Narażenie na zatrucie

Narażenie na zatrucie

metalami ciężkimi w

metalami ciężkimi w

Polsce

Polsce

Maria Urbańska gr.4b

Maria Urbańska gr.4b

Barbara Tynior gr.4b

Barbara Tynior gr.4b

Anna Jasiewicz gr.4b

Anna Jasiewicz gr.4b



Metale ciężkie to te, których gęstość

Metale ciężkie to te, których gęstość

wynosi > 5 g/cm3.

wynosi > 5 g/cm3.



Należą do nich m.in.: Fe, Cu, Zn, Pb,

Należą do nich m.in.: Fe, Cu, Zn, Pb,

Hg, Cd, Cr, Se i inne.

Hg, Cd, Cr, Se i inne.

Źródła metali ciężkich

Źródła metali ciężkich



garbarstwo, farbiarstwo

garbarstwo, farbiarstwo



preparaty ochrony roślin

preparaty ochrony roślin



przemysł tworzyw sztucznych i wyrobów

przemysł tworzyw sztucznych i wyrobów

gumowych

gumowych



celulozowo-papierniczy, nawozów

celulozowo-papierniczy, nawozów

sztucznych, elektrochemiczny,

sztucznych, elektrochemiczny,

ceramiczny, szklarski, cementowy

ceramiczny, szklarski, cementowy



elektrociepłownie i koksownie

elektrociepłownie i koksownie



hutnictwo

hutnictwo



metalurgia

metalurgia

Zagrożenie metalami ciężkimi (MC)

Zagrożenie metalami ciężkimi (MC)

datuje się od początku

datuje się od początku

uprzemysłowienia, odkąd człowiek

uprzemysłowienia, odkąd człowiek

zaczął dla własnej wygody

zaczął dla własnej wygody

wykorzystywać do uzyskania energii

wykorzystywać do uzyskania energii

cieplnej i do napędu pojazdów

cieplnej i do napędu pojazdów

kopaliny, które spoczywały dotąd w

kopaliny, które spoczywały dotąd w

formacjach geologicznych.

formacjach geologicznych.

Do czego prowadzi spalanie

Do czego prowadzi spalanie

kopalin?

kopalin?



zanieczyszczenia środowiska

zanieczyszczenia środowiska

atmosferycznego

atmosferycznego



nieodwracalnego skażenia gleby.

nieodwracalnego skażenia gleby.

W glebie metale ciężkie - w

W glebie metale ciężkie - w

przeciwieństwie do substancji

przeciwieństwie do substancji

organicznych - nie ulegają

organicznych - nie ulegają

mikrobiologicznemu

mikrobiologicznemu

unieszkodliwianiu. Możliwe jest tylko

unieszkodliwianiu. Możliwe jest tylko

wiązanie niektórych toksycznych

wiązanie niektórych toksycznych

związków MC przez korzystny układ

związków MC przez korzystny układ

buforowy.

buforowy.

Twierdzenie Paracelsusa

Twierdzenie Paracelsusa

1525 r.:

1525 r.:



"Wszystko jest trucizną i nie jest

"Wszystko jest trucizną i nie jest

trucizną, tylko dawka decyduje o

trucizną, tylko dawka decyduje o

tym, że jakaś substancja nie jest

tym, że jakaś substancja nie jest

trucizną."

trucizną."

metale ciężkie spełniające istotną rolę w

metale ciężkie spełniające istotną rolę w

funkcjonowaniu ludzkiego organizmu

funkcjonowaniu ludzkiego organizmu



żelazo

żelazo



cynk

cynk



miedź

miedź



selen

selen

Metale ciężkie nie mające

Metale ciężkie nie mające

żadnych funkcji życiowych

żadnych funkcji życiowych



Ołów

Ołów



Kadm

Kadm



rtęć

rtęć

Szkodliwość pierwiastków

Szkodliwość pierwiastków

zanieczyszczających środowisko

zanieczyszczających środowisko

wynika w dużym stopniu z ich

wynika w dużym stopniu z ich

biochemicznych i biologicznych

biochemicznych i biologicznych

właściwości, od których zależą takie

właściwości, od których zależą takie

zjawiska jak:

zjawiska jak:



podatność na bioakumulację

podatność na bioakumulację



koncentracja w biolitach w wyniku

koncentracja w biolitach w wyniku

procesów geologicznych

procesów geologicznych



łatwa absorpcja z przewodu

łatwa absorpcja z przewodu

pokarmowego

pokarmowego



przenikanie przez łożysko do zarodka

przenikanie przez łożysko do zarodka



przenikanie przez barierę krew-mózg

przenikanie przez barierę krew-mózg



uszkadzanie budowy łańcuchów

uszkadzanie budowy łańcuchów

kwasów nukleinowych

kwasów nukleinowych



Pierwiastki podlegające akumulacji w

Pierwiastki podlegające akumulacji w

miąższowych narządach wykazują na ogół

miąższowych narządach wykazują na ogół

większy stopień toksyczności od pierwiastków

większy stopień toksyczności od pierwiastków

nagromadzonych w tkankach twardych oraz

nagromadzonych w tkankach twardych oraz

skórnych.

skórnych.

Definicja:

Definicja:

Zatrucie metalami ciężkimi to podwyższenie

Zatrucie metalami ciężkimi to podwyższenie

stężenia tych metali w organizmie ponad

stężenia tych metali w organizmie ponad

dopuszczalny poziom.

dopuszczalny poziom.

