Żywienie

Żywienie

niemowląt

niemowląt

i dzieci starszych

i dzieci starszych

Leokadia Bąk-

Leokadia Bąk-

Romaniszyn

Romaniszyn

Prawidłowe żywienie

Prawidłowe żywienie

to:

to:

-

dostarczanie organizmowi dziecka ilości

dostarczanie organizmowi dziecka ilości

energii,

energii,

która zapobiega powstawaniu niedoborów i

która zapobiega powstawaniu niedoborów i

nadmiaru składników pokarmowych,

nadmiaru składników pokarmowych,

-

odpowiednie rozłożenie posiłków w ciągu dnia,

odpowiednie rozłożenie posiłków w ciągu dnia,

-

dobór urozmaiconych produktów

dobór urozmaiconych produktów

przeznaczonych do spożycia.

przeznaczonych do spożycia.

Żywienie dziecka

Żywienie dziecka



Dziecko powinno przybierać na wadze:

Dziecko powinno przybierać na wadze:

- w I

- w I

-

-

szym półroczu życia średnio 700

szym półroczu życia średnio 700

g/miesiąc,

g/miesiąc,

- w II -im półroczu ok. 500 g/miesiąc.

- w II -im półroczu ok. 500 g/miesiąc.



Na żądanie karmi się dziecko w okresie

Na żądanie karmi się dziecko w okresie

noworodkowym, po czym ustala się

noworodkowym, po czym ustala się

częstość karmienia (z przerwą nocną).

częstość karmienia (z przerwą nocną).

Żywienie dziecka

Żywienie dziecka

Dziecko w wieku 1 – 3 lata:

Dziecko w wieku 1 – 3 lata:



przybywa na wadze średnio 2 – 3 kg/rok,

przybywa na wadze średnio 2 – 3 kg/rok,



wzrasta o około 10 cm

wzrasta o około 10 cm

/

/

rok

rok



Zapotrzebowanie energetyczne wynosi 90

Zapotrzebowanie energetyczne wynosi 90

kcal

kcal

/

/

kg;

kg;

2-3% energii z pożywienia organizm

2-3% energii z pożywienia organizm

dziecka zużywa na potrzeby wzrostu,

dziecka zużywa na potrzeby wzrostu,

>

>

50% energii wykorzystywane jest na

50% energii wykorzystywane jest na

potrzeby rosnącej aktywności fizycznej.

potrzeby rosnącej aktywności fizycznej.

Żywienie dziecka

Żywienie dziecka



Zapotrzebowanie kaloryczne

Zapotrzebowanie kaloryczne

=

=

masa ciała kg

masa ciała kg

x współczynnik

x współczynnik

zapotrzebowania kalorycznego

zapotrzebowania kalorycznego

1 mż

1 mż

130

130

2 - 3 mż

2 - 3 mż

120

120

II kwartał

II kwartał

115

115

III kwartał

III kwartał

110

110

IV kwartał

IV kwartał

105

105

• W pierwszych 10 dniach życia zapotrzebowanie wylicza się

według objętości pokarmu,

gdyż pojemność żołądka jest jeszcze

niewielka

.

W pierwszej dobie życia podaje się 10 ml.

Zapotrzebowanie na energię i składniki

Zapotrzebowanie na energię i składniki

odżywcze dzieci do 1 roku życia

odżywcze dzieci do 1 roku życia

Pierwszy rok życia dziecka to czas:

Pierwszy rok życia dziecka to czas:


bardzo szybkiego tempa wzrostu masy ciała:

bardzo szybkiego tempa wzrostu masy ciała:

6 m-c życia niemowlę podwaja swoją masę

6 m-c życia niemowlę podwaja swoją masę

urodzeniową

urodzeniową

11-12 m-c życia niemowlę potraja swoją masę

11-12 m-c życia niemowlę potraja swoją masę

urodzeniową.

urodzeniową.



rozwój aktywności ruchowej dziecka

rozwój aktywności ruchowej dziecka

-

zahamowanie wzrostu,

zahamowanie wzrostu,

-

obniżenie odporności

obniżenie odporności

ogólnej,

ogólnej,

-

zaburzenie rozwoju

zaburzenie rozwoju

fizycznego i

fizycznego i

umysłowego.

umysłowego.

i w przyszłości do

i w przyszłości do

powstania chorób

powstania chorób

metabolicznych

metabolicznych

Niedobór składników pokarmowych

Niedobór składników pokarmowych

powoduje

powoduje

:

:

Nadmiar energii

Nadmiar energii

prowadzi do otyłości

prowadzi do otyłości

Dopiero między 2 a 3 rokiem życia dziecka przewód

Dopiero między 2 a 3 rokiem życia dziecka przewód

pokarmowy osiąga czynnościową i funkcjonalną

pokarmowy osiąga czynnościową i funkcjonalną

dojrzałość.

dojrzałość.

