1

1

Niewydolność Krążenia

Niewydolność Krążenia

Insufficientia circulatoria

Insufficientia circulatoria

Insufficientia circulatoria

Insufficientia circulatoria

[compensata,

[compensata,

decompensata,acuta, chronica,

decompensata,acuta, chronica,

ventriculi sinistri cordis, ventriculi

ventriculi sinistri cordis, ventriculi

dextri cordis]

dextri cordis]

2

2

Problemy zdrowotne

Problemy zdrowotne

chorych

chorych

•

Duszność

Duszność

wysiłkowa/spocz

wysiłkowa/spocz

ynkowa

ynkowa

•

Ograniczenie aktywności

Ograniczenie aktywności

fizycznej

fizycznej

•

Pozycja Fowlera

Pozycja Fowlera

•

Tlenoterapia [IV st.NYHA]

Tlenoterapia [IV st.NYHA]

•

Dostosowanie aktywności

Dostosowanie aktywności

fizycznej do aktualnej

fizycznej do aktualnej

tolerancji wysiłku [model

tolerancji wysiłku [model

opieki wg D.Orem]

opieki wg D.Orem]

•

Obserwacja parametrów

Obserwacja parametrów

życiowych, duszności,

życiowych, duszności,

kaszlu, sinicy, niepokoju

kaszlu, sinicy, niepokoju

•

Łagodzenie niepokoju ,

Łagodzenie niepokoju ,

bólu, niewygody

bólu, niewygody

3

3

Problemy zdrowotne chorych

Problemy zdrowotne chorych

c.d.

c.d.

•

Obrzęki

Obrzęki

pochodzenia

pochodzenia

sercowego

sercowego

•

Obserwacja miejsca, czasu

Obserwacja miejsca, czasu

pojawiania się, ustępowania,

pojawiania się, ustępowania,

narastania

narastania

•

Pomiar masy ciała –

Pomiar masy ciała –

codziennie o tej samej porze

codziennie o tej samej porze

•

Pomiar obwodu kończyn na

Pomiar obwodu kończyn na

tym samym poziomie

tym samym poziomie

•

Pomiar obwodu brzucha

Pomiar obwodu brzucha

•

Bilans płynów

Bilans płynów

•

Ograniczenie w diecie

Ograniczenie w diecie

płynów wg zleceń 1000-

płynów wg zleceń 1000-

1500 ml/24h

1500 ml/24h

•

Ograniczenie sodu 3-4 g/24h

Ograniczenie sodu 3-4 g/24h

•

Pomoc w poruszaniu się –

Pomoc w poruszaniu się –

obrzęk kostek

obrzęk kostek

4

4

Problemy zdrowotne chorych

Problemy zdrowotne chorych

c.d

c.d

.

.

•

Obrzęki

Obrzęki

pochodzenia

pochodzenia

sercowego

sercowego

•

Delikatna toaleta

Delikatna toaleta

skóry obrzękniętej,

skóry obrzękniętej,

•

Obserwacja

Obserwacja

uszkodzeń, otarć –

uszkodzeń, otarć –

aseptyczne

aseptyczne

postępowanie,

postępowanie,

•

Ułożenie kończyn

Ułożenie kończyn

powyżej poziomu

powyżej poziomu

serca

serca

•

Dieta bogatobiałkowa

Dieta bogatobiałkowa

5

5

Problemy zdrowotne chorych

Problemy zdrowotne chorych

c.d.

c.d.

•

Infekcja płuc

Infekcja płuc

wskutek zastoju

wskutek zastoju

krwi w krążeniu

krwi w krążeniu

płucnym

płucnym

•

Obserwacja – temp.,

Obserwacja – temp.,

oddechu ,CTK,

oddechu ,CTK,

zabarwienia skóry,

zabarwienia skóry,

zachowania, kaszlu,

zachowania, kaszlu,

plwociny,

plwociny,

•

Pomoc w zmianie

Pomoc w zmianie

pozycji co 2 godz.

pozycji co 2 godz.

•

Gimnastyka oddechowa,

Gimnastyka oddechowa,

•

Pozycja półwysoka,

Pozycja półwysoka,

wysoka z opuszczonymi

wysoka z opuszczonymi

nogami- fotelowa

nogami- fotelowa

6

6

Problemy zdrowotne chorych

Problemy zdrowotne chorych

c.d.

c.d.

