Glista ludzka



Pasożyt monokseniczny,



Nie występuje tylko w krajach o klimacie

suchym i bardzo zimnym,



Pasożytuje w jelicie cienkim człowieka

wywołując glistnicę, zwaną też askariozą

(ascariosis) lub askarydozą. Jest to

najczęstsza w świecie robaczyca przewodu

pokarmowego (wg danych ŚOZ ok. 1 mld

osób jest zarażonych glistą).

Budowa glisty ludzkiej:



Barwa różowożółta, kształt walcowaty, ciało zwężające

się po obu końcach.



Na przednim końcu znajduje się otwór gębowy

otoczony przez trzy wargi. Po bokach wargi grzbietowej

znajdują się dwie brodawki czuciowe. Na wargach

brzusznych obok brodawek czuciowych występuje

również brodawka będąca narządem nabocznym, zwana

amfidem (odpowiada za odbiór bodźców chemicznych),



Samice mają 20-52 cm długości i 3-6 mm średnicy,



Samce mają 14,5-32 cm dł. i 2-4 mm średnicy. Na ogonie

mają liczne brodawki przedstekowe i nieliczne

zastekowe. Widoczne są dwie szczecinki kopulacyjne,



Układ rozrodczy męski jest pojedynczy, natomiast
żeński zbudowany jest z dwóch jajników, jajowodów,
cewek oraz z pojedynczej macicy. W odległości 1/3
dł. samicy otwiera szpara sromowa, do której
dochodzi pochwa,



Samica składa dziennie 200 tys. jaj, które wraz z
kałem przedostają się do gleby,



Jaja niezapłodnione mają kształt elipsoidalny.
Osłonka zewnętrzna jaja ma nieregularną budowę
(niektóre jaja nie posiadają osłonki w ogóle),



Jaja zapłodnione mają kształt owalny lub kolisty i
złocistobrązową barwę



Skorupka otaczająca zarodek zbudowana jest z
trzech warstw:



Wewnętrznej – lipidowej (bezbarwna i gładka)
wytworzone przez



Środkowej – chitynowej
zarodek



Zewnętrznej – białkowej (pofałdowana) - wytwór ścian
macicy

Jeżeli w kale
występują wyłącznie
jaja niezapłodnione,
to fakt ten świadczy
o braku samców w
jelicie.

Cykl życiowy:



Zapłodnione jaja wydostają się wraz z kałem na zewnątrz



Po 3-4 tyg. tworzy się larwa II stadium (po pierwszym

linieniu),która jest formą inwazyjną – w naszej strefie

klimatycznej jaja zawierające larwę inwazyjną mogą

przeżyć w glebie do 6 lat,



Człowiek zaraża się jajem inwazyjnym, z którego po 4-24 h,

w jelicie cienkim uwalnia się młodociana larwa



Przez ścianę jelita larwy przenikają do żyły wrotnej i razem

z krwią przenoszone są do wątroby, gdzie osiągają 1mm

dł.



Żyłą wątrobową larwy przedostają się do żyły głównej

dolnej i przez prawą połowę serca do płuc. Przerywając

naczynia włosowate oraz ściany pęcherzyków płucnych

dostają się następnie do wnętrza pęcherzyków – tu odbywa

się drugie i trzecie linienie, larwy osiągają ok. 2 mm dł.



Dzięki ruchom nabłonka rzęskowego, razem ze śluzem
larwy dostają się do gardła i po połknięciu do jelita
przechodzą czwarte (ostatnie) linienie.



Okres dojrzewania wynosi 60-80 dni,



Niektóre larwy zamiast do płuc przedostają się do dużego
krwiobiegu i do różnych narządów wewnętrznych, gdzie
ulegają otorbieniu, tworząc tzw. guzki robacze.



w Polsce częstość askariozy szacuje się na ok. 1-18%.
Jest ona z roku na rok coraz mniejsza.

Objawy kliniczne ASKARIOZY:



Chorobotwórczość zależy od:



intensywności inwazji



osobniczej wrażliwości żywiciela



W askariozie wyróżnia się trzy zespoły objawów
związanych z:



wędrówką postaci larwalnych; objawy:
uszkodzenia wątroby, śródbłonków naczyń
krwionośnych oraz ścian pęcherzyków płucnych,
połączone z krwawieniami i odczynami zapalnymi.
Zmianom w płucach towarzyszy kaszel, gorączka,
często znaczna eozynofilia i leukocytoza. Objawy
ustępują samoistnie w ciągu kilku tygodni.



inwazją jelita cienkiego; polega na zatruwaniu

organizmu żywiciela produktami przemiany

materii pasożyta. Błona śluzowa jelita wykazuje

zmiany struktury kosmków, pogrubienie warstwy

mięśniowej i nacieki komórkowe. Objawy:

wzmożona pobudliwość nerwowa, mdłości, brak

łaknienia, wymioty, nawracające bóle brzucha,

zaburzenia snu i nadmierne pobudzenie ruchowe.
Wydalanie przez glisty substancji o działaniu

alergizującym prowadzi do zapalenia spojówek,

obrzęku powiek, nieżytu nosa.



powikłaniami glistnicy; niedrożność górnych

dróg oddechowych (efekt wydalania glist podczas

wymiotów) i jelita cienkiego (efekt masowej

inwazji glist i skłębiania się ich w świetle jelita)

Wykrywanie:

Polega na wykryciu w kale jaj lub postaci dojrzałych

tych pasożytów podczas badania radiologicznego jelita

cienkiego laparotomii czy badania serologicznego

dwunastnicy.

Leczenie:



mebendazol



albendazol



pirantel (Combantryn)

Zapobieganie:

Ścisłe przestrzeganie higieny osobistej, mycie rąk,

dokładne mycie owoców i warzyw, chronienie gleby i

wody przed fekaliami ludzkimi.