Fizjologia przewodu pokarmowego

Fizjologia przewodu pokarmowego

noworodka i niemowlęcia

noworodka i niemowlęcia

Rozwój funkcji układu pokarmowego decyduje o

Rozwój funkcji układu pokarmowego decyduje o

prowadzeniu odpowiedniego żywienia dojelitowego

prowadzeniu odpowiedniego żywienia dojelitowego

dla zapewnienia wzrastania i rozwoju organizmu

dla zapewnienia wzrastania i rozwoju organizmu

niemowlęcia:

niemowlęcia:

-

czynność motoryczna,

czynność motoryczna,

-

zdolność ssania,

zdolność ssania,

-

zdolność połykania,

zdolność połykania,

-

zdolność przyjmowania pokarmów stałych,

zdolność przyjmowania pokarmów stałych,

-

zdolność opróżniania żołądka oraz „mieszania” treści

zdolność opróżniania żołądka oraz „mieszania” treści

pokarmowej,

pokarmowej,

-

zdolność wydalania przez jelita,

zdolność wydalania przez jelita,

-

dojrzałość trawienno-absorpcyjna zależna od

dojrzałość trawienno-absorpcyjna zależna od

czynności trzustki, wątroby i jelit.

czynności trzustki, wątroby i jelit.

Karmienie naturalne

Karmienie naturalne

Karmienie naturalne

Karmienie naturalne

, czyli karmienie piersią oznacza

, czyli karmienie piersią oznacza

karmienie wyłącznie mlekiem kobiecym przez okres

karmienie wyłącznie mlekiem kobiecym przez okres

pierwszych sześciu miesięcy życia, z wprowadzaniem

pierwszych sześciu miesięcy życia, z wprowadzaniem

pokarmów uzupełniających po rozpoczęciu siódmego

pokarmów uzupełniających po rozpoczęciu siódmego

miesiąca życia i z kontynuacją karmienia mlekiem

miesiąca życia i z kontynuacją karmienia mlekiem

kobiecym do końca 1 roku życia.

kobiecym do końca 1 roku życia.

Mleko matki jest jedynym swoistym gatunkowo

Mleko matki jest jedynym swoistym gatunkowo

pokarmem dla noworodka i niemowlęcia, najlepiej

pokarmem dla noworodka i niemowlęcia, najlepiej

odpowiadającym zapotrzebowaniu młodego

odpowiadającym zapotrzebowaniu młodego

organizmu na składniki odżywcze od momentu

organizmu na składniki odżywcze od momentu

urodzenia dziecka do czasu zakończenia laktacji.

urodzenia dziecka do czasu zakończenia laktacji.

Żywienie dziecka

Żywienie dziecka

Karmienie naturalne

Karmienie naturalne



Siara

Siara

jest to mleko wydzielane przez pierwsze 3 –

jest to mleko wydzielane przez pierwsze 3 –

4 dni laktacji. Zawiera bardzo dużo białka

4 dni laktacji. Zawiera bardzo dużo białka

(zwłaszcza IgA),

(zwłaszcza IgA),

a mniej węglowodanów i tłuszczów w stosunku do

a mniej węglowodanów i tłuszczów w stosunku do

mleka dojrzałego

mleka dojrzałego

Około 3 tyg. po porodzie mleko matki nabiera cech

Około 3 tyg. po porodzie mleko matki nabiera cech

typowego mleka kobiecego

typowego mleka kobiecego

Skład mleka ludzkiego różni się znacznie od

Skład mleka ludzkiego różni się znacznie od

mleka krowiego, na którym opierają się

mleka krowiego, na którym opierają się

mieszanki sztuczne.

mieszanki sztuczne.

Żadne mieszanki modyfikowane i mleka zwierzęce

Żadne mieszanki modyfikowane i mleka zwierzęce

nie zastąpią mleka kobiecego.

nie zastąpią mleka kobiecego.

