Nadwaga i otyłość
-
nie tylko problem
wyglądu
Nadwaga i otyłość
-
nie tylko problem
wyglądu
definicja
są to zaburzenia równowagi
są to zaburzenia równowagi
przemiany energetycznej
przemiany energetycznej
spowodowane zbyt wysoką
spowodowane zbyt wysoką
podażą energii zawartej w
podażą energii zawartej w
pokarmach w stosunku do
pokarmach w stosunku do
zapotrzebowania organizmu,
zapotrzebowania organizmu,
co prowadzi do nadmiernego
co prowadzi do nadmiernego
magazynowania tłuszczów
magazynowania tłuszczów
parametry
wskaźnik masy ciała (Body Mass Index)
wskaźnik masy ciała (Body Mass Index)
BMI = masa ciała (kg) / wzrost
BMI = masa ciała (kg) / wzrost
²
²
(m
(m
²
²
)
)
nadwaga: BMI ≥ 25
nadwaga: BMI ≥ 25
otyłość: BMI ≥ 30
otyłość: BMI ≥ 30
stosunek obwodu talii do obwodu
stosunek obwodu talii do obwodu
bioder (Waist-to-Hip Ratio
bioder (Waist-to-Hip Ratio
-
-
WHR
WHR
)
)
obwód brzucha
obwód brzucha
rodzaje otyłości
otyłość brzuszna (typu „jabłko”, centralna,
otyłość brzuszna (typu „jabłko”, centralna,
trzewna) - odwód brzucha powyżej:
trzewna) - odwód brzucha powyżej:
88 cm dla kobiet
88 cm dla kobiet
102 cm dla mężczyzn
102 cm dla mężczyzn
otyłość udowo-pośladkowa (typu
otyłość udowo-pośladkowa (typu
„gruszka”) - stosunek odwodu talii do
„gruszka”) - stosunek odwodu talii do
obwodu bioder poniżej:
obwodu bioder poniżej:
0,8 dla kobiet
0,8 dla kobiet
1,0 dla mężczyzn
1,0 dla mężczyzn
przyczyny
Dodatni bilans energetyczny
Dodatni bilans energetyczny
nadmierny dowóz pokarmów
nadmierny dowóz pokarmów
mała aktywność fizyczna
mała aktywność fizyczna
czynniki metaboliczne i hormonalne
czynniki metaboliczne i hormonalne
czynniki psychologiczne
czynniki psychologiczne
czynniki genetyczne
czynniki genetyczne
leki (neuroleptyki,
leki (neuroleptyki,
przeciwdepresyjne, itp.)
przeciwdepresyjne, itp.)
częstość występowania
Nadwaga i otyłość u dorosłych Polaków
w 2002r.
norma
42%
norma
52%
nadwaga
29%
nadwaga
39%
otyłość
19%
otyłość
19%
0%
20%
40%
60%
80%
100%
mężczyżni
kobiety
Spożycie kalorii w Polsce
kcal/os/dz
Źródło danych: dla lat 1936 i 1949: Budzynski F. W. Przemiany i prognozy konsumpcji żywności. PWN,
Warszawa, 1975, p. 183; dla lat 1961-1980: FAO Food Balance Sheets
8
Nadwaga i otyłość w grupie wieku 18+
w Polsce w roku 2006 (i 2000)
Nadwaga
Nadwaga
(BMI 25.0-29.0)
(BMI 25.0-29.0)
Otyłość
Otyłość
(BMI
(BMI
≥ 30.0)
≥ 30.0)
Mężczyźni
Mężczyźni
39% (41%)
39% (41%)
17% (16%)
17% (16%)
Kobiety
Kobiety
28% (29%)
28% (29%)
19% (20%)
19% (20%)
Źródło: Badanie na próbie ogólnopolskiej 6000 osób, COI 2006
oraz badanie na próbie ogólnopolskiej 2800 osób, IŻŻ 2000
Częstość występowania
Co druga osoba w Polsce ma
Co druga osoba w Polsce ma
nadwagę, a ponad 20 %
nadwagę, a ponad 20 %
populacji dorosłych to ludzie
populacji dorosłych to ludzie
otyli.
otyli.
