XXVIII. Leki stosowane w chorobach przewodu

XXVIII. Leki stosowane w chorobach przewodu

pokarmowego

pokarmowego

Leki stosowane w chorobie wrzodowej cd.

Leki stosowane w chorobie wrzodowej cd.

Leki mukozo i cytoprotekcyjne

Leki mukozo i cytoprotekcyjne

1. Sukralfat i związki bizmutu

1. Sukralfat i związki bizmutu

2. Syntetyczne analogi prostaglandyn

2. Syntetyczne analogi prostaglandyn

3. Leki pochodzenia roślinnego

3. Leki pochodzenia roślinnego

Leki przeciwbakteryjne

Leki przeciwbakteryjne

Leki regulujące motorykę przewodu

Leki regulujące motorykę przewodu

pokarmowego

pokarmowego

●

●

osłaniają błonę śluzową żołądka i

osłaniają błonę śluzową żołądka i

dwunastnicy oraz

dwunastnicy oraz

wzmacniają jej mechanizmy obronne

wzmacniają jej mechanizmy obronne

●

●

pokrywają błonę śluzową warstwą izolującą

pokrywają błonę śluzową warstwą izolującą

●

●

przyspieszają regenerację komórek

przyspieszają regenerację komórek

nabłonkowych

nabłonkowych

●

●

powodują nasilenie wydzielania śluzu

powodują nasilenie wydzielania śluzu

i węglanów

i węglanów

●

●

powodują zwiększenie wytwarzania

powodują zwiększenie wytwarzania

prostaglandyn

prostaglandyn

serii PGE i PGI

serii PGE i PGI

●

●

powodują poprawę ukrwienia błony śluzowej

powodują poprawę ukrwienia błony śluzowej

●

●

działają głównie miejscowo

działają głównie miejscowo

●

●

stosowane przez dłuższy czas powodują

stosowane przez dłuższy czas powodują

gojenie się

gojenie się

owrzodzeń trawiennych

owrzodzeń trawiennych

●

●

stosowane są także w celu zapobiegania

stosowane są także w celu zapobiegania

nawrotom

nawrotom

choroby wrzodowej oraz w profilaktyce

choroby wrzodowej oraz w profilaktyce

wrzodu

wrzodu

stresowego

stresowego

1. Sukralfat i związki bizmutu

1. Sukralfat i związki bizmutu

361. SUKRALFAT

361. SUKRALFAT

(

(

Sucralfatum,

Sucralfatum,

Venter)

Venter)

●

●

zasadowa sól glinowa oktasiarczanu sacharozy

o wzorze sumarycznym C

12

H

14

O

11

[SO

3

Al

2

OH

5

]

8

• n

H

2

O

●

●

nierozpuszczalny w wodzie

●

● po podaniu doustnym w środowisku kwasowym

żołądka (pH < 4) reaguje z jonami H

+

odszczepiając

jon [SO

3

Al

2

OH

4

]

+

●

●

tworzy się polianion, który następnie ulega

polimeryzacji i zasieciowaniu

●

●

wykazuje duże powinowactwo do dodatnio

naładowanych białek w wysiękach zapalnych

●

●

wybiórczo wiąże się w miejscu owrzodzenia i

chroni

je przed działaniem jonów wodorowych

Związki bizmutu

Związki bizmutu

●

●

związki bizmutu mają działanie ściągające i

związki bizmutu mają działanie ściągające i

osłaniające

osłaniające

●

●

zasadowy węglan bizmutawy (

zasadowy węglan bizmutawy (

bismuthi

bismuthi

subcarbonas

subcarbonas

,

,

(BiO)

(BiO)

2

2

CO

CO

3

3

)

)

●

●

zasadowy azotan bizmutawy (

zasadowy azotan bizmutawy (

bismuthi subnitras

bismuthi subnitras

,

,

mieszanina Bi(OH)

mieszanina Bi(OH)

2

2

NO

NO

3

3

i BiNO

i BiNO

2

2

.

.

BiOOH)

BiOOH)

toksyczne objawy neurologiczne

toksyczne objawy neurologiczne

methemoglobinemia

methemoglobinemia

●

●

koloidalny dicytrynian tripotasowo-bizmutawy

koloidalny dicytrynian tripotasowo-bizmutawy

(De

(De

Nol, Ventrisol, Cytribin)

Nol, Ventrisol, Cytribin)

●●

●●

w środowisku kwasowym żołądka wytwarza w

w środowisku kwasowym żołądka wytwarza w

miejscu owrzodzenia nierozpuszczalny związek

miejscu owrzodzenia nierozpuszczalny związek

chelatowy z białkiem i mukoglikoproteinami

chelatowy z białkiem i mukoglikoproteinami

●●

●●

powstająca warstwa ochronna stanowi barierę dla

powstająca warstwa ochronna stanowi barierę dla

dyfuzji kwasu solnego i pepsyny i umożliwia szybsze

dyfuzji kwasu solnego i pepsyny i umożliwia szybsze

goje się ubytku

goje się ubytku

w miejscu owrzodzenia tworzy

w miejscu owrzodzenia tworzy

nierozpuszczalny

nierozpuszczalny

związek chelatowy z

związek chelatowy z

białkiem i mukoglikoproteinami

białkiem i mukoglikoproteinami

Działa bakteriobójczo na

Działa bakteriobójczo na

Helicobacter pylori

Helicobacter pylori

2. Syntetyczne analogi prostaglandyn

2. Syntetyczne analogi prostaglandyn

●

●

PGE i PGI działają ochronnie na błonę śluzową

PGE i PGI działają ochronnie na błonę śluzową

przewodu pokarmowego

przewodu pokarmowego

●

●

wpływają na wydzielanie śluzu, węglanów i

wpływają na wydzielanie śluzu, węglanów i

przepływ

przepływ

krwi

krwi

●

●

modyfikacja chemiczna macierzystych układów

modyfikacja chemiczna macierzystych układów

●

●

cechują się one większą stabilnością, dłuższym

cechują się one większą stabilnością, dłuższym

okresem półtrwania

okresem półtrwania

●

●

t

t

1/2

1/2

dla endogennych prostaglandyn wynosi kilka

dla endogennych prostaglandyn wynosi kilka

sekund

sekund

●

●

pochodne prostaglandyny E

pochodne prostaglandyny E

1

1

(mizoprostol,

(mizoprostol,

rioprostil)

rioprostil)

●

●

pochodne prostaglandyny E

pochodne prostaglandyny E

2

2

(trimeprostil,

(trimeprostil,

arbaprostil, enprostil)

arbaprostil, enprostil)

●

●

przesunięcie grupy OH obecnej w położeniu

przesunięcie grupy OH obecnej w położeniu

C15 w

C15 w

macierzystej strukturze prostaglandyny E

macierzystej strukturze prostaglandyny E

1

1

(alprostadilu) w pozycję C16

(alprostadilu) w pozycję C16

●

●

dodatkowa stabilizacja tej pozycji przez

dodatkowa stabilizacja tej pozycji przez

wprowadzenie grupy metylowej

wprowadzenie grupy metylowej

●

●

grupa karboksylowa została zastąpiona

grupa karboksylowa została zastąpiona

ugrupowaniem estrowym, co nadaje

ugrupowaniem estrowym, co nadaje

mizoprostolowi

mizoprostolowi

charakter proleku

charakter proleku

●

●

profilaktyka i leczenie choroby wrzodowej w

profilaktyka i leczenie choroby wrzodowej w

przypadku stosowania niesteroidowych leków

przypadku stosowania niesteroidowych leków

przeciwzapalnych

przeciwzapalnych

362. MIZOPROSTOL

362. MIZOPROSTOL

(

(

Misoprostolum,

Misoprostolum,

Cytotec)

Cytotec)

Ester metylowy kwasu

Ester metylowy kwasu

11,16-dihydroksy-

11,16-dihydroksy-

-16-metylo-9-oksoprost-13-en-1-owego

-16-metylo-9-oksoprost-13-en-1-owego

3. Leki pochodzenia roślinnego

3. Leki pochodzenia roślinnego

363. KWAS ALGINOWY

363. KWAS ALGINOWY

(

(

Acidum alginicum,

Acidum alginicum,

Gelacid)

Gelacid)

Liniowy polimer kwasów uronowych z glonów

Liniowy polimer kwasów uronowych z glonów

morskich gatunku

morskich gatunku

Laminaria

Laminaria

●

●

pęczniejąc tworzy warstwę żelu

pęczniejąc tworzy warstwę żelu

Leki przeciwbakteryjne

Leki przeciwbakteryjne

●

●

eradykacja

eradykacja

Helicobacter Pylori

Helicobacter Pylori

●

●

chemioterapeutyk – metronidazol, tynidazol

chemioterapeutyk – metronidazol, tynidazol

●

●

antybiotyk – amoksycylina, klaritromycyna

antybiotyk – amoksycylina, klaritromycyna

●

●

omeprazol, bizmut koloidalny

omeprazol, bizmut koloidalny

Leki regulujące motorykę przewodu

Leki regulujące motorykę przewodu

pokarmowego

pokarmowego

●

●

substancje prokinetyczne

substancje prokinetyczne

●

●

przyspieszają opróżnianie żołądka

przyspieszają opróżnianie żołądka

●

●

hamują refluks żołądkowo-przełykowy i

hamują refluks żołądkowo-przełykowy i

żołądkowo

żołądkowo

dwunastniczy

dwunastniczy

●

●

nasilają perystaltykę jelit

nasilają perystaltykę jelit

●

●

stosowane w zaburzeniach funkcjonalnych

stosowane w zaburzeniach funkcjonalnych

przewodu

przewodu

pokarmowego (wzdęcia, stany spastyczne,

pokarmowego (wzdęcia, stany spastyczne,

nudności)

nudności)

●

●

unerwienie przewodu pokarmowego

unerwienie przewodu pokarmowego

●●

●●

pobudzenie poprzez neurony

pobudzenie poprzez neurony

wydzielające

wydzielające

acetylocholinę, serotoninę i substancję

acetylocholinę, serotoninę i substancję

P

P

●●

●●

hamowanie poprzez neurony

hamowanie poprzez neurony

wydzielające VIP

wydzielające VIP

(vasoactive intestinal peptide), NO, ATP

(vasoactive intestinal peptide), NO, ATP

●●

●●

dopamina działa hamująco

dopamina działa hamująco

●●

●●

5-HT

5-HT

3

3

i 5-HT

i 5-HT

4

4

agoniści działają

agoniści działają

pobudzająco

pobudzająco

●●

●●

motylina stymuluje bezpośrednio

motylina stymuluje bezpośrednio

●●

●●

neostygmina (inhibitor esterazy

neostygmina (inhibitor esterazy

cholinowej)

cholinowej)

●●

●●

betanechol pobudza M

betanechol pobudza M

3

3

364. METOKLOPRAMID

364. METOKLOPRAMID

(

(

Metoclopramidum,

Metoclopramidum,

Primperan)

Primperan)

