FORMY ZATRUDNIENIA*

* Na podstawie prezentacji Joachimczaka K., ECDF, Aspekty

prawne prowadzenia działalności gospodarczej

Formy zatrudnienia:

• Umowa o pracę;

• Umowa zlecenie;

• Umowa o dzieło;

• Praca tymczasowa;

• Inne formy umowy cywilnoprawnej (Umowa

agencyjna, Umowa o prace nakładczą, Kontrakt

menedżerski);

• Samozatrudnienie;

• Staże i praktyki.

Umowa o pracę

• Podpisanie umowy o pracę (bądź ustne jej zawarcie)

oznacza, iż pomiędzy stronami tej umowy:

pracownikiem i pracodawcą, nawiązany został

stosunek pracy.

• Nawiązanie stosunku pracy jest jednoznaczne z tym,

że: pracownik zobowiązuje się do wykonywania

pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i

pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie

wyznaczonym przez pracodawcę.

• Pracodawca zobowiązuje się do zatrudnienia

pracownika za wynagrodzeniem.

• Stosunek pracy nawiązuje się w terminie określonym

w umowie jako dzień rozpoczęcia pracy, a jeżeli

terminu tego nie określono – w dniu zawarcia umowy.

Co powinna zawierać umowa o pracę?

Podpisując umowę o pracę, należy zwrócić

uwagę na jej formę i treść. Umowa o pracę musi

posiadać określoną formę prawną, czyli powinna

być:

• sporządzona na piśmie w dwóch identycznych egzemplarzach

(jeden dla pracownika, drugi pozostaje dla firmy i zostaje

włączony do akt osobowych pracownika);

• powinna określać czytelnie strony umowy;

• określona pod względem czasu jej trwania (czy jest na czas

określony czy też nie);

• według Kodeksu Pracy powinny podpisać ją dwie osoby:

pracownik oraz osoba upoważniona przez pracodawcę;

Podpisując umowę o pracę, należy zwrócić

uwagę na jej formę i treść. Umowa o pracę

musi posiadać określoną formę prawną, czyli

powinna być:

• określona według miejsca wykonywania pracy;

• określona terminem rozpoczęcia pracy, a w przypadku umów na

czas określony również i terminem jej zakończenia. Jeżeli nie ma

podanego dnia rozpoczęcia pracy to za taki przyjmuje się dzień

podpisania umowy o pracę;

• określona wymiarem godzin pracy (czy też wysokością etatu -

cały czy pół);

• określona wynagrodzeniem poprzez podanie jego wysokości

oraz dodatków i premii;

• określona według rodzaju pracy, chodzi o podanie stanowiska,

na którym będzie pracował pracownik po zawarciu umowy i

„wejściu jej w życie”, podanie również funkcji lub zawodu.

Typy umów o pracę:

• Umowa na okres próbny

• Umowa na czas określony

• Umowa na czas wykonania określonej pracy

• Umowa na czas nieokreślony

• Umowa w celu przygotowania zawodowego

• Umowa na zastępstwo

Zgodnie z art. 25 (1) kodeksu pracy:

„…zawarcie kolejnej umowy o pracę na czas

określony jest równoznaczne w skutkach

prawnych z zawarciem umowy o pracę na czas

nieokreślony, jeżeli poprzednio strony dwukrotnie

zawarły umowę o pracę na czas określony na

następujące po sobie okresy, o ile przerwa między

rozwiązaniem poprzedniej a nawiązaniem kolejnej

umowy o pracę nie przekroczyła 1 miesiąca.”

Wszelkie aneksy i zmiany tego typu umów,

które wydłużałyby pierwotnie zapisany czas

obowiązywania umowy – uważa się za zawarcie

kolejnej umowy o pracę na czas określony.

Umowa na czas nieokreślony

Nazwa określa charakter umowy – jest ona

bezterminowa, czyli nie ma określonego
czasu, przez który obowiązuje.

Może ją wypowiedzieć tylko w

uzasadnionych przypadkach, a i wtedy
obowiązuje go określony w przepisach
okres wypowiedzenia (zależy od stażu
pracy u danego pracodawcy, w konkretnej
firmie).

Umowa zlecenie

Umowa zlecenie jest jedną z umów

zawieranych na czas określonych, które
dodatkowo oznaczają produkt czy usługę,
którą pracownik musi wykonać. Umowa
zlecenie została uregulowana w art. 734-
751 Kodeksu Cywilnego i według
znajdującego się tam zapisu polega na tym,
że przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do
dokonania określonych czynności dla
dającego zlecenie, za których ostatecznie
efekt nie jest odpowiedzialny.

Ważne cechy umowy zlecenia:

• brak podporządkowania pracodawcy,

• pracę może świadczyć nie tylko osoba fizyczna, ale i

podmiot gospodarczy (firma),

• nie obejmuje jej ustawowe minimum wynagrodzenia i jest

ono wypłacane z dołu (czyli po wykonaniu pracy),

• nie ma ograniczeń w liczbie kolejnych takich umów,

• zleceniodawca nie udziela urlopu, nie wypłaca odprawy, nie

płaci za czas choroby.

Umowa o dzieło

Umowa o dzieło to tzw. umowa rezultatu, czyli

zobowiązanie do wykonania określonego w niej

dzieła (np. napisanie książki, czy wybudowanie

domu). Może w niej być określony termin

wykonania pracy. Taka umowa ulega rozwiązaniu

po spełnieniu świadczeń obu stron, czyli po

wykonaniu pracy i zapłaceniu za nią.

Poprzez zawarcie tej umowy wykonawca

zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła,

to znaczy zobowiązuje się do uzyskania pewnego

wyniku swoich działań, a zamawiający, czyli

pracodawca, do wypłaty wynagrodzenia

określonego w umowie.

Samozatrudnienie

Samozatrudnienie to świadczenie usług na rzecz

zatrudniającego przez samodzielny podmiot

prowadzący działalność gospodarczą. Forma ta jest

coraz częściej wykorzystywana przez pracodawców,

którzy w celu obniżenia kosztów zatrudnienia

zachęcają pracowników do założenia własnej firmy i

świadczenia usług na rzecz byłego pracodawcy.

Pozycja osoby pracującej na własny rachunek różni

się od pozycji pracownika. Pomiędzy stronami

umowy czyli zleceniodawcą i zleceniobiorcą, nie

istnieje stosunek pracy lecz umowa cywilnoprawna.

Współpraca może być prowadzona na podstawie:

umowy zlecenia, umowy o dzieło, kontraktu

menedżerskiego, umowy agencyjnej.

Taka umowa powinna zawierać opis pracy, którą

należy wykonać, oraz cenę. Najczęściej cena

przysługuje zleceniobiorcy niezależnie od faktycznie

poniesionego nakładu pracy.

Osoba wykonująca taką usługę nie jest

zobowiązana do wykonywania prac, które nie są

wymienione w umowie, ani podporządkowywania

się szczegółowym poleceniom lub organizacji pracy

pracodawcy – osoba pracująca na własny rachunek

jest z założenia samodzielnym przedsiębiorcą i

zachowuje formalną niezależność.

Jeżeli taka osoba nie zatrudnia pracowników i

wykonuje pracę osobiście mówimy wówczas, że jest

to tzw. „samozatrudnienie”.