Narażenia na zatrucia

Narażenia na zatrucia

metalami ciężkimi w

metalami ciężkimi w

Polsce

Polsce

Magdalena
Derus

Anna Jurek

Grupa 2b



Metale ciężkie to pierwiastki o

Metale ciężkie to pierwiastki o

gęstości

gęstości

większej od 4,5 g/cm,

większej od 4,5 g/cm,

3

3

które w reakcjach

które w reakcjach

chemicznych wykazują tendencję do

chemicznych wykazują tendencję do

oddawania elektronów, tworząc proste kationy.

oddawania elektronów, tworząc proste kationy.



W stanie stałym i ciekłym charakteryzują się

W stanie stałym i ciekłym charakteryzują się

dobrą przewodnością cieplną i elektryczną,

dobrą przewodnością cieplną i elektryczną,

posiadają połysk i są nieprzeźroczyste. Mają

posiadają połysk i są nieprzeźroczyste. Mają

wysoką temperaturę topnieni

wysoką temperaturę topnieni

a

a

i wrzenia. Są

i wrzenia. Są

kowalne

kowalne

i ciągliwe, a ich pary są najczęściej

i ciągliwe, a ich pary są najczęściej

jednoatomowe. Wykazują właściwości

jednoatomowe. Wykazują właściwości

redukujące. Do metali ciężkich zaliczamy: Cu,

redukujące. Do metali ciężkich zaliczamy: Cu,

Co, Cr, Cd, Fe, Zn, Pb, Sn, Hg, Mn, Ni, Mo, V,W

Co, Cr, Cd, Fe, Zn, Pb, Sn, Hg, Mn, Ni, Mo, V,W

oraz niemetal Se.

oraz niemetal Se.

Metale ciężkie są szkodliwe szczególnie dla ludzi,

Metale ciężkie są szkodliwe szczególnie dla ludzi,

w mniejszym stopniu dla roślin. Ich toksyczne

w mniejszym stopniu dla roślin. Ich toksyczne

działanie na organizm człowieka jest

działanie na organizm człowieka jest

różnorodne.

różnorodne.



Narządami wyjątkowo narażonymi na zatrucie

Narządami wyjątkowo narażonymi na zatrucie

są:

są:



mózg

mózg



nerki

nerki



wątroba

wątroba



szpik kostny

szpik kostny



Objawami zatrucia są najczęściej zaburzenia

Objawami zatrucia są najczęściej zaburzenia

układów:

układów:



krążenia

krążenia



oddechowego

oddechowego



nerwowego

nerwowego



szczególnie niebezpieczne jest

szczególnie niebezpieczne jest

rakotwórcze działanie metali ciężkich.

rakotwórcze działanie metali ciężkich.



Według WHO około 80% metali

Według WHO około 80% metali

ciężkich przenika do organizmu

ciężkich przenika do organizmu

człowieka drogą pokarmową, a 20%

człowieka drogą pokarmową, a 20%

drogą oddechową

drogą oddechową



każda ilość takich metali jak ołów,

każda ilość takich metali jak ołów,

kadm czy rtęć jest szkodliwa dla

kadm czy rtęć jest szkodliwa dla

zdrowia ze względu na kumulowanie

zdrowia ze względu na kumulowanie

się ich w organizmie.

się ich w organizmie.

Źródła metali ciężkich

Źródła metali ciężkich



antropogeniczne:

antropogeniczne:



przemysł, zwłaszcza metalurgiczny (huty,

przemysł, zwłaszcza metalurgiczny (huty,

odlewnie, galwanizernie itp.),

odlewnie, galwanizernie itp.),



motoryzacja i transport,

motoryzacja i transport,



spalanie węgla (elektrownie, kotłownie,

spalanie węgla (elektrownie, kotłownie,

paleniska domowe),

paleniska domowe),



stosowanie w ogrodnictwie i rolnictwie osadów

stosowanie w ogrodnictwie i rolnictwie osadów

ściekowych, niektórych nawozów mineralnych

ściekowych, niektórych nawozów mineralnych

i preparatów ochrony roślin,

i preparatów ochrony roślin,



niewłaściwe składowanie odpadów.