•

omdlenia

omdlenia

•

Pomoc w czynnościach

Pomoc w czynnościach

pielęgnacyjnych,

pielęgnacyjnych,

•

Nauka stopniowego

Nauka stopniowego

pionizowania

pionizowania

•

Obserwacja chorego w

Obserwacja chorego w

trakcie pionizacji

trakcie pionizacji

•

Zabezpieczenie przed

Zabezpieczenie przed

upadkiem

upadkiem

•

Nauka chorego

Nauka chorego

rozpoznawania objawów

rozpoznawania objawów

hipotonii i sposobu

hipotonii i sposobu

zachowania się

zachowania się

7

7

Problemy zdrowotne chorych

Problemy zdrowotne chorych

c.d.

c.d.

•

Lęk, depresja,

Lęk, depresja,

apatia,

apatia,

zniechęcenie

zniechęcenie

•

Spokojne, sprawne bez

Spokojne, sprawne bez

pośpiechu wykonywanie

pośpiechu wykonywanie

czynności pielęgnacyjnych

czynności pielęgnacyjnych

•

Czas przeznaczony na

Czas przeznaczony na

odpoczynek nie powinien

odpoczynek nie powinien

być zakłócony przez

być zakłócony przez

zabiegi,

zabiegi,

•

Informowanie i wyjaśnianie

Informowanie i wyjaśnianie

wątpliwości

wątpliwości

•

Zapewnienie o możliwości

Zapewnienie o możliwości

uzyskania natychmiastowej

uzyskania natychmiastowej

pomocy

pomocy

•

Wyjaśnienie przyczyn

Wyjaśnienie przyczyn

objawów- mijają z chwilą

objawów- mijają z chwilą

kompensacji krążenia

kompensacji krążenia

8

8

Problemy zdrowotne chorych

Problemy zdrowotne chorych

c.d.

c.d.

•

Zaburzenia

Zaburzenia

jelitowe -

jelitowe -

zaparcia

zaparcia

•

Dieta z zawartością

Dieta z zawartością

błonnika

błonnika

•

Środki

Środki

farmakologiczne

farmakologiczne

•

Wzrastająca

Wzrastająca

aktywność może

aktywność może

pomóc zmniejszyć

pomóc zmniejszyć

dolegliwości.

dolegliwości.

9

9

Problemy zdrowotne chorych

Problemy zdrowotne chorych

c.d.

c.d.

•

Zaburzenia w

Zaburzenia w

odżywieniu –

odżywieniu –

kacheksja sercowa

kacheksja sercowa

•

Posiłki często w małych

Posiłki często w małych

ilościach, ulubione

ilościach, ulubione

potrawy, produkty

potrawy, produkty

poprawiające apetyt,

poprawiające apetyt,

estetyka posiłków,

estetyka posiłków,

•

Odżywki zawierające

Odżywki zawierające

niezbędne składniki

niezbędne składniki

•

Uzupełnianie niedoborów

Uzupełnianie niedoborów

droga dożylną

droga dożylną

•

Kompensacja objawów

Kompensacja objawów

niewydolności poprawia

niewydolności poprawia

apetyt i trawienie

apetyt i trawienie

10

10

Problemy zdrowotne chorych

Problemy zdrowotne chorych

c.d.

c.d.

•

Skutki

Skutki

długotrwałego

długotrwałego

unieruchomienia w

unieruchomienia w

łózku

łózku

•

Zakrzepy żylne-

Zakrzepy żylne-

ćwiczenia

ćwiczenia

bierne, czynne,

bierne, czynne,

izometryczne kk. dolnych, l.

izometryczne kk. dolnych, l.

p/zakrzepowe

p/zakrzepowe

•

Odleżyny-

Odleżyny-

zmiana pozycji,

zmiana pozycji,

pielęgnacja skóry,

pielęgnacja skóry,

rejestrowanie zmian –

rejestrowanie zmian –

stopnia uszkodzenia

stopnia uszkodzenia

•

Infekcje dróg moczowych

Infekcje dróg moczowych

–

–

kontrola opróżniania

kontrola opróżniania

pęcherza moczowego,

pęcherza moczowego,

badania moczu, obserwacja

badania moczu, obserwacja

objawów zapalenia

objawów zapalenia

11

11

Problemy zdrowotne chorych

Problemy zdrowotne chorych

c.d.

c.d.

