Narządy rozrodcze

samcze

Narządy płciowe wewnętrzne

:

• jądra

(gonady męskie)

• drogi płciowe wyprowadzające plemniki

• wewnątrzjądrowe

(sieć jądra, przewodziki

wyprowadzające, przewód najądrza)

• pozajądrowe

(nasieniowód, przewód

wytryskowy)

• gruczoły płciowe dodatkowe

•

-pęcherzykowy (parzysty)

•

-krokowy

•

-opuszkowo-cewkowy (parzysty)

Narządy płciowe zewnętrzne

• -prącie
• -cewka moczowa męska
• -moszna

Jądro

Gruczoł rozrodczy i dokrewny (cewkowym złożonym), znajdują się w

mosznie,mają kształt jajowaty

Każde jądro posiada: końce -

głowowy

i

ogonowy

(w nawiązaniu do

położenia głowy bądź ogona najądrza)

- powierzchnię -

boczną

i

przyśrodkową

- brzegi:

najądrzowy

(górny lub tylny),

wolny

(dolny lub przedni)

Jądra od zewnątrz pokryte są otrzewną trzewną -osłonka pochwowa

własna, pod którą znajduje się łącznotkankowa błona (błona biaława),

od której odchodzą łącznotkankowe przegródki jądra, dzielące miąższ

na płaciki jądra

- przegródki jądra zbiegają się we wnętrzu jądra tworząc śródjądrze

W obrębie jądra grupują się

:

cewki nasieniotwórcze kręte

(zmierzają z peryferii do wnętrza jądra)

- -ściana pokryta nabłonkiem płciowym (m.in. komórki podporowe,

nasienne)

cewki proste

(nabłonek jednowarstwowy pryzmatyczny)

sieć jądra

(zespół połączonych ze sobą kanalików penetrujących tk.

łączną śródjądrza; n. jednowarstwowy pryzmatyczny lub płaski)

Poza obrębem właściwego jądra

:

- przewodziki wyprowadzające

(n. izopryzmatyczny lub cylindryczny

posiadający migawki)

- przewód najądrza

(rozpoczyna się w obrębie głowy najądrza; n.

dwurzędowy)

Najądrze

• - jest przymocowane do brzegu

najądrzowego i pokrywa częściowo
powierzchnie boczną jądra

• - w budowie wyróżnia się:
• głowę, trzon i ogon -przechodzący

w nasieniowód

• - transport plemników przez

najądrza trwa około 8 dni

Nasieniowód

• - rurkowaty przewód biegnący od ogona najądrza do

miednicznej części cewki moczowej i przechodzący na swej

drodze przez kanał pachwinowy; otoczony fałdem

otrzewnowym

• Części nasieniowodu:

– Mosznowa

– Pachwinowa – w kanale pachwinowym

– Brzuszna

• - przewód o małym świetle i grubych ścianach

• - warstwy:

– - otrzewna

– - błona mięśniowa (włókna podłużne, okrężne, podłużne)

– - błona śluzowa (n dwurzędowy, następnie wielorzędowy

cylindryczny)

• - odcinek końcowy nasieniowodu przed ujściem do cewki

moczowej rozszerza się tworząc

bańkę nasieniowodu

– - śluzówka tworzy liczne uchyłki

– - obecne gr. cewkowe rozgałęzione – produkują wydzielinę (tzw. cz.

gruczołowa nasieniowodu)

•

- najlepiej wykształcona u przeżuwaczy i konia, brak u

świń

• -nasieniowód uchodzi do cewki moczowej na wzgórku

nasiennym

Powrózek nasienny

• - nasieniowód
• - tętnica, żyła jądrowa
• - tętnica, żyła, nerw – nasienny

zewnętrzny

• - naczynia limfatyczne
• - współczulny splot jądrowy
• - rozproszone włókna mięśniowe

gładkie (m. dźwigacz jądra wewnętrzny)

Moszna

• – uwypuklenie jamy brzusznej, w której leży jądro, najądrze

oraz przylegająca do nich część powróznka nasiennego

• - składa się z kilku warstw stanowiących modyfikację

określonych warstw ściany jamy brzusznej:

• skóra moszny

• błona kurczliwa (modyfikacja powięzi powierzchownej) –

buduje również przegrodę moszny

• warstwa podkurczliwa – tkanka łączna luźna

• warstwa mięśniowa ( m. dzwigacz jądra zewnętrzny)

• powięź poprzeczna brzucha

• blaszka ścienna otrzewnej

• - położenie i kształt gatunkowo zmienny

•

-knur- okolica krocza, jądra uwypuklają się ku tyłowi

•

-przeżuwacze – ok. łonowa, duży, przewężenie w

kształcie szyjki

•

-ogier