Porównanie składu siary, dojrzałego mleka kobiecego i mleka

Porównanie składu siary, dojrzałego mleka kobiecego i mleka

krowiego

krowiego

(średnia zawartość w 100 ml)

(średnia zawartość w 100 ml)

Białko

Białko

(g)

(g)

Tłuszcze

Tłuszcze

(g)

(g)

Węglowodan

Węglowodan

y (g)

y (g)

Sole

Sole

mineraln

mineraln

e (g)

e (g)

Kcal

Kcal

(kJ,)

(kJ,)

Siara

Siara

2,7

2,7

1,9

1,9

5,3

5,3

0,33

0,33

54

54

(226)

(226)

Mleko

Mleko

dojrzałe

dojrzałe

0,9

0,9

4,0

4,0

6,8

6,8

0,21

0,21

70

70

(292)

(292)

Mleko

Mleko

krowie

krowie

3,3

3,3

3,5

3,5

4,8

4,8

0,72

0,72

66

66

(276)

(276)

Żywienie dziecka

Żywienie dziecka

Karmienie naturalne dziecka

Karmienie naturalne dziecka

Zalety pokarmu matki:

Zalety pokarmu matki:



zawiera swoiste gatunkowo, niealergizujące białko;

zawiera swoiste gatunkowo, niealergizujące białko;



jest w stanie pokryć zapotrzebowanie kaloryczne

jest w stanie pokryć zapotrzebowanie kaloryczne

dziecka do 2 rż.

dziecka do 2 rż.

Optymalnie dziecko karmi się wyłącznie piersią do 6

Optymalnie dziecko karmi się wyłącznie piersią do 6

mż, stopniowo zastępując pokarm naturalny

mż, stopniowo zastępując pokarm naturalny

sztucznym do 10 - 12 mż

sztucznym do 10 - 12 mż



Białka

Białka

mleka kobiecego - zawiera głównie

mleka kobiecego - zawiera głównie

laktoglobuliny, natomiast ma mało kazeiny.

laktoglobuliny, natomiast ma mało kazeiny.



Tłuszcze

Tłuszcze

mleka kobiecego zawierają głównie wolne

mleka kobiecego zawierają głównie wolne

kwasy tłuszczowe.

kwasy tłuszczowe.

Żywienie dziecka

Żywienie dziecka

Karmienie naturalne

Karmienie naturalne

Właściwości immunologiczne.

Właściwości immunologiczne.



przeciwciała IgA

przeciwciała IgA

, specyficzne

, specyficzne

przeciwciała IgG

przeciwciała IgG

,

,



leukocyty

leukocyty

, np. limfocyty i makrofagi.

, np. limfocyty i makrofagi.



czynniki odporności nieswoistej

czynniki odporności nieswoistej

, np. lizozym i

, np. lizozym i

interferon.

interferon.



laktoferyna

laktoferyna

,

,



W mleku matki obecny jest

W mleku matki obecny jest

czynnik bifidogenny

czynnik bifidogenny

,

,

Witaminy

Witaminy

- w mleku kobiet więcej jest witamin A

- w mleku kobiet więcej jest witamin A

i C oraz aktywnej wit. D.

i C oraz aktywnej wit. D.

Żywienie dziecka

Żywienie dziecka

Karmienie naturalne dziecka

Karmienie naturalne dziecka



Węglowodany mleka kobiecego to głównie

Węglowodany mleka kobiecego to głównie

laktoza,

laktoza,



Elektrolity:

Elektrolity:

pokarm kobiecy pokrywa w pełni

pokarm kobiecy pokrywa w pełni

zapotrzebowanie na Fe, Ca [optymalna

zapotrzebowanie na Fe, Ca [optymalna

proporcja jonów Ca do jonów PO4 (2:1)

proporcja jonów Ca do jonów PO4 (2:1)

umożliwia pełne wykorzystanie wapnia]

umożliwia pełne wykorzystanie wapnia]



Na w mleku kobiecym jest 3 x mniej, a K 4 x

Na w mleku kobiecym jest 3 x mniej, a K 4 x

mniej niż w mleku krowim

mniej niż w mleku krowim

Korzyści wynikające z naturalnego

Korzyści wynikające z naturalnego

sposobu żywienia

sposobu żywienia

-

rozwija silną więź emocjonalną między matką i

rozwija silną więź emocjonalną między matką i

niemowlęciem,

niemowlęciem,

-

stymuluje rozwój odporności dziecka,

stymuluje rozwój odporności dziecka,

-

chroni przed infekcjami,

chroni przed infekcjami,

-

zapewnia dziecku właściwy pod względem ilościowym

zapewnia dziecku właściwy pod względem ilościowym

i jakościowym pokarm,

i jakościowym pokarm,

-

gwarantuje najbardziej ekonomiczny sposób żywienia

gwarantuje najbardziej ekonomiczny sposób żywienia

niemowląt.

niemowląt.