•

Skutki

Skutki

długotrwałego

długotrwałego

unieruchomienia w

unieruchomienia w

łóżku

łóżku

•

Infekcje dróg

Infekcje dróg

oddechowych

oddechowych

•

Zmniejszenie siły i masy

Zmniejszenie siły i masy

mięśniowej

mięśniowej

– gimnastyka

– gimnastyka

•

Przykurcze w stawach –

Przykurcze w stawach –

uruchamianie

uruchamianie

•

Hipotonia ortostatyczna-

Hipotonia ortostatyczna-

nauka pionizacji

nauka pionizacji

•

Zaparcia-

Zaparcia-

dieta, leki

dieta, leki

•

Depresja, dezorientacja

Depresja, dezorientacja

-

-

bezpieczeństwo

bezpieczeństwo

psychiczne, pozycja

psychiczne, pozycja

wysoka, tlen,

wysoka, tlen,

organizacja

organizacja

czasu wolnego, rehabilitacja

czasu wolnego, rehabilitacja

zwiększająca aktywność

zwiększająca aktywność

12

12

Problemy zdrowotne

Problemy zdrowotne

chorych c.d.

chorych c.d.

•

Działania

Działania

uboczne

uboczne

farmakoterapii

farmakoterapii

•

Glikozydy nasercowe-

Glikozydy nasercowe-

bradykardia, nudności,

bradykardia, nudności,

wymioty, biegunka,

wymioty, biegunka,

zaburzenia widzenia

zaburzenia widzenia

•

L. moczopędne

L. moczopędne

-

-

Furosemid[hipokaliemia

Furosemid[hipokaliemia

],

],

Hydrochlorotiazyd

Hydrochlorotiazyd

[wzrost glikemii]

[wzrost glikemii]

•

L. p/zakrzepowe –

L. p/zakrzepowe –

krwawienia, wybroczyny

krwawienia, wybroczyny

na skórze

na skórze

13

13

Udział pielęgniarki w

Udział pielęgniarki w

diagnostyce

diagnostyce

•

Ekg,CTK, RTG kl. Piersiowej,

Ekg,CTK, RTG kl. Piersiowej,

echokardiografia, angiografia,

echokardiografia, angiografia,

koronarografia, cewnikowanie serca

koronarografia, cewnikowanie serca

•

Badanie krwi – jonogram,

Badanie krwi – jonogram,

proteinogram, enzymy sercowe,

proteinogram, enzymy sercowe,

wątrobowe, lipidogram, gazometria

wątrobowe, lipidogram, gazometria

14

14

POSTĘPOWANIE

NIEFARMAKOLOGICZ

NE

15

15

16

16

Główne tematy zalecane w

Główne tematy zalecane w

edukacji pacjentów z

edukacji pacjentów z

niewydolnością serca

niewydolnością serca

Tematy edukacji

Tematy edukacji

Umiejętności, które pacjent powinien nabyć

Umiejętności, które pacjent powinien nabyć

Definicja i etiologia

Definicja i etiologia

niewydolności serca

niewydolności serca

Zrozumienie przyczyn HF i pojawiania się objawów.

Zrozumienie przyczyn HF i pojawiania się objawów.

Symptomy i oznaki HF

Symptomy i oznaki HF

Monitorowanie i rozpoznawanie oznak i

Monitorowanie i rozpoznawanie oznak i

symptomów HF. Codzienny pomiar wagi i szybkości

symptomów HF. Codzienny pomiar wagi i szybkości

jej zmian. Wiedza jak i kiedy zwracać się o pomoc

jej zmian. Wiedza jak i kiedy zwracać się o pomoc

medyczną. Umiejętność dostosowywania terapii

medyczną. Umiejętność dostosowywania terapii

diuretykami jeśli to konieczne i zalecane.

diuretykami jeśli to konieczne i zalecane.

Farmakologiczne leczenie

Farmakologiczne leczenie

Zrozumienia zaleceń, dawkowania i działania leków.

Zrozumienia zaleceń, dawkowania i działania leków.

Modyfikacja czynników ryzyka

Modyfikacja czynników ryzyka

Rozpoznawanie powszechnych skutków ubocznych

Rozpoznawanie powszechnych skutków ubocznych

przepisywanych leków. Zrozumienie negatywnych

przepisywanych leków. Zrozumienie negatywnych

skutków palenia. Monitorowanie ciśnienia krwi w

skutków palenia. Monitorowanie ciśnienia krwi w

nadciśnieniu. Kontrola glikemii w cukrzycy. Unikanie

nadciśnieniu. Kontrola glikemii w cukrzycy. Unikanie

otyłości.

otyłości.

