Choroby ślinianek i

przełyku bydła

Katedra i Klinika Chirurgii Zwierząt

Prof. dr hab. Piotr Silmanowicz

1

Choroby ślinianek i przełyku

bydła

1.

Rany języka

2.

Nowotwory i wady rozwojowe
języka

3. Rany ślinianek
4. Zatkanie przełyku
5. Rany przełyku, przebicie przełyku
6. Zwężenie lub rozszerzenie przełyku
7. Skurcz przełyku
8.

Porażenie przełyku

9.

Nowotwory

2

3

4

5

6

1.Rany języka

Przyczyny powstawania ran :
- Ciała obce
- Upadki
- Pogryzienia
- Zbyt gwałtowne wyciąganie języka przez lekarza
- Urazy tępe ( łańcuchy, instrumenty weterynaryjne)
- Lizawość, bawienie się językiem, allotriophagia

( zjadanie przedmiotów niejadalnych)

Objawy:
- Nagłe zwiększenie wypływu śliny, często z krwią
- Niepokój
- Trudności w pobieraniu pokarmu
:

7

Leczenie

:

- Dorosłe bydło 8 cm, młode – 4 cm, nie upośledza

funkcji

- Rany powierzchowne – płukanie środkami

dezynfekcyjnymi, podawanie miękkiej paszy

- Obrzęk języka – znieczulenie przewodowe nerwów

podjęzykowych

- Głębokie rany – opracowanie chirurgiczne

Glossoplegia – porażenie języka

8

Martwica grzbietu języka w wyniku

drażnienia ciała obcego

9

2.Nowotwory i wady rozwojowe

języka

Częstotliwość występowania N jamy ustnej:
- Język 35%
- Dziąsła 26%
- Podniebienie 17%
- Policzki 15%
- Wargi 7%

Leczenie:
- Guzy dobrze odgraniczone lub uszypułowane

10

Wady rozwojowe języka

:

- MACROGLOSSIA

:

trudności w pobieraniu pokarmu,

opóźnienie wzrostu

Leczenie: częściowe, klinowate wycięcie języka po ukończeniu

2 tygodni.

antybiotykoterapia, profilaktyka obrzeku.

11

3. Rany ślinianek

Przyczyny:
- Urazy okolicy głowy
- Ropnie
- Przypadki świeże – zszycie

Usunięcie gruczołu przyusznego – dążenie do

sklerotyzacji:

- Wstrzyknięcie 20-30 ml rr Lugola
- 1:3 nalewka jodowa lub 15% siarczan miedzi

12

Zapalenie ślinianki przyusznej i

żuchwowej

13

14

Zatkanie przełyku

( obstructio

oesophagi)

:

Występuje u wszystkich gatunków.
Przyczyny: miejsca predylekcyjne: cieśnie

przełyku( tuż za gardłem, wpust do klatki piersiowej,
rozwór przełykowy przepony), cieśń czynnościowa.

Objawy: wyciąganie szyi, nagłe przerwanie pobierania

pokarmu, kaszel, ślinienie się, niepokój, wzdęcia
Przełyk u bydła jest pokryty na całej długości
nabłonkiem wielowarstwowym płaskim.
Zadławienie w części końcowej – najmniej
charakterystyczne,
Usuwanie znacznej ilości śliny przy odruchu
przypominającym odruch wymiotny.

15

Rozpoznawanie:
- Oburęczne omacywanie przełyku
- Badanie od strony gardła
- Zgłębnikowanie sondą
- Ultrasonografia

Kolejność postępowania:
a) Punkcja wzdętego żwacza;
b)Badanie układu krążenia;
c) Podanie środków zwiotczających mięśniówkę –

ksylazyna, biovetalgina;

d)Zbadanie odcinka szyjnego , omacywanie,

sondowanie

16

Leczenie zadławienia u bydła:
- Podanie środków uspokajających i p-bólowych
- Przesunięcie ciała obcego do przodu ( masaż)
- Włożenie sondy pętelkowej
- Przesunięcie do czepca
- Rumenotomia
- Usuwanie operacyjne w części szyjnej

- Podłożenie taśm pod wypreparowany przełyk
- Unikać miażdżenia brzegów
- Możliwość leczenia przez ziarninowanie

17

Przerwanie przełyku:

Najczęściej u bydła
Przyczyny:
- nieumiejętne udzielanie pomocy
- Spożycie ostrych ciał obcych
- Przerwanie bł. mięśniowej bez przerwania bł. śl.

