Teoria doboru treści kształcenia o tej

właśnie nazwie opracował Wincenty Okoń.

Stwierdzając , że dotychczasowe koncepcje

programowe , takie jak encyklopedyzm,

formalizm dydaktyczny i utylitaryzm , nie

zdały egzaminu, autor podkreśla potrzebę

opracowania teorii, która zapewniałaby

uczniom zarówno wiedze , jak i

umiejętność posługiwania się nią w

procesie przekształcenia rzeczywistości. U

podstaw tej nowej teorii musi się więc

znaleźć założenie o integralnym związku

poznania z działaniem.

Zgodnie z tym założeniem podstawowym

kryterium doboru i układu treści
programowych powinny być względy
światopoglądowe. W materiale
nauczania poszczególnych przedmiotów
należy przy tym eksponować ich idee
przewodnie np. idee ewolucji w
biologii czy idee zależności
funkcjonalnych w matematyce.

Pojawieniu się w połowie lat pięćdziesiątych

nauczania programowego towarzyszyła
rozbudowa charakterystycznej dla niego
teorii układu treści kształcenia,
nazywanej niekiedy teorią strukturyzacji
operatywnej. Teoria ta , w
przeciwieństwie do opisywanych
dotychczas, stanowi próbę formułowania
odpowiedzi na tyle na pytanie, czego
uczyć na określonym szczeblu pracy
dydaktyczno- wychowawczej, co raczej jak
to czynić w sposób optymalny.



Jasne i wyraźne określenie celów tekstu programowego, najlepiej w kategoriach

czynności i wyników, jak podstawowym warunkiem jago dydaktycznej skuteczności,

należy ustalić treść czynności, które uczniowie powinni opanować po przestudiowaniu

tekstu, istotne jest znalezienie racjonalnego sposobu przekształcenia „wiedzy

wyjściowej ” uczniów



Materiał będący przedmiotem programowania, należy podzielić ze sobą czynności i

wyniki , biorąc pod uwagę związki merytoryczne i logiczne miedzy każdą parą

korespondujących ze sobą czynności i wyników.



Wszystkie czynności typu „ odpowiedz” wykonywane przez uczniów w trakcie

studiowania tekstu programowego, powinny być obserwowalne tzn. dostępne

obserwacji z zewnątrz.



Skojarzenia, które uczniowie tworzą w toku uczenia się, powinny być odwracalne,

Chodzi o to , aby uczeń potrafił np. nie tylko podać w języku ojczystym odpowiednik

słowa obcego lecz i odwrotnie.



Przy charakterystyce danego przedmiotu , zjawiska , procesu lub zdarzenia trzeba

najpierw opisać klasę, której ów przedmiot itd. Jest składnikiem , a dopiero później

eksponować jego cechy.



Materiał nauczania należy utrwalać w różnorodny sposób, wykorzystując w tym celu

zarówno” podłużne „ jak i „poprzeczne „przekroje realizowanych w szkole tematów.



Stosownie do charakterystycznych właściwości poszczególnych tematów trzeba

posługiwać się dydakcyjnym lub indykacyjnym tokiem prezentacji materiału, nie

faworyzując jednak żadnego z nich.



Z materiału nauczania, który uczniowie mają przestudiować, należy wydzielić

zagadnienia najistotniejsze



Każdy nowy termin, prawo, zasadę itp. Trzeba ekspandować parokrotnie w różnych

kontekstach, aby uczniowie mogli dobrze zrozumieć ich treści i trwale ją sobie

przyswoić.



Programy nauczenia powinny zawierać materiał uwzględniający potrzeby

społeczne oraz indywidualne potrzeby uczniów, a zarazem eksponować treści

podstawowe, nowoczesne, o dużych walorach wychowawczych i poznawczych.



Zachowując zasadę systematyczności jako główną wytyczną doboru i układu

treści nauczania , powinno się uwzględniać możliwość kompleksowo -

problemowej, a nawet egzemplarycznej realizacji niektórych tematów.



Materiał zawarty w programach nauczania powinien być tak dobry, aby

nauczyciele mogli indywidualizować prace dydaktyczno-wychowawczą

stosownie do zainteresowań i zdolności uczniów.



Treści nauczania tzw. .przedmiotów pokrewnych powinny być ze sobą

skorelowane zarówno w obrębie poszczególnych działów jak i pojedynczych

tematów.



Realizacja szeroko rozumianego postulatu przygotowania uczniów do życia

wymaga uwzględnienia w programach nauczania zespołu problemów

dotyczących preorientacji szkolnej i zawodowej tzn. ułatwienia młodzieży

racjonalnego wyboru kierunku dalszej nauki lub zawodu.



Treści kształcenia powinny się odznaczyć walorami wychowawczymi



Racjonalne zbudowane programy nauczania , umożliwiając uczniom poznanie i

zrozumienie przeszłości i teraźniejszości ,muszą ich również wychowywać dla

przyszłości ,przygotować do życia w świecie ustawicznych przemian

Plany nauczania dla danego typu szkoły

tzn. szkoły ogólnokształcącej lub
zawodowej o określonej specjalności,
obejmuje pełny rejestr realizowanych w
niej przedmiotów, ich rozkład na
poszczególne lata nauki, a także liczbę
godzin nauczania przeznaczona dla
każdego przedmiotu zarówno w pełnym
cyklu pracy szkoły, jak i w określonych
klasach . Tego rodzaju plan stanowi
podstawę do opracowania programów
nauczania poszczególnych przedmiotów.

W przeciwieństwie do planu, który

zawiera tylko wykaz przedmiotów nauki
szkolnej, program nauczania ustala,
jakie wiadomości , umiejętności i
nawyki o trwałych walorach
poznawczych i wychowawczych oraz w
jakiej kolejności uczniowie mają sobie
przyswoić.