4-Amino-5-chloro-N-[2-(dietyloamino)-etylo]-

4-Amino-5-chloro-N-[2-(dietyloamino)-etylo]-

2-metoksybenzamid

2-metoksybenzamid

365. TRIMEBUTYNA

365. TRIMEBUTYNA

(

(

Trimebutinum,

Trimebutinum,

Debridat)

Debridat)

Ester 2-(dimetyloamino)-2-fenylo-butylowy

Ester 2-(dimetyloamino)-2-fenylo-butylowy

kwasu 3,4,5-trimetoksybenzoesowego

kwasu 3,4,5-trimetoksybenzoesowego

366. DOMPERIDON

366. DOMPERIDON

(

(

Domperidonum,

Domperidonum,

Motilium)

Motilium)

5-Chloro-[1-[3-(2-okso-1-benzimidazolinylo)-

5-Chloro-[1-[3-(2-okso-1-benzimidazolinylo)-

propylo]-4-piperydylo]-2-benzimidazolinon

propylo]-4-piperydylo]-2-benzimidazolinon

367. CIZAPRYD

367. CIZAPRYD

(

(

Cisapridum,

Cisapridum,

Prepulsid)

Prepulsid)

N-[1-[3-(4-Fluorofenoksy)-propylo]-3-metoksy-

N-[1-[3-(4-Fluorofenoksy)-propylo]-3-metoksy-

-4-piperydynylo]-2-metoksy-4-amino-5-chloro-

-4-piperydynylo]-2-metoksy-4-amino-5-chloro-

-cis-benzamid

-cis-benzamid

działa na receptory 5HT

działa na receptory 5HT

4

4

- uwalnianie

- uwalnianie

acetylocholiny

acetylocholiny

Makrolidy

Makrolidy

Erytromycyna

Erytromycyna

●

●

stymuluje receptory motylinowe

stymuluje receptory motylinowe

Leki przeczyszczające

Leki przeczyszczające

leki przeczyszczające działające na drodze

leki przeczyszczające działające na drodze

fizycznej

fizycznej

●●

●●

środki osmotyczne

środki osmotyczne

1. Sole magnezu

1. Sole magnezu

2. Związki fosforu

2. Związki fosforu

3. Wielowodorotlenowe alkohole

3. Wielowodorotlenowe alkohole

4. Disacharydy

4. Disacharydy

5. Polietylenoglikol

5. Polietylenoglikol

●●

●●

środki pęczniejące

środki pęczniejące

1. Polisacharydy

1. Polisacharydy

2. Roślinne surowce pęczniejące

2. Roślinne surowce pęczniejące

●●

●●

rozluźniające

rozluźniające

1. Związki powierzchniowo czynne

1. Związki powierzchniowo czynne

●● poślizgowe

●● poślizgowe

1. Oleje

1. Oleje

●

●

leki przeczyszczające działające na drodze

leki przeczyszczające działające na drodze

chemicznej

chemicznej

●●

●●

leki pochodzenia naturalnego

leki pochodzenia naturalnego

1. Oleje

1. Oleje

2. Glikozydy antrachinonowe

2. Glikozydy antrachinonowe

●●

●●

leki syntetyczne

leki syntetyczne

1.pochodne triarylometanu

1.pochodne triarylometanu

Leki działające na drodze fizycznej

Leki działające na drodze fizycznej

Środki osmotyczne

Środki osmotyczne

1. Sole magnezu

1. Sole magnezu

●

●

powodują zwiększenia ciśnienia osmotycznego w

powodują zwiększenia ciśnienia osmotycznego w

jelicie

jelicie

●

●

rozciągnięcie błony śluzowej i pobudzenie

rozciągnięcie błony śluzowej i pobudzenie

perystaltyki

perystaltyki

●

●

siarczan magnezu (

siarczan magnezu (

magnesii sulfas

magnesii sulfas

,

,

sól gorzka,

sól gorzka,

MgSO

MgSO

4

4

•

•

7 H

7 H

2

2

O)

O)

●

●

cytrynian magnezu (

cytrynian magnezu (

magnesii citras

magnesii citras

)

)

●

●

fosforan magnezu (

fosforan magnezu (

magnesii fosfas

magnesii fosfas

, Mg

, Mg

3

3

(PO

(PO

4

4

)

)

2

2

)

)

●

●

anion SO

anion SO

4

4

-

-

jest niewchłanialny i zatrzymuje kationy

jest niewchłanialny i zatrzymuje kationy

wraz z ich otoczką wodną w celu utrzymania

wraz z ich otoczką wodną w celu utrzymania

obojętnego ładunku elektrycznego

obojętnego ładunku elektrycznego

●

●

Mg

Mg

2+

2+

ułatwia uwalnianie cholecystokininy z błony

ułatwia uwalnianie cholecystokininy z błony

śluzowej dwunastnicy, działa żółciopędnie oraz

śluzowej dwunastnicy, działa żółciopędnie oraz

pobudza perystaltykę jelit

pobudza perystaltykę jelit

2. Związki fosforu

2. Związki fosforu

●

●

wodorofosforan sodu (natrii hydrophosphas,

wodorofosforan sodu (natrii hydrophosphas,

Na

Na

2

2

HPO

HPO

4

4

)

)

●

●

mieszanina dwuzasadowego fosforanu sodowego i

mieszanina dwuzasadowego fosforanu sodowego i

jednozasadowego fosforanu sodowego (Na

jednozasadowego fosforanu sodowego (Na

2

2

HPO

HPO

4

4

,

,

NaH

NaH

2

2

PO

PO

4

4

)

)

●●

●●

doustnie

doustnie

(Phospho-Laxative)

(Phospho-Laxative)

●●

●●

doodbytniczo

doodbytniczo

(Enema)

(Enema)

●●

●●

przygotowanie do zabiegów chirurgicznych lub

przygotowanie do zabiegów chirurgicznych lub

diagnostycznych przewodu pokarmowego.

diagnostycznych przewodu pokarmowego.

●

●

solne środki przeczyszczające są do 20%

solne środki przeczyszczające są do 20%

resorbowane z przewodu pokarmowego

resorbowane z przewodu pokarmowego

●●

●●

nie powinny być stosowane u chorych

nie powinny być stosowane u chorych

z niewydolnością krążenia i chorobami nerek

z niewydolnością krążenia i chorobami nerek

3. Wielowodorotlenowe alkohole

3. Wielowodorotlenowe alkohole

●

●

działąją mniej gwałtownie

działąją mniej gwałtownie

●

●

nie drażnią błony śluzowej jelit

nie drażnią błony śluzowej jelit

●

●

sorbitol

sorbitol

●

●

mannitol

mannitol

-

-

epimer

epimer

sorbitolu

sorbitolu

●

●

glicerol

glicerol

●●

●●

wchłania się z przewodu pokarmowego

wchłania się z przewodu pokarmowego

podany doodbytniczo ułatwia

podany doodbytniczo ułatwia

wypróżnienie

wypróżnienie

Wielowodorotlenowe alkohole

Wielowodorotlenowe alkohole

●

●

podawane doustnie w postaci roztworów

podawane doustnie w postaci roztworów

praktycznie nie wchłaniają się przez błonę

praktycznie nie wchłaniają się przez błonę

śluzową

śluzową

4. Disacharydy

4. Disacharydy

●

●

α-laktoza (α-lactoseum, 4-O-β-D-

α-laktoza (α-lactoseum, 4-O-β-D-

galaktopiranozylo-D-

galaktopiranozylo-D-

glukoza)

glukoza)

●

●

laktuloza (lactulosum,

laktuloza (lactulosum,

Duphalac,

Duphalac,

4-O-β-D-

4-O-β-D-

galaktopiranozylo-D-fruktoza)

galaktopiranozylo-D-fruktoza)

●

●

laktitol (lactitolum,

laktitol (lactitolum,

Importal,

Importal,

4-O-β-D-

4-O-β-D-

galaktopiranozylo-D-glucytol)

galaktopiranozylo-D-glucytol)

●

●

nie ulegają hydrolizie pod wpływem

nie ulegają hydrolizie pod wpływem

disacharydazy w jelicie cienkim

disacharydazy w jelicie cienkim

●

●

nie ulegają wchłanianiu

nie ulegają wchłanianiu

●

●

w jelicie grubym są metabolizowane przez

w jelicie grubym są metabolizowane przez

bakterie sacharolityczne do kwasów

bakterie sacharolityczne do kwasów

organicznych (octowy, propionowy, masłowy)

organicznych (octowy, propionowy, masłowy)

zwiększających ciśnienie osmotyczne

zwiększających ciśnienie osmotyczne

●

●

p

p

rzewlekłe zaparcia

rzewlekłe zaparcia

●

●

ś

ś

piączka wątrobowa

piączka wątrobowa

5. Polietylenoglikol

5. Polietylenoglikol

●

●

makrogol 4000

makrogol 4000

●

●

Forlax

Forlax

●

●

Fortrans

Fortrans

w mieszaninie z elektrolitami

w mieszaninie z elektrolitami

2-[2-[2-[2-[2-[2-[2-[2-[2-[2-[2-[2-[2-(2-hydroksyetoksy)

2-[2-[2-[2-[2-[2-[2-[2-[2-[2-[2-[2-[2-(2-hydroksyetoksy)

-

-

etoksy]

etoksy]

-

-

etoksy]

etoksy]

-

-

etoksy]

etoksy]

-

-

etoksy]

etoksy]

-

-

etoksy]

etoksy]

-

-

etoksy]

etoksy]

-

-

etoksy]

etoksy]

-

-

etoksy]

etoksy]

-

-

etoksy]

etoksy]

-

-

etoksy]

etoksy]

-

-

etoksy]

etoksy]

-

-

etoksy]

etoksy]

-

-

etanol

etanol

Środki pęczniejące

Środki pęczniejące

1. Polisacharydy

1. Polisacharydy

●

●

pochodne celulozy o charakterze eterów

pochodne celulozy o charakterze eterów

●

●

podane doustnie

podane doustnie

nie wchłaniają się z przewodu pokarmowego

nie wchłaniają się z przewodu pokarmowego

●

●

pęczniejąc, zatrzymują wodę i powodują w

pęczniejąc, zatrzymują wodę i powodują w

ten sposób

ten sposób

●

●

metyloceluloza (methylcellulosum,

metyloceluloza (methylcellulosum,

Cologel,

Cologel,

Celevac)

Celevac)

eter metylowy celulozy o średnim lub

eter metylowy celulozy o średnim lub

wysokim stopniu

wysokim stopniu

lepkości

lepkości

2. Roślinne surowce pęczniejące

2. Roślinne surowce pęczniejące

●

●

agar

agar

●

●

karagenina

karagenina

●

●

tragakanta

tragakanta

●

●

środki pęczniejące powinny być podawane z

środki pęczniejące powinny być podawane z

odpowiednią objętością wody.

odpowiednią objętością wody.