Zalecenia dietetyczne

Zalecenia dietetyczne

Jeśli jest to zalecane to ograniczenie sodu. Unikanie

Jeśli jest to zalecane to ograniczenie sodu. Unikanie

przyjmowania nadmiernych ilości płynów.

przyjmowania nadmiernych ilości płynów.

Ograniczenie ilości alkoholu. Monitorowanie stanu

Ograniczenie ilości alkoholu. Monitorowanie stanu

odżywienia.

odżywienia.

Aktywność fizyczna

Aktywność fizyczna

Prowadzić aktywność fizyczną dostosowaną do

Prowadzić aktywność fizyczną dostosowaną do

stopnia HF. Rozumieć korzyści wynikające z

stopnia HF. Rozumieć korzyści wynikające z

prowadzenia regularnych ćwiczeń.

prowadzenia regularnych ćwiczeń.

17

17

Główne tematy zalecane w

Główne tematy zalecane w

edukacji pacjentów z

edukacji pacjentów z

niewydolnością serca

niewydolnością serca

Aktywność seksualna

Aktywność seksualna

Przedyskutować problemy seksualne z

Przedyskutować problemy seksualne z

wykwalifikowaną pomocą medyczną,

wykwalifikowaną pomocą medyczną,

zrozumieć specyfikę problemów seksualnych i

zrozumieć specyfikę problemów seksualnych i

przetestować różne opcje.

przetestować różne opcje.

Immunizacja

Immunizacja

Pamiętać o szczepieniach przeciwko grypie i

Pamiętać o szczepieniach przeciwko grypie i

pneumokokom.

pneumokokom.

Zaburzenia snu i oddychania

Zaburzenia snu i oddychania

Rozpoznawanie prewencyjnych zachowań

Rozpoznawanie prewencyjnych zachowań

takich jak redukcja wagi w otyłości, rzucenia

takich jak redukcja wagi w otyłości, rzucenia

palenia i abstynencja alkoholowa.

palenia i abstynencja alkoholowa.

Przestrzeganie zaleceń

Przestrzeganie zaleceń

Zrozumienia wagi zaleceń lekarskich i

Zrozumienia wagi zaleceń lekarskich i

motywacja do przestrzegania planu leczenia.

motywacja do przestrzegania planu leczenia.

Aspekty psychosocjalne

Aspekty psychosocjalne

Zrozumienie symptomów depresji i zaburzeń

Zrozumienie symptomów depresji i zaburzeń

funkcji poznawczych, które są powszechne u

funkcji poznawczych, które są powszechne u

pacjentów z HF i roli wsparcia społecznego.

pacjentów z HF i roli wsparcia społecznego.

Jeśli konieczne nauka o możliwościach

Jeśli konieczne nauka o możliwościach

leczenia.

leczenia.

Rokowanie

Rokowanie

Zrozumienia roli czynników prognostycznych i

Zrozumienia roli czynników prognostycznych i

podejmowania decyzji. Jeśli to konieczne -

podejmowania decyzji. Jeśli to konieczne -

wsparcie społeczne.

wsparcie społeczne.

18

18

Aktywność fizyczna

Aktywność fizyczna

Kilka systematycznych przeglądów i meta- analiz wskazuje, że

Kilka systematycznych przeglądów i meta- analiz wskazuje, że

utrzymywanie kondycji fizycznej przez regularne ćwiczenia

utrzymywanie kondycji fizycznej przez regularne ćwiczenia

redukuje śmiertelność i hospitalizacje, a także wpływa na lepszą

redukuje śmiertelność i hospitalizacje, a także wpływa na lepszą

tolerancję wysiłku i poprawia jakość życia. Programy rehabilitacji

tolerancję wysiłku i poprawia jakość życia. Programy rehabilitacji

kardiologicznej pokazują, że incydenty sercowo - naczyniowe lub

kardiologicznej pokazują, że incydenty sercowo - naczyniowe lub

epizody dekompensacji mają wpływ na efekty terapii pacjentów z

epizody dekompensacji mają wpływ na efekty terapii pacjentów z

HF.

HF.

klasa I A

klasa I A

•

ćwiczenia są zalecane jeśli to możliwe u wszystkich stabilnych

ćwiczenia są zalecane jeśli to możliwe u wszystkich stabilnych

pacjentów z przewlekłą HF. Nie ma szczególnych zaleceń

pacjentów z przewlekłą HF. Nie ma szczególnych zaleceń

dotyczących ograniczania aktywności fizycznej w konkretnych

dotyczących ograniczania aktywności fizycznej w konkretnych

grupach pacjentów z HF. Ćwiczenia fizyczne prowadzone w domu

grupach pacjentów z HF. Ćwiczenia fizyczne prowadzone w domu

i w szpitalu dają podobne efekty.

i w szpitalu dają podobne efekty.

klasa I B

klasa I B

•

Regularna, umiarkowana codzienna aktywność jest zalecana

Regularna, umiarkowana codzienna aktywność jest zalecana

wszystkim pacjentom z HF.

wszystkim pacjentom z HF.