Ponadto u matki zmniejsza ryzyko nowotworu jajnika i

Ponadto u matki zmniejsza ryzyko nowotworu jajnika i

raka piersi oraz zmniejsza ryzyko złamań szyjki kości

raka piersi oraz zmniejsza ryzyko złamań szyjki kości

udowej u kobiet przed 65 rokiem życia.

udowej u kobiet przed 65 rokiem życia.

Przeciwwskazania do karmienia

Przeciwwskazania do karmienia

naturalnego

naturalnego

Ze

Ze

stro

stro

ny

ny

Przeciwwskazania

Przeciwwskazania

D

D

Z

Z

I

I

E

E

C

C

K

K

A

A

Bezwzględne

Bezwzględne

:

:

-

-

fenyloketonuria

fenyloketonuria

-

-

galaktozemia

galaktozemia

-

-

choroba syropu

choroba syropu

k

k

lonowego

lonowego

-

-

wrodzona nietolerancja

wrodzona nietolerancja

laktozy

laktozy

Względne

Względne

ciężki stan dziecka

ciężki stan dziecka

wynikający:

wynikający:

-

-

ze znacznej niedojrzałości

ze znacznej niedojrzałości

-

-

choroby infekcyjnej

choroby infekcyjnej

(pokarm można odciągnąć i

(pokarm można odciągnąć i

podać

podać

przez sondę)

przez sondę)

-

-

wady rozwojowe (rozszczep

wady rozwojowe (rozszczep

wargi

wargi

lub

lub

podniebienia)

podniebienia)

M

M

A

A

T

T

K

K

I

I

- zakażenie wirusem HIV

- zakażenie wirusem HIV

- czynna gruźlica

- czynna gruźlica

- ciężkie wyniszczające

- ciężkie wyniszczające

choroby np. serca, nerek,

choroby np. serca, nerek,

choroby nowotworowe

choroby nowotworowe

- upośledzenie umysłowe

- upośledzenie umysłowe

ciężkie nerwice i psychozy

ciężkie nerwice i psychozy

poporodowe

poporodowe

- zły stan odżywienia;

- zły stan odżywienia;

- używki (alkohol,

- używki (alkohol,

narkotyki)

narkotyki)

- stosowanie niektórych

- stosowanie niektórych

leków:

leków:

chemioterapeutyków,

chemioterapeutyków,

leków onkologicznych

leków onkologicznych

(przez

(przez

okres wydalania leków w

okres wydalania leków w

mleku)

mleku)

Karmienie sztuczne

Karmienie sztuczne

Sztuczne żywienie

Sztuczne żywienie

niemowląt oznacza inne żywienie

niemowląt oznacza inne żywienie

aniżeli karmienie piersią w okresie, w którym

aniżeli karmienie piersią w okresie, w którym

niemowlę powinno być karmione mlekiem kobiecym.

niemowlę powinno być karmione mlekiem kobiecym.

Skład mieszanek stosowanych w żywieniu sztucznym

Skład mieszanek stosowanych w żywieniu sztucznym

jest wzorowany na mleku kobiecym

jest wzorowany na mleku kobiecym

Procesy modyfikacji obejmują każdy ze składników

Procesy modyfikacji obejmują każdy ze składników

mleka krowiego, dzięki czemu:

mleka krowiego, dzięki czemu:



obniża się ilość białka całkowitego, a w mlekach

obniża się ilość białka całkowitego, a w mlekach

początkowych zwiększa się też proporcje białek

początkowych zwiększa się też proporcje białek

serwatkowych do kazeiny w stosunku 60:40 (w mleku

serwatkowych do kazeiny w stosunku 60:40 (w mleku

krowim stosunek ten wynosi 20:80),

krowim stosunek ten wynosi 20:80),



zwiększa się ilość laktozy,

zwiększa się ilość laktozy,



zmienia się ilość i jakość tłuszczy przez dodanie

zmienia się ilość i jakość tłuszczy przez dodanie

olejów roślinnych będących źródłem kwasów

olejów roślinnych będących źródłem kwasów

tłuszczowych nienasyconych,

tłuszczowych nienasyconych,



zmniejsza się ilość składników mineralnych, ale

zmniejsza się ilość składników mineralnych, ale

uzupełnia jod i żelazo,

uzupełnia jod i żelazo,



zwiększa się ilość witamin.

zwiększa się ilość witamin.