●

●

mogą wywoływać wzdęcia i uczucie pełności

mogą wywoływać wzdęcia i uczucie pełności

w jamie

w jamie

brzusznej

brzusznej

Środki rozluźniające

Środki rozluźniające

1. Związki powierzchniowo czynne

1. Związki powierzchniowo czynne

368. DOKUSAN SODOWY

368. DOKUSAN SODOWY

(

(

Docusate sodium,

Docusate sodium,

Colace)

Colace)

Sól sodowa estru 1,4-bis(2-etyloheksylowego)

Sól sodowa estru 1,4-bis(2-etyloheksylowego)

kwasu sulfonobursztynowego

kwasu sulfonobursztynowego

powierzchniowo czynny

powierzchniowo czynny

Poloksamery i poloksaleny

Poloksamery i poloksaleny

Mcz = 8350

Mcz = 8350

powierzchniowo czynne

powierzchniowo czynne

.

.

Środki poslizgowe

Środki poslizgowe

1. Oleje

1. Oleje

Parafina ciekła

Parafina ciekła

(paraffinum liquidum)

(paraffinum liquidum)

●

●

olej parafinowy

olej parafinowy

●

●

produkt destylacji ropy naftowej

produkt destylacji ropy naftowej

●

●

mieszanina wyższych węglowodorów

mieszanina wyższych węglowodorów

●

●

powleka ściany jelit śliską warstwą ochronną

powleka ściany jelit śliską warstwą ochronną

i zmiękcza treść ułatwiając jej poślizgowe

i zmiękcza treść ułatwiając jej poślizgowe

przesuwanie

przesuwanie

●

●

z dodatkiem olejku z mięty pieprzowej

z dodatkiem olejku z mięty pieprzowej

wchodzi w

wchodzi w

skład preparatu

skład preparatu

Mentho-Paraffinol

Mentho-Paraffinol

Leki przeczyszczające działające na drodze

Leki przeczyszczające działające na drodze

Chemicznej

Chemicznej

Leki pochodzenia naturalnego

Leki pochodzenia naturalnego

1. Oleje

1. Oleje

●

●

podrażnienie błony śluzowej jelita cienkiego

podrażnienie błony śluzowej jelita cienkiego

powoduje

powoduje

zwiększenie wydzielania soków trawiennych i

zwiększenie wydzielania soków trawiennych i

śluzu

śluzu

oraz silne pobudzenie perystaltyki jelit

oraz silne pobudzenie perystaltyki jelit

●

●

olej rycynowy

olej rycynowy

(Oleum Ricini, Oleum Palmae

(Oleum Ricini, Oleum Palmae

Christi,

Christi,

Oleum Castore

Oleum Castore

i

i

)

)

●

●

otrzymywany z dojrzałych nasion rącznika

otrzymywany z dojrzałych nasion rącznika

pospolitego

pospolitego

(Ricinus communis)

(Ricinus communis)

●

●

gęsta, oleista ciecz

gęsta, oleista ciecz

●

●

mieszanina glicerydów kwasów

mieszanina glicerydów kwasów

●●

●●

rycynolowego (ok. 80%)

rycynolowego (ok. 80%)

●●

●●

olejowego

olejowego

●●

●●

linolowego

linolowego

●●

●●

stearynowego

stearynowego

●●

●●

palmitynowego

palmitynowego

●

●

podawany doustnie ulega w jelicie pod

podawany doustnie ulega w jelicie pod

wpływem żółci

wpływem żółci

i lipazy trzustkowej kolejno emulgacji i

i lipazy trzustkowej kolejno emulgacji i

hydrolizie,

hydrolizie,

głównie do glicerolu i 18-węglowego

głównie do glicerolu i 18-węglowego

nienasyconego

nienasyconego

kwasu rycynolowego (kwasu 12-R-

kwasu rycynolowego (kwasu 12-R-

hydroksyolejowego)

hydroksyolejowego)

2. Glikozydy antrachinonowe

2. Glikozydy antrachinonowe

●

●

występują w różnych surowcach roślinnych

występują w różnych surowcach roślinnych

●

●

zbudowane są z aglikonu oraz części

zbudowane są z aglikonu oraz części

cukrowej (D-glukoza, L-ramnoza), związanej

cukrowej (D-glukoza, L-ramnoza), związanej

najczęściej O-glikozydowo dzięki obecności w

najczęściej O-glikozydowo dzięki obecności w

aglikonie grup hydroksylowych w położeniu

aglikonie grup hydroksylowych w położeniu

C1, C6 i

C1, C6 i

C8

C8

●

●

aglikony mające monomeryczną strukturę

aglikony mające monomeryczną strukturę

pochodnej 1,8-dihydroksyantrachinonu

pochodnej 1,8-dihydroksyantrachinonu

●●

●●

chryzofanol

chryzofanol

●●

●●

aloeemodyna

aloeemodyna

●●

●●

reina

reina

●●

●●

franguloemodyna

franguloemodyna

●

●

sennidyny A i B są aglikonami D-glukozydów

sennidyny A i B są aglikonami D-glukozydów

izodiantronowych

izodiantronowych

●

●

występują w dwóch odmianach

występują w dwóch odmianach

●●

●●

prawoskrętna (Sennozyd A)

prawoskrętna (Sennozyd A)

●●

●●

optycznie nieczynna (Sennozyd B)

optycznie nieczynna (Sennozyd B)

●

●

s

s

ennozydy C i D mają strukturę

ennozydy C i D mają strukturę

niesymetrycznego

niesymetrycznego

dimeru (heterodiantrony)

dimeru (heterodiantrony)

C-glukozyd aloeemodynoantronu

C-glukozyd aloeemodynoantronu

występuje w postaci dwóch diastereoizomerów

występuje w postaci dwóch diastereoizomerów

różniących się konfiguracją przy atomie C10:

różniących się konfiguracją przy atomie C10:

10(S)-Aloiny A, 10(R)-Aloiny B

10(S)-Aloiny A, 10(R)-Aloiny B

kaskarozyd A jest mieszanym C/O-glikozydem

kaskarozyd A jest mieszanym C/O-glikozydem

●

●

najsilniejsze działanie przeczyszczające formy

najsilniejsze działanie przeczyszczające formy

zredukowanych pochodnych 1,8

zredukowanych pochodnych 1,8

dihydroksyantrachinonu, czyli tautomerycze

dihydroksyantrachinonu, czyli tautomerycze

antrony <-> antranole

antrony <-> antranole

●

●

bezpośrednie działanie drażniące na komórki

bezpośrednie działanie drażniące na komórki

nerwowe

nerwowe

splotu warstwy mięśniowej jelita grubego (splot

splotu warstwy mięśniowej jelita grubego (splot

nerwowy Auerbacha)

nerwowy Auerbacha)

●

●

silnie pobudzają perystaltykę oraz zwiększają

silnie pobudzają perystaltykę oraz zwiększają

przechodzenie wody ze ściany jelita grubego do jego

przechodzenie wody ze ściany jelita grubego do jego

wnętrza

wnętrza

●

●

glikozydy antrachinonowe stosowane są najczęściej w

glikozydy antrachinonowe stosowane są najczęściej w

postaci ziół, preparatów galenowych lub złożonych z

postaci ziół, preparatów galenowych lub złożonych z

wyciągów z kilku roślin (Alax, Altra, Pursennid,

wyciągów z kilku roślin (Alax, Altra, Pursennid,

Xenna,

Xenna,

X-prep, Depuran)

X-prep, Depuran)

syntetyczny 1,8-dihydroksyantrachinon

syntetyczny 1,8-dihydroksyantrachinon

leki syntetyczne

leki syntetyczne

1.pochodne triarylometanu

1.pochodne triarylometanu

●

●

bisakodyl

bisakodyl

(bisacodylum,

(bisacodylum,

Bisacodyl, Dulcolax)

Bisacodyl, Dulcolax)

●●

●●

prolek

prolek

●●

●●

deacetylacja do aktywnej pochodnej w

deacetylacja do aktywnej pochodnej w

jelicie pod

jelicie pod

wpływem enzymów bakteryjnych i

wpływem enzymów bakteryjnych i

jelitowych

jelitowych

●

●

pikosulfonian sodowy

pikosulfonian sodowy

(natrii picosulfas,

(natrii picosulfas,

Na-

Na-

Pikosulfat,

Pikosulfat,

●

●

bisakodyl

bisakodyl

dioctan 4,4'-(2-pirydynylometyleno)-

dioctan 4,4'-(2-pirydynylometyleno)-

bis

bis

-

-

(fenolu)

(fenolu)

●

●

pikosulfonian sodowy

pikosulfonian sodowy

sól disodowa kwasu 4,4'-(2-

sól disodowa kwasu 4,4'-(2-

pirydynylometyleno)-

pirydynylometyleno)-

bis

bis

-

-

(fenylosiarkowego)

(fenylosiarkowego)

Leki przeciwbiegunkowe

Leki przeciwbiegunkowe

(antidiarrhoica)

(antidiarrhoica)

1. Środki adsorbujące (pochłaniające -

1. Środki adsorbujące (pochłaniające -

adsorbentia),

adsorbentia),

2. Środki ściągające

2. Środki ściągające

(adstringentia),

(adstringentia),

3. Leki hamujące perystaltykę jelit,

3. Leki hamujące perystaltykę jelit,

4. Leki spazmolityczne i regulujące motorykę

4. Leki spazmolityczne i regulujące motorykę

przewodu

przewodu

pokarmowego

pokarmowego

4a. Leki cholinolityczne

4a. Leki cholinolityczne

4b. Spazmolityki

4b. Spazmolityki

4c. Leki normalizujące motorykę przewodu

4c. Leki normalizujące motorykę przewodu

pokarmowego

pokarmowego

●

●

podawanie antybiotyków

podawanie antybiotyków

(chemioterapeutyków) w

(chemioterapeutyków) w

biegunkach bakteryjnych

biegunkach bakteryjnych

●

●

leczenie objawowe

leczenie objawowe

●●

●●

zapobieganie odwodnieniu i utracie

zapobieganie odwodnieniu i utracie

elektrolitów

elektrolitów

oraz hamowanie nadmiernej perystaltyki

oraz hamowanie nadmiernej perystaltyki

jelit

jelit

●

●

leki przeciwbiegunkowe (

leki przeciwbiegunkowe (

antidiarrhoica

antidiarrhoica

)

)

●●

●●

środki adsorbujące (pochłaniające

środki adsorbujące (pochłaniające

adsorbentia

adsorbentia

)

)

●●

●●

środki ściągające (

środki ściągające (

adstringentia

adstringentia

)

)

●●

●●

leki hamujące perystaltykę jelit

leki hamujące perystaltykę jelit

●●

●●

leki spazmolityczne i regulujące motorykę

leki spazmolityczne i regulujące motorykę

przewodu pokarmowego

przewodu pokarmowego

1. Środki adsorbujące (pochłaniające)

1. Środki adsorbujące (pochłaniające)

