CHOROBY

ŚLINIANEK

Katedra i Klinika

Otolaryngologii

We Wrocławiu

GRUCZOŁY ŚLINOWE DUŻE

Ślinianki przyuszne
Ślinianki podżuchwowe
Ślinianki podjęzykowe

GRUCZOŁY ŚLINOWE

MAŁE

Występują w błonie śluzowej

-jamy ustnej
-jamach nosa
-gardła
-zatokach przynosowych.

CHOROBY ŚLINIANEK

ZAPALENIA
NOWOTWORY

URAZY
WADY WRODZONE

ZAPALENIA

GRUCZOŁÓW

ŚLINOWYCH

WIRUSOWE
BAKTERYJNE
AUTOIMMUNOLOGICZNE

WIRUSOWE

ZAPALENIA

ŚLINIANEK

ZAPALENIE CYTOMEGALICZNE

- dzieci poniżej 2 r.ż.

( zakażenie

nabyte drogą przezłożyskową lub po
urodzeniu)

rozpoznanie: p /ciała powyżej 1:
64,

(patogenne wirusy hodowane mogą być z

śliny lub moczu)

WIRUSOWE ZAPALENIA

ŚLINIANEK

ŚWINKA

- nagminne zapalenie ślinianki

przyusznej
wywołana przez paramyxowirusy



75% występuje obustronnie ( policzki

chomika)



wirus może zaatakować inne narządy



trzustka



jądra



centralny układ nerwowy



ucho wewnętrzne

BAKTERYJNE ZAPALENIA

ŚLINIANEK

najczęściej wywołane przez
paciorkowce, gronkowce
mętny, ropny wyciek z ujścia ślinianki
objaw chełbotania
ograniczone wydzielanie śliny
szczękościsk
swoiste (gruźlicze, sarkoidoza)

BAKTERYJNE

ZAPALENIA ŚLINIANEK

       Występują najczęściej u osób z

upośledzoną odpornością

( np. po

zabiegach operacyjnych)

upośledzoną przemianą materii

( np. w przebiegu cukrzyca , zapalenia nerek)

AUTOIMMUNOLOGICZ

NE ZAPALENIA

ŚLINANEK

ZESPÓŁ SJÖGRENA

miejscowe obrzmienie ślinianki
zmiejszone wytwarzanie łez w teście
Schrimera
sialografia wykazująca poszerzenie
przewodów wyprowadzających ślinianek
dotyczy również innych gruczołów
wydzielania zewnętrznego

AUTOIMMUNOLOGICZ

NE ZAPALENIA

ŚLINANEK

ZESPÓŁ SJÖGRENA

Badanie chemiczne śliny



↓ Sodu



↓Chloru



↓Albuminy



↓Immunoglobulin A,G, M



↓Fosforanów 

AUTOIMMUNOLOGICZN

E ZAPALENIA ŚLINANEK

ZESPÓŁ SJÖGRENA

Podwyższony OB
Niedokrwistość niedobarwliwa
Możliwa obecność czynnika
reumatoidalnego
Immunofluoroscencyjne wykrycie p/ciał
typu ANCA lub ANA
Biopsja miąższu gruczołu lub błony
śluzowej wargi

KAMICA ŚLINIANEK

główny objaw- ból zaatakowanej
ślinianki
zwiększenie obrzęku ślinianek
podczas posiłków
85% lokalizacji - ślinianka
podżuchwowa
nie leczona ma charakter nawrotowy
leczenia chirurgiczne

POPROMIENNE ZAPALENIE

ŚLINIANEK

Bolesna suchość w jamie ustnej
Zaburzenia smaku
Zmiany zanikowe śluzówki jamy
ustnej i gardła

POLEKOWE ZABURZENIA

FUNKCJI ŚLINIANEK

SIALOPENIA = zmniejszone wydzielanie śliny

leki przeciwnadciśnieniowe
leki psychotropowe
leki przeciwparkinsonowskie
leki nasenne
leki przeciwhistaminowe
środki narkotyczne (LSD, kokaina)
inne (atropina)

POLEKOWE ZABURZENIA

FUNKCJI ŚLINIANEK

SIALORRHEA =

nadmierne

wydzielanie śliny

glikozydy nasercowe
kofeina
morfina

 

NADMIERNE WYDZIELANIE

ŚLINY

stany fizjologiczne np. ciąża
zapalenie jamy ustnej
ciała obce w gardle
choroby psychiczne

(schizofrenia, psychozy

maniakalno-depresyjne)

zespół Downa
choroba Parkinsona
zatrucie metalami ciężkimi
inne 

NOWOTWORY

GRUCZOŁÓW

ŚLINOWYCH

 1-2% /100000 przypadków
duża wartość wywiadu chorobowego
badanie fizykalne



asymetria twarzy



porażenia nerwów obwodowych



powiększenie węzłów chłonnych



zmiany chorobowe w zakresie innych

narządów

 

NOWOTWORY

GRUCZOŁÓW

ŚLINOWYCH

METODY DIAGNOSTYCZNE

  Sialografia
Rezonans Magnetyczny MRI
Biopsja aspiracyjna cienkoigłowa
  Biopsja otwarta

NOWOTWORY

GRUCZOŁÓW

ŚLINOWYCH

ŁAGODNE

ZŁOŚLIWE

NOWOTWORY GRUCZOŁÓW

ŚLINOWYCH

Gruczoł

łagodne złośliwe

Ślinianka przyuszna

90

10

Ślinianka

podżuchwowa

50

50

Ślinianka podjęzykowa

10

90

ŁAGODNE NOWOTWORY GRUCZOŁÓW

ŚLINOWYCH

Gruczolaki

wielopostaciowe –60%
jednopostaciowe- 5%
limfatyczne 30%
kwasochłonne
łojowe
jasnokomórkowe
podstawnokomórkowe

Tłuszczaki
Naczyniaki
Nerwiaki

ŁAGODNE NOWOTWORY GRUCZOŁÓW

ŚLINOWYCH

GRUCZOLAK WIELOPOSTACIOWY

rośnie powoli i bezboleśnie
najczęściej umiejscawia się w przyusznicy

(powierzchowny płat) – 75-96% przypadków.
u pacjentów leczonych poprzez wyłuszczenie

guza przyusznicy nowrotowość sięga nawet

50 – 60%. (każdy nawracający guz ma

większą tendencję do wznowy)
w grupie leczonych poprzez usunięcie guza

wraz z powierzchownym płatem ślinianki

liczba wznów sięga 5%.