Wśród osób powyżej 30 roku
Wśród osób powyżej 30 roku
życia jest 30 % otyłych kobiet
życia jest 30 % otyłych kobiet
i 20 % otyłych mężczyzn
i 20 % otyłych mężczyzn
/prof. Barbara Zahorska-Markiewicz,
/prof. Barbara Zahorska-Markiewicz,
Uniwersytet Medyczny w Katowicach 2008/
Uniwersytet Medyczny w Katowicach 2008/
objawy
bezdech senny
bezdech senny
– krótkotrwałe zatrzymanie oddechu
– krótkotrwałe zatrzymanie oddechu
podczas snu występujące min 100 razy w ciągu nocy
podczas snu występujące min 100 razy w ciągu nocy
zespół hipowentylacji (Pickwicka)
zespół hipowentylacji (Pickwicka)
– zaburzenie
– zaburzenie
oddychania prowadzące do zmniejszonego stężenia tlenu
oddychania prowadzące do zmniejszonego stężenia tlenu
w krwii, zmniejszenia pobudliwości ośrodka
w krwii, zmniejszenia pobudliwości ośrodka
oddechowego w mózgu oraz zagrożenia przedwczesnym
oddechowego w mózgu oraz zagrożenia przedwczesnym
zgonem
zgonem
przeciążenie stawów
przeciążenie stawów
– z uwagi na zwiększoną masę
– z uwagi na zwiększoną masę
ciała
ciała
zmiany skórne
zmiany skórne
– spowodowane zwiększonym
– spowodowane zwiększonym
wydzielaniem potu i łoju, które gromadzą się w grubych
wydzielaniem potu i łoju, które gromadzą się w grubych
fałdach skórnych, tworząc pożywkę dla bakterii i
fałdach skórnych, tworząc pożywkę dla bakterii i
prowadząc do zakażeń
prowadząc do zakażeń
zaburzenia psychiczne
zaburzenia psychiczne
– spowodowane
– spowodowane
nieprzychylnym nastawieniem środowiska oraz
nieprzychylnym nastawieniem środowiska oraz
dyskredytowaniem własnego wyglądu przez osoby otyłe
dyskredytowaniem własnego wyglądu przez osoby otyłe
wpływ na długość życia
otyłość skraca życie o około 10-12 lat
otyłość skraca życie o około 10-12 lat
szacuje się, że każde 2.3 kg powyżej
szacuje się, że każde 2.3 kg powyżej
prawidłowej masy ciała skraca życie
prawidłowej masy ciała skraca życie
o 1 rok
o 1 rok
skutki chorobowe
choroby układu krążenia
choroby układu krążenia
– jako efekt
– jako efekt
podwyższonych lipidów we krwi. Otyłość zwiększa
podwyższonych lipidów we krwi. Otyłość zwiększa
ryzyko choroby niedokrwiennej serca oraz zawału
ryzyko choroby niedokrwiennej serca oraz zawału
nadciśnienie tętnicze
nadciśnienie tętnicze
– związek z otyłością
– związek z otyłością
obserwuje się we wszystkich grupach etnicznych
obserwuje się we wszystkich grupach etnicznych
udar mózgu
udar mózgu
– na tle zmian miażdżycowych,
– na tle zmian miażdżycowych,
będących efektem podwyższonych poziomu
będących efektem podwyższonych poziomu
tłuszczów we krwi
tłuszczów we krwi
choroby metaboliczne, w tym cukrzyca typ II
choroby metaboliczne, w tym cukrzyca typ II
– spowodowana opornością na insulinę oraz
– spowodowana opornością na insulinę oraz
upośledzoną tolerancja glukozy
upośledzoną tolerancja glukozy
skutki chorobowe
choroby wątroby i dróg żółciowych
choroby wątroby i dróg żółciowych
–
–
będące skutkiem stłuszczenia wątroby
będące skutkiem stłuszczenia wątroby
zapalenie trzustki
zapalenie trzustki
– otyłość przyczynia
– otyłość przyczynia
się, a także pogarsza przebieg
się, a także pogarsza przebieg
choroby zwyrodnieniowe stawów
choroby zwyrodnieniowe stawów
–
–
ryzyko wzrasta juz gdy BMI>25
ryzyko wzrasta juz gdy BMI>25
nowotwory:
nowotwory:
rak jelita grubego, przełyku,
rak jelita grubego, przełyku,
żołądka, dróg żółciowych, rak trzonu
żołądka, dróg żółciowych, rak trzonu
macicy, piersi, jajników u kobiet i rak
macicy, piersi, jajników u kobiet i rak
gruczołu krokowego u mężczyzn – głównie
gruczołu krokowego u mężczyzn – głównie
z powodu zaburzeń hormonalnych
z powodu zaburzeń hormonalnych
niepłodność
niepłodność
– w wyniku zaburzeń cyklu
– w wyniku zaburzeń cyklu
miesięcznego
miesięcznego
skutki chorobowe
powikłania ciąży
powikłania ciąży
– częściej występuje
– częściej występuje
nadciśnienie, cukrzyca ciężarnych, infekcje
nadciśnienie, cukrzyca ciężarnych, infekcje
dróg moczowych, przenoszenie ciąży i
dróg moczowych, przenoszenie ciąży i
częściej wykonywane są indukcje porodów
częściej wykonywane są indukcje porodów
i cesarskie cięcia, a także porody trwają
i cesarskie cięcia, a także porody trwają
dłużej, występuje większa utrata krwi
dłużej, występuje większa utrata krwi