●

●

sproszkowane

sproszkowane

●

●

nierozpuszczalne w wodzie

nierozpuszczalne w wodzie

●

●

obojętne chemicznie

obojętne chemicznie

●

●

nie podlegającymi wchłanianiu ani strawieniu w

nie podlegającymi wchłanianiu ani strawieniu w

przewodzie pokarmowym

przewodzie pokarmowym

●

●

o dużej powierzchni

o dużej powierzchni

●

●

pochłaniają i wiążą wodę, gazy jelitowe,

pochłaniają i wiążą wodę, gazy jelitowe,

bakterie, ich

bakterie, ich

toksyny

toksyny

(

(

Carbo medicinalis

Carbo medicinalis

, Norit), o szczególnie dużej

, Norit), o szczególnie dużej

powierzchni adsorbującej

powierzchni adsorbującej

(

(

Bolus alba

Bolus alba

) uwodniony krzemian glinu o

) uwodniony krzemian glinu o

przybliżonym składzie chemicznym Al

przybliżonym składzie chemicznym Al

2

2

O

O

3

3

• 2 SiO

• 2 SiO

2

2

• 2 H

• 2 H

2

2

O

O

Atapulgit (attapulgitum, Kaopectate) aktywny

Atapulgit (attapulgitum, Kaopectate) aktywny

krzemian

krzemian

glinowo-magnezowy otrzymywany po

glinowo-magnezowy otrzymywany po

oczyszczeniu

oczyszczeniu

naturalnej glinki

naturalnej glinki

Diosmektit (diosmectitum, Smecta)

Diosmektit (diosmectitum, Smecta)

substancją czynną jest smektyn (glinokrzemian),

substancją czynną jest smektyn (glinokrzemian),

warstwowa struktura i duża lepkość

warstwowa struktura i duża lepkość

silnie powlekający błonę śluzową jelit

silnie powlekający błonę śluzową jelit

Poliwinylopirolidon (polyvinylpirrolidonum,

Poliwinylopirolidon (polyvinylpirrolidonum,

Polyvidonum,

Polyvidonum,

Polyvidone, Bolinan, poliwinylopirolidynon-2)

Polyvidone, Bolinan, poliwinylopirolidynon-2)

●

●

działa silnie adsorbująco

działa silnie adsorbująco

●

●

działa także ze względu na właściwości

działa także ze względu na właściwości

amfoteryczne ● normalizuje pH żołądka

amfoteryczne ● normalizuje pH żołądka

poprzez adsorpcję kwasów

poprzez adsorpcję kwasów

(przy nadmiernej fermentacji) i zasad

(przy nadmiernej fermentacji) i zasad

(procesy gnilne)

(procesy gnilne)

Dimetikon (dimeticonum, olej metylosilikonowy,

Dimetikon (dimeticonum, olej metylosilikonowy,

Espumisan, Ceolat)

Espumisan, Ceolat)

●

●

adsorbuje gazy jelitowe

adsorbuje gazy jelitowe

●

●

działa przeciwzapalne na błonę śluzową

działa przeciwzapalne na błonę śluzową

przewodu

przewodu

pokarmowego

pokarmowego

●

●

stanowi mieszaninę całkowicie

stanowi mieszaninę całkowicie

zmetylowanych

zmetylowanych

liniowych polimerów siloksanowych

liniowych polimerów siloksanowych

●

●

stosowany jest w postaci olejów o różnej

stosowany jest w postaci olejów o różnej

lepkości

lepkości

●

●

nie wchłania się z przewodu pokarmowego

nie wchłania się z przewodu pokarmowego

●

●

jest odporny na działań kwaśnego soku

jest odporny na działań kwaśnego soku

żołądkowego

żołądkowego

●

●

nie wpływa na pH

nie wpływa na pH

●

●

węglan wapnia -

węglan wapnia -

związek zapierający

związek zapierający

(

(

obstipantia

obstipantia

)

)

●

●

fosforan wapnia (Calcii phosphas, Ca

fosforan wapnia (Calcii phosphas, Ca

3

3

(PO

(PO

4

4

)

)

2

2

)

)

●●

●●

działają przeciwzapalnie

działają przeciwzapalnie

●

●

w leczeniu objawowym biegunki

w leczeniu objawowym biegunki

znaczenie mają również substancje

znaczenie mają również substancje

koloidalne

koloidalne

śluzy roślinne

śluzy roślinne

, wykazujące działań

, wykazujące działań

przeciwzapalne

przeciwzapalne

na błonę śluzową przewodu pokarmowego

na błonę śluzową przewodu pokarmowego

2. Środki ściągające

2. Środki ściągające

●

●

garbniki występujące w wielu surowcach

garbniki występujące w wielu surowcach

roślinnych

roślinnych

●

●

działanie denaturujące białek

działanie denaturujące białek

powierzchniowych

powierzchniowych

błony śluzowej jelit

błony śluzowej jelit

●

●

szczególne znaczenie mają organiczne

szczególne znaczenie mają organiczne

połączenia taniny z białkiem lub żelatyną

połączenia taniny z białkiem lub żelatyną

●

●

sama tanina uszkadza komórki wątrobowe

sama tanina uszkadza komórki wątrobowe

●

●

białczan taniny (tanalbina, Tanninum

białczan taniny (tanalbina, Tanninum

albuminatum]

albuminatum]

●

●

tanina stosowana jest w skojarzeniu z

tanina stosowana jest w skojarzeniu z

antyseptycznym salicylanem fenylu (phenylis

antyseptycznym salicylanem fenylu (phenylis

salicylas, Salolum) w preparacie Salotannal

salicylas, Salolum) w preparacie Salotannal

●

●

sole bizmutu i glinu obecnie mają małe

sole bizmutu i glinu obecnie mają małe

zastosowanie

zastosowanie

3. Leki hamujące perystaltykę jelit

3. Leki hamujące perystaltykę jelit

●

●

działanie przeciwbiegunkowe (zapierające)

działanie przeciwbiegunkowe (zapierające)

uzyskiwano dawniej za pomocą nalewki z opium

uzyskiwano dawniej za pomocą nalewki z opium

(Laudanum), zawierającej morfinę

(Laudanum), zawierającej morfinę

●

●

obecnie stosowane są leki syntetyczne działające

obecnie stosowane są leki syntetyczne działające

bardziej wybiórczo na receptory opioidowe w

bardziej wybiórczo na receptory opioidowe w

zwojach

zwojach

śródściennych jelit

śródściennych jelit

DIFENOKSYN

DIFENOKSYN

kwas

kwas

1-(3-cyjano-3,3-

1-(3-cyjano-3,3-

difenylopropylo)-

difenylopropylo)-

4-fenylo-4-piperydynokarboksylowy

4-fenylo-4-piperydynokarboksylowy

3a. Agoniści receptorów opioidowych

3a. Agoniści receptorów opioidowych

●

●

spowalniają pasaż w jelitach

spowalniają pasaż w jelitach

●

●

wchłanianie zwrotne wody

wchłanianie zwrotne wody

●

●

działanie na ośrodkowy układ nerwowy

działanie na ośrodkowy układ nerwowy

368. LOPERAMID

368. LOPERAMID

(

(

Loperamideum,

Loperamideum,

Imodium)

Imodium)

4-[4-(4-Chlorofenylo)-4-hydroksypiperydyno]-

4-[4-(4-Chlorofenylo)-4-hydroksypiperydyno]-

-N,N-dimetylo-2,2-difenylobutyramid

-N,N-dimetylo-2,2-difenylobutyramid

4. Leki spazmolityczne i regulujące motorykę przewodu

4. Leki spazmolityczne i regulujące motorykę przewodu

pokarmowego

pokarmowego

●

●

leki spazmolityczne powodują rozkurcz mięśni

leki spazmolityczne powodują rozkurcz mięśni

gładkich jelit i znoszą skurcze spastyczne

gładkich jelit i znoszą skurcze spastyczne

●

●

pomocniczo w ostrych i przewlekłych biegunkach

pomocniczo w ostrych i przewlekłych biegunkach

różnego pochodzenia stosowane są:

różnego pochodzenia stosowane są:

leki cholinolityczne

leki cholinolityczne

●

●

Adyfenina, Bromek oksyfenonium,

Adyfenina, Bromek oksyfenonium,

Oksyfencyklimina,

Oksyfencyklimina,

Metantelina, Propantelina,

Metantelina, Propantelina,

spazmolityki muskulotropowe

spazmolityki muskulotropowe

●

●

Papaweryna, Drotaweryna

Papaweryna, Drotaweryna

leki normalizujące motorykę przewodu pokarmowego

leki normalizujące motorykę przewodu pokarmowego

●

●

Trimebutyna, Cizapryd

Trimebutyna, Cizapryd

4a. Leki cholinolityczne

4a. Leki cholinolityczne

369. ADYFENINA

369. ADYFENINA

(

(

Adipheninum

Adipheninum

, Vegantin)

, Vegantin)

Ester 2-(dietyloamino)-etylowy kwasu

Ester 2-(dietyloamino)-etylowy kwasu

difenylooctowego

difenylooctowego

370. BROMEK OKSYFENONIUM

370. BROMEK OKSYFENONIUM

(

(

Oxyphenonii bromide

Oxyphenonii bromide

, Spasmophen)

, Spasmophen)

Bromek 2-

Bromek 2-

[cykloheksylohydroksyfenyloacetoksy]-etylo-

[cykloheksylohydroksyfenyloacetoksy]-etylo-

N,N-dietylo-N-metyloamoniowy

N,N-dietylo-N-metyloamoniowy

371. METANTELINA

371. METANTELINA

(

(

Methantheline

Methantheline

, Banthine)

, Banthine)

2-Dietyloaminoetylo-9H-ksanteno-9-

2-Dietyloaminoetylo-9H-ksanteno-9-

karboksylan

karboksylan

372. OKSYFENCYKLIMINA

372. OKSYFENCYKLIMINA

(

(

Oxyphencycliminum

Oxyphencycliminum

, Daricon)

, Daricon)

Ester 1,4,5,6-tetrahydro-(1-metylo-2-

Ester 1,4,5,6-tetrahydro-(1-metylo-2-

pirymidyno)-metylowy kwasu α-cykloheksylo-

pirymidyno)-metylowy kwasu α-cykloheksylo-

α

α

hydroksyfenylooctowego

hydroksyfenylooctowego

373. PROPANTELINA

373. PROPANTELINA

(

(

Propantheline

Propantheline

, Pro-Banthine)

, Pro-Banthine)

Bromek estru (2-hydroksyetylo)-

Bromek estru (2-hydroksyetylo)-

diizopropylometyloamoniowego kwasu

diizopropylometyloamoniowego kwasu

ksanteno-9-karboksylowego

ksanteno-9-karboksylowego

4b. Spazmolityki

4b. Spazmolityki

374. DROTAWERYNA

374. DROTAWERYNA

(

(

Drotaverinum

Drotaverinum

, No-Spa)

, No-Spa)