19

19

Rozpoznawanie

Rozpoznawanie

niepokojących objawów

niepokojących objawów

przez pacjentów

przez pacjentów

Klasa IC

Klasa IC

•

Pacjenci powinni być wyedukowani w kierunku

Pacjenci powinni być wyedukowani w kierunku

rozpoznawania objawów wskazujących na

rozpoznawania objawów wskazujących na

pogarszanie się ich stanu klinicznego i

pogarszanie się ich stanu klinicznego i

podejmowaniu koniecznych działań takich jak

podejmowaniu koniecznych działań takich jak

zwiększenie dawki diuretyków lub kontakt z

zwiększenie dawki diuretyków lub kontakt z

wykwalifikowaną pomocą medyczną.

wykwalifikowaną pomocą medyczną.

•

Zalecane jest aby edukować pacjenta z HF tak by

Zalecane jest aby edukować pacjenta z HF tak by

umiał dostosowywać indywidualnie dawkę

umiał dostosowywać indywidualnie dawkę

diuretyków i wyrównywać poziom płynów na

diuretyków i wyrównywać poziom płynów na

podstawie oceny swojego stanu klinicznego.

podstawie oceny swojego stanu klinicznego.

20

20

Kontrola masy ciała

Kontrola masy ciała

Klasa I C

Klasa I C

•

Wzrost masy ciała u pacjentów z HF jest związany z pogarszaniem

Wzrost masy ciała u pacjentów z HF jest związany z pogarszaniem

się wydolności serca i retencją płynów. Zalecane jest aby pacjenci

się wydolności serca i retencją płynów. Zalecane jest aby pacjenci

z HF wyrobili sobie nawyk codziennego monitorowania masy ciała.

z HF wyrobili sobie nawyk codziennego monitorowania masy ciała.

W przypadku nagłego, niespodziewanego przyrostu wagi >2kg w

W przypadku nagłego, niespodziewanego przyrostu wagi >2kg w

ciągu 3 dni, pacjent powinien zwiększyć dawkę diuretyku i zgłosić

ciągu 3 dni, pacjent powinien zwiększyć dawkę diuretyku i zgłosić

się do lekarza. Konieczne jest wyjaśnienie pacjentowi ryzyka

się do lekarza. Konieczne jest wyjaśnienie pacjentowi ryzyka

odwodnienia przy nadmiernej dawce diuretyku.

odwodnienia przy nadmiernej dawce diuretyku.

Klasa I C

Klasa I C

•

W średniej do ciężkich postaciach HF redukcja wagi nie jest

W średniej do ciężkich postaciach HF redukcja wagi nie jest

rutynowo rekomendowana ze względu na powszechny problem

rutynowo rekomendowana ze względu na powszechny problem

niekontrolowanego spadku masy ciała a nawet kacheksji. Jeśli

niekontrolowanego spadku masy ciała a nawet kacheksji. Jeśli

spadek wagi pacjenta podczas ostatnich 6 miesięcy utrzymuje się

spadek wagi pacjenta podczas ostatnich 6 miesięcy utrzymuje się

powyżej 6% wcześniejszej stabilnej wagi bez cech retencji płynów

powyżej 6% wcześniejszej stabilnej wagi bez cech retencji płynów

pacjent jest definiowany jako kachetyczny. Zaleca się dokładne

pacjent jest definiowany jako kachetyczny. Zaleca się dokładne

monitorowanie stanu odżywienia pacjenta.

monitorowanie stanu odżywienia pacjenta.

21

21

Podaż płynów

Podaż płynów

Klasa IIb C

Klasa IIb C

•

Ograniczenie podaży płynów do 1,5-2 l/dobę jest

Ograniczenie podaży płynów do 1,5-2 l/dobę jest

zalecane u pacjentów z ciężkimi objawami HF,

zalecane u pacjentów z ciężkimi objawami HF,

szczególnie hyponatremią. Rutynowe ograniczanie

szczególnie hyponatremią. Rutynowe ograniczanie

płynów u wszystkich pacjentów z łagodnymi lub

płynów u wszystkich pacjentów z łagodnymi lub

umiarkowanymi symptomami HF nie przynosi

umiarkowanymi symptomami HF nie przynosi

istotnych klinicznie korzyści.

istotnych klinicznie korzyści.