nietrzymanie moczu u kobiet
nietrzymanie moczu u kobiet
– zarówno
– zarówno
wysiłkowe jak i mimowolne
wysiłkowe jak i mimowolne
powikłania po operacjach
powikłania po operacjach
– częstsze
– częstsze
infekcje ran pooperacyjnych
infekcje ran pooperacyjnych
udar cieplny
udar cieplny
– rezultat upośledzonej
– rezultat upośledzonej
tolerancji podwyższonej temperatury
tolerancji podwyższonej temperatury
skutki chorobowe
upośledzenie układu odporności
upośledzenie układu odporności
– otyłość
– otyłość
zmniejsza siły układu immunologicznego
zmniejsza siły układu immunologicznego
upośledzenie układu oddechowego
upośledzenie układu oddechowego
– jako
– jako
wynik zmniejszenie pojemności oddechowej
wynik zmniejszenie pojemności oddechowej
na skutek uniesienia się przepony
na skutek uniesienia się przepony
wady rozwojowe noworodków
wady rozwojowe noworodków
– u matek
– u matek
z BMI>29 zaobserwowano wzrost częstości
z BMI>29 zaobserwowano wzrost częstości
wad cewy nerwowej
wad cewy nerwowej
problemy psychologiczne
problemy psychologiczne
– obniżona
– obniżona
samoocena, depresja
samoocena, depresja
jak się uchronić
Dieta:
Dieta:
- zamiana kwasów tłuszczowych
- zamiana kwasów tłuszczowych
nasyconych na nienasycone,
nasyconych na nienasycone,
- zwiększenie spożycia kwasów
- zwiększenie spożycia kwasów
tłuszczowych omega-3,
tłuszczowych omega-3,
- duża ilość owoców, warzyw, orzechów
- duża ilość owoców, warzyw, orzechów
i produktów z pełnych ziaren,
i produktów z pełnych ziaren,
- unikanie pokarmów z dużą zawartością
- unikanie pokarmów z dużą zawartością
przyswajalnych węglowodanów
przyswajalnych węglowodanów
codzienna aktywność fizyczna
codzienna aktywność fizyczna
leczenie
zalecenia dietetyczne (ograniczenie
zalecenia dietetyczne (ograniczenie
kaloryczności posiłków)
kaloryczności posiłków)
aktywność fizyczna (codzienne ćwiczenia)
aktywność fizyczna (codzienne ćwiczenia)
modyfikacja zachowań (zmiana nawyków
modyfikacja zachowań (zmiana nawyków
żywieniowych, radzenie sobie ze stresem)
żywieniowych, radzenie sobie ze stresem)
farmakoterapia (leki hamujące łaknienie,
farmakoterapia (leki hamujące łaknienie,
zmniejszające trawienie pokarmów i
zmniejszające trawienie pokarmów i
wchłanianie tłuszczów w jelitach, zwiększające
wchłanianie tłuszczów w jelitach, zwiększające
ciepłotę ciała)
ciepłotę ciała)
operacje chirurgiczne w skrajnych przypadkach
operacje chirurgiczne w skrajnych przypadkach
polecane serwisy
Co jeść ?
Tajemnice zdrowia nie zależą
Tajemnice zdrowia nie zależą
wyłącznie od jakości żywności
wyłącznie od jakości żywności
ale też od zdrowego żywienia.
ale też od zdrowego żywienia.
Ważne nie tylko co, ale i ile !
Ważne nie tylko co, ale i ile !
Co za dużo lub za mało,
Co za dużo lub za mało,
to niezdrowo!
to niezdrowo!
10 ZASAD ZDROWEGO
ŻYWIENIA
1.Dbaj o różnorodność
spożywanych produktów
2. Unikaj nadwagi i otyłości
2. Unikaj nadwagi i otyłości
3. Produkty zbożowe
3. Produkty zbożowe
powinny być głównym
powinny być głównym
źródłem kalorii
źródłem kalorii
4. Spożywaj codziennie co
4. Spożywaj codziennie co
najmniej dwie duże szklanki
najmniej dwie duże szklanki
mleka
mleka
5. Spożywaj z umiarem
5. Spożywaj z umiarem
mięso i jego
mięso i jego
zamienniki. Wybieraj
zamienniki. Wybieraj
codziennie inny produkt z
codziennie inny produkt z
tej grupy
tej grupy
6. Spożywaj codziennie dużo
6. Spożywaj codziennie dużo
warzyw i owoców
warzyw i owoców
7. Ograniczaj spożycie
7. Ograniczaj spożycie
tłuszczów, szczególnie
tłuszczów, szczególnie
zwierzęcych, oraz
zwierzęcych, oraz
produktów zawierających
produktów zawierających
cholesterol.
cholesterol.
8. Unikaj cukru i słodyczy
8. Unikaj cukru i słodyczy
9. Ograniczaj spożycie soli
9. Ograniczaj spożycie soli
10. Unikaj alkoholu
10. Unikaj alkoholu
BMI
(Body mass index)
Masa ciała (kg)
Masa ciała (kg)
/
/
wzrost (m) do
wzrost (m) do
kwadratu
kwadratu
niedowaga ( BMI < 18,5)
niedowaga ( BMI < 18,5)
prawidłowa masa ciała ( BMI = 20 - 25)
prawidłowa masa ciała ( BMI = 20 - 25)
nadwaga ( BMI = 25 - 29,9)
nadwaga ( BMI = 25 - 29,9)
otyłość ( BMI = 30 - 39,9)
otyłość ( BMI = 30 - 39,9)
otyłość dużego stopnia ( BMI > 40)
otyłość dużego stopnia ( BMI > 40)
Wybór należy do Ciebie
!