1-(3,4-dietoksybenzylideno)-6,7-dietoksy-

1-(3,4-dietoksybenzylideno)-6,7-dietoksy-

1,2,3,4-tetrahydroizochinolina

1,2,3,4-tetrahydroizochinolina

375. PAPAWERYNA

375. PAPAWERYNA

(

(

Papaverinum

Papaverinum

, Papanerine)

, Papanerine)

1-[(3,4)-Dimetoksyfenylo)-metylo]-6,7-

1-[(3,4)-Dimetoksyfenylo)-metylo]-6,7-

dimetoksy-izochinolina

dimetoksy-izochinolina

4c. Leki normalizujące motorykę przewodu

4c. Leki normalizujące motorykę przewodu

pokarmowego

pokarmowego

376. TRIMEBUTYNA

376. TRIMEBUTYNA

(

(

Trimebutinum,

Trimebutinum,

Debridat)

Debridat)

Ester 2-(dimetyloamino)-2-fenylo-butylowy

Ester 2-(dimetyloamino)-2-fenylo-butylowy

kwasu 3,4,5-trimetoksybenzoesowego

kwasu 3,4,5-trimetoksybenzoesowego

377. CIZAPRID

377. CIZAPRID

(

(

Cisapridum

Cisapridum

, Prepulsid)

, Prepulsid)

N-[1-[3-(4-Fluorofenoksy)-propylo]-3-metoksy-

N-[1-[3-(4-Fluorofenoksy)-propylo]-3-metoksy-

-4-piperydynylo]-2-metoksy-4-amino-5-chloro-

-4-piperydynylo]-2-metoksy-4-amino-5-chloro-

-cis-benzamid

-cis-benzamid

Leki przeciwymiotne

Leki przeciwymiotne

`

`

1. Parasympatykolityki

1. Parasympatykolityki

2. Antagoniści receptorów histaminowych H

2. Antagoniści receptorów histaminowych H

1

1

3. Neuroleptyki

3. Neuroleptyki

4. Pochodne benzamidu i benzimidazolonu

4. Pochodne benzamidu i benzimidazolonu

5. Antagoniści receptorów serotoninowych 5-

5. Antagoniści receptorów serotoninowych 5-

HT

HT

3

3

6. Syntetyczne kanabinoidy

6. Syntetyczne kanabinoidy

7. Kortykosteroidy

7. Kortykosteroidy

8. Leki o innej budowie

8. Leki o innej budowie

●

●

w zapobieganiu chorobom lokomocyjnym

w zapobieganiu chorobom lokomocyjnym

(kinetozom)

(kinetozom)

●

●

w schorzeniach błędnika,

w schorzeniach błędnika,

●

●

w wymiotach u ciężarnych

w wymiotach u ciężarnych

●

●

w wymiotach towarzyszących chemio- i

w wymiotach towarzyszących chemio- i

radioterapii

radioterapii

●

●

po środkach do znieczulenia ogólnego

po środkach do znieczulenia ogólnego

●

●

w wymiotach psychogennych

w wymiotach psychogennych

●

●

infekcje ośrodkowego układu nerwowego

infekcje ośrodkowego układu nerwowego

●

●

choroby układowe

choroby układowe

1. Parasympatykolityki

1. Parasympatykolityki

Pochodne tropanu

Pochodne tropanu

378. SKOPOLAMINA

378. SKOPOLAMINA

(

(

Scopolaminum,

Scopolaminum,

Hyoscine)

Hyoscine)

3-Hydroksy-2-fenylopropionian-6,7-epoksy-8-

3-Hydroksy-2-fenylopropionian-6,7-epoksy-8-

metylo-8-azabicyklo-[3.2.1]-oktan-3-ylu

metylo-8-azabicyklo-[3.2.1]-oktan-3-ylu

●

●

Scopoderm TTS czas działania 3 dni

Scopoderm TTS czas działania 3 dni

●

●

ośrodkowo i obwodowo cholinolitycznie

ośrodkowo i obwodowo cholinolitycznie

2. Antagoniści receptorów histaminowych H

2. Antagoniści receptorów histaminowych H

1

1

(pochodne aminoetanolu)

(pochodne aminoetanolu)

●

●

wymioty pochodzenia błędnikowego

wymioty pochodzenia błędnikowego

379. DIFENHYDRAMINA

379. DIFENHYDRAMINA

(

(

Difenhydraminum

Difenhydraminum

, Benadryl)

, Benadryl)

2-(Difenylometoksy)-N,N-dimetyloetyloamina

2-(Difenylometoksy)-N,N-dimetyloetyloamina

380. DIMENHYDRYNAT

380. DIMENHYDRYNAT

(

(

Dimenhydrinatum

Dimenhydrinatum

, Aviomarin)

, Aviomarin)

Połączenie difenhydraminy z 8-chloroteofiliną

Połączenie difenhydraminy z 8-chloroteofiliną

381. CYKLIZYNA

381. CYKLIZYNA

(

(

Cyclizinum

Cyclizinum

, Valoid)

, Valoid)

1-Difenylometylo-4-metylopiperazyna

1-Difenylometylo-4-metylopiperazyna

382. MEKLOZYNA

382. MEKLOZYNA

(

(

Meclozinum

Meclozinum

, Bonamine)

, Bonamine)

1-[(4-chlorofenylo)-fenylo-metylo]-4-[(3-

1-[(4-chlorofenylo)-fenylo-metylo]-4-[(3-

metylofenylo)metylo]piperazyna

metylofenylo)metylo]piperazyna

383. CINNARYZYNA

383. CINNARYZYNA

(

(

Cinnarizinum

Cinnarizinum

, Stugeron)

, Stugeron)

1-(Difenylometylo)-4-(3-fenylo-2-propenylo)-

1-(Difenylometylo)-4-(3-fenylo-2-propenylo)-

piperazyna

piperazyna

(Lek poprawiający ukrwienie mózgu)

(Lek poprawiający ukrwienie mózgu)

3. Neuroleptyki

3. Neuroleptyki

●

●

blokowanie receptorów dopaminowych w

blokowanie receptorów dopaminowych w

mózgu

mózgu

●

●

działanie cholinolityczne

działanie cholinolityczne

●

●

przeciwhistaminowe

przeciwhistaminowe

●

●

działanie antypsychotyczne

działanie antypsychotyczne

384. CHLOROPROMAZYNA

384. CHLOROPROMAZYNA

(

(

Chloropromazinum

Chloropromazinum

, Largactil)

, Largactil)

N,N-dimetylo-3-(2-chloro-10H-fenotiazynylo-

N,N-dimetylo-3-(2-chloro-10H-fenotiazynylo-

10)-propyloamina

10)-propyloamina

385. TRIFLUPROMAZYNA

385. TRIFLUPROMAZYNA

(

(

Trifluoropromazinum

Trifluoropromazinum

, Vesprin)

, Vesprin)

10-(3-Dimetyloaminopropylo)-2-

10-(3-Dimetyloaminopropylo)-2-

(trifluorometylo)-fenotiazyna

(trifluorometylo)-fenotiazyna

386. TIETYLOPERAZYNA

386. TIETYLOPERAZYNA

(

(

Thiethylperazinum

Thiethylperazinum

, Torecan)

, Torecan)

2-Etylosulfanylo-10-[3-(4-metylopiperazyn-1-

2-Etylosulfanylo-10-[3-(4-metylopiperazyn-1-

ylo)-propylo]-fenotiazyna

ylo)-propylo]-fenotiazyna

4. Pochodne benzamidu i benzimidazolonu

4. Pochodne benzamidu i benzimidazolonu

●

●

antagoniści receptorów dopaminowych

antagoniści receptorów dopaminowych

●

●

w wymiotach pooperacyjnych

w wymiotach pooperacyjnych

387. METOKLOPRAMID

387. METOKLOPRAMID

(

(

Metoclopramidum

Metoclopramidum

, Primperan)

, Primperan)

4-Amino-5-chloro-N-[2-(dietyloamino)-etylo]-2-

4-Amino-5-chloro-N-[2-(dietyloamino)-etylo]-2-

metoksybenzamid

metoksybenzamid

●

●

w dużych dawkach jest antagonistą

w dużych dawkach jest antagonistą

receptorów serotoninowych 5HT

receptorów serotoninowych 5HT

3

3

388. DOMPERIDON

388. DOMPERIDON

(

(

Domperidonum,

Domperidonum,

Motilium)

Motilium)

5-Chloro-[1-[3-(2-okso-1-benzimidazolinylo)-

5-Chloro-[1-[3-(2-okso-1-benzimidazolinylo)-

propylo]-4-piperydylo]-2-benzimidazolinon

propylo]-4-piperydylo]-2-benzimidazolinon

●

●

silnie blokuje obwodowe receptory

silnie blokuje obwodowe receptory

dopaminowe

dopaminowe

●

●

słabo przenika barierę krew-mózg

słabo przenika barierę krew-mózg

5. Antagoniści receptorów serotoninowych 5-HT

5. Antagoniści receptorów serotoninowych 5-HT

3

3

●

●

wymioty towarzyszące chemio- i radioterapii są

wymioty towarzyszące chemio- i radioterapii są

spowodowane uwalnianiem pod wpływem leków

spowodowane uwalnianiem pod wpływem leków

cytostatycznych lub promieniowania jonizującego

cytostatycznych lub promieniowania jonizującego

serotoniny w błonie śluzowej jelit

serotoniny w błonie śluzowej jelit

●

●

w nudnościach i wymiotach wywołanych terapią

w nudnościach i wymiotach wywołanych terapią

przeciwnowotworową wprowadzenie do lecznictwa

przeciwnowotworową wprowadzenie do lecznictwa

selektywnych, kompetycyjnych antagonistów

selektywnych, kompetycyjnych antagonistów

receptorów serotoninowych 5HT

receptorów serotoninowych 5HT

3

3

●●

●●

obwodowego układu nerwowego

obwodowego układu nerwowego

●●

●●

ośrodkowego układu nerwowego

ośrodkowego układu nerwowego

389. ONDANSETRON

389. ONDANSETRON

(

(

Ondansetronum

Ondansetronum

, Zofran)

, Zofran)

9-metylo-3-[(2-metyloimidazol-1-ilo)-metylo]-

9-metylo-3-[(2-metyloimidazol-1-ilo)-metylo]-

2,3-dihydro-1H-karbazol-4-on

2,3-dihydro-1H-karbazol-4-on

●

●

dożylnie i doustnie

dożylnie i doustnie

390. TROPISETRON

390. TROPISETRON

(

(

Tropisetronum

Tropisetronum

, Navoban)

, Navoban)

(8-metylo-8-azabicyclo[3.2.1]oct-3-ylo)-1H-

(8-metylo-8-azabicyclo[3.2.1]oct-3-ylo)-1H-

indolo-3-karboksylan

indolo-3-karboksylan

●

●

dożylnie i doustnie

dożylnie i doustnie

391. GRANISETRON

391. GRANISETRON

(

(

Granisetron

Granisetron

, Kytril)

, Kytril)

