Leki stosowane w chorobach układu pokarmowego
WYMIOTY - Nagłe wyrzucenie (całkowite lub częściowe) zawartości żołądka wywołane nagłym, silnym skurczem mięśni brzucha zawartość żołądka (treść pokarmowa + sok żołądkowy) wyrzucony przez usta.
Przyczyny:
Bodźce psychogenne
Choroby neurologiczne
Pobudzenie układu przywspółczulnego
Nadmierna objętość, składniki drażniące
Wiele grup leków wywołuje nudności i wymioty
Cytostatyki, chemioterapeutyki, hormony płciowe żeńskie, opiaty, parasympatykokmimetyki, Ca-blokery, nitraty
LEKI PRZECIWWYMIOTNE
Blok ery rec. 5HT3 - ondansteron, tropisetron
Dopaminolityczne neuroleptyki - chlorpromazyna, haloperidol, tietylperazyna Torecan, prometazyna Diphergan
Bloker rec. D w OUN - metoklopramid
Blok ery rec. H1 - dimenhydrynat Aviomarin
Cholinolityki = blokery rec. M - -atropina, skopolamina = hioscyna
Preparaty ziołowe z imbiru, pokrzyku, lulka czarnego
BUDOWA I FUNKCJA ŻOŁĄDKA
Funkcje:
Magazyn pokarmu
Odkażanie pokarmu przy pomocy HCl (150mM, 1-0,5%)
Trawienie - komórki główne - pepesyna i lipaza żołądkowa
Resorpcja niektórych substancji, np. wody i alkoholu
Funkcja dokrewna
Produkcja czynnika wewnętrznego Castle`A
regulacja wydzielania soku żołądkowego
Nerwowa - ukł. Przywspółczulny Ach
Hormonalna - kom. Endokrynne APUD, gastryna, serotonina, somatostatyna, motylina
Histamina - kom. Tuczne błony śluzowej żołądka
Pokarm - produkty hydrolizy białek
Faza głodowa - 20% stymulowana widokiem, zapachem, żuciem, połykaniem
Faza żołądkowa - 70% stymulowana bodźcami mechanicznymi i chemicznymi pokarmu
Faza jelitowa - stymulowana przez produkty hydrolizy białek i rozciągniecie jelita
CHORORBA WRZODOWA
Objawy kliniczne:
Nawracający ból w podbrzuszu
Bolesność uciskowa,
Zgaga
Nudności, wymioty
Wzdęcia
Czynniki prowokujące:
Nadużywanie alkoholu, kawy, przypraw, nikotyny
Przyjmowanie leków GS, NLPZ
Predyspozycje genetyczne
Zakażenie bakterią Helicobacter pylori
Leki hamujące wydzielanie kwasu solnego:
Inhibitory pompy protonowej - prazole (omeprazol, pantoprazol, lanzoprazol, rabeprazol)
Blok ery rec. H2 histaminowego - ranitydyna, famotydyna
Blok ery rec. MUSKARYNOWEGO - pirenzepina
Leki wspomagające
Leki osłaniające 4x dziennie
Koloidalny cytrynian bizmutawy
Sukralfal
Sluzy roślinnne: lukrecja, malwa, len, zboża, pokarm
Leki neutralizujące: związki glinu i magnezu
Analog prostaglandyny I - mizoprostol 4 x 0,2 mg tabl.