( uchyłek)

Objawy kliniczne: duszność, ślinotok, niemożność

pobierania pokarmów i płynów, wzdęcie, tęgi obrzęk
tkanek okolicy szyjnej, na sondzie ślady krwi, strzępy
tkanek, cząstki karmy, podwyższenie temperatury,
pogorszenia stanu ogólnego, proces ropowiczy i obrzęk
gazowy, posokowate zapalenie śródpiersia, gromadzenie
płynu ropnego i gazu w jamie opłucnowej, zmiany
opukowe w klatce piersiowej, przetoki w części szyjnej.

18

Rozpoznanie:
- Badanie palpacyjne
- Sondowanie – bolesne, trudności w przesuwaniu

sondy

Rokowanie: niepomyślne, wątpliwe w części

szyjnej

Leczenie: najczęściej nieskuteczne.

Uszkodzenia w części szyjnej – zaopatrzenia rany
na cięcie przełyku .
Przetoki goją się długo. Wypływ karmy i śliny.

19

6. Zwężenie lub rozszerzenie

przełyku

( stenosis oesophagi; dilatatio

oesophagi)

Stenoza z ucisku ( stenosis e compressione).
Stenoza obturacyjna ( s. e obturatione).
Przyczyny: urazy, ucisk, rany, ropnie, gruźlicze zapalenie

przełyku, nowotwory, białaczka, powiększenie odoskrzelowych
węzłów chłonnych.

Objawy:
- Połykanie z trudnością stałej paszy
- Objawy bolesności
- Niepokój
- Stękanie
- Nawracający ślinotok
- Zwracanie nagromadzonej paszy
- Periodyczne wzdęcia

20

- Wychudzenie
Rozpoznawanie: badanie kliniczne, metody

obrazowania.

Leczenie: zależy od przyczyny

21

Rozszerzenie przełyku

( megaoesophagus; dilatatio

oesophagi)

Pierścieniowate rozszerzenia światła – dilatatio
Jednostronne uwypuklenie – uchyłek diverticulum
Długotrwałe znaczne rozszerzenie –

megaoesophagus

Przyczyny:
- pierwotna: zaburzenia unerwienia,

czynnościowe zwężenie wpustu, porażenie
przełyku

- wtórne: powyżej miejsca zwężonego
Rzekomy uchyłek w przypadku oddzielenia się

warstwy mięśniowej przy niedoborach witaminy E
i selenu.

22

Objawy:
- Zarzucanie treści pokarmowej
- Zwracanie dopiero co przezutej karmy
- Wymioty rzekome
- Nawracające wzdęcia żwacza
- Wychudzenie
- W odcinku piersiowym zaburzenia ze strony serca i

płuc

- W odcinku szyjnym ograniczony twór o różnej

konsystencji
( może pojawić się po kolejnych karmieniach).

Rozpoznanie:
- badanie sondą per palpationem ( sonda gumowa)
- Badanie rtg ze środkiem kontrastowym

23

Rokowanie i leczenie:
- tylko w określonych przypadkach
- zmiana karmy
- czasem operacja uchyłka
- u cieląt dojście przez torakotomię:

- Otwarcie klatki piersiowej w 8 p.m.ż ( powstaje odma

jednostronna)

- Wydobycie przełyku z zachowaniem zasad aseptyki
- Zespolenie przełyku szwem lemberta
- Zbliżenie żeber
- Zamknięcie mięśni
- Usunięcie powietrza z jamy opłucnowej
- 8 dniowa dieta mleczna

- Skurcz, porażenie, nowotwory –

do

uzupełnienia

24

Dziękuję za

uwagę

25