1-Metylo-N-(9-metylo-9-azabicyclo[3.3.1]non-

1-Metylo-N-(9-metylo-9-azabicyclo[3.3.1]non-

3-ylo)- indazolo-3-karboksamid

3-ylo)- indazolo-3-karboksamid

●

●

wyłącznie dożylnie

wyłącznie dożylnie

392. DOLASETRON

392. DOLASETRON

(

(

Dolasetron,

Dolasetron,

Anzemet)

Anzemet)

Ester oktahydro-3-okso-2,6-metano-2H-

Ester oktahydro-3-okso-2,6-metano-2H-

chinolizyn-

chinolizyn-

-8-ylowy kwasu

-8-ylowy kwasu

1H-indolo-3-karboksylowego

1H-indolo-3-karboksylowego

6

6

. Syntetyczne kannabinoidy

. Syntetyczne kannabinoidy

393. NABILON

393. NABILON

(

(

Nabilonum

Nabilonum

, Cesamet)

, Cesamet)

●

●

wymioty towarzyszące chorobom

wymioty towarzyszące chorobom

nowotworowym

nowotworowym

7. Kortykosteroidy

7. Kortykosteroidy

394. DEKSAMETAZON

394. DEKSAMETAZON

(

(

Dexamethasonum

Dexamethasonum

, Decadron)

, Decadron)

(11β,16 a)-9-fluoro-11,17,21-trihydroksy-16-

(11β,16 a)-9-fluoro-11,17,21-trihydroksy-16-

metylopregna-1,4-dieno-3,20-dion

metylopregna-1,4-dieno-3,20-dion

395. METYLOPREDNIZOLON

395. METYLOPREDNIZOLON

(

(

Metyloprednizolonum

Metyloprednizolonum

, Encortolon)

, Encortolon)

6-Metylo-(11β)-11,17,21-trihydroksypregna-

6-Metylo-(11β)-11,17,21-trihydroksypregna-

1,4-dieno-3,20-dion

1,4-dieno-3,20-dion

8. Leki o innej budowie

8. Leki o innej budowie

396. ACETYLOLEUCYNA

396. ACETYLOLEUCYNA

(

(

Acetylleucinum

Acetylleucinum

, Tanganil)

, Tanganil)

N-Acetylo-D,L-leucyna

N-Acetylo-D,L-leucyna

●

●

dożylnie z 2-aminoetanolem

dożylnie z 2-aminoetanolem

Leki stosowane w chorobach wątroby i dróg

Leki stosowane w chorobach wątroby i dróg

żółciowych

żółciowych

●

●

choroby wątroby i dróg żółciowych

choroby wątroby i dróg żółciowych

●●

●●

ostre i przewlekłe stany zapalne

ostre i przewlekłe stany zapalne

●●

●●

dyskinezy pęcherzyka żółciowego

dyskinezy pęcherzyka żółciowego

●●

●●

kamica żółciowa

kamica żółciowa

●●

●●

uszkodzenia miąższu wątroby

uszkodzenia miąższu wątroby

●●●

●●●

stłuszczenie

stłuszczenie

●●●

●●●

marskość

marskość

Leki żółciotwórcze

Leki żółciotwórcze

(choleretica)

(choleretica)

i żółciopędne

i żółciopędne

(cholekinetica)

(cholekinetica)

1. Kwasy żółciowe naturalne i półsyntetyczne

1. Kwasy żółciowe naturalne i półsyntetyczne

2. Leki syntetyczne o różnej strukturze

2. Leki syntetyczne o różnej strukturze

3. Leki pochodzenia roślinnego

3. Leki pochodzenia roślinnego

Leki zapobiegające tworzeniu się kamieni

Leki zapobiegające tworzeniu się kamieni

żółciowych (leki antylitogenne)

żółciowych (leki antylitogenne)

oraz rozpuszczające kamienie żółciowe

oraz rozpuszczające kamienie żółciowe

(cholelitholytica)

(cholelitholytica)

1. Pochodne kwasu cholanowego

1. Pochodne kwasu cholanowego

Leki ochraniające komórkę wątrobową

Leki ochraniające komórkę wątrobową

(hepatoprotectiva)

(hepatoprotectiva)

1. Naturalne i syntetyczne związki

1. Naturalne i syntetyczne związki

zawierające siarkę

zawierające siarkę

2. Leki o różnej budowie

2. Leki o różnej budowie

3. Leki pochodzenia roślinnego

3. Leki pochodzenia roślinnego

Żółć - płynna wydzielina

Żółć - płynna wydzielina

wątroby

wątroby

, jeden z

, jeden z

soków trawiennych

soków trawiennych

Jest to zielonkawo-brunatny, lepki i kleisty

Jest to zielonkawo-brunatny, lepki i kleisty

płyn, o

płyn, o

odczynie

odczynie

obojętnym. Zawiera

obojętnym. Zawiera

barwniki żółciowe

barwniki żółciowe

,

,

kwasy żółciowe

kwasy żółciowe

i ich

i ich

sole

sole

,

,

cholesterol

cholesterol

,

,

lecytynę

lecytynę

,

,

mocznik

mocznik

,

,

sole mineralne

sole mineralne

,

,

sole

sole

kwasów tłuszczowych

kwasów tłuszczowych

Żółć jest niezbędna w procesie

Żółć jest niezbędna w procesie

emulgowania

emulgowania

tłuszczów

tłuszczów

, czyli rozbijania ich na drobną

, czyli rozbijania ich na drobną

zawiesinę

zawiesinę

umożliwiającą

umożliwiającą

trawienie

trawienie

Wydzielana przez wątrobę, a magazynowana w

Wydzielana przez wątrobę, a magazynowana w

pęcherzyku żółciowym, z którego spływa do

pęcherzyku żółciowym, z którego spływa do

dwunastnicy po zadziałaniu cholecystokininy, w

dwunastnicy po zadziałaniu cholecystokininy, w

czasie trawienia pokarmów

czasie trawienia pokarmów

W pewnych stanach zaburzeń chorobowych dochodzi

W pewnych stanach zaburzeń chorobowych dochodzi

do odkładania jej składników, w wyniku czego

do odkładania jej składników, w wyniku czego

wytrąca się rozpuszczalny kamień żółciowy,

wytrąca się rozpuszczalny kamień żółciowy,

prowadząc do schorzenia nazywanego kamicą

prowadząc do schorzenia nazywanego kamicą

pęcherzyka żółciowego lub kamicą dróg żółciowych

pęcherzyka żółciowego lub kamicą dróg żółciowych

Wspomaga trawienie i wchłanianie tłuszczów oraz

Wspomaga trawienie i wchłanianie tłuszczów oraz

witamin rozpuszczalnych w tłuszczach: A, D, E, K i

witamin rozpuszczalnych w tłuszczach: A, D, E, K i

F

F

Razem z żółcią wydalany jest cholesterol, kwasy

Razem z żółcią wydalany jest cholesterol, kwasy

żółciowe, leki, toksyny, barwniki żółciowe i

żółciowe, leki, toksyny, barwniki żółciowe i

substancje nieorganiczne, takie jak Cu, Zn i Hg

substancje nieorganiczne, takie jak Cu, Zn i Hg

Wydzielone do jelita kwasy żółciowe po zakończeniu

Wydzielone do jelita kwasy żółciowe po zakończeniu

swego udziału w trawieniu podlegają reabsorbcji w

swego udziału w trawieniu podlegają reabsorbcji w

procesie krążenia wątrobowo-jelitowego

procesie krążenia wątrobowo-jelitowego

●

●

leki żółciotwórcze (

leki żółciotwórcze (

choleretica

choleretica

) i

) i

żółciopędne

żółciopędne

(

(

cholekinetica

cholekinetica

)

)

●

●

leki zapobiegające tworzeniu się kamieni

leki zapobiegające tworzeniu się kamieni

żółciowych

żółciowych

(leki antylitogenne) oraz rozpuszczające

(leki antylitogenne) oraz rozpuszczające

kamienie

kamienie

żółciowe (

żółciowe (

cholelitholytica

cholelitholytica

)

)

●

●

leki ochraniające komórkę wątrobową

leki ochraniające komórkę wątrobową

(

(

hepatoprotectiva

hepatoprotectiva

)

)

1. Leki żółciotwórcze i żółciopędne

1. Leki żółciotwórcze i żółciopędne

●

●

żółciotwórcze

żółciotwórcze

●●

●●

wzmagają wytwarzanie żółci przez pobudzenie

wzmagają wytwarzanie żółci przez pobudzenie

czynności wydzielniczej komórek

czynności wydzielniczej komórek

wątrobowych

wątrobowych

●

●

żółciopędne

żółciopędne

●●

●●

przyspieszają opróżnianie pęcherzyka

przyspieszają opróżnianie pęcherzyka

żółciowego

żółciowego

●●

●●

zwiększają wypływ żółci z dróg żółciowych

zwiększają wypływ żółci z dróg żółciowych

do dwunastnicy

do dwunastnicy

●

●

leki mogą działać wyłącznie żółciotwórczo lub

leki mogą działać wyłącznie żółciotwórczo lub

łączyć

łączyć

w sobie obydwa mechanizmy działania

w sobie obydwa mechanizmy działania

●

●

dodatkowe właściwości antyseptyczne

dodatkowe właściwości antyseptyczne

i spazmolityczne

i spazmolityczne

1. Kwasy żółciowe naturalne i półsyntetyczne

1. Kwasy żółciowe naturalne i półsyntetyczne

2. Leki syntetyczne o różnej strukturze

2. Leki syntetyczne o różnej strukturze

3. Leki pochodzenia roślinnego

3. Leki pochodzenia roślinnego

1. Kwasy żółciowe naturalne i półsyntetyczne

1. Kwasy żółciowe naturalne i półsyntetyczne

Naturalne kwasy żółciowe

Naturalne kwasy żółciowe

●

●

silnie pobudzające wytwarzanie żółci

silnie pobudzające wytwarzanie żółci

●

●

związki o budowie steroidowej

związki o budowie steroidowej

●

●

układ 5β-cholestanu

układ 5β-cholestanu

●

●

pochodne kwasu cholanowego

pochodne kwasu cholanowego

KWAS CHOLOWY

KWAS CHOLOWY

KWAS 7-DEOKSYCHOLOWY

KWAS 7-DEOKSYCHOLOWY

KWAS LITOCHOLOWY

KWAS LITOCHOLOWY

●

●

w żółci wystpują w postaci soli sodowych

w żółci wystpują w postaci soli sodowych

kwasu

kwasu

glikocholowego i taurocholowego o wiązaniu

glikocholowego i taurocholowego o wiązaniu

peptydowym z glicyną (kwas aminooctowy)

peptydowym z glicyną (kwas aminooctowy)

lub

lub

tauryną (kwas β-aminoetylosulfonowy)

tauryną (kwas β-aminoetylosulfonowy)