Leki uspakajające przeciwlękowe - ziołowe (melisa, chmiel, waleriana), sole magnezu, bromu
Biegunka - objaw choroby układu pokarmowego lub całego organizmu. Polega na częstym oddawaniu stolca ze śluzem, krwią, ropą, lub niestrawionymi resztkami pokarmu
Typy:
Ostra - występuje nagle, trwa krótko
Przewlekła >10-14 dni
Pierwotna - defekty genetyczne
Niedobory enzymatyczne
Alergia pokarmowa
Celiakie
Infekcyjna - bakterie, wirusy, pasożyty - lamblie, robaki, pełzaki
Nieinfekcyjna - nietolerancja diety, immunologiczna, enzymatyczna
LECZENIE OBJAWOWE BIEGUNEK
Nawadnianie doustne (doustne płyny nawadniające)
woda + elektrolity (Gastrolit, Saltoral, Orsalit)
soki owocowe, herbata, coca-cola ostrożnie, bo znaczne wahania osmoralności
Nawadnianie dożylne, gdy:
Ciężkie odwodnienie >10-15% zaburzenia krążeniowe
Uporczywe wymioty i/lub biegunka
Zaburzenia świadomości
Płyny elektrolitowe, glukoza 5%
Realimentacja - powrót do żywienia doustnego
Kleik ryżowy, mus jabłkowy, „marchwianka”
LEKI HAMUJĄCE PERYSTLTYKĘ JELIT
Agoniści rec. Opioidowych
Kodeina morfina, Tinci, Opii
Loperamid
Difenoksylat Reasec
Trimebutyna Debriadat
Parasympatykolityki
Atropina
Hioscyna butylkobromek - Buscolysin, Buscopan, Scopolan
Oksyfenolum Spasmophen
Izopropadmid Isamid
Spazmolityki bezpośrednie doustne i pozajelitowe
Papaweryna
Drotaweryna No-Spa
Mebeweryna Daspatalin
ROŚLINNE LEKI PZECIWBIEGUNKOWE
Adsorbenty
Węgiel leczniczy
Pektyny: pieczone jabłka, banany, gotowana marchew
Śluzy roślinne: siemię lniane, kleik ryżowy, jęczmienny
Garbniki - tanina, czarna herbata, szałwia, czarna jagoda, kłącze pięciornika Tormentillae rhizoma
Spazmolityki - alkaloidy
Atropa Belladonnae - pokrzyk wilcza jagoda
Hlosciamus Niger - lulek czarny
Chelidonium maius - glistnik jaskółcze ziele
LEKI PRZECIWZAPALNE
Glikokortykosteroidy: budezonid Entrocort kaps., de-po, wlewki odbytnicze
Kromoglikan disodowy: tabl. Nalcrom, Cropoz G
Pochodne kwasu salicylowego tabl. SR
Salzazopiryna mesalazyna
Olsalazyna 2cz. Mesalazyny
Sulfasalazyna
LEKI POPRAWIAJĄCE TRAWIENIE
Leki zwiększające kwaśność soku żołądkowego: Curopepsin, Bepepsin
Leki zawierające enzymy trzustkowe: Lipanerea, Kreon, Panzytrat, Combizym, Neo- Pancreatium
LEKI POPRAWIAJĄCE TRAWIENIE
Substancje roślinne: podwyższają wydzielanie gruczołów żołądkowo - jelitowych i motorykę
Goryczki, olejki eteryczne, terpeny, azuleny, flawonoidy, cukry występują w miecie, rumianku, tymianku, pieprzu, papryce, piołunie, dziurawcu, rozmarynie, , majeranku, kminku, koprze,
Gulle stomatice - krople żołądkowe (wyciąg z mięty, dziurawca, kozłka lekarskiego, piołunu)
LEKI WPŁYWAJĄCE NA TWORZENIE SI WYDZIELANIE ŻÓŁCI
CHOLAGOGA
Cholekinetyca
ŻÓŁCIOPĘDNE
Tłuszcze - oleje roślinne, zwierzęce (żółtko jaj, tran)
Pochodne kwasy nikotynowego - Wit. PP
Siarczan magnezu i sodu
Olejki eteryczne i substancje czynne zawarte w: dziurawcu, rucie, skrzypie, krwawniku, nagietku, czarnej rzepie, korzeniu mniszka lekarskiego, owocu kolendry, jałowcu, dzikiej róży, anyżu, kminku, koprze, kwiatach lawendy, liściach mięty
Preparaty: Bilokol, Cholamid, Raphacholin, Boldaloin, Cholesol, Solaren, Succus Hyperici, Terpichol
Choleretica
ŻÓŁCIOTWÓRCZE
Kwas dehydrocholowy 0,25-0,5 p os
Glikocholan sodowy 0,1-0,2 p os
Fellogen draż. P os
Podawane ok. roku mogą ułatwić rozpuszczenie kamieni żółciowych
Działanie niepożądane:
Uszkodzenie wątroby, nerek, serca
Bóle brzucha, biegunka
LEKI PRZECZYSZCZAJĄCE:
Substancje masowe: błonnik, metyloceluloza, agar
Substancje poślizgowe i rozmiękczające: parafina płynna, oleje roślinne,
Środki osmotyczne - siarczan magnezu (sól gorzka), siarczan sodu, laktuloza - syrop, makrogol Forlax
Sennozydy - X-Prep, Bekumis, Agiolax
Środki drażniące: drażnienie śluzówki jelita przekrwienie zapalne, wysięk,
Olej rycynowy mydłarycynolowe w j. cienkim
Glikozydy antrachinonowe aglikony antrachinonowe w j. grubym z kory kruszyny, kłącza rzewienia, skóry aloesu
Środki syntetycznie działające na j. grube
Oksyfenizatyna Laxigen tabl.
Bisakodyl tabl, czopki
Środki żółciopędne pochodzenia roślinnego
Wlewki doodbytnicze Enema, Raktiolax