Narażenie na zatrucie
metalami ciężkimi w
Polsce

Anna Gumola
Alicja Olichwer-Mościchowska

Metale ciężkie są szkodliwe szczególnie dla

ludzi, w mniejszym stopniu dla roślin. Ich

toksyczne działanie na organizm człowieka

jest różnorodne.



Narządami wyjątkowo narażonymi na

zatrucie są:



mózg



nerki



wątroba



szpik kostny



Objawami zatrucia są najczęściej zaburzenia

układów:



krążenia



oddechowego



nerwowego



szczególnie niebezpieczne jest
rakotwórcze działanie metali
ciężkich.



Według WHO około 80% metali
ciężkich przenika do organizmu
człowieka drogą pokarmową, a 20%
drogą oddechową



każda ilość takich metali jak ołów,
kadm czy rtęć jest szkodliwa dla
zdrowia ze względu na kumulowanie
się ich w organizmie.

Źródła metali ciężkich



antropogeniczne:



przemysł, zwłaszcza metalurgiczny (huty, odlewnie,

galwanizernie itp.),



motoryzacja i transport,



spalanie węgla (elektrownie, kotłownie, paleniska

domowe),



stosowanie w ogrodnictwie i rolnictwie osadów

ściekowych, niektórych nawozów mineralnych i

preparatów ochrony roślin,



niewłaściwe składowanie odpadów.



naturalne:



erupcje wulkaniczne, pyły kosmiczne, pyły eoliczne oraz

klęski żywiołowe (pożary lasów).

zanieczyszczenia:



powietrza



szczególnie niebezpieczne, jego
skutkiem jest wtórne zanieczyszczenie
wód, gleb i upraw



największe zanieczyszczenie pyłami

występuje w województwach:

katowickim (ok. 27% emisji krajowej),
jeleniogórskim (8%), krakowskim (ok.
6%), bielskim (ok. 5%).



wody



zanieczyszczenia



przemysłowe



komunalne

jedynie 2,9% spełnia wymogi stawiane

wodom I klasy czystości, 20,3% należy do
wód II klasy, 33,8% - III klasy czystości,
43% stanowią wody pozaklasowe; wg
kryterium biologicznego brak wód I klasy,
3,7% należy do II, 11% do III klasy
czystości, 85,1% to wody pozaklasowe



gleby



imisja zanieczyszczeń z powietrza

atmosferycznego



najmniej zanieczyszczone gleby w

białostockim, lubelskim, olsztyńskim,

rzeszowskim i skierniewickim



najbardziej w katowickim, bielskim i

wałbrzyskim, a także w niektórych

rejonach opolskiego i krakowskiego



metale ciężkie zalegają w glebie

nawet setki lat, przez co sukcesywnie

się kumulują

Metale ciężkie a
żywność



Szczególnie narażone na zakażenie toksycznymi

metalami są warzywa takie, jak: marchew,

buraki, seler, sałata zielona, pietruszka



Szczególnie zanieczyszczone są uprawy z

własnych ogródków położonych przy

ruchliwych arteriach lub w aglomeracjach

(np. katowickiej)



Sporo metali ciężkich zbiera się w nasionach

zbóż, zwłaszcza uprawianych na terenach

narażonych na skażenia przemysłowe.

Jak się uchronić



nie kupować żywności ani
przedmiotów stykających się z nią
niewiadomego pochodzenia (źródłem
skażenia metalami ciężkimi może być
np. nieodpowiednio barwiony plastik,
garnek gliniany, czy metalowy)



Wszystkie produkty należy
dokładnie myć



owoce w miarę możliwości obierać
ze skórki, gdyż wiele
zanieczyszczeń zbiera się na
powierzchni warzyw i owoców



Jednym ze skutecznych
sposobów uchronienia
organizmu przed zatruciem
ołowiem, kadmem, i innymi
metalami ciężkimi może być
suplementacja magnezem