WYSIŁEK FIZYCZNY W

WYSIŁEK FIZYCZNY W

WARUNKACH BARDZO

WARUNKACH BARDZO

WYSOKICH I BARDZO

WYSOKICH I BARDZO

NISKICH TEMPERATUR,

NISKICH TEMPERATUR,

ODPOWIEDŹ UKŁADU

ODPOWIEDŹ UKŁADU

HORMONALNEGO

HORMONALNEGO

UK

UK

Ł

Ł

AD HORMONALNY A

AD HORMONALNY A

WYSI

WYSI

Ł

Ł

EK

EK

FIZYCZNY

FIZYCZNY

W czasie wysiłku dochodzi do zmian w wydzielaniu wielu

W czasie wysiłku dochodzi do zmian w wydzielaniu wielu

hormonów. Współdziałają one z układem autonomicznym w

hormonów. Współdziałają one z układem autonomicznym w

kontroli funkcji różnych narządów w celu zapewnienia

kontroli funkcji różnych narządów w celu zapewnienia

optymalnych warunków działania mięsni i zachowania

optymalnych warunków działania mięsni i zachowania

homeostazy.

homeostazy.

1.

1.

W związku z pobudzeniem nerwów współczulnych,

W związku z pobudzeniem nerwów współczulnych,

zwiększa się we krwi stężenie noradrenaliny i adrenaliny

zwiększa się we krwi stężenie noradrenaliny i adrenaliny

uwalnianych z rdzenia nadnercza.

uwalnianych z rdzenia nadnercza.

2.

2.

Podczas wysiłku zmniejsza się wydz

Podczas wysiłku zmniejsza się wydz

i

i

e

e

l

l

anie insuliny, a

anie insuliny, a

zwiększa- glukagonu.

zwiększa- glukagonu.

3.

3.

Wysiłek fizyczny powoduje zwiększenie wydzielania

Wysiłek fizyczny powoduje zwiększenie wydzielania

hormonów przedniego płata przysadki: GH, ACTH, TRH, PRL.

hormonów przedniego płata przysadki: GH, ACTH, TRH, PRL.

4.

4.

Wzmaga się wydzielanie hormonów kory nadnerczy.

Wzmaga się wydzielanie hormonów kory nadnerczy.

5.

5.

Pobudzony zostaje układ renina-angiotensyna.

Pobudzony zostaje układ renina-angiotensyna.

6.

6.

Wzrasta stężenie testosteronu i żeńskich hormonów

Wzrasta stężenie testosteronu i żeńskich hormonów

płciowych we krwi.

płciowych we krwi.

WYSI

WYSI

Ł

Ł

EK FIZYCZNY W

EK FIZYCZNY W

WARUNKACH WYSOKICH

WARUNKACH WYSOKICH

TEMPERATUR

TEMPERATUR

Warunkiem zachowania zdolności do pracy jest utrzymanie

Warunkiem zachowania zdolności do pracy jest utrzymanie

względnie stałej temperatury ciała w warunkach gorąca.

względnie stałej temperatury ciała w warunkach gorąca.

Przyrost temperatury ciała o 1-1.5 C powoduje dodatkowe

Przyrost temperatury ciała o 1-1.5 C powoduje dodatkowe

obciążenie prawie wszystkich narządów, w szczególności

obciążenie prawie wszystkich narządów, w szczególności

układu krążenia, a wzrost powyżej 2,5 C - MOŻE NAWET

układu krążenia, a wzrost powyżej 2,5 C - MOŻE NAWET

DOPROWADZIĆ DO ZAPAŚCI.

DOPROWADZIĆ DO ZAPAŚCI.

Organizm odpowiada na wysokie temperatury za pomocą

Organizm odpowiada na wysokie temperatury za pomocą

następujących reakcji przystosowawczych:

następujących reakcji przystosowawczych:

-rozszerzenie naczyń skóry

-rozszerzenie naczyń skóry

-wzrost częstości skurczów serca i pojemności

-wzrost częstości skurczów serca i pojemności

wyrzutowej

wyrzutowej

-wzrost utraty wody przez gruczoły potowe

-wzrost utraty wody przez gruczoły potowe

-wzrost częstości oddechów.

-wzrost częstości oddechów.