Mleko modyfikowane dla zdrowych niemowląt

Mleko modyfikowane dla zdrowych niemowląt

jest podzielone na dwie podstawowe kategorie, tj.:

jest podzielone na dwie podstawowe kategorie, tj.:



mleko początkowe

mleko początkowe

, adaptowane

, adaptowane

„1”

„1”

- dla

- dla

noworodków z prawidłową masą ciała i niemowląt

noworodków z prawidłową masą ciała i niemowląt

do 6 miesiąca życia,

do 6 miesiąca życia,



mleko następne

mleko następne

„2”

„2”

- dla niemowląt 6-12 miesiąc

- dla niemowląt 6-12 miesiąc

życia.

życia.

Mieszanki modyfikowane dla niemowląt

Mieszanki modyfikowane dla niemowląt

urodzonych przedwcześnie

urodzonych przedwcześnie

lub z

lub z

małą masą

małą masą

urodzeniową

urodzeniową

, zawierają więcej:

, zawierają więcej:



białka,

białka,



witamin (np. kwasu foliowego, witaminy D, A, E, C

witamin (np. kwasu foliowego, witaminy D, A, E, C

i witamin grupy B),

i witamin grupy B),



minerałów (Fe, Zn, Mg, P, Ca).

minerałów (Fe, Zn, Mg, P, Ca).

Ponadto zawierają polimery glukozy i wzbogacone są

Ponadto zawierają polimery glukozy i wzbogacone są

długołańcuchowymi wielonienasyconymi kwasami

długołańcuchowymi wielonienasyconymi kwasami

tłuszczowymi.

tłuszczowymi.

Żywienie dziecka

Żywienie dziecka



Mleka modyfikowane.

Mleka modyfikowane.

są to mleka krowie z dodatkiem witamin,

są to mleka krowie z dodatkiem witamin,

mikroelementów, laktozy,

mikroelementów, laktozy,

w których zastąpiono części tłuszczów

w których zastąpiono części tłuszczów

tłuszczami roślinnymi,

tłuszczami roślinnymi,

a części kazeiny białkiem serwatkowym

a części kazeiny białkiem serwatkowym

zawierają obniżoną zawartość sodu i

zawierają obniżoną zawartość sodu i

potasu.

potasu.

Posiłki uzupełniające w diecie

Posiłki uzupełniające w diecie

niemowlęcia

niemowlęcia

Gdy niemowlę ukończy 4-6 miesiąc życia wyłączne

Gdy niemowlę ukończy 4-6 miesiąc życia wyłączne

karmienie piersią, czy też mlekiem modyfikowanym

karmienie piersią, czy też mlekiem modyfikowanym

już nie zaspakaja jego potrzeb żywieniowych i

już nie zaspakaja jego potrzeb żywieniowych i

konieczne jest wprowadzenie posiłków o większej

konieczne jest wprowadzenie posiłków o większej

gęstości odżywczej.

gęstości odżywczej.

Dieta rocznego dziecka powinna zawierać

Dieta rocznego dziecka powinna zawierać

pełnowartościowe produkty spożywcze z różnych

pełnowartościowe produkty spożywcze z różnych

grup w ilościach

grup w ilościach

i proporcjach odpowiadających zapotrzebowaniom

i proporcjach odpowiadających zapotrzebowaniom

rosnącego organizmu.

rosnącego organizmu.

