

osobowych

 przyjazna dla mieszkańców

i środowiska

 funkcjonalna
 oszczędna

Rozwój miast – fazy

(rola motoryzacji):

• Urbanizacja – skupianie się w miastach
• Suburbanizacja – posiadanie samochodu, dom

pod miastem, dojazdy do pracy w mieście

• Dezurbanizacja – wyludnianie się miast,

zwłaszcza śródmieść (utrudniony dostęp
samochodem, brak alternatywy komunikacji
zbiorowej)

• Reurbanizacja – powrót do miasta (ze względu

na rosnące straty czasu na w dojazdy)

Dlaczego ogranicza się ruch

samochodowy:

• Nieefektywnie wykorzystuje deficytową

przestrzeń komunikacyjną

• Utrudnia funkcjonowanie innych środków

lokomocji

• Stwarza zagorzenia wypadkowe i

środowiskowe

• Degraduje przestrzeń publiczną

Samochód osobowy 10-krotnie większe

zajęcie powierzchni transportowej

niż komunikacja zbiorowa

20-krotnie krotnie większe – niż ruch pieszy

Pragmatyczny cel polityki
- przeciwstawianie się
niekorzystnym trendom w ruchu
miejskim
(głównie zatłoczenie motoryzacyjne
oraz degradacja
transportu zbiorowego)

Niesprawny transport:
 obniża atrakcyjność miasta i jakość życia
 degraduje wartościowe obszary,

w tym przestrzeń publiczną

 hamuje rozwój miasta

Kreowanie

zrównoważonego

systemu transportowego

w aspektach

:

• wewnętrznym: zapewnienie strukturze

gałęziowej systemu stanu równowagi
(motoryzacja indywidualna
nie degraduje komunikacji zbiorowej i
niezmotoryzowanej)

• zewnętrznym: utrzymanie harmonii

z otoczeniem (środowiskiem
naturalnym i cywilizacyjnym)

Instrumenty polityki w

miastach

w zakresie

:

• planowania rozwoju miasta
• transportu zbiorowego
• układu drogowego i organizacji ruchu
• organizacji i zarządzania
• polityki ekonomiczno-finansowej i fiskalnej
• ochrony środowiska
• informacji i komunikowania się

z mieszkańcami, oddziaływania na

zachowania transportowe

• standaryzacji technicznej

Transport zbiorowy –

instrumenty

Integracja przestrzenna, funkcjonalna

i taryfowa systemu

Odnowa taboru i torowisk
Wprowadzanie priorytetów w ruchu
Racjonalizacja układu linii i rozkładów

jazdy

Rozwój komunikacji tramwajowej
Przystosowanie kolei do obsługi miasta

i strefy podmiejskiej

Systemy sterowania dyspozytorskiego

Układ drogowy i organizacja

ruchu –

instrumenty

Zahamowanie degradacji nawierzchni

i obiektów

Poprawa wydajności infrastruktury

(drobne modernizacje)

Systemy sterowania ruchem
Selektywna rozbudowa sieci ulic

(nie każda rozbudowa

jest korzystna)

Strefowanie dostępności dla

samochodu

Obszary ruchu uspokojonego
Budowa sieci dróg rowerowych

Parkowanie –

instrumenty

Normatywy o dopuszczalnej liczbie miejsc

postojowych dla obiektów

Równowaga między pojemnością układu

ulicznego i podażą miejsc

parkingowych

Opłaty parkingowe (racjonalizacja

wykorzystania miejsc postojowych)

Budowa parkingów w śródmieściu

z eliminacją parkowania na

ulicach

Budowa parkingów przesiadkowych (P&R)

Polityka ekonomiczno-

finansowa i fiskalna

Budżety wieloletnie (stabilizacja

wydatków na transport -
infrastruktura, eksploatacja)

Rachunek efektywności ekonomicznej
Obciążenia fiskalne użytkownika

samochodu (powszechne płacenie za
korzystanie z infrastruktury)

Zmiana proporcji nakładów finansowych

na budowę/remonty oraz
drogi/transport zbiorowy

Ochrona środowiska –

instrumenty

Zwiększanie udziału komunikacji zbiorowej

oraz ruchu niezmotoryzowanego

Analizy oddziaływania na środowisko
Przenoszenie stanów zatłoczenia na

obszary o mniejszej wrażliwości

Promowanie pojazdów czystych

ekologicznie

Środki ochrony akustycznej oraz przeciw

drganiom

Informacja i komunikowania

się z

mieszkańcami -

instrumenty

Procedury udziału społeczności lokalnej

w konsultowaniu i opiniowaniu

Monitorowanie zmian zachowań

komunikacyjnych

Multimodalna platforma informacyjna

(zindywidualizowanie planowanie podróży)

Promowanie kultury mobilności
Konstruktywna rola mediów w wyjaśnianiu

celów, zasad, instrumentów i istoty polityki

Planowanie rozwoju miasta -

instrumenty

Przeciwdziałanie dekoncentracji osadnictwa
Rozwój osadnictwa z powiązaniu z koleją
Zbilansowanie oferty miejsc pracy z liczbą

zawodowo-czynnych mieszkańców

Decyzje lokalizacyjne a dostępność

komunikacyjna

Ochrona rezerw terenowych dla potrzeb

transportowych

Ogólne priorytety

inwestycyjne

Inwestowanie w transport zbiorowy i w

ruch niezmotoryzowany wyprzedzające w
stosunku do dróg

Bardziej - miękkie środki technologie ITS

niż ciężka infrastruktura
budowlana (np. węzły wielopoziomowe)

Rozwój układu drogowo-ulicznego od

zewnątrz do wewnątrz (priorytet
obwodnic)

Inwestycje wzmacniające integrację

systemu (dworce, węzły przesiadkowe,
Park and Ride)

Poprawa skuteczności

realizacji przyjętej polityki

Procedury oceny zgodności z polityką

(budżety, plany miejscowe, projekty
inwestycyjne i organizacyjne)

Monitorowanie realizacji polityki
Okresowa ocena i aktualizacja polityki

ZAGROŻENIA DLA POLITYKI

ZRÓWNOWAŻONEGO

ROZWOJU

• rezygnacja z zarządzania popytem

(oddziaływanie na samoograniczenie się

w użytkowaniu samochodu)

• partykularyzm sektorowy
• złe przygotowanie i niewłaściwe

prowadzenie inwestycji  negatywne

opinie społeczne i polityczne

• niespójność z polityką przestrzenną,

w tym lokalizacyjną (np.

dopuszczenie do obudowy dróg

wysokich klas)