Istota działalności zawodowej pielęgniarki

background image

Istota działalności

Istota działalności

zawodowej pielęgniarki

zawodowej pielęgniarki

Iwona Kluczek

Iwona Kluczek

Warszawski Uniwersytet Medyczny

Warszawski Uniwersytet Medyczny

Zakład Podstaw Pielęgniarstwa

Zakład Podstaw Pielęgniarstwa

background image

Pielęgniarka

Pielęgniarka

tytuł zawodowy osoby, która ukończyła

tytuł zawodowy osoby, która ukończyła

obowiązujący w kraju program kształcenia

obowiązujący w kraju program kształcenia

pielęgniarek na poziomie podstawowym i

pielęgniarek na poziomie podstawowym i

uzyskała prawo wykonywania zawodu

uzyskała prawo wykonywania zawodu

pielęgniarki na terenie swojego kraju.

pielęgniarki na terenie swojego kraju.

Zawód pielęgniarki jest zawodem

Zawód pielęgniarki jest zawodem

samodzielnym z określonymi celami i

samodzielnym z określonymi celami i

zadaniami , za które odpowiedzialna jest

zadaniami , za które odpowiedzialna jest

tylko pielęgniarka. Treścią zawodu jest

tylko pielęgniarka. Treścią zawodu jest

udzielanie świadczeń zdrowotnych, których

udzielanie świadczeń zdrowotnych, których

zakres ograniczony jest posiadanymi przez

zakres ograniczony jest posiadanymi przez

pielęgniarkę kwalifikacjami i

pielęgniarkę kwalifikacjami i

kompetencjami.

kompetencjami.

background image

Świadczenie zdrowotne

Świadczenie zdrowotne

działanie służące wzmacnianiu , zachowaniu,

działanie służące wzmacnianiu , zachowaniu,

przywracaniu i poprawie zdrowia oraz

przywracaniu i poprawie zdrowia oraz

działania wynikające z procesu

działania wynikające z procesu

diagnozowania , leczenia i usprawniania.

diagnozowania , leczenia i usprawniania.

Świadczenie to wykonywanie czegoś na

Świadczenie to wykonywanie czegoś na

czyjąś rzecz, stąd

czyjąś rzecz, stąd

świadczeniem

świadczeniem

pielęgniarskim

pielęgniarskim

jest każda usługa

jest każda usługa

wykonywana przez pielęgniarkę na rzecz

wykonywana przez pielęgniarkę na rzecz

podopiecznego ( człowieka zdrowego,

podopiecznego ( człowieka zdrowego,

chorego, niepełnosprawnego) związana ze

chorego, niepełnosprawnego) związana ze

sprawowaną nad nim opieką zdrowotną.

sprawowaną nad nim opieką zdrowotną.

background image

Wykonywanie zawodu

Wykonywanie zawodu

pielęgniarki to udzielanie

pielęgniarki to udzielanie

świadczeń:

świadczeń:

pielęgnacyjnych

pielęgnacyjnych

zapobiegawczych

zapobiegawczych

diagnostycznych

diagnostycznych

leczniczych

leczniczych

rehabilitacyjnych

rehabilitacyjnych

z zakresu promocji zdrowia

z zakresu promocji zdrowia

background image

Świadczenia przez pielęgniarkę

Świadczenia przez pielęgniarkę

mogą być wykonywane poprzez:

mogą być wykonywane poprzez:

rozpoznawanie warunków i potrzeb

rozpoznawanie warunków i potrzeb

zdrowotnych podopiecznego

zdrowotnych podopiecznego

rozpoznawanie problemów

rozpoznawanie problemów

pielęgnacyjnych

pielęgnacyjnych

sprawowanie opieki pielęgnacyjnej

sprawowanie opieki pielęgnacyjnej

edukację zdrowotną

edukację zdrowotną

realizację zaleceń lekarskich

realizację zaleceń lekarskich

wynikających z procesu

wynikających z procesu

diagnozowania, leczenia i rehabilitacji

diagnozowania, leczenia i rehabilitacji

background image

Kwalifikacje zawodowe

Kwalifikacje zawodowe

Układ wiadomości, umiejętności i

Układ wiadomości, umiejętności i

postaw koniecznych do wykonywania

postaw koniecznych do wykonywania

zadań zawodowych.

zadań zawodowych.

Poziom kwalifikacji uwarunkowany jest

Poziom kwalifikacji uwarunkowany jest

poziomem wykształcenia ogólnego,

poziomem wykształcenia ogólnego,

wiedzą zawodową, umiejętnościami

wiedzą zawodową, umiejętnościami

zawodowymi, wprawą i sprawnością

zawodowymi, wprawą i sprawnością

oraz posiadaniem cech

oraz posiadaniem cech

psychofizycznych ważnych w

psychofizycznych ważnych w

zawodzie.

zawodzie.

background image

Kwalifikacje formalne -

Kwalifikacje formalne -

umiejętności

umiejętności

potwierdzone dyplomem ukończenia

potwierdzone dyplomem ukończenia

szkoły/ uczelni.

szkoły/ uczelni.

Kwalifikacje realne (rzeczywiste) –

Kwalifikacje realne (rzeczywiste) –

umiejętności przejawiające się w

umiejętności przejawiające się w

konkretnym działaniu.

konkretnym działaniu.

Poziom kwalifikacji zależy od

Poziom kwalifikacji zależy od

poziomu wykształcenia.

poziomu wykształcenia.

background image

Kwalifikacje pielęgniarki, które

Kwalifikacje pielęgniarki, które

otrzymuje absolwent po

otrzymuje absolwent po

ukończeniu szkoły pielęgniarskiej

ukończeniu szkoły pielęgniarskiej

:

:

umożliwiające wybór informacji służących

umożliwiające wybór informacji służących

ocenie, planowaniu, świadczeniu i

ocenie, planowaniu, świadczeniu i

ewaluacji opieki pielęgniarskiej

ewaluacji opieki pielęgniarskiej

skierowanej do jednostek, rodzin, grup

skierowanej do jednostek, rodzin, grup

lub zbiorowości

lub zbiorowości

trafne wykorzystywanie wyników badań

trafne wykorzystywanie wyników badań

naukowych w praktyce zawodowej

naukowych w praktyce zawodowej

stosowanie w działaniach zawodowych

stosowanie w działaniach zawodowych

procesu rozwiązywania problemów

procesu rozwiązywania problemów

background image

wnoszenie wkładu na rzecz rozwoju

wnoszenie wkładu na rzecz rozwoju

opieki i jej organizacji

opieki i jej organizacji

uczestniczenie w nauczaniu,

uczestniczenie w nauczaniu,

monitorowaniu i nadzorze innych

monitorowaniu i nadzorze innych

pracowników( m. in. pielęgniarek)

pracowników( m. in. pielęgniarek)

ponoszenie odpowiedzialności za

ponoszenie odpowiedzialności za

jakość świadczonej opieki

jakość świadczonej opieki

efektywny wkład w pracę zespołu

efektywny wkład w pracę zespołu

interdyscyplinarnego

interdyscyplinarnego

background image

współpracę z ludźmi i instytucjami

współpracę z ludźmi i instytucjami

pracującymi na rzecz zdrowia

pracującymi na rzecz zdrowia

zrozumienie zasad etyki w działaniach

zrozumienie zasad etyki w działaniach

zawodowych, a także jej roli i wpływu na

zawodowych, a także jej roli i wpływu na

praktykę zawodową pielęgniarek

praktykę zawodową pielęgniarek

reagowanie na zmiany w w systemie

reagowanie na zmiany w w systemie

ochrony zdrowia

ochrony zdrowia

stosowanie obowiązujących w opiece

stosowanie obowiązujących w opiece

zdrowotnej przepisów prawnych

zdrowotnej przepisów prawnych

ocenę politycznych i innych strategicznych

ocenę politycznych i innych strategicznych

problemów warunkujących praktykę

problemów warunkujących praktykę

pielęgniarską

pielęgniarską

background image

W odniesieniu do celów i zadań

W odniesieniu do celów i zadań

stawianych przed pielęgniarstwem,

stawianych przed pielęgniarstwem,

a także kwalifikacji uzyskiwanych

a także kwalifikacji uzyskiwanych

przez absolwentów szkół ,

przez absolwentów szkół ,

pielęgniarka powinna posiadać

pielęgniarka powinna posiadać

określone kompetencje( wiedzę,

określone kompetencje( wiedzę,

umiejętności, uprawnienia) , tzn . jest

umiejętności, uprawnienia) , tzn . jest

odpowiedzialna za:

odpowiedzialna za:

background image

profesjonalne pielęgnowanie

profesjonalne pielęgnowanie

(rozpoznawanie stanu podmiotu opieki,

(rozpoznawanie stanu podmiotu opieki,

planowanie pielęgnowania, realizowanie

planowanie pielęgnowania, realizowanie

opieki, ocenianie wyników pielęgnowania)

opieki, ocenianie wyników pielęgnowania)

zapewnienie jakości oferowanych i

zapewnienie jakości oferowanych i

świadczonych usług

świadczonych usług

organizowanie opieki pielęgniarskiej

organizowanie opieki pielęgniarskiej

podejmowanie decyzji dotyczących

podejmowanie decyzji dotyczących

pielęgnowania

pielęgnowania

współpracę i współdziałanie : z podmiotem

współpracę i współdziałanie : z podmiotem

opieki, w zespole pielęgniarek, z

opieki, w zespole pielęgniarek, z

interdyscyplinarnym zespołem opiekuńczym

interdyscyplinarnym zespołem opiekuńczym

background image

Rola zawodowa

Rola zawodowa

Względnie stały, wewnętrznie spójny

Względnie stały, wewnętrznie spójny

system zachowań, który stanowi reakcję

system zachowań, który stanowi reakcję

na zachowania innych osób,

na zachowania innych osób,

przebiegający według mniej lub bardziej

przebiegający według mniej lub bardziej

ustalonego wzoru. Rola i tworzące ją

ustalonego wzoru. Rola i tworzące ją

normy mogą być rozumiane jako

normy mogą być rozumiane jako

zewnętrzne nakazy i oczekiwania w

zewnętrzne nakazy i oczekiwania w

odniesieniu do zachowania osób

odniesieniu do zachowania osób

pełniących rolę, ale też rzeczywiste

pełniących rolę, ale też rzeczywiste

sposoby zachowania tych osób.

sposoby zachowania tych osób.

background image

Rola zawodowa pielęgniarki

Rola zawodowa pielęgniarki

Uwarunkowana jest pozycją, jaką

Uwarunkowana jest pozycją, jaką

zajmuje pielęgniarstwo wśród innych

zajmuje pielęgniarstwo wśród innych

profesji zajmujących się zdrowiem i

profesji zajmujących się zdrowiem i

opieką , a także pozycją, jaką

opieką , a także pozycją, jaką

zajmuje pielęgniarka w

zajmuje pielęgniarka w

wielozawodowym zespole

wielozawodowym zespole

opiekuńczym.

opiekuńczym.

background image

Rola zawodowa pielęgniarki

Rola zawodowa pielęgniarki

podlega zmianom ze względu

podlega zmianom ze względu

na:

na:

poszerzenie znaczenia pielęgniarstwo

poszerzenie znaczenia pielęgniarstwo

zwiększenie zadań pielęgniarek w

zwiększenie zadań pielęgniarek w

systemie opieki zdrowotnej

systemie opieki zdrowotnej

zróżnicowane poglądy w rozumienia

zróżnicowane poglądy w rozumienia

pojęcia profesjonalne pielęgnowanie

pojęcia profesjonalne pielęgnowanie

zmianę roli podmiotu opieki( pacjenta)

zmianę roli podmiotu opieki( pacjenta)

w profesjonalnym pielęgnowaniu

w profesjonalnym pielęgnowaniu

background image

Aktualne zmiany w roli

Aktualne zmiany w roli

pielęgniarki dotyczą:

pielęgniarki dotyczą:

poszerzenia zakresu zadań

poszerzenia zakresu zadań

zawodowych

zawodowych

uzyskania większej niezależności w

uzyskania większej niezależności w

wykonywaniu wielu zadań

wykonywaniu wielu zadań

zmiany relacji pomiędzy pielęgniarką

zmiany relacji pomiędzy pielęgniarką

a podmiotem opieki i osobami , z

a podmiotem opieki i osobami , z

którymi współpracuje pielęgniarka,

którymi współpracuje pielęgniarka,

świadcząca opiekę w zespołach

świadcząca opiekę w zespołach

interdyscyplinatnych

interdyscyplinatnych

background image

Zmiany zachodzące w roli

Zmiany zachodzące w roli

pielęgniarki

pielęgniarki

Rola pielęgniarki w

Rola pielęgniarki w

przeszłości

przeszłości

Rola pielęgniarki

Rola pielęgniarki

współcześnie

współcześnie

Pielęgnowanie człowieka chorego ( w

Pielęgnowanie człowieka chorego ( w

szpitalu)

szpitalu)