Zalecenia żywieniowe dla dzieci do

Zalecenia żywieniowe dla dzieci do

pierwszego roku życia obowiązujące w

pierwszego roku życia obowiązujące w

Polsce od 2007 roku

Polsce od 2007 roku

nowy schemat żywienia niemowląt

nowy schemat żywienia niemowląt

Zespół Ekspertów powołany przez Konsultanta

Zespół Ekspertów powołany przez Konsultanta

Krajowego ds. Pediatrii 15 maja

Krajowego ds. Pediatrii 15 maja

2007

2007

/16-17 listopada 2006 roku VI Warszawskie Forum

/16-17 listopada 2006 roku VI Warszawskie Forum

Żywieniowe w Warszawie/

Żywieniowe w Warszawie/

Wiek

Wiek

(miesią

(miesią

ce)

ce)

Rodzaj pożywienia/Żywność uzupełniająca

Rodzaj pożywienia/Żywność uzupełniająca

1-6

1-6

Karmieni

Karmieni

e piersią

e piersią

(na

(na

żądanie)

żądanie)

Posiłki dodatkowe – w 5-6 miesiącu

Posiłki dodatkowe – w 5-6 miesiącu

-

zupa z dodatkiem kaszy manny lub kleiku zbożowego

zupa z dodatkiem kaszy manny lub kleiku zbożowego

-

(2-3 g na 100ml), 1 x dziennie

(2-3 g na 100ml), 1 x dziennie

7-9

7-9

Karmieni

Karmieni

e piersią

e piersią

(na

(na

żądanie)

żądanie)

-

-

zupa jarzynowa z gotowanym mięsem lub rybą

zupa jarzynowa z gotowanym mięsem lub rybą

(bez

(bez

wywaru) z kleikiem zbożowym glutenowym i z

wywaru) z kleikiem zbożowym glutenowym i z

½ żółtka co

½ żółtka co

drugi dzień

drugi dzień

- kaszka/kleik zbożowy bezglutenowy lub glutenowy

- kaszka/kleik zbożowy bezglutenowy lub glutenowy

-

-

sok owocowy

sok owocowy

(przecierowy) / przecier owocowy (nie więcej

(przecierowy) / przecier owocowy (nie więcej

niż 150 g)

niż 150 g)

10

10

Karmieni

Karmieni

e piersią

e piersią

(na

(na

żądanie)

żądanie)

- obiad z 2 dań: zupa jarzynowa z kaszką glutenową +

- obiad z 2 dań: zupa jarzynowa z kaszką glutenową +

jarzynka z gotowanym mięsem z

jarzynka z gotowanym mięsem z

½ żółtka codziennie

½ żółtka codziennie

- kaszki/kleiki glutenowe i bezglutenowe, niewielkie ilości

- kaszki/kleiki glutenowe i bezglutenowe, niewielkie ilości

pieczywa,

pieczywa,

- przecier lub sok owocowy (nie więcej niż 150 g)

- przecier lub sok owocowy (nie więcej niż 150 g)

11-

11-

12

12

Karmieni

Karmieni

e piersią

e piersią

(na

(na

żądanie)

żądanie)

- obiad z 2 dań: zupa jarzynowa z kaszką glutenową +

- obiad z 2 dań: zupa jarzynowa z kaszką glutenową +

jarzynka z gotowanym mięsem, ewentualnie z

jarzynka z gotowanym mięsem, ewentualnie z

ziemniakiem lub ryżem

ziemniakiem lub ryżem

i

i

całe jajko 3-4 razy w tygodniu

całe jajko 3-4 razy w tygodniu

- produkty zbożowe (kaszki/kleiki glutenowe i bezglutenowe,

- produkty zbożowe (kaszki/kleiki glutenowe i bezglutenowe,

pieczywo, biszkopty, sucharki) łączone z produktami

pieczywo, biszkopty, sucharki) łączone z produktami

mlecznymi (np. mleko modyfikowane, twarożek, jogurt

mlecznymi (np. mleko modyfikowane, twarożek, jogurt

6

6

,

,

kefir)

kefir)

- sok owocowy (nie więcej niż 150 g)

- sok owocowy (nie więcej niż 150 g)

Model żywienia niemowląt karmionych piersią

Model żywienia niemowląt karmionych piersią

Schemat żywienia niemowląt

Schemat żywienia niemowląt

NIE

NIE

karmionych piersią

karmionych piersią

Wiek

Wiek

(miesiąc

(miesiąc

e)

e)