niewłaściwe składowanie odpadów.



naturalne:

naturalne:



erupcje wulkaniczne, pyły kosmiczne, pyły

erupcje wulkaniczne, pyły kosmiczne, pyły

eoliczne oraz klęski żywiołowe (pożary lasów).

eoliczne oraz klęski żywiołowe (pożary lasów).

zanieczyszczenia:

zanieczyszczenia:



powietrza

powietrza



szczególnie niebezpieczne, jego

szczególnie niebezpieczne, jego

skutkiem jest wtórne

skutkiem jest wtórne

zanieczyszczenie wód, gleb

zanieczyszczenie wód, gleb

i upraw

i upraw



wody

wody



zanieczyszczenia

zanieczyszczenia

•

przemysłowe

przemysłowe

•

komunalne

komunalne



gleby

gleby



emisja zanieczyszczeń z powietrza

emisja zanieczyszczeń z powietrza

atmosferycznego

atmosferycznego



metale ciężkie zalegają w glebie nawet

metale ciężkie zalegają w glebie nawet

setki lat, przez co sukcesywnie się

setki lat, przez co sukcesywnie się

kumulują

kumulują



Tereny skażone metalami ciężkimi

Tereny skażone metalami ciężkimi

tworzą tzw. zieloną pustynię. Rośliny tu

tworzą tzw. zieloną pustynię. Rośliny tu

rosnące wykazują zmieniony skład

rosnące wykazują zmieniony skład

chemiczny, dużą zawartość

chemiczny, dużą zawartość

pierwiastków toksycznych. Są to tzw.

pierwiastków toksycznych. Są to tzw.

chemotypy

chemotypy

.

.

Metale ciężkie a żywność

Metale ciężkie a żywność



Szczególnie narażone na zakażenie

Szczególnie narażone na zakażenie

toksycznymi metalami są warzywa takie, jak:

toksycznymi metalami są warzywa takie, jak:

marchew, buraki, seler, sałata zielona,

marchew, buraki, seler, sałata zielona,

pietruszka

pietruszka



Szczególnie zanieczyszczone są uprawy z

Szczególnie zanieczyszczone są uprawy z

własnych ogródków położonych przy

własnych ogródków położonych przy

ruchliwych arteriach lub w aglomeracjach

ruchliwych arteriach lub w aglomeracjach



Sporo metali ciężkich zbiera się w nasionach

Sporo metali ciężkich zbiera się w nasionach

zbóż, zwłaszcza uprawianych na terenach

zbóż, zwłaszcza uprawianych na terenach

narażonych na skażenia przemysłowe.

narażonych na skażenia przemysłowe.