Pielęgnowanie w zdrowiu i w chorobie

Pielęgnowanie w zdrowiu i w chorobie

( podstawowa opieka zdrowotna,

( podstawowa opieka zdrowotna,

szpital)

szpital)

Pomoc w zaspokajaniu potrzeb biologiczno-

Pomoc w zaspokajaniu potrzeb biologiczno-

fizycznych człowieka

fizycznych człowieka

Pomoc w zaspokajaniu wielorakich potrzeb

Pomoc w zaspokajaniu wielorakich potrzeb

zdrowotnych człowieka

zdrowotnych człowieka

Wykonywanie różnych czynności „dla” i

Wykonywanie różnych czynności „dla” i

„za” pacjenta

„za” pacjenta

Współdziałanie „ z” pacjentem

Współdziałanie „ z” pacjentem

Wykonywanie zleceń lekarskich

Wykonywanie zleceń lekarskich

Samodzielne działanie w sprawach

Samodzielne działanie w sprawach

pielęgnowania

pielęgnowania

Praca zespołowa

Praca zespołowa

Wykonywanie zleceń lekarskich

Wykonywanie zleceń lekarskich

Odpowiedzialność w stosunku

Odpowiedzialność w stosunku

zleceniodawców – jako podstawowa

zleceniodawców – jako podstawowa

Odpowiedzialność w stosunku do pacjenta

Odpowiedzialność w stosunku do pacjenta

jako podstawowa

jako podstawowa

background image

Zmiany zachodzące w roli

Zmiany zachodzące w roli

pacjenta

pacjenta

Rola pacjenta w

Rola pacjenta w

przeszłości

przeszłości

Rola pacjenta

Rola pacjenta

współcześnie

współcześnie

Wiedza na temat spraw zdrowia, choroby, diagnozy, leczenia, prognozy

Wiedza na temat spraw zdrowia, choroby, diagnozy, leczenia, prognozy

Brak dostępności

Brak dostępności

Łatwa dostępność

Łatwa dostępność

Prawo człowieka do podejmowania autonomicznych decyzji w sprawach

Prawo człowieka do podejmowania autonomicznych decyzji w sprawach

zdrowia

zdrowia

Brak ustaleń i brak świadomości

Brak ustaleń i brak świadomości

Pełna świadomość i wyraźne ustalenia

Pełna świadomość i wyraźne ustalenia

Postępowanie lekarza w stosunku do pacjenta

Postępowanie lekarza w stosunku do pacjenta

Decydowanie za pacjenta i wydawanie

Decydowanie za pacjenta i wydawanie

poleceń

poleceń

Obowiązek wyjaśniania i informowania o

Obowiązek wyjaśniania i informowania o

sprawach zdrowia, diagnozowania, leczenia

sprawach zdrowia, diagnozowania, leczenia

Stosunek pacjenta do postępowania lekarza

Stosunek pacjenta do postępowania lekarza

Posłuszne wykonywanie poleceń

Posłuszne wykonywanie poleceń

bierność

bierność

Samodzielne podejmowanie decyzji

Samodzielne podejmowanie decyzji

Aktywność

Aktywność

Odpowiedzialność pacjenta za własne zdrowie

Odpowiedzialność pacjenta za własne zdrowie

Brak tego poczucia

Brak tego poczucia

Poczucie odpowiedzialności istnieje

Poczucie odpowiedzialności istnieje

background image

Pielęgnowanie profesjonalne:

Pielęgnowanie profesjonalne:

To samodzielna działalność

To samodzielna działalność

pielęgniarki oparta na racjonalnych

pielęgniarki oparta na racjonalnych

podstawach teoretycznych, ogólnych

podstawach teoretycznych, ogólnych

zasadach postępowania i zasadach

zasadach postępowania i zasadach

etycznych. Pielęgnowanie

etycznych. Pielęgnowanie

profesjonalne definiujemy również

profesjonalne definiujemy również

jako towarzyszenie i pomaganie

jako towarzyszenie i pomaganie

człowiekowi w zdrowiu, chorobie i

człowiekowi w zdrowiu, chorobie i

niepełnosprawności.

niepełnosprawności.

background image

Pomaganie należy rozumieć

Pomaganie należy rozumieć

jako:

jako:

podejmowanie przez pielęgniarkę różnych

podejmowanie przez pielęgniarkę różnych

działań na rzecz potrzebującego człowieka,

działań na rzecz potrzebującego człowieka,

ale przy respektowaniu jego prawa do

ale przy respektowaniu jego prawa do

decydowania w sprawach własnego zdrowia

decydowania w sprawach własnego zdrowia

tworzenie warunków sprzyjających

tworzenie warunków sprzyjających

podejmowaniu przez podopiecznego

podejmowaniu przez podopiecznego

odpowiedzialności za własne życie i

odpowiedzialności za własne życie i

zdrowie, a także zdrowie swoich

zdrowie, a także zdrowie swoich

najbliższych, społeczności i społeczeństwa ,

najbliższych, społeczności i społeczeństwa ,

w którym żyje i współtworzy

w którym żyje i współtworzy

background image

usamodzielnienie podopiecznego

usamodzielnienie podopiecznego

poprzez kształtowanie u niego

poprzez kształtowanie u niego

umiejętności niezbędnych w

umiejętności niezbędnych w

samoopiece i samopielęgnowaniu

samoopiece i samopielęgnowaniu

( w zakresie utrzymania jakości i

( w zakresie utrzymania jakości i

komfortu życia codziennego w

komfortu życia codziennego w

zdrowiu , chorobie i cierpieniu).

zdrowiu , chorobie i cierpieniu).

background image

Treścią roli zawodowej pielęgniarki są

Treścią roli zawodowej pielęgniarki są

różnorodne zadania i czynności

różnorodne zadania i czynności

( określane jako funkcje zawodowe),

( określane jako funkcje zawodowe),

przy wykonywaniu których obowiązują

przy wykonywaniu których obowiązują

normy zawodowe, określane jako

normy zawodowe, określane jako

ogólne zasady postępowania

ogólne zasady postępowania

zawodowego, oczekiwane wzory

zawodowego, oczekiwane wzory

zachowań i postaw określone przez

zachowań i postaw określone przez

Kodeks etyki zawodowej pielęgniarki

Kodeks etyki zawodowej pielęgniarki

background image

Funkcje zawodowe pielęgniarki

Funkcje zawodowe pielęgniarki

background image

Funkcja zawodowa

Funkcja zawodowa

- jest to zespół złożonych zadań

- jest to zespół złożonych zadań

zawodowych i szczegółowych

zawodowych i szczegółowych

czynności , które podejmowane są na

czynności , które podejmowane są na

rzecz jednoznacznie określonego

rzecz jednoznacznie określonego

wspólnego celu.

wspólnego celu.