Liczba

Liczba

posiłków/

posiłków/

objętoś

objętoś

ć

ć

porcji

porcji

Rodzaj posiłku

Rodzaj posiłku

1

1

7

7

x

x

90 – 110

90 – 110

ml

ml

mleko początkowe

mleko początkowe

2

2

-

-

4

4

6

6

x 110–130

x 110–130

-

-

150

150

ml

ml

mleko początkowe

mleko początkowe

5

5

5

5

x

x

180 ml

180 ml

- 4 x mleko początkowe

- 4 x mleko początkowe

- 1 x

- 1 x

zupa –

zupa –

przecier jarzynowy

przecier jarzynowy

- skrobane jabłko lub sok (przecierowy) – 50-100 g

- skrobane jabłko lub sok (przecierowy) – 50-100 g

6

6

5

5

x

x

180 ml

180 ml

-

-

4 x mleko początkowe

4 x mleko początkowe

-

1 x zupa jarzynowa z dodatkiem kleiku

1 x zupa jarzynowa z dodatkiem kleiku

glutenowego

glutenowego

(2-3 g kleiku na 100 ml + 10 g gotowanego mięsa

(2-3 g kleiku na 100 ml + 10 g gotowanego mięsa

- sok owocowy (przecierowy) – nie więcej niż 150 g

- sok owocowy (przecierowy) – nie więcej niż 150 g

- 1 x 180 ml –

- 1 x 180 ml –

mleko następne

mleko następne

z dodatkiem kaszki

z dodatkiem kaszki

glutenowej (2-3 g na 100 ml)

glutenowej (2-3 g na 100 ml)

7

7

- 2 x 180 ml - mleko następne z dodatkiem kleiku (2-3 g

- 2 x 180 ml - mleko następne z dodatkiem kleiku (2-3 g

na 100 ml)

na 100 ml)

-

1 x 200 ml zupa jarzynowa z mięsem codziennie (10g)

1 x 200 ml zupa jarzynowa z mięsem codziennie (10g)

i

i

½ żółtka co drugi dzień

½ żółtka co drugi dzień

i

i

-

1 x 150 g kaszka na mleku następnym lub deser

1 x 150 g kaszka na mleku następnym lub deser

mleczno-owocowy

mleczno-owocowy

- przecier owocowy lub sok – nie więcej niż 150 g

- przecier owocowy lub sok – nie więcej niż 150 g

Wiek

Wiek

(miesiąc

(miesiąc

e)

e)

L

L

iczba

iczba

posiłków/

posiłków/

Objętość

Objętość

porcji

porcji

Rodzaj posiłku

Rodzaj posiłku

8

8

5 x

5 x

180 –

180 –

200ml

200ml

- 1 x– mleko następne z kaszką glutenową

- 1 x– mleko następne z kaszką glutenową

- 2 x mleko następne z bezglutenowym kleikiem

- 2 x mleko następne z bezglutenowym kleikiem

- 1 x zupa jarzynowa

- 1 x zupa jarzynowa

z ½ żółtka co drugi dzień lub /i

z ½ żółtka co drugi dzień lub /i

gotowanym mięsem

gotowanym mięsem

- 1 x kaszka na mleku następnym / deser mleczno-

- 1 x kaszka na mleku następnym / deser mleczno-

owocowy

owocowy

- przecier owocowy / sok

- przecier owocowy / sok

9

9

5 x

5 x

200 ml

200 ml

- 3 x mleko następne z kaszką glutenową lub

- 3 x mleko następne z kaszką glutenową lub

bezglutenową

bezglutenową

-

1 x zupa jarzynowa z dodatkiem ½ żółtka i z gotowanym

1 x zupa jarzynowa z dodatkiem ½ żółtka i z gotowanym

mięsem lub rybą (1-2x w tyg.)

mięsem lub rybą (1-2x w tyg.)

-

1 x owoce lub sok +

1 x owoce lub sok +

biszkopt

biszkopt

10

10

4-5 x

4-5 x

220 ml

220 ml

- 3 x mleczny posiłek z produktami zbożowymi (pieczywo

- 3 x mleczny posiłek z produktami zbożowymi (pieczywo

biszkopty, sucharki)

biszkopty, sucharki)

- 1 x zupa jarzynowa z kaszą glutenową

- 1 x zupa jarzynowa z kaszą glutenową

- 1 x obiad: jarzynka z gotowanym mięsem i ½ żółtka,

- 1 x obiad: jarzynka z gotowanym mięsem i ½ żółtka,

z dodatkiem ziemniaka lub ryżu

z dodatkiem ziemniaka lub ryżu

- przecier owocowy / sok

- przecier owocowy / sok

11-

11-

12

12

4-5 x

4-5 x

- posiłki jak w 10 miesiącu

- posiłki jak w 10 miesiącu

- zmiana: wprowadzić

- zmiana: wprowadzić

całe jajko 3-4 razy w tygodniu

całe jajko 3-4 razy w tygodniu

;

;

twarożek, kefir, jogurt kilka razy w tygodniu

twarożek, kefir, jogurt kilka razy w tygodniu

Sposób karmienia istotnie
wpływa na kształtowanie się
mikroflory jelitowej

Przewód pokarmowy noworodków i
niemowląt karmionych mlekiem matki

10x

liczniej zasiedlają Bifidobakterie i

Lactobacilli niż dzieci karmionych
sztucznie.