Dzielimy je na:

Dzielimy je na:



Przypadkowe

Przypadkowe



Przewlekłe

Przewlekłe



Poszczególnych narządów

Poszczególnych narządów



Ogólnoustrojowe

Ogólnoustrojowe

Najczęstsze drogi wnikania

Najczęstsze drogi wnikania

metali:

metali:



pokarmowa

pokarmowa



oddechowa

oddechowa



przezskórna

przezskórna

Jak metale ciężkie działają na

Jak metale ciężkie działają na

organizm?

organizm?



oddziałują na enzymy:

oddziałują na enzymy:

śladowe ilości- udział w reakcjach enzymatycznych

śladowe ilości- udział w reakcjach enzymatycznych

nadmiar- zaburzenie prawidłowych procesów przez

nadmiar- zaburzenie prawidłowych procesów przez

destabilizację i zakłócenie działania enzymów

destabilizację i zakłócenie działania enzymów

Metale oddziałują głównie jako inhibitory i destruktory na

Metale oddziałują głównie jako inhibitory i destruktory na

enzymy zawierające grupę tiolową, ponieważ tworzą z tymi

enzymy zawierające grupę tiolową, ponieważ tworzą z tymi

grupami trwałe związki zwane

grupami trwałe związki zwane

merkaptydami.

merkaptydami.



Wiążą się z grupami sulfhydrylowymi i resztami

Wiążą się z grupami sulfhydrylowymi i resztami

karboksylowymi aminokwasów

karboksylowymi aminokwasów

- szybkość i łatwość

- szybkość i łatwość

wiązania się stanowi główną cechę toksydynamiczną

wiązania się stanowi główną cechę toksydynamiczną

metali.

metali.



powodują zaburzenia równowagi elektrolitowej

powodują zaburzenia równowagi elektrolitowej



wpływają na procesy anaboliczne

wpływają na procesy anaboliczne

- biosyntezę

- biosyntezę

hemoglobiny, kwasów nukleinowych, białek, hormonów

hemoglobiny, kwasów nukleinowych, białek, hormonów



miejscowo uszkadzają

miejscowo uszkadzają

skórę, błony śluzowe, drogi

skórę, błony śluzowe, drogi

oddechowe, przewód pokarmowy

oddechowe, przewód pokarmowy

Działanie toksyczne metali na

Działanie toksyczne metali na

organizm zależy od tego czy:

organizm zależy od tego czy:



jest to czysty metal - podrażnienie dróg

jest to czysty metal - podrażnienie dróg

oddechowych i pokarmowej;

oddechowych i pokarmowej;

jedynym metalem, który wchłania się w

jedynym metalem, który wchłania się w

czystej postaci jest rtęć

czystej postaci jest rtęć



najbardziej trujące są wszelkie sole z

najbardziej trujące są wszelkie sole z

kwasów nieorganicznych,

kwasów nieorganicznych,

-łatwo rozpuszczalne w płynach

-łatwo rozpuszczalne w płynach

ustrojowych łatwo ulegają dysocjacji

ustrojowych łatwo ulegają dysocjacji

-nierozpuszczalne mają działanie tylko

-nierozpuszczalne mają działanie tylko

drażniące

drażniące

Działanie poszczególnych

Działanie poszczególnych

metali:

metali:



Zn, Co, Ni

Zn, Co, Ni

powodują uszkodzenie wątroby

powodują uszkodzenie wątroby



Ar, Sb, Bi, Fe, Mn

Ar, Sb, Bi, Fe, Mn

- działają na ściany

- działają na ściany

naczyń włosowatych

naczyń włosowatych



Pb, Cu, Cd, Zn, Hg, Tal

Pb, Cu, Cd, Zn, Hg, Tal

- działają na

- działają na

mięsień sercowy

mięsień sercowy



Cr, Co, Ar,

Cr, Co, Ar,

pierwiastki promieniotwórcze -

pierwiastki promieniotwórcze -

mają działanie kancerogenne

mają działanie kancerogenne



Ar, Cu, Zn, Fe

Ar, Cu, Zn, Fe

- duże zdolności alergenne

- duże zdolności alergenne

Pierwiastek

Pierwiastek

Akumulacja

Akumulacja

Działanie

Działanie

toksyczne

toksyczne

Kadm

Kadm

nerki, wątroba,

nerki, wątroba,

nadnercze,

nadnercze,

płuca

płuca



uszkodzenie

uszkodzenie

nerek

nerek



nadciśnienie

nadciśnienie



deformacja

deformacja

kości

kości



zmiany

zmiany

nowotworowe

nowotworowe



zaburzenia

zaburzenia

nowotworowe

nowotworowe



bezpłodność

bezpłodność

Arsen

Arsen

włosy, paznokcie,

włosy, paznokcie,

skóra, kości,

skóra, kości,

wątroba

wątroba



zmiany skórne

zmiany skórne



zmiany

zmiany

nowotworowe

nowotworowe



uszkodzenie

uszkodzenie

przewodu

przewodu

pokarmowego

pokarmowego

Ołów

Ołów

nerki, wątroba,

nerki, wątroba,

kości, zęby

kości, zęby



uszkodzenie

uszkodzenie

wątroby i nerek

wątroby i nerek



uszkodzenie

uszkodzenie

komórek mózgu

komórek mózgu



uszkodzenie kości

uszkodzenie kości



uszkodzenie

uszkodzenie

układu nerwowego i

układu nerwowego i

naczyniowego

naczyniowego

Rtęć

Rtęć

włosy,

włosy,

paznokcie,

paznokcie,

nerki, wątroba

nerki, wątroba



uszkodzenie

uszkodzenie

struktury DNA

struktury DNA



zaburzenia

zaburzenia

enzymatyczne

enzymatyczne



zaburzenia

zaburzenia

psychiczne

psychiczne



porażenie

porażenie

układu

układu

nerwowego

nerwowego

DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ

DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