Dopuszczalne stężenia metali

Dopuszczalne stężenia metali

ciężkich

ciężkich

w ustroju

w ustroju



Rtęć - 0,025

Rtęć - 0,025

µ

µ

mol na 1 gram kreatyniny,

mol na 1 gram kreatyniny,

u osób narażonych 0,25

u osób narażonych 0,25

µ

µ

mol na 1 litr

mol na 1 litr

moczu

moczu



Mangan - poniżej 60mg/kg kału

Mangan - poniżej 60mg/kg kału



Kadm 0,045

Kadm 0,045

µ

µ

mol na 1 gram kreatyniny

mol na 1 gram kreatyniny

w moczu,we krwi 0,045

w moczu,we krwi 0,045

µ

µ

mol na 1 litr

mol na 1 litr



Ołów - 200

Ołów - 200

µ

µ

mol/l, do 500

mol/l, do 500

µ

µ

mol na litr u

mol na litr u

osób narażonych zawodowo

osób narażonych zawodowo

Najczęstsze patologie i objawy

Najczęstsze patologie i objawy

związane z występowaniem

związane z występowaniem

metali ciężkich

metali ciężkich



Niedokrwistość ołowicza, encefalopatia

Niedokrwistość ołowicza, encefalopatia

i polineuropatia ołowicza, kolka ołowicza,

i polineuropatia ołowicza, kolka ołowicza,

nefropatia ołowicza

nefropatia ołowicza



Nerwica rtęciowa, pobudzenie lub

Nerwica rtęciowa, pobudzenie lub

przygnębienie, drżenie rąk, zespół

przygnębienie, drżenie rąk, zespół

rzekomokomorowy, encefalopatia i

rzekomokomorowy, encefalopatia i

polineuropatia rtęciowa

polineuropatia rtęciowa



Zaburzenia neuronalne, bóle głowy, zaburzenia

Zaburzenia neuronalne, bóle głowy, zaburzenia

potencji, uszkodzenie nerek, nowotwory,

potencji, uszkodzenie nerek, nowotwory,

obrzęk płuc, zmiany skórne i wiele innych

obrzęk płuc, zmiany skórne i wiele innych



N

N

ajbardziej zagrożony

ajbardziej zagrożony

zanieczyszczeniami chemicznymi jest

zanieczyszczeniami chemicznymi jest

mózg człowieka. Różne toksyny

mózg człowieka. Różne toksyny

zaburzają kilka najistotniejszych

zaburzają kilka najistotniejszych

dla życia człowieka funkcji

dla życia człowieka funkcji

fizjologicznych, głównie nurt

fizjologicznych, głównie nurt

biotransformacji energii i nurt

biotransformacji energii i nurt

kodowania i przekazywania informacji

kodowania i przekazywania informacji

genetycznych.

genetycznych.



W związku z tym zanotowano nowe

W związku z tym zanotowano nowe

jednostki chorobowe:

jednostki chorobowe:

-

-

chorobę mina-mata

chorobę mina-mata

– czyli uszkodzenie

– czyli uszkodzenie

mózgu pod wpływem związków rtęci;

mózgu pod wpływem związków rtęci;

-

-

chorobę itai-itai

chorobę itai-itai

– bolesne złamania

– bolesne złamania

kończyn pod wpływem związków kadmu,

kończyn pod wpływem związków kadmu,

kumulującego się w kościach,

kumulującego się w kościach,

-

-

chorobę Jusho

chorobę Jusho

– schorzenie układu

– schorzenie układu

nerwowego po zatruciu

nerwowego po zatruciu

polichlorobifenylanem;

polichlorobifenylanem;

-

-

chorobę szkieletową

chorobę szkieletową

-

-

po zatruciu

po zatruciu

fluorem.

fluorem.

Groźne dla zdrowia człowieka są

Groźne dla zdrowia człowieka są

zatrucia

zatrucia

:

:

-

-

ołowiem

ołowiem

-

-

rtęcią

rtęcią

-

-

kadmem

kadmem

-

-

arsenem

arsenem

-

-

cynkiem

cynkiem

-

-

miedzią

miedzią

-

-

selenem

selenem

-

-

kobaltem

kobaltem

-

-

chromem

chromem

-

-

niklem

niklem



Najwięcej zatruć notuje się po

Najwięcej zatruć notuje się po

kumulacji

kumulacji

w tkankach ołowiu, kadmu, rtęci i

w tkankach ołowiu, kadmu, rtęci i

arsenu. Ponieważ do 80% metali

arsenu. Ponieważ do 80% metali

ciężkich dostaje się do organizmu z

ciężkich dostaje się do organizmu z

żywnością, bardzo ważną rolę w

żywnością, bardzo ważną rolę w

zapobieganiu zatruciom metalami

zapobieganiu zatruciom metalami

spełnia

spełnia

racjonalne żywienie.

racjonalne żywienie.