Przy sztucznym karmieniu dziecka nie
kształtuje się przewaga jakiejkolwiek
grupy drobnoustrojów.

PROBIOTYKI

Bakterie

:



kwasu

mlekowego

Lactobacillus

i

Bifidobacterium

 wybrane szczepy Streptococcus, Bacillus

Drożdże

z rodzaju Saccharomyces

Zasady uk

Zasady uk

ł

ł

adania jad

adania jad

ł

ł

ospisu

ospisu

I śniadanie

I śniadanie

:

:

Z

Z

up

up

a

a

mleczn

mleczn

a

a

, albo ciepły napój mleczny (kawa zbożowa, kakao,

, albo ciepły napój mleczny (kawa zbożowa, kakao,

bawarka). Podać pieczywo z masłem, wędliną, serem lub jajkiem, najlepiej w

bawarka). Podać pieczywo z masłem, wędliną, serem lub jajkiem, najlepiej w

postaci past z dodatkiem zieleniny, twarożku.

postaci past z dodatkiem zieleniny, twarożku.

Zalecany jest dodatek warzyw lub owoców.

Zalecany jest dodatek warzyw lub owoców.

II śniadanie

II śniadanie

:

:

powinno nieco łagodzić uczucie głodu przed obiadem, ale nie

powinno nieco łagodzić uczucie głodu przed obiadem, ale nie

powinno być zbyt sycące.

powinno być zbyt sycące.

Podać małą kromkę chleba z dodatkiem produktów białkowych (serka,

Podać małą kromkę chleba z dodatkiem produktów białkowych (serka,

wędliny)lub warzywnych a do picia soki

wędliny)lub warzywnych a do picia soki

,

,

jogurt owocowy .

jogurt owocowy .

Obiad

Obiad

:

:

Zupa + drugie danie i lekki deser.

Zupy gotujemy na wywarach jarskich. Zupy można zabielać mlekiem,

śmietanką i ewentualnie zagęszczać .

Drugie danie powinno zawierać warzywa, produkt białkowy (mięso, jajko, ser)

oraz węglowodanowy (ryż, ziemniaki, kluski, kasza).

Na deser -kompot lub porcja świeżych owoców.

Żywienie dziecka

Żywienie dziecka



Do końca pierwszego kwartału życia dzieci

Do końca pierwszego kwartału życia dzieci

NIE powinny

NIE powinny

otrzymywać pokarmów zawierających

otrzymywać pokarmów zawierających

gluten

gluten

oraz potraw

oraz potraw

gotowych.

gotowych.



Do końca pierwszego roku życia dzieci

Do końca pierwszego roku życia dzieci

NIE podaje

NIE podaje

się również

się również

dzieciom

dzieciom

owoców cytrusowych

owoców cytrusowych

.

.



Żółtko należy wprowadzać ostrożnie.

Żółtko należy wprowadzać ostrożnie.

Zasady uk

Zasady uk

ł

ł

adania jad

adania jad

ł

ł

ospisu

ospisu

Podwieczorek

Podwieczorek

:

:

powinien być małym posiłkiem słodkim.

powinien być małym posiłkiem słodkim.

Można podać porcję ciasta, lub koktajl mleczny,

Można podać porcję ciasta, lub koktajl mleczny,

mus owocowy, galaretkę, owoce lub przetwory owocowe.

mus owocowy, galaretkę, owoce lub przetwory owocowe.

Kolacja

Kolacja

:

:

powinna być posiłkiem gotowanym

powinna być posiłkiem gotowanym

:

:

gotowane warzywa i produkty warzywno-mięsne,

gotowane warzywa i produkty warzywno-mięsne,

ale też pieczywo i napoje z dodatkiem mleka.

ale też pieczywo i napoje z dodatkiem mleka.

Dziękuję za uwagę !