Czynności zawodowe są elementem

Czynności zawodowe są elementem

zadania , ponieważ wykonywane są

zadania , ponieważ wykonywane są

po to, żeby zrealizować zadanie i

po to, żeby zrealizować zadanie i

osiągnąć określony cel.

osiągnąć określony cel.

background image

Funkcje zawodowe pielęgniarki formułowane są

Funkcje zawodowe pielęgniarki formułowane są

przede wszystkim w odniesieniu do celów i

przede wszystkim w odniesieniu do celów i

zadań stawianych przed pielęgniarstwem oraz

zadań stawianych przed pielęgniarstwem oraz

sformułowanej roli zawodowej pielęgniarki.

sformułowanej roli zawodowej pielęgniarki.

Funkcje pielęgniarki wywodzą się

Funkcje pielęgniarki wywodzą się

bezpośrednio z istoty i misji

bezpośrednio z istoty i misji

pielęgniarstwa w społeczeństwie

pielęgniarstwa w społeczeństwie

, w

, w

każdym kraju powinny znajdować

każdym kraju powinny znajdować

odzwierciedlenie w prawnej regulacji spraw

odzwierciedlenie w prawnej regulacji spraw

związanych z pielęgniarstewm.

związanych z pielęgniarstewm.

background image

Funkcje pielęgniarstwa wg WHO

Funkcje pielęgniarstwa wg WHO

1993 r

1993 r

1. Świadczenie opieki i zarządzanie

1. Świadczenie opieki i zarządzanie

opieką

opieką

2. Uczenie pacjentów oraz personelu

2. Uczenie pacjentów oraz personelu

zajmującego się opieką zdrowotną

zajmującego się opieką zdrowotną

3. Realizowanie roli członka zespołu

3. Realizowanie roli członka zespołu

opieki zdrowotnej

opieki zdrowotnej

4. Działania na rzecz rozwoju praktyki

4. Działania na rzecz rozwoju praktyki

pielęgniarskiej

pielęgniarskiej

background image

Świadczenie opieki zdrowotnej i

Świadczenie opieki zdrowotnej i

zarządzanie opieką

zarządzanie opieką

może mieć charakter promocyjny,

może mieć charakter promocyjny,

leczniczy, rehabilitacyjny, udzielania

leczniczy, rehabilitacyjny, udzielania

wsparcia. Za skuteczne pełnienie tej

wsparcia. Za skuteczne pełnienie tej

funkcji uważa się realizowanie zadań

funkcji uważa się realizowanie zadań

jako procesu pielęgnowania, który

jako procesu pielęgnowania, który

wymaga:

wymaga:

oceniania potrzeb podopiecznych

oceniania potrzeb podopiecznych

niezbędnych i dostępnych zasobów

niezbędnych i dostępnych zasobów

do zaspokojenia tych potrzeb

do zaspokojenia tych potrzeb

background image

określenia tych potrzeb, które powinny być

określenia tych potrzeb, które powinny być

zaspokojone przez pielęgniarki i tych, które

zaspokojone przez pielęgniarki i tych, które

wymagają pomocy innych fachowców

wymagają pomocy innych fachowców

hierarchizowania potrzeb i określenia

hierarchizowania potrzeb i określenia

priorytetów

priorytetów

planowania i dostarczenia opieki

planowania i dostarczenia opieki

stworzenia warunków udziału podopiecznego

stworzenia warunków udziału podopiecznego

we wszystkich zaplanowanych formach opieki

we wszystkich zaplanowanych formach opieki

dokumentowania wszystkich etapów procesu

dokumentowania wszystkich etapów procesu

pielęgnowania, wykorzystania tych informacji

pielęgnowania, wykorzystania tych informacji

w ocenie opieki, pielęgniarki świadczącej

w ocenie opieki, pielęgniarki świadczącej

opiekę i systemu opieki

opiekę i systemu opieki

background image

stosowania podczas wykonywania

stosowania podczas wykonywania

zadań zaakceptowanych i

zadań zaakceptowanych i

właściwych norm: kulturowych,

właściwych norm: kulturowych,

etycznych, zawodowych.

etycznych, zawodowych.

background image

Uczenie pacjentów oraz personelu

Uczenie pacjentów oraz personelu

zajmującego się opieką zdrowotną:

zajmującego się opieką zdrowotną:

Realizowanie tej funkcji wymaga :

Realizowanie tej funkcji wymaga :

oceniania indywidualnej wiedzy i

oceniania indywidualnej wiedzy i

umiejętności niezbędnych do

umiejętności niezbędnych do

zachowania zdrowia w dobrym stanie

zachowania zdrowia w dobrym stanie

albo do jego przywracania

albo do jego przywracania

przygotowania i dostarczania

przygotowania i dostarczania

niezbędnych informacji

niezbędnych informacji

organizowania i uczestniczenia w

organizowania i uczestniczenia w

kampaniach zdrowotnych

kampaniach zdrowotnych

background image

oceniania wyników programów

oceniania wyników programów

edukacyjnych

edukacyjnych

pomagania pielęgniarkom

pomagania pielęgniarkom

zajmującym się zdrowiem w

zajmującym się zdrowiem w

zdobywaniu potrzebnych w ich

zdobywaniu potrzebnych w ich

pracy wiedzy i umiejętności

pracy wiedzy i umiejętności

stosowania akceptowanych norm:

stosowania akceptowanych norm:

kulturowych, zawodowych, etycznych

kulturowych, zawodowych, etycznych

background image

Realizowanie roli członka

Realizowanie roli członka

zespołu terapeutycznego

zespołu terapeutycznego

Wymaga:

Wymaga:

współpracy z podmiotem opieki,

współpracy z podmiotem opieki,

innymi profesjonalistami, w grupie

innymi profesjonalistami, w grupie

pielęgniarek w zakresie planowania,

pielęgniarek w zakresie planowania,

organizowania i realizowania opieki

organizowania i realizowania opieki

zarządzania usługami świadczonymi

zarządzania usługami świadczonymi

przez pielęgniarki i dokonywania ich

przez pielęgniarki i dokonywania ich

oceny

oceny

background image

działania w roli lidera zespołu opieki

działania w roli lidera zespołu opieki

świadczącego usługi pielęgniarskie

świadczącego usługi pielęgniarskie

negocjowania z osobami korzystającymi z

negocjowania z osobami korzystającymi z

usług pielęgniarskich warunków realizacji

usług pielęgniarskich warunków realizacji

opieki

opieki

współpracy w interdyscyplinarnych zespołach

współpracy w interdyscyplinarnych zespołach

opiekuńczych w zakresie planowania,

opiekuńczych w zakresie planowania,

koordynacji, rozwoju i ewaluacji świadczonych

koordynacji, rozwoju i ewaluacji świadczonych

usług

usług

sporządzania raportów skierowanych do

sporządzania raportów skierowanych do

władz różnego szczebla, współpracy z mediami

władz różnego szczebla, współpracy z mediami

background image

Działania na rzecz rozwoju

Działania na rzecz rozwoju

praktyki pielęgniarskiej

praktyki pielęgniarskiej

Funkcja ta realizowana jest przez:

Funkcja ta realizowana jest przez:

wdrażanie innowacyjnych metod pracy

wdrażanie innowacyjnych metod pracy

określenie obszarów, które powinny być

określenie obszarów, które powinny być

przedmiotem badań w pielęgniarstwie

przedmiotem badań w pielęgniarstwie

stosowanie zaakceptowanych norm

stosowanie zaakceptowanych norm

zawodowych, kulturowych, etycznych w

zawodowych, kulturowych, etycznych w

prowadzeniu badań w obszarze

prowadzeniu badań w obszarze

pielęgniarstwa

pielęgniarstwa

background image

Cel zadań pielęgniarki na rzecz

Cel zadań pielęgniarki na rzecz

podopiecznego to:

podopiecznego to:

wzmacnianie i potęgowanie zdrowia

wzmacnianie i potęgowanie zdrowia

zapobieganie chorobom

zapobieganie chorobom

motywowanie podopiecznych do

motywowanie podopiecznych do

podejmowania świadomej odpowiedzialności

podejmowania świadomej odpowiedzialności

za własne zdrowie

za własne zdrowie

udzielanie pomocy w rozwiązywaniu

udzielanie pomocy w rozwiązywaniu

indywidualnych problemów podopiecznych

indywidualnych problemów podopiecznych

związanych ze stanem zdrowia

związanych ze stanem zdrowia

współudział w procesie diagnozowania ,

współudział w procesie diagnozowania ,

terapii i usprawniania podopiecznych

terapii i usprawniania podopiecznych

background image

Cel działań na rzecz podmiotu a

Cel działań na rzecz podmiotu a

funkcje zawodowe pielęgniarki

funkcje zawodowe pielęgniarki

Cel działań pielęgniarki

Cel działań pielęgniarki

Funkcja zawodowa

Funkcja zawodowa

pielęgniarki

pielęgniarki

Pomaganie podopiecznemu w

Pomaganie podopiecznemu w

rozwiązywaniu indywidualnych

rozwiązywaniu indywidualnych

problemów wynikających z życia z

problemów wynikających z życia z

chorobą lub niepełnosprawnością

chorobą lub niepełnosprawnością

Opiekuńcza

Opiekuńcza

Pomaganie podopiecznemu w

Pomaganie podopiecznemu w

rozwiązywaniu problemów

rozwiązywaniu problemów

wynikających z jego

wynikających z jego

indywidualnej reakcji na

indywidualnej reakcji na

stosowane metody

stosowane metody

diagnozowania , leczenia,

diagnozowania , leczenia,

rehabilitacji

rehabilitacji

Udzielanie wsparcia w cierpieniu

Udzielanie wsparcia w cierpieniu

i umieraniu

i umieraniu

background image

Motywowanie podopiecznego do

Motywowanie podopiecznego do

podejmowania świadomej

podejmowania świadomej

odpowiedzialności za swoje zdrowie i

odpowiedzialności za swoje zdrowie i

zdrowie najbliższych. Przygotowanie

zdrowie najbliższych. Przygotowanie

podopiecznego do samoopieki i

podopiecznego do samoopieki i

świadczenia opieki nieprofesjonalnej

świadczenia opieki nieprofesjonalnej

Wychowawcza

Wychowawcza

Wzmacnianie i potęgowanie

Wzmacnianie i potęgowanie

zdrowia

zdrowia

Promowania zdrowia

Promowania zdrowia

Zapobieganie chorobom,

Zapobieganie chorobom,

niesprawności, urazom,

niesprawności, urazom,

wypadkom

wypadkom

Profilaktyczna

Profilaktyczna

Stosowanie zabiegów

Stosowanie zabiegów

ustalonych w planie terapii

ustalonych w planie terapii

Terapeutyczna

Terapeutyczna

Usprawnianie fizyczne,

Usprawnianie fizyczne,

psychiczne, społeczne

psychiczne, społeczne

Rehabilitacyjna

Rehabilitacyjna

background image

Funkcja opiekuńcza

Funkcja opiekuńcza

cel :

cel :

pomaganie, towarzyszenie, asystowanie,

pomaganie, towarzyszenie, asystowanie,

wspieranie podopiecznego przy

wspieranie podopiecznego przy

rozwiązywaniu jego problemów ze zdrowiem

rozwiązywaniu jego problemów ze zdrowiem

rozpoznawanie stanu zapotrzebowania

rozpoznawanie stanu zapotrzebowania

podopiecznego na opiekę

podopiecznego na opiekę

pomaganie w rozwiązywaniu problemów

pomaganie w rozwiązywaniu problemów

natury biologicznej, psychicznej i społecznej

natury biologicznej, psychicznej i społecznej

mogących powstać w wyniku indywidualnej

mogących powstać w wyniku indywidualnej

reakcji podopiecznego na zastosowane

reakcji podopiecznego na zastosowane

metody diagnozowania, leczenia,

metody diagnozowania, leczenia,

rehabilitacji

rehabilitacji

background image

pomaganie podopiecznemu w

pomaganie podopiecznemu w

radzeniu sobie z reakcją na aktualne

radzeniu sobie z reakcją na aktualne

lub potencjalne problemy zdrowotne,

lub potencjalne problemy zdrowotne,

w przystosowaniu się do życia z

w przystosowaniu się do życia z

chorobą, z upośledzeniem fizycznym

chorobą, z upośledzeniem fizycznym

i/lub psychicznym

i/lub psychicznym

background image

zadania:

zadania:

stwarzanie optymalnych warunków do

stwarzanie optymalnych warunków do

podtrzymywania biologicznych

podtrzymywania biologicznych

funkcji życiowych organizmu

funkcji życiowych organizmu

pomoc w wykonywaniu( lub

pomoc w wykonywaniu( lub

wykonywanie za podopiecznego) tych

wykonywanie za podopiecznego) tych

czynności , które gwarantują komfort

czynności , które gwarantują komfort

w życiu codziennym w zakresie sfery

w życiu codziennym w zakresie sfery

biologicznej , psychicznej i społecznej

biologicznej , psychicznej i społecznej

background image

pomoc w rozwiązywaniu problemów wynikających

pomoc w rozwiązywaniu problemów wynikających

z indywidualnej reakcji podopiecznego na udział w

z indywidualnej reakcji podopiecznego na udział w

procesie leczenia, diagnozowania, rehabilitacji

procesie leczenia, diagnozowania, rehabilitacji

ułatwienie człowiekowi wejścia w rolę pacjenta

ułatwienie człowiekowi wejścia w rolę pacjenta

różnych instytucji opiekuńczych i ochrony zdrowia

różnych instytucji opiekuńczych i ochrony zdrowia

ułatwienie podopiecznemu nawiązania kontaktu z

ułatwienie podopiecznemu nawiązania kontaktu z

grupą wsparcia osób z podobnymi problemami

grupą wsparcia osób z podobnymi problemami

zdrowotnymi lub opiekuńczymi

zdrowotnymi lub opiekuńczymi

organizowanie opieki i uczestniczenie w opiece

organizowanie opieki i uczestniczenie w opiece

terminalnej, tworzenie podopiecznym warunków

terminalnej, tworzenie podopiecznym warunków

do godnego umierania i spokojnej śmierci

do godnego umierania i spokojnej śmierci

background image

Funkcja wychowawcza

Funkcja wychowawcza

cel:

cel:

zamierzony wpływ na osobowość podopiecznego

zamierzony wpływ na osobowość podopiecznego

poprzez kształtowanie prawidłowych ,

poprzez kształtowanie prawidłowych ,

pożądanych zachowań zdrowotnych, poczucia

pożądanych zachowań zdrowotnych, poczucia

odpowiedzialności za własne zdrowie, zdrowie

odpowiedzialności za własne zdrowie, zdrowie

najbliższych i środowiska

najbliższych i środowiska

przygotowanie do współpracy i współdziałania w

przygotowanie do współpracy i współdziałania w

procesie pielęgnowania oraz do świadczenia

procesie pielęgnowania oraz do świadczenia

opieki samemu sobie

opieki samemu sobie

przygotowanie rodziny i/lub osób bliskich

przygotowanie rodziny i/lub osób bliskich

pacjentowi do opieki w miejscu jego zamieszkania

pacjentowi do opieki w miejscu jego zamieszkania

background image

zadania:

zadania:

kształtowanie u podopiecznego poczucia

kształtowanie u podopiecznego poczucia

odpowiedzialności za własne zdrowie

odpowiedzialności za własne zdrowie

przygotowanie podopiecznego do

przygotowanie podopiecznego do

podejmowania działań prozdrowotnych w

podejmowania działań prozdrowotnych w

odniesieniu do siebie, osób najbliższych i

odniesieniu do siebie, osób najbliższych i

środowiska, tzn. uczenie w jaki sposób

środowiska, tzn. uczenie w jaki sposób

wpływać na przekonania, system wartości

wpływać na przekonania, system wartości

innych ludzi, jak stwarzać warunki do

innych ludzi, jak stwarzać warunki do

prowadzenia prozdrowotnego stylu życia

prowadzenia prozdrowotnego stylu życia

background image

przygotowanie pacjenta do współpracy

przygotowanie pacjenta do współpracy

z pielęgniarkami w procesie

z pielęgniarkami w procesie

pielęgnowania, w tym: uświadamianie i

pielęgnowania, w tym: uświadamianie i

wyjaśnianie celów opieki, wyjaśnianie

wyjaśnianie celów opieki, wyjaśnianie

zaleceń i uczenie zachowań

zaleceń i uczenie zachowań

przygotowanie pacjenta do samoopieki

przygotowanie pacjenta do samoopieki

przygotowanie osób z najbliższego

przygotowanie osób z najbliższego

otoczenia pacjenta do realizacji opieki

otoczenia pacjenta do realizacji opieki

w warunkach domowych

w warunkach domowych

background image

Funkcja promowania zdrowia

Funkcja promowania zdrowia

cel:

cel:

propagowanie w społeczeństwie i w

propagowanie w społeczeństwie i w

odniesieniu do indywidualnych osób

odniesieniu do indywidualnych osób

zachowań prozdrowotnych i stylu życia

zachowań prozdrowotnych i stylu życia

wspierającego zdrowie

wspierającego zdrowie

doradzanie ludziom, jak wzmacniać zdrowie

doradzanie ludziom, jak wzmacniać zdrowie

zapewnienie podopiecznym warunków do

zapewnienie podopiecznym warunków do

prowadzenia stylu życia sprzyjającego

prowadzenia stylu życia sprzyjającego

utrzymaniu i wzmacnianiu zdrowia

utrzymaniu i wzmacnianiu zdrowia

background image

zadania:

zadania:

tworzenie warunków pacjentom i

tworzenie warunków pacjentom i

pracownikom instytucji ochrony zdrowia do

pracownikom instytucji ochrony zdrowia do

praktycznego realizowania stylu życia

praktycznego realizowania stylu życia

służącego wzmacnianiu i potęgowaniu zdrowia

służącego wzmacnianiu i potęgowaniu zdrowia

przygotowanie podopiecznego do

przygotowanie podopiecznego do

zwiększenia kontroli nad stanem własnego

zwiększenia kontroli nad stanem własnego

zdrowia poprzez : uświadomienie wpływu

zdrowia poprzez : uświadomienie wpływu

sytuacji zawodowej, rodzinnej na stan zdrowia,

sytuacji zawodowej, rodzinnej na stan zdrowia,

uczenie kontrolowania stanu zdrowia,

uczenie kontrolowania stanu zdrowia,

zachęcanie do badań profilaktycznych

zachęcanie do badań profilaktycznych

background image

pomaganie w kształtowaniu zachowań

pomaganie w kształtowaniu zachowań

sprzyjających zdrowiu poprzez uczenie:

sprzyjających zdrowiu poprzez uczenie:

racjonalnego odżywiania, zasad higieny

racjonalnego odżywiania, zasad higieny

osobistej i otoczenia, form aktywnego

osobistej i otoczenia, form aktywnego

wypoczynku, prawidłowych zachowań

wypoczynku, prawidłowych zachowań

służących ochronie i higienie środowiska,

służących ochronie i higienie środowiska,

dbanie o higienę zdrowia psychicznego

dbanie o higienę zdrowia psychicznego

współdziałanie z instytucjami , grupami

współdziałanie z instytucjami , grupami

wsparcia i indywidualnymi osobami

wsparcia i indywidualnymi osobami

pracującymi na rzecz wzmacniania zdrowia

pracującymi na rzecz wzmacniania zdrowia

społeczeństwa

społeczeństwa

background image

przygotowanie autorskiego

przygotowanie autorskiego

programu promocji zdrowia

programu promocji zdrowia

adresowanego do indywidualnego

adresowanego do indywidualnego

podopiecznego , rodziny i grupy

podopiecznego , rodziny i grupy

współudział w ogólnopolskich i

współudział w ogólnopolskich i

lokalnych kampaniach zdrowotnych

lokalnych kampaniach zdrowotnych

background image

Funkcja profilaktyczna

Funkcja profilaktyczna

cel:

cel:

rozpoznawanie stanu zagrożenia

rozpoznawanie stanu zagrożenia

wypadkami, uszkodzeniami,

wypadkami, uszkodzeniami,

katastrofami indywidualnych osób,

katastrofami indywidualnych osób,

rodzin, innych grup społecznych

rodzin, innych grup społecznych

planowanie i realizowanie działań

planowanie i realizowanie działań

zapobiegających i/lub ograniczających

zapobiegających i/lub ograniczających

ryzyko występowania schorzeń oraz

ryzyko występowania schorzeń oraz

ocenianie efektów tych działań

ocenianie efektów tych działań

background image

zadania

zadania

rozpoznawanie zagrożenia zdrowia

rozpoznawanie zagrożenia zdrowia

podopiecznego: schorzeniami uznanymi za

podopiecznego: schorzeniami uznanymi za

problemy społeczne, wypadkami,

problemy społeczne, wypadkami,

uszkodzeniami, katastrofami, chorobami

uszkodzeniami, katastrofami, chorobami

zawodowymi, nieprawidłowym stylem

zawodowymi, nieprawidłowym stylem

życia

życia

planowanie i realizowanie działań

planowanie i realizowanie działań

profilaktycznych w oparciu o wcześniej

profilaktycznych w oparciu o wcześniej

ustaloną diagnozę stanu

ustaloną diagnozę stanu

background image

realizowanie działań wynikających z

realizowanie działań wynikających z

programu kampanii profilaktycznych

programu kampanii profilaktycznych

ukierunkowanych na wybrane grupy

ukierunkowanych na wybrane grupy

ryzyka

ryzyka

planowanie i realizowanie działań

planowanie i realizowanie działań

ograniczających ryzyko wystąpienia

ograniczających ryzyko wystąpienia

powikłań w wyniku stosowanych

powikłań w wyniku stosowanych

metod diagnozowania, terapii,

metod diagnozowania, terapii,

rehabilitacji , pielęgnowania

rehabilitacji , pielęgnowania

background image

Funkcja terapeutyczna

Funkcja terapeutyczna

zadania:

zadania:

wykonywanie badań służących ocenie stanu

wykonywanie badań służących ocenie stanu

pacjenta dla celów ustalenia diagnozy

pacjenta dla celów ustalenia diagnozy

wykonywanie zleceń ustalonych przez

wykonywanie zleceń ustalonych przez

lekarzy w planie terapii, dotyczący

lekarzy w planie terapii, dotyczący

szczególnie leczenia farmakologicznego,

szczególnie leczenia farmakologicznego,

dietetycznego, zapobiegawczego

dietetycznego, zapobiegawczego

udzielanie pomocy przedlekarskiej w sytuacji

udzielanie pomocy przedlekarskiej w sytuacji

zagrożenia zdrowia i życia podopiecznego

zagrożenia zdrowia i życia podopiecznego

background image

Funkcja terapeutyczna

Funkcja terapeutyczna

cel:

cel:

pomaganie pacjentowi w uzyskaniu

pomaganie pacjentowi w uzyskaniu

niezależności i umiejętności radzenia

niezależności i umiejętności radzenia

sobie w zmienionej sytuacji

sobie w zmienionej sytuacji

życiowej, która powstała z różnych

życiowej, która powstała z różnych

przyczyn

przyczyn

background image

zadania

zadania

udział pielęgniarki w rehabilitacji

udział pielęgniarki w rehabilitacji

leczniczej , usprawnianiu układów :

leczniczej , usprawnianiu układów :

oddechowego, pokarmowego,

oddechowego, pokarmowego,

moczowego, kostno – stawowego,

moczowego, kostno – stawowego,

skóry i tkanki podskórnej

skóry i tkanki podskórnej

prowadzenie rehabilitacji przyłóżkowej

prowadzenie rehabilitacji przyłóżkowej

udział w psychoterapii elementarnej

udział w psychoterapii elementarnej

background image

Funkcja kształcenia

Funkcja kształcenia

zadania :

zadania :

na rzecz środowiska zawodowego:

na rzecz środowiska zawodowego:

współudział w procesie adaptacji zawodowej

współudział w procesie adaptacji zawodowej

mniej doświadczonych pracowników

mniej doświadczonych pracowników

współpraca ze studentami w realizowaniu

współpraca ze studentami w realizowaniu

programu zajęć praktycznych w ramach

programu zajęć praktycznych w ramach

praktycznej nauki zawodu

praktycznej nauki zawodu

prowadzenie wybranych form zajęć w

prowadzenie wybranych form zajęć w

kształceniu i doskonaleniu

kształceniu i doskonaleniu

wewnątrzzakładowym

wewnątrzzakładowym

współudział w tworzeniu planów i

współudział w tworzeniu planów i

programów doskonalenia zawodowego

programów doskonalenia zawodowego

background image

dotyczące inwestowania w osobisty rozwój

dotyczące inwestowania w osobisty rozwój

zawodowy:

zawodowy:

określenie potrzeb w zakresie rozwoju

określenie potrzeb w zakresie rozwoju

intelektualnego, zainteresowań,

intelektualnego, zainteresowań,

uzupełnienia wiedzy i umiejętności,

uzupełnienia wiedzy i umiejętności,

określenie celów doskonalenia/ uczenia się

określenie celów doskonalenia/ uczenia się

wybór form i metod samokształcenia

wybór form i metod samokształcenia

aktywne uczestnictwo w wybranych

aktywne uczestnictwo w wybranych

formach i metodach uczenia się

formach i metodach uczenia się

ocena własnych osiągnięć , systematyczne

ocena własnych osiągnięć , systematyczne

projektowanie własnego rozwoju

projektowanie własnego rozwoju

background image

Funkcja naukowo- badawcza

Funkcja naukowo- badawcza

cel:

cel:

rozpoznawanie zapotrzebowania na

rozpoznawanie zapotrzebowania na

rodzaj, zakres i charakter badań

rodzaj, zakres i charakter badań

naukowych w pielęgniarstwie i dla

naukowych w pielęgniarstwie i dla

pielęgniarstwa

pielęgniarstwa

organizowanie i kierowanie

organizowanie i kierowanie

zespołem prowadzącym badania

zespołem prowadzącym badania

naukowe

naukowe

background image

uogólnianie uzyskanych wyników i

uogólnianie uzyskanych wyników i

ocenianie pod kątem możliwości

ocenianie pod kątem możliwości

lepszego poznania podmiotu opieki

lepszego poznania podmiotu opieki

wykorzystywanie badań naukowych

wykorzystywanie badań naukowych

dla podnoszenia jakości

dla podnoszenia jakości

pielęgnowania i rozwoju

pielęgnowania i rozwoju

pielęgniarstwa

pielęgniarstwa

background image

zadania:

zadania:

dokumentowanie swoich działań,

dokumentowanie swoich działań,

wykorzystywanie zgromadzonych informacji

wykorzystywanie zgromadzonych informacji

do oceny opieki i udostępnianie ich do

do oceny opieki i udostępnianie ich do

prowadzonych badań naukowych

prowadzonych badań naukowych

analizowanie, uogólnianie oraz

analizowanie, uogólnianie oraz

upowszechnianie własnych doświadczeń

upowszechnianie własnych doświadczeń

zawodowych

zawodowych

wykorzystywanie w praktyce wyników

wykorzystywanie w praktyce wyników

własnych badań i badań naukowych

własnych badań i badań naukowych

prowadzonych przez innych

prowadzonych przez innych

background image

Funkcja zarządzania

Funkcja zarządzania

zadania:

zadania:

rozpoznawanie stanu służb

rozpoznawanie stanu służb

pielęgniarskich

pielęgniarskich

planowanie i organizowanie

planowanie i organizowanie

zespołów pielęgniarskich dla potrzeb

zespołów pielęgniarskich dla potrzeb

różnych kategorii podopiecznych i

różnych kategorii podopiecznych i

warunków , w jakich organizowana

warunków , w jakich organizowana

jest opieka

jest opieka

background image

kierowanie pracą zespołów

kierowanie pracą zespołów

pielęgniarskich , ocenianie opieki i

pielęgniarskich , ocenianie opieki i

formułowanie wniosków na

formułowanie wniosków na

przyszłość

przyszłość

podejmowanie decyzji dotyczących

podejmowanie decyzji dotyczących

organizacji opieki przez pielęgniarki ,

organizacji opieki przez pielęgniarki ,

obsady na poszczególnych

obsady na poszczególnych

stanowiskach.

stanowiskach.

background image

Każda pielęgniarka , niezależnie od miejsca

Każda pielęgniarka , niezależnie od miejsca

pracy i zajmowanego stanowiska, powinna

pracy i zajmowanego stanowiska, powinna

być przygotowana do wykonywania zadań z

być przygotowana do wykonywania zadań z

zakresu wszystkich funkcji zawodowych, a

zakresu wszystkich funkcji zawodowych, a

zakres realizowania zadań uwarunkowany

zakres realizowania zadań uwarunkowany

jest przede wszystkim poziomem kwalifikacji.

jest przede wszystkim poziomem kwalifikacji.

Każda pielęgniarka powinna być świadoma , że

Każda pielęgniarka powinna być świadoma , że

ma być partnerem w zespole opiekuńczym

ma być partnerem w zespole opiekuńczym

świadczącym usługi zdrowotne. Jest

świadczącym usługi zdrowotne. Jest

niezależnym praktykiem, odpowiedzialnym

niezależnym praktykiem, odpowiedzialnym

za świadczoną opiekę.

za świadczoną opiekę.

background image

Dziękuję za uwagę

Dziękuję za uwagę


Document Outline


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Istota i modele opieki pielęgniarskiej w krajach Europy Zachodniej
Pośrednictwo w obrocie jako działalność zawodowa, Nieruchomości, Nieruchomości - pośrednik
adaptacja zawodowa, pielęgniarstwo, zarzadzanie w pielegniarstwie
wykł 4 działalności zawodowe
Obserwacja+Proces (Psychiatryk praktyka zawodowa), pielęgniarstwo proces pielęgnowania
POSREDNICWO JAKO DZIALALNOSC ZAWODOWA, Nieruchomości
Istota działań profilaktycznych cw5
zawód zaufania publicznego-pielęgniarka i położna, kodeks etyki zawodowej, Kodeks etyki zawodowej pi
Rola zawodowa pielęgniarki(1) 4
Rola zawodowa pielęgniarki
Istota działań sowieckiej Rosji – Kodeks Karny z 1926r a Katyń
Kształcenie podyplomowe i doskonalenie zawodowe pielęgniarek w Europie
Istota i modele opieki pielęgniarskiej w krajach Europy Zachodniej
Kodeks etyki zawodowej pielęgniarki i położnej RP
Odpowiedzilność zawodowa pielęgnirek, Pielęgniarstwo licencjat AWF, Filozofia i etyka zawodu pielęgn
BIK munir er kaber istota działania banków islamskich
GENEZA POWSTANIA NATO I ISTOTA DZIAŁANIA, NATO

więcej podobnych podstron