Sposoby walki z

Sposoby walki z

zatruciami metalami

zatruciami metalami

ciężkimi

ciężkimi



Leczenie zatruć - nie zawsze

Leczenie zatruć - nie zawsze

skuteczne

skuteczne



Szeroko zakrojona profilaktyka

Szeroko zakrojona profilaktyka

Profilaktyka

Profilaktyka



nie kupować żywności ani

nie kupować żywności ani

przedmiotów stykających się z nią

przedmiotów stykających się z nią

niewiadomego pochodzenia (źródłem

niewiadomego pochodzenia (źródłem

skażenia metalami ciężkimi może być

skażenia metalami ciężkimi może być

np. nieodpowiednio barwiony plastik,

np. nieodpowiednio barwiony plastik,

garnek gliniany, czy metalowy)

garnek gliniany, czy metalowy)



Wszystkie produkty należy

Wszystkie produkty należy

dokładnie myć

dokładnie myć



owoce w miarę możliwości obierać

owoce w miarę możliwości obierać

ze skórki, gdyż wiele zanieczyszczeń

ze skórki, gdyż wiele zanieczyszczeń

zbiera się na powierzchni warzyw i

zbiera się na powierzchni warzyw i

owoców

owoców



Jednym ze skutecznych sposobów

Jednym ze skutecznych sposobów

uchronienia organizmu przed

uchronienia organizmu przed

zatruciem ołowiem, kadmem, i

zatruciem ołowiem, kadmem, i

innymi metalami ciężkimi może

innymi metalami ciężkimi może

być suplementacja magnezem

być suplementacja magnezem



wapń i magnez, spożywane w normie,

wapń i magnez, spożywane w normie,

chronią organizm człowieka przed zgubnym

chronią organizm człowieka przed zgubnym

działaniem wysokich dawek ołowiu i fluoru.

działaniem wysokich dawek ołowiu i fluoru.

Przed szkodliwym działaniem ołowiu chroni

Przed szkodliwym działaniem ołowiu chroni

nas także dostatek żelaza

nas także dostatek żelaza

i miedzi w racji pokarmowej, poprawiając

i miedzi w racji pokarmowej, poprawiając

biosyntezę hemoglobiny.

biosyntezę hemoglobiny.

Szczególnie ważny jest stan odżywienia

Szczególnie ważny jest stan odżywienia

organizmu mikroelementami: CYNKIEM,

organizmu mikroelementami: CYNKIEM,

MIEDZIĄ I KOBALTEM w warunkach

MIEDZIĄ I KOBALTEM w warunkach

narażenia na kadm, który hamuje

narażenia na kadm, który hamuje

aktywność

aktywność

enzymów zależnych od tych

enzymów zależnych od tych

pierwiastków.

pierwiastków.

Co można zrobić by jeszcze bardziej

Co można zrobić by jeszcze bardziej

ograniczyć zanieczyszczenie

ograniczyć zanieczyszczenie

środowiska?

środowiska?



Jedną z metod jest wykorzystanie alternatywnych

Jedną z metod jest wykorzystanie alternatywnych

źródeł energii, np.

źródeł energii, np.

-

energii słonecznej

energii słonecznej

-

spadku wód

spadku wód

-

siły wiatru

siły wiatru

-

Eksperci szacują, że na ponad 30% powierzchni

Eksperci szacują, że na ponad 30% powierzchni

Polski występują korzystne warunki do budowy

Polski występują korzystne warunki do budowy

siłowni wiatrowych, a także że jest 6000 miejsc,

siłowni wiatrowych, a także że jest 6000 miejsc,

gdzie można zainstalować turbiny wodne.

gdzie można zainstalować turbiny wodne.

Najczęściej stosowane

Najczęściej stosowane

środki farmakologiczne

środki farmakologiczne



EDTA,BAL (ołów,rtęć)

EDTA,BAL (ołów,rtęć)



Lewodopa (mangan)

Lewodopa (mangan)



DMSA

DMSA

Dziękujemy za uwagę

Dziękujemy za uwagę