ŁAGODNE NOWOTWORY GRUCZOŁÓW

ŚLINOWYCH

GUZ WARTHINA

Opisany w 1910 roku przez Albrechta i Arzta
Rzadko daje wznowy
Nie ulega przemianie złośliwej
Występuje częściej u mężczyzn M/K - 4:1
Rozwija się zazwyczaj w dolnym biegunie

powierzchownego płata ślinianki przyusznej
Wzrost guza jest powolny
Zwykle nie daje objawów klinicznych.
BAC w 80% przypadków pozwala na ustalenie

prawidłowego rozpoznania
spotyka się mnogie guzki.

LECZENIE NOWOTWORÓW

ŁAGODNYCH

LECZENIE OPERACYJNE :

Usunięcie powierzchownego płata
ślinianki wraz z guzem (ślinianka
przyuszna)
Usunięcie całego gruczołu – zmiana w
śliniance podżuchwowej lub duży guz
przyusznicy
Napromienianie – wyjątkowo - tylko
przypadki po wielokrotnych nawrotach.

ZŁOŚLIWE

NOWOTWORY

GRUCZOŁÓW

ŚLINOWYCH

Rak śluzowo-naskórkowy -30%
Rak gruczłowo-torbielowaty -20%
Rak gruczołowy-20%
Rak niezróżnicowany
Rak w gruczolaku wielopostaciowym
Rak płaskonabłonkowy

 

ZŁOŚLIWE NOWOTWORY

GRUCZOŁÓW ŚLINOWYCH

CECHY CHARAKTERYSTYCZNE :

Szybki, czasem gwałtowny wzrost
Brak torebki
Wczesne dolegliwości bólowe
Naciekający wzrost ze zniszczeniem

otaczających tkanek

(naciek może objąć skórę,

mięsnie, kość, nerw twarzowy

)

Przerzuty spotykamy w okolicznych

węzłach chłonnych oraz płucach, kościach i

wątrobie

 

ZŁOŚLIWE NOWOTWORY

GRUCZOŁÓW ŚLINOWYCH

RAK ŚLUZOWO-NASKÓRKOWY

Postać o niskim stopniu złośliwości zaliczana

była dawniej do nowotworów łagodnych i

nazywana guzem Stewarda
Postać o wysokim stopniu złośliwości cechuje się



szybkim wzrostem,



porażeniem nerwu twarzowego,



dolegliwościami bólowymi



skłonnością do powstawania powierzchownych

owrzodzeń

ZŁOŚLIWE NOWOTWORY

GRUCZOŁÓW ŚLINOWYCH

RAK GRUCZOŁOWO – TORBIELOWATY

Powszechnie zwany po nazwą
cylindroma
W drobnych gruczołach ślinowych
stanowi największą grupę złośliwych
nowotworów

 

ZŁOŚLIWE NOWOTWORY

GRUCZOŁÓW ŚLINOWYCH

RAK GRUCZOŁOWY

Często rozwija się w gruczolaku
wielopostaciowym
Rozwija się po 60 roku życia
Wcześnie pojawiają się bóle i porażenia n.
twarzowego
Nacieki szerzą się podśluzówkowo poza obszar
guza, niszcząc tkanki miękkie i kość.
Przerzuty odległe i wznowy są częste
Okoliczne węzły chłonne są często zajęte i twarde

ZŁOŚLIWE NOWOTWORY

GRUCZOŁÓW ŚLINOWYCH

Klasyfikacja TNM

T-tumor = Guz - wielkość
N- nodulus = węzeł chłonny
M –metastasis = przerzuty odległe

ZŁOŚLIWE NOWOTWORY

GRUCZOŁÓW ŚLINOWYCH

T1- guz nie przekracza 2cm w największym wymiarze, bez
cech naciekania poza tkankę gruczołową
T2 - guz powyżej 2cm, nie przekracza 4cm w największym
wymiarze, bez cech naciekania poza tkankę gruczołową
T3 – guz przekracza 4cm i/lub wykazuje cechy naciekania
poza tkankę gruczołową
T4a – guz nacieka skórę, kość żuchwy, przewód słuchowy
zewnętrzny i/lub nerw twarzowy (możliwe standardowe
leczenie chirurgiczne)
T4b – guz nacieka podstawę czaszki i/lub wyrostek
skrzydłowy i/lub okala tętnicę szyjną (guz przekracza
granice standardowej i racjonalnej resekcji)

ZŁOŚLIWE NOWOTWORY

GRUCZOŁÓW ŚLINOWYCH

Nx – brak możliwości oceny węzłów

chłonnych
N0 – brak przerzutów do regionalnych

węzłów chłonnych
N1 – przerzut w pojedynczym węźle

chłonnym po stronie guza nie przekraczający

3 cm w największym wymiarze.
N2 – przerzut lub przerzuty po jednej lub obu

stronach, żaden nie przekraczający 6 cm
N3 – przerzut do węzła chłonnego

przekraczający 6cm w największym

wymiarze

CHOROBY ŚLINIANEK

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