Naturalne kwasy żółciowe

Naturalne kwasy żółciowe

●

●

duża toksyczność

duża toksyczność

●

●

obecnie nie są stosowane w lecznictwie

obecnie nie są stosowane w lecznictwie

●

●

poprzez odwodornienie (dehydrogenację) II-

poprzez odwodornienie (dehydrogenację) II-

rzędowych grup alkoholowych w położeniu

rzędowych grup alkoholowych w położeniu

3,7,12

3,7,12

układu 5β- cholestanu można otrzymać

układu 5β- cholestanu można otrzymać

odpowiednie

odpowiednie

kwasy ketocholanowe

kwasy ketocholanowe

●● pólsyntetyczny kwas dehydrocholowy

●● pólsyntetyczny kwas dehydrocholowy

●●●

●●●

10-krotnie bardziej aktywny

10-krotnie bardziej aktywny

2. Leki syntetyczne o różnej budowie

2. Leki syntetyczne o różnej budowie

397. OSALMID

397. OSALMID

(

(

Osalmidum

Osalmidum

, Bilocol)

, Bilocol)

2-Hydroksy-N-(4-hydroksyfenylo)-benzamid

2-Hydroksy-N-(4-hydroksyfenylo)-benzamid

●

●

żółciotwórczy

żółciotwórczy

398. HYDRKSYMETYLONIKOTYNAMID

398. HYDRKSYMETYLONIKOTYNAMID

(

(

Hydoxymethynicotinamidum

Hydoxymethynicotinamidum

, Cholamid)

, Cholamid)

N-Hydroksymetyloamid kwasu nikotynowego

N-Hydroksymetyloamid kwasu nikotynowego

●

●

żółciotwórczy

żółciotwórczy

399. PROZAPINA

399. PROZAPINA

(

(

Prozapinum

Prozapinum

, Norbiline)

, Norbiline)

1-(3,3-Difenylopropylo)-heksahydro-1H-azepina

1-(3,3-Difenylopropylo)-heksahydro-1H-azepina

●

●

w połączeniu z sorbitolem

w połączeniu z sorbitolem

●

●

żółciotwórczo i żółciopędnie

żółciotwórczo i żółciopędnie

●

●

spazmolitycznie

spazmolitycznie

pochodne cykloalkanów

pochodne cykloalkanów

400. KWAS CYNAMETOWY

400. KWAS CYNAMETOWY

(

(

Acidum cinameticum

Acidum cinameticum

, Transoddi)

, Transoddi)

Kwas 3-[4-(2-hydroksyetoksy)-3-

Kwas 3-[4-(2-hydroksyetoksy)-3-

metoksyfenylo]-2-propenowy

metoksyfenylo]-2-propenowy

●

●

żółciotwórczo i żółciopędnie

żółciotwórczo i żółciopędnie

401. C

401. C

Y

Y

KLOWALON

KLOWALON

(

(

C

C

y

y

clovalonum

clovalonum

,

,

Divanil

Divanil

)

)

2,6-

2,6-

bis

bis

[(4-hydroksy-2-met

[(4-hydroksy-2-met

oksy

oksy

fenylo)-

fenylo)-

metyleno]-cykloheksanon

metyleno]-cykloheksanon

●

●

żółciotwórczo i żółciopędnie

żółciotwórczo i żółciopędnie

402.

402.

HYMEKROMON

HYMEKROMON

(

(

Hymecromonum

Hymecromonum

,

,

Cholestil

Cholestil

)

)

7-Hydroksy-4-metylo-2H-1-benzopiran-2-on

7-Hydroksy-4-metylo-2H-1-benzopiran-2-on

●

●

żółciotwórczo

żółciotwórczo

●

●

spazmolitycznie

spazmolitycznie

●

●

fotouczulaj

fotouczulaj

ąco

ąco

403. ANETOLTRITION

403. ANETOLTRITION

(

(

Anetoltrionum

Anetoltrionum

, Sulfarlem)

, Sulfarlem)

[5-(4-Metoksyfenylo)-3H-1,2-ditiolo-3]-tion

[5-(4-Metoksyfenylo)-3H-1,2-ditiolo-3]-tion

●

●

żółciotwórczo i żółciopędnie

żółciotwórczo i żółciopędnie

3. Leki pochodzenia roślinnego

3. Leki pochodzenia roślinnego

●

●

olejki eteryczne

olejki eteryczne

●●

●●

żółciopędne

żółciopędne

●●

●●

żółciotwórcze

żółciotwórcze

●●

●●

odkażające drogi żółciowe

odkażające drogi żółciowe

●●

●●

podawane doustnie

podawane doustnie

●●

●●

drażnią błonę śluzową

drażnią błonę śluzową

●●

●●

powodują odruchowe skurcze pęcherzyka

powodują odruchowe skurcze pęcherzyka

żółciowego

żółciowego

●●

●●

pobudzają komórki wątroby do wzmożonego

pobudzają komórki wątroby do wzmożonego

wydzielania żółci

wydzielania żółci

●

●

olejek zawarty w kłączach kurkumy (

olejek zawarty w kłączach kurkumy (

Rhizoma

Rhizoma

curcumae

curcumae

) stosowany jest w postaci roztworu

) stosowany jest w postaci roztworu

alkoholowego (Solaren)

alkoholowego (Solaren)

●

●

działanie cholekinetyczne, żółciopędne

działanie cholekinetyczne, żółciopędne

●

●

barwnik

barwnik

cynaryna (

cynaryna (

cynarinum

cynarinum

, Cynarex)

, Cynarex)

●

●

optycznie czynny

optycznie czynny

kwas 1,3-

kwas 1,3-

bis

bis

-

-

[(3,4dihydroksycynamoilo)-oksy]-4,5-

[(3,4dihydroksycynamoilo)-oksy]-4,5-

dihydroksy-cykloheksanokarboksylowy

dihydroksy-cykloheksanokarboksylowy

●

●

wyizolowana z karczochów (

wyizolowana z karczochów (

Cynara

Cynara

scolymus

scolymus

)

)

●

●

działa

działa

●●

●●

żółciotwórczo

żółciotwórczo

●●

●●

żółciopędnie

żółciopędnie

●●

●●

hipolipemicznie

hipolipemicznie

●●

●●

ochronnie na miąższ wątroby

ochronnie na miąższ wątroby

Terpeny

Terpeny

●

●

podstawowe składniki olejków roślinnych

podstawowe składniki olejków roślinnych

●

●

Terpichol

Terpichol

●●

●●

mentol (3-metylo-6-

mentol (3-metylo-6-

izopropylocykloheksanol-1) –

izopropylocykloheksanol-1) –

jeden z najsilniejszych naturalnych

jeden z najsilniejszych naturalnych

terpenów

terpenów

żółciopędnych

żółciopędnych

●●

●●

borneol

borneol

●●

●●

α-pinen

α-pinen

●●

●●

β-pinen

β-pinen

Leki zapobiegające tworzeniu się kamieni żółciowych

Leki zapobiegające tworzeniu się kamieni żółciowych

(leki

(leki

antylitogenne) oraz rozpuszczające kamienie żółciowe

antylitogenne) oraz rozpuszczające kamienie żółciowe

Kamica żółciowa

Kamica żółciowa

●

●

wynik nadmiernego wydzielania z żółcią

wynik nadmiernego wydzielania z żółcią

cholesterolu i

cholesterolu i

jego krystalizacji w pęcherzyku żółciowym, czasem

jego krystalizacji w pęcherzyku żółciowym, czasem

w

w

obrębie dróg żółciowych

obrębie dróg żółciowych

●

●

występowanie kamieni cholesterolowych

występowanie kamieni cholesterolowych

●

●

kamienie wapniowe i barwnikowe tworzą się rzadziej

kamienie wapniowe i barwnikowe tworzą się rzadziej

●

●

rozpuszczanie (litolizia) kamieni cholesterolowych, o

rozpuszczanie (litolizia) kamieni cholesterolowych, o

średnicy nie przekraczającej 15 mm

średnicy nie przekraczającej 15 mm

●

●

proces

proces

●●

●●

długotrwały (od 6 miesięcy do 2 lat)

długotrwały (od 6 miesięcy do 2 lat)

●●

●●

kosztowny

kosztowny

●●

●●

dający nawroty

dający nawroty

1. Pochodne kwasu cholanowego

1. Pochodne kwasu cholanowego

CHENOFALK

CHENOFALK

URSOFALK

URSOFALK

●

●

przygotowanie do operacji

przygotowanie do operacji

Leki ochraniające komórkę wątrobową

Leki ochraniające komórkę wątrobową

●

●

leki osłaniające komórkę wątrobową przed

leki osłaniające komórkę wątrobową przed

hepatotoksycznym działaniem

hepatotoksycznym działaniem

●●

●●

czynników chemicznych

czynników chemicznych

●●

●●

bakteryjnych

bakteryjnych

●●

●●

wirusowych

wirusowych

●●

●●

leków

leków

●

●

w stłuszczeniu i marskości wątroby

w stłuszczeniu i marskości wątroby

●

●

leki

leki

●●

●●

mają właściwości odtruwające

mają właściwości odtruwające

●●

●●

lipotropowe

lipotropowe

●

●

(hepatoprotectiva)

(hepatoprotectiva)

1. Naturalne i syntetyczne związki

1. Naturalne i syntetyczne związki

zawierające siarkę

zawierające siarkę

2. Leki o różnej budowie

2. Leki o różnej budowie

3. Leki pochodzenia roślinnego

3. Leki pochodzenia roślinnego

1. Naturalne i syntetyczne związki zawierające

1. Naturalne i syntetyczne związki zawierające

siarkę

siarkę

naturalne aminokwasy zawierające siarkę

naturalne aminokwasy zawierające siarkę

●

●

nośniki wolnych grup sulfhydrylowych i mają

nośniki wolnych grup sulfhydrylowych i mają

właściwości odtruwające

właściwości odtruwające

404. L-CYSTEINA

404. L-CYSTEINA

(

(

L-Cysteinum

L-Cysteinum

, Ecolan)

, Ecolan)

Kwas 2-amino-3-merkaptopropanowy

Kwas 2-amino-3-merkaptopropanowy

405. METIONINA

405. METIONINA

(

(

L-Methioninum

L-Methioninum

, Methioninum)

, Methioninum)

Kwas 2-amino-4-metylotio)-butanowy

Kwas 2-amino-4-metylotio)-butanowy

●

●

donor grup metylowych

donor grup metylowych

406. KWAS TIOKTANOWY

406. KWAS TIOKTANOWY

(

(

Acidum thicticum

Acidum thicticum

, Thioctacidum)

, Thioctacidum)

Kwas

Kwas

6,8-ditioktanowy

6,8-ditioktanowy

Kwas

Kwas

α

α

-liponowy

-liponowy

●

●

działa hepatoprotekcyjnie

działa hepatoprotekcyjnie

●

●

prekursor grup sulfhydrylowych

prekursor grup sulfhydrylowych

●

●

występuje w tkance wątrobowej

występuje w tkance wątrobowej

●

●

lipotropowo, odtruwająco, moczopędnie

lipotropowo, odtruwająco, moczopędnie

407. TIMONACIK

407. TIMONACIK

(

(

Timonacicum

Timonacicum

, Heparegen)

, Heparegen)

Kwas tiazolidyno-4-karboksylowy

Kwas tiazolidyno-4-karboksylowy

●

●

prolek metabolizowany do N-

prolek metabolizowany do N-

formylocysteiny

formylocysteiny

2. Leki o różnej budowie

2. Leki o różnej budowie

408. ORAZAMID

408. ORAZAMID

(

(

Orazamidum

Orazamidum

, Aicorat)

, Aicorat)

5-Amino-1H-imidazolo-4-karboksamid

5-Amino-1H-imidazolo-4-karboksamid

●

●

w postaci soli z kwasem 1,2,3,6 tetrahydro-

w postaci soli z kwasem 1,2,3,6 tetrahydro-

2,6-diokso-4-pirymidyno-karboksylowym

2,6-diokso-4-pirymidyno-karboksylowym

(orotan)

(orotan)

409. CHLOREK CHOLINY

409. CHLOREK CHOLINY

(

(

Cholini chloridum

Cholini chloridum

, Chlorek choliny)

, Chlorek choliny)

Chlorek 2-(hydroksyetylo)-trimetyloamoniowy

Chlorek 2-(hydroksyetylo)-trimetyloamoniowy

●

●

donor grup metylowych w przemianach

donor grup metylowych w przemianach

tłuszczów

tłuszczów

●

●

utrudnia odkładanie tłuszczów w wątrobie

utrudnia odkładanie tłuszczów w wątrobie

●

●

stosowany w postaci cytrynianu, glukonianu,

stosowany w postaci cytrynianu, glukonianu,

orotanu

orotanu

410. L-ORNITYNA

410. L-ORNITYNA

(

(

Ornithinum

Ornithinum

, Hepatil)

, Hepatil)

Kwas 2,5-diaminopentanowy

Kwas 2,5-diaminopentanowy

●

●

wpływa na metabolizm węglowodanów,

wpływa na metabolizm węglowodanów,

tłuszczów

tłuszczów

i białek

i białek

●

●

stosowana a w postaci L-asparaginianu

stosowana a w postaci L-asparaginianu

●

●

w chorobach wątroby, w śpiączce wątrobowej,

w chorobach wątroby, w śpiączce wątrobowej,

podczas długotrwałego przyjmowania leków

podczas długotrwałego przyjmowania leków

przeciwnowotworowych

przeciwnowotworowych

●

●

w preparatach złożonych Hepa-Merz, Hepatil-Vit

w preparatach złożonych Hepa-Merz, Hepatil-Vit

3. Leki pochodzenia roślinnego

3. Leki pochodzenia roślinnego

411. SYLYBILINA

411. SYLYBILINA

(

(

Silibilinum

Silibilinum

, Silimarol)

, Silimarol)

pochodna 3,5,7-trihydroksychroman-4-onu

pochodna 3,5,7-trihydroksychroman-4-onu

●

●

izolowana z owoców ostropestu plamistego

izolowana z owoców ostropestu plamistego

(

(

Sylibum

Sylibum

marianum

marianum

)

)

●

●

dwa stereoizomery C2, C3 R,R C2’, C3’ R lub S

dwa stereoizomery C2, C3 R,R C2’, C3’ R lub S

Fosfolipidy

Fosfolipidy

●

●

przeciwdziałają zaburzonej przemianie lipidowej

przeciwdziałają zaburzonej przemianie lipidowej

wbudowując się w błony uszkodzonych komórek

wbudowując się w błony uszkodzonych komórek

przywracają prawidłową funkcję i aktywność

przywracają prawidłową funkcję i aktywność

hepatocytów

hepatocytów

●

●

w ostrych i przewlekłych chorobach wątroby

w ostrych i przewlekłych chorobach wątroby

●●

●●

(Essentiale forte N)

(Essentiale forte N)

●●●

●●●

mieszanina związków pochodzenia

mieszanina związków pochodzenia

naturalnego

naturalnego

●●●●

●●●●

estru glicerolowego kwasu

estru glicerolowego kwasu

cholinofosforowego

cholinofosforowego

●●●●

●●●●

estrów nienasyconych kwasów

estrów nienasyconych kwasów

tłuszczowych (linolowego -

tłuszczowych (linolowego -

70%, linolenowego i

70%, linolenowego i

oleinowego)

oleinowego)

WitaminyB1, B2, B12,

WitaminyB1, B2, B12,

B15 - KWAS P

B15 - KWAS P

A

A

NGAMOWY

NGAMOWY

412. KWAS P

412. KWAS P

A

A

NGAMOWY

NGAMOWY

(

(

Acidum pengamicum

Acidum pengamicum

, Calgam)

, Calgam)

Kwas p

Kwas p

a

a

ngamowy

ngamowy

●

●

donor grup metylowych

donor grup metylowych

Leki stosowane w chorobach zapalnych jelit

Leki stosowane w chorobach zapalnych jelit

1. Aminosalicylany

1. Aminosalicylany

2. Glikokortykosteroidy

2. Glikokortykosteroidy

3. Inne

3. Inne

Leki stosowane w chorobach zapalnych jelit

Leki stosowane w chorobach zapalnych jelit

●

●

wrzodziejące zapalenie jelita grubego

wrzodziejące zapalenie jelita grubego

●

●

choroba Leśniewskiego-Crohna

choroba Leśniewskiego-Crohna

1. Aminosalicylany

1. Aminosalicylany

●

●

bakteryjna azareduktaza => kwas 5-

bakteryjna azareduktaza => kwas 5-

aminosalicylowy

aminosalicylowy

MESALMINA

MESALMINA

PENTAZA

PENTAZA

- mikrogranulki - uwalnianie w jelicie

- mikrogranulki - uwalnianie w jelicie

cienkim

cienkim

ASACOL

ASACOL

-

-

jelito kręte okrężnica

jelito kręte okrężnica

ROWASA

ROWASA

- enema

- enema

CANAZA

CANAZA

- czopki

- czopki

2. Glikokortykosteroidy

2. Glikokortykosteroidy

413. PREDNIZON

413. PREDNIZON

(

(

Prednizonum

Prednizonum

, Encorton)

, Encorton)

17,21-Dihydroksypregna-1,4-dieno-3,11,20-

17,21-Dihydroksypregna-1,4-dieno-3,11,20-

trion

trion

414. PREDNIZOLON

414. PREDNIZOLON

(

(

Prednizolonum

Prednizolonum

, Encortolon)

, Encortolon)

(11β)-11,17,21-Trihydroksypregna-1,4-dieno-

(11β)-11,17,21-Trihydroksypregna-1,4-dieno-

3,20-dion

3,20-dion

415. HYDROKSYKORTYZON (KORTYZOL)

415. HYDROKSYKORTYZON (KORTYZOL)

Δ

Δ

4

4

-pregneno-17β-21-triolo-3,20-trion

-pregneno-17β-21-triolo-3,20-trion

416. BUDEZONID

416. BUDEZONID

(

(

Budesonidum,

Budesonidum,

Pulmicort)

Pulmicort)

16,17-[Butylideno-bis(oksy)]-11,21-

16,17-[Butylideno-bis(oksy)]-11,21-

dihydroksypregna-1,4

dihydroksypregna-1,4

dieno-3,20-dion

dieno-3,20-dion

3. Inne

3. Inne

417.

417.

METOTREKSAT

METOTREKSAT

(

(

Methotrexate

Methotrexate

, Metotrexat)

, Metotrexat)

Kwas 4-amino-N-10-metylo-

Kwas 4-amino-N-10-metylo-

pteroiloglutaminowy

pteroiloglutaminowy

Kwas N-[4[[2,4-diamino-pterydynylo)-metylo]-

Kwas N-[4[[2,4-diamino-pterydynylo)-metylo]-

metyloamino]-benzoilo]-L-glutaminowy

metyloamino]-benzoilo]-L-glutaminowy

418.

418.

AZATIOPRYNA

AZATIOPRYNA

(

(

Azathioprinum

Azathioprinum

, Imuran)

, Imuran)

6-[(1-Metylo-4-nitro-1H-imidazol-5-ilo)-tio]-

6-[(1-Metylo-4-nitro-1H-imidazol-5-ilo)-tio]-

9H-puryna

9H-puryna

419.

419.

MERKAPTOPURYNA

MERKAPTOPURYNA

(

(

Mercaptopurinum

Mercaptopurinum

, Purinethol)

, Purinethol)

6-Merkaptopuryna

6-Merkaptopuryna

3,7-dihydropuryno-6-tion

3,7-dihydropuryno-6-tion

420. ALLOPURINOL

420. ALLOPURINOL

(

(

Allopurinolum,

Allopurinolum,

Milurit)

Milurit)

1H-pirazolo-[3,4-d]-6-pirymidyn-4-ol

1H-pirazolo-[3,4-d]-6-pirymidyn-4-ol

●

●

izomer hipoksantyny

izomer hipoksantyny

●

●

wiąże się z oksydazą hipoksantynową

wiąże się z oksydazą hipoksantynową

●

●

hamuje syntezę kwasu moczowego

hamuje syntezę kwasu moczowego

421. DICYKLOMINA

421. DICYKLOMINA

(

(

Dicyclominum

Dicyclominum

, Bentyl)

, Bentyl)

Ester 2-(dietyloamino)-etylowy kwasu 1-

Ester 2-(dietyloamino)-etylowy kwasu 1-

cykloheksylocykloheksano-1-karboksylowego

cykloheksylocykloheksano-1-karboksylowego

●

●

rozkurczowo, w chorobie wrzodowej żołądka,

rozkurczowo, w chorobie wrzodowej żołądka,

jelito drażliwe

jelito drażliwe

422. l - HYOSCYAMINA

422. l - HYOSCYAMINA

(

(

l-Hyoscyaminum

l-Hyoscyaminum

, Anaspaz)

, Anaspaz)

Ester 8-metylo-8-azabicyklo[3.2.1]-okt-3-ylowy

Ester 8-metylo-8-azabicyklo[3.2.1]-okt-3-ylowy

kwasu

kwasu

α

α

-(hydroksymetylo)-fenylooctowego

-(hydroksymetylo)-fenylooctowego

●

●

lewoskrętny izomer atropiny, rozkurczowa,

lewoskrętny izomer atropiny, rozkurczowa,

choroba

choroba

wrzodowa żołądka i dwunastnicy, w

wrzodowa żołądka i dwunastnicy, w

okulistyce

okulistyce

423. INFLIXIMAB

423. INFLIXIMAB

(Infliximab, Remicade)

(Infliximab, Remicade)

●

●

monoklonalne przeciwciało wiążące się

monoklonalne przeciwciało wiążące się

z receptorami

z receptorami

TNFR1, TNFR2, sTNFR

TNFR1, TNFR2, sTNFR

ALOSETRON

ALOSETRON