22

22

Przestrzeganie zaleceń

Przestrzeganie zaleceń

dietetycznych

dietetycznych

Klasa IIaC

Klasa IIaC

•

Ograniczenie spożycia sodu w diecie u pacjentów

Ograniczenie spożycia sodu w diecie u pacjentów

z objawową HF ma na celu zapobieganie retencji

z objawową HF ma na celu zapobieganie retencji

płynów. Pacjent powinien zostać poinformowany

płynów. Pacjent powinien zostać poinformowany

o zawartości sodu w żywności.

o zawartości sodu w żywności.

23

23

Zaprzestanie palenia

Zaprzestanie palenia

papierosów

papierosów

Klasa IC

Klasa IC

•

Palenie papierosów jest powszechnie znanym

Palenie papierosów jest powszechnie znanym

czynnikiem zwiększającym ryzyko chorób

czynnikiem zwiększającym ryzyko chorób

sercowo - naczyniowych. Obserwuje się ścisły

sercowo - naczyniowych. Obserwuje się ścisły

związek pomiędzy paleniem a zapadalnością i

związek pomiędzy paleniem a zapadalnością i

śmiertelnością w HF. Zalecane jest

śmiertelnością w HF. Zalecane jest

zmotywowanie pacjenta do rzucenia palenia.

zmotywowanie pacjenta do rzucenia palenia.

24

24

25

25

Aktywność seksualna

Aktywność seksualna

Powiązanie problemów seksualnych z chorobą naczyniową, stosowaniem

Powiązanie problemów seksualnych z chorobą naczyniową, stosowaniem

b-blokerów oraz czynnikami psychologicznymi takimi jak zmęczenie

b-blokerów oraz czynnikami psychologicznymi takimi jak zmęczenie

czy depresja jest zjawiskiem powszechnie występującym u pacjentów

czy depresja jest zjawiskiem powszechnie występującym u pacjentów

z HF

z HF

•

Zaobserwowano ograniczony wpływ aktywności seksualnej na stan

Zaobserwowano ograniczony wpływ aktywności seksualnej na stan

kliniczny u pacjentów z łagodnymi i średnio nasilonymi objawami HF.

kliniczny u pacjentów z łagodnymi i średnio nasilonymi objawami HF.

Zanotowano niewielki wzrost ryzyka dekompensacji HF w przypadku

Zanotowano niewielki wzrost ryzyka dekompensacji HF w przypadku

aktywności seksualnej pacjentów zaklasyfikowanych do III-IV kl.

aktywności seksualnej pacjentów zaklasyfikowanych do III-IV kl.

NYHA.

NYHA.

•

Objawy sercowo - naczyniowe takie jak: duszność, kołatanie lub ból

Objawy sercowo - naczyniowe takie jak: duszność, kołatanie lub ból

pojawiają się podczas aktywności seksualnej rzadko u pacjentów nie

pojawiają się podczas aktywności seksualnej rzadko u pacjentów nie

skarżących się na podobne objawy podczas umiarkowanego wysiłku.

skarżących się na podobne objawy podczas umiarkowanego wysiłku.

•

Pacjenci mogą stosować podjęzykowo nitroglicerynę jako prewencję

Pacjenci mogą stosować podjęzykowo nitroglicerynę jako prewencję

pojawienie się tych symptomów podczas aktywności seksualnej.

pojawienie się tych symptomów podczas aktywności seksualnej.

klasa III B

klasa III B

•

Inhibitory fosfodiesterazy 5

Inhibitory fosfodiesterazy 5

redukujące ciśnienie płucne, nie są

redukujące ciśnienie płucne, nie są

zalecane u pacjentów z zaawansowaną HF.

zalecane u pacjentów z zaawansowaną HF.

Nigdy nie powinny być

Nigdy nie powinny być

łączone z preparatami nitratów!

łączone z preparatami nitratów!

•

Klasa I C

Klasa I C

•

Indywidualne porady są zalecane dla pacjentów zarówno mężczyzn,

Indywidualne porady są zalecane dla pacjentów zarówno mężczyzn,

jak kobiet i ich partnerów.

jak kobiet i ich partnerów.

26

26

27

27

28

28

29

29

30

30