Długotrwale utrzymująca się wysoka temperatura

Długotrwale utrzymująca się wysoka temperatura

powoduje niedokrwienie narządów wewnętrznych, a w

powoduje niedokrwienie narządów wewnętrznych, a w

szczególności mózgowia, ze skutkami zapaści krążeniowej.

szczególności mózgowia, ze skutkami zapaści krążeniowej.

Jednak tolerancja na przegrzanie i zdolność do wysiłku jest

Jednak tolerancja na przegrzanie i zdolność do wysiłku jest

tym większa, im większa jest wydolność organizmu.

tym większa, im większa jest wydolność organizmu.

Sprawność fizyczna pozostaje w związku ze zdolnością do

Sprawność fizyczna pozostaje w związku ze zdolnością do

rozpraszania ciepła. Gromadzenie ciepła w ciągu 1-3h przy

rozpraszania ciepła. Gromadzenie ciepła w ciągu 1-3h przy

umiarkowanym wysiłku w przedziale 38.5-38.8 C

umiarkowanym wysiłku w przedziale 38.5-38.8 C

zmniejsza zdolność do pracy o 45%, a przy intensywnym

zmniejsza zdolność do pracy o 45%, a przy intensywnym

wysiłku- do 80%. Natomiast u osób

wysiłku- do 80%. Natomiast u osób

zaaklimatyzowanych

zaaklimatyzowanych

i o wysokiej zdolności fizycznej te

i o wysokiej zdolności fizycznej te

wartości przyjmują zakres odpowiednio od 18-20% do

wartości przyjmują zakres odpowiednio od 18-20% do

35%. Przegrzanie organizmu w czasie wysiłku fizycznego

35%. Przegrzanie organizmu w czasie wysiłku fizycznego

zwiększa ryzyko niebezpieczeństwa.Praca przy wysokich

zwiększa ryzyko niebezpieczeństwa.Praca przy wysokich

temperaturach sprawia, że dochodzi do zaburzeń

temperaturach sprawia, że dochodzi do zaburzeń

psychofizjologicznych i fizjologicznych. Wzrasta ilość

psychofizjologicznych i fizjologicznych. Wzrasta ilość

błędów, pogarsza się sprawność i zręczność, zmniejsza się

błędów, pogarsza się sprawność i zręczność, zmniejsza się

zdolność skupienia, pojawiają się zaburzenia gospodarki

zdolność skupienia, pojawiają się zaburzenia gospodarki

wodnej i elektrolitowej, duże obciążenie pracy serca i

wodnej i elektrolitowej, duże obciążenie pracy serca i

układu krążenia, silne zmęczenie i wyczerpanie.

układu krążenia, silne zmęczenie i wyczerpanie.

Sam fakt wykonywania pracy fizycznej zwiększa tempo

wytwarzania ciepła w organizmie na skutek zwiększonego

metabolizmu pracujących mięśni. Temperatura ciała ulega

podwyższeniu.

Aby nie doszło do przegrzania, wytworzone podczas wysiłku

fizycznego ciepło musi być szybko usunięte z organizmu,. Co

wymaga uaktywnienia układu rozpraszania ciepła w

organizmie? Nadmierny wzrost temperatury prowadzi do

hipertermii, której towarzyszą: niewyrównanie utraty

elektrolitów, przykurcze mięśni szkieletowych, następnie

zahamowanie wydzielania potu, które pogłębia hipertermię i

prowadzi do udaru cieplnego.

Wysoka temperatura jest silnym bodźcem stresowym i

Wysoka temperatura jest silnym bodźcem stresowym i

pobudza wydzielanie hormonów układu adrenergicznego,

pobudza wydzielanie hormonów układu adrenergicznego,

ACTH, aldosteronu, GH, wazopresyny i reniny. Tak, więc

ACTH, aldosteronu, GH, wazopresyny i reniny. Tak, więc

sam wysiłek fizyczny i wysoka temperatura powodują

sam wysiłek fizyczny i wysoka temperatura powodują

wzrost aktywności gruczołów dokrewnych. Przyczynia się

wzrost aktywności gruczołów dokrewnych. Przyczynia się

to do wzmożonego wytwarzania ciepła.

to do wzmożonego wytwarzania ciepła.

