Istota oraz 

uwarunkowania 

zachowań 

organizacyjnych

 

 

Najważniejszym i zasadniczo 

różniącym się od innych 

składnikiem każdej 

organizacji są ludzie. 

 

 

• Przedmiotem nauki o zachowaniach 

w organizacji (ZWO) jest 
systematyczne badanie działań i 
postaw ludzi w obrębie 
organizacji 

 

 

Trzy rodzaje zachowań w 

odniesieniu do efektywności 

pracowników:

• wydajność, 
• nieobecność w pracy i 
• fluktuacja zatrudnienia.

 

 

Zachowania obywatelskie w 

organizacji

• Pomaganie członkom zespołu 

roboczego

• Zgłaszanie się na ochotnika do 

dodatkowych zadań

• Unikanie zbędnych konfliktów
• Wypowiadanie pozytywnych 

stwierdzeń o własnej grupie roboczej 
oraz o organizacji jako całości

 

 

Według J. Gordon 

„Zachowanie 

organizacyjne” stanowi: 

• szereg działań i postaw ludzkich 

w organizacjach, 

• proces uczenia się człowieka, 

grupy i całej organizacji w 
środowisku pracy, 

• ogół wiedzy i dziedzina badań o 

organizacjach i jej uczestnikach.

 

 

Zachowania 

organizacyjne to:

• sposoby indywidualnego 

działania człowieka, 
postępowanie grupy lub zespołu 
osób, a także całej organizacji, 
jaką jest firma, uczelnia, bank, 
urząd samorządu terytorialnego 

 

 

Sposób działania

• obejmuje sposoby reakcji na 

powtarzające się lub przypadkowe 
zdarzenia i postawy. 

 

 

Sposób działania może mieć 

różny charakter:

• może być wyuczony w rezultacie 

zdobytych doświadczeń, także 

• nabyty za pośrednictwem genów 

odziedziczonych od swoich rodziców i 

• spontaniczny, nieprzewidywalny w 

zaskakujących sytuacjach 

 

 

Zachowania organizacyjne 

są:

• systemem zachowań i działań 

związanych z wykorzystywaniem 
przez ludzi zadań w pracy oraz 
osiąganiem celów organizacji. 
Ich istotą jest zarówno adaptacja 
do wymogów stawianych 
jednostce przez otoczenie, jak i 
przekształcanie rzeczywistości 
przez podmiot w stanie działania 

 

 

Istotą zachowań 

organizacyjnych jest 

definiowanie organizacji jako 

systemu społecznego 

obejmującego cztery funkcje 

zachowania:

• zespół stosunków międzyludzkich, 
• struktura grup istniejących w 

organizacji, 

• system stanowisk i 
• pozycji społecznych. 

 

 

Nauki behawiorystyczne:

• psychologia (zwłaszcza psychologia 

społeczna), 

• socjologia, 
• antropologia, czy 
• nauki polityczne. 

 

 

Podejścia do zachowań 

organizacyjnych z różnych 

perspektyw nauk 

interdyscyplinarnych :

• indywidualnej (realizowanej głównie na gruncie 

psychologii, obejmującej badania procesu uczenia się, 

motywacji, osobowości, percepcji, zdolności kierowniczych, 

zadowolenia z pracy, postaw, umiejętności indywidualnego 

podejmowania decyzji i związanej z nią umiejętności oceny 

sytuacji, stresu zawodowego);

• grupowej (realizowanej przede wszystkim w obrębie 

socjologii i psychologii społecznej, dotyczącej takich 

problemów jak dynamika grupowa, komunikacja i konflikty 

między grupami, zmiany organiza cyjne, kultura organizacji, 

decyzje grupowe);

• systemowej (realizowanej w ramach antropologii kultury a 

koncentrującej się na analizie porównawczej systemów 

wartości, porównywaniu postaw, kultury i środowiska 

organizacyjnego, sprawowania władzy w różnych systemach 

organizacyjnych)

 

 

 

 

Psychologia

• jako nauka o emocjach, zachowaniu i 

umyśle człowieka, dostarcza opisu 
przyczyn i warunków jego 
określonego postępowania. 

 

 

Psychologia obejmuje swoim 

zainteresowaniem:

• zagadnienia uczenia się, postrzegania, 

osobowości, różnorodności 
pracowników, emocji, szkolenia, 
skuteczności przywództwa, potrzeb i 
sił motywacyjnych, zadowolenia z 
pracy, procesów podejmowania 
decyzji, oceny efektywności, 
mierzenia postaw, technik doboru 
pracowników, projektowania metod 
pracy i stresu w pracy.

 

 

Socjologia

• bada społeczeństwo i rozwój ludzkich 

społeczności, wskazuje na cele i 
przyczyny relacji między ludźmi czy 
też rozwój grupy. 

 

 

Socjologia obejmuje swoim 

zainteresowaniem:

• dynamikę grup, projektowanie 

zespołów roboczych, kulturę 
organizacji, teorię i strukturę grup 
formalnych, biurokrację, 
komunikację, pozycję, władzę, 
konflikt i równowagę między pracą a 
życiem osobistym. 

 

 

Antropologia

• zajmuje się badaniem społeczeństw, 

aby poznać istoty ludzkie i ich 
postępowanie.

• wskazuje na pochodzenie, kulturę i 

rozwój człowieka w różnych 
uwarunkowaniach. 

 

 

Nauki polityczne

• koncentrując się na praktycznych 

działaniach rządu i zarządzaniu 
sprawami publicznymi, pomagają 
wyjaśnić sposoby zachowań całych 
organizacji, w tym przedsiębiorstw.

 

 

 

 

Zachowanie 

indywidualne

• dotyczy pracownika, który sam 

inicjuje, realizuje i koryguje działania, 
każdorazowo przejawiając 
bezpośredni wpływ. 

 

 

Zachowania w grupie

• są podstawą realizacji zadań i celów 

przedsiębiorstwa. Prowadzą one do: 
powstawania zespołów, ustawania ich 
działalności, współpracy między 
jednostkami organizacyjnymi, przekazu 
i wymiany informacji, współdziałania 
menedżerów z pracownikami, 
przywództwa w grupie, prowadzenia 
negocjacji, rozwiązywania konfliktów. 

 

 

Zachowanie kierownika

• wywiera wpływ na kierowanych. 

Posiadana władza może uszczuplać 
lub przyznawać właściwe 
kompetencje pracownikom oraz 
scalać ludzi do niezwykłych zadań. 

 

 

Nauka o zachowaniu człowieka 

poszukuje odpowiedzi na 

pytania:

1. 

Co określa osobowość człowieka i jej 

charakterystyki? Jak różne charakterystyki 

osobowości (poczucie własnej godności, 

uporczywość, energia itd.) wpływają na zachowania?

2. Co umożliwia dokładną percepcję?
3. Jakie czynniki wpływają na indywidualny styl 

rozwiązywania problemów, a jakie na styl grupowy?

4. Jaki model uczenia się rekomendować pracownikom, 

by skłonić ich do nowych zachowań i stosownych 

działań?

5. Co motywuje ludzi do podejmowania działań i lepszej 

pracy?

6. Co jest przyczyną konfliktu roli i stresu?
7. Co przyczynia się do efektywnego porozumiewania 

się ludzi?

 

 

cd.

8. Jakie cechy charakteryzują skutecznego 

przywódcę?

9. Co przyczynia się do spójności uczestników 

grupy?

10. Co przyczynia się do skutecznego 

podejmowania decyzji?

11. Jak należy radzić sobie z konfliktem?
12. Jak pozyskiwać władzę i jak ją efektywnie 

stosować?

13. Jakie czynniki doprowadzają do wysokiej 

kultury organizacyjnej?

14. Jakie typy struktury organizacyjnej 

wprowadzać?

15. Jak wywołać pożądane zmiany w pracowniku i 

organizacji?