Sprawność przebiegu reakcji adaptacyjnych na stres w

Sprawność przebiegu reakcji adaptacyjnych na stres w

hipertermii nie chroni nawet osób

hipertermii nie chroni nawet osób

zaaklimatyzowanych

zaaklimatyzowanych

przed skutkami zapaści czy udaru cieplnego. Wynika z

przed skutkami zapaści czy udaru cieplnego. Wynika z

tego, że wysiłek fizyczny podczas panowania wysokich

tego, że wysiłek fizyczny podczas panowania wysokich

temperatur jest niebezpieczny, tym bardziej u osób z

temperatur jest niebezpieczny, tym bardziej u osób z

zaburzoną funkcją termoregulacji, np. u osób starszych.

zaburzoną funkcją termoregulacji, np. u osób starszych.

WYSI

WYSI

Ł

Ł

EK FIZYCZNY W

EK FIZYCZNY W

WARUNKACH NISKICH

WARUNKACH NISKICH

TEMPERATUR

TEMPERATUR

Praca fizyczna w warunkach poniżej strefy komfortu

Praca fizyczna w warunkach poniżej strefy komfortu

cieplnego powoduje duży ubytek ciepła i wychłodzenie

cieplnego powoduje duży ubytek ciepła i wychłodzenie

organizmu. Obniżeniu temperatury ciała towarzyszą liczne

organizmu. Obniżeniu temperatury ciała towarzyszą liczne

reakcje obronne, takie jak zmniejszenie utraty ciepła i

reakcje obronne, takie jak zmniejszenie utraty ciepła i

wyrównanie strat energetycznych. Podczas obniżenia

wyrównanie strat energetycznych. Podczas obniżenia

temperatury wnętrza ciała zmniejsza się zdolność do

temperatury wnętrza ciała zmniejsza się zdolność do

wysiłku, wydłuża czas reakcji, zmniejsza się siła skurczu

wysiłku, wydłuża czas reakcji, zmniejsza się siła skurczu

mięsni. Upośledzona jest dokładność ruchu i utrudnione

mięsni. Upośledzona jest dokładność ruchu i utrudnione

utrzymanie równowagi ciała. Niska temperatura jest bardzo

utrzymanie równowagi ciała. Niska temperatura jest bardzo

silnym stresorem. W hipotermii zwiększa się wydzielanie:

silnym stresorem. W hipotermii zwiększa się wydzielanie:

adrenaliny, ACTH, glikokortykosteroidów, trijodotyroniny.

adrenaliny, ACTH, glikokortykosteroidów, trijodotyroniny.

Wzrasta

Wzrasta

PPR

PPR

. Jednak długotrwała ekspozycja na

. Jednak długotrwała ekspozycja na

temperaturę 0 C i niższą obniża próg temperaturowy w

temperaturę 0 C i niższą obniża próg temperaturowy w

podwzgórzu dla termogenezy

podwzgórzu dla termogenezy

drżeniowej.

drżeniowej.

.

W aklimatyzacji do niskich temperatur można mówić tylko

W aklimatyzacji do niskich temperatur można mówić tylko

o habituacji (przyzwyczajeniu) i o aklimatyzacji

o habituacji (przyzwyczajeniu) i o aklimatyzacji

miejscowej. Znoszenie skutków hipotermii jest znacznie

miejscowej. Znoszenie skutków hipotermii jest znacznie

trudniejsze, niż hipertermii, a z wiekiem skuteczność

trudniejsze, niż hipertermii, a z wiekiem skuteczność

ośrodków termoregulacji maleje. Optymalną wydajność

ośrodków termoregulacji maleje. Optymalną wydajność

pracy uzyskuje się w temperaturze otoczenia 16-20 C przy

pracy uzyskuje się w temperaturze otoczenia 16-20 C przy

wydatku energetycznym 210-350J/s. Wydajna praca przy

wydatku energetycznym 210-350J/s. Wydajna praca przy

temperaturze +10 C jest możliwa przy wydatku

temperaturze +10 C jest możliwa przy wydatku

energetycznym znacznie powyżej 350J/s. Wynika z tego,

energetycznym znacznie powyżej 350J/s. Wynika z tego,

że praca fizyczna w niskich temperaturach wymaga

że praca fizyczna w niskich temperaturach wymaga

znacznie większego nakładu energetycznego i większej

znacznie większego nakładu energetycznego i większej

aktywności układu hormonalnego.

aktywności układu hormonalnego.

KONIEC

•AGNIESZKA BANASZEK
•ŁUKASZ BERNAT
•MATYLDA SZOSTAK
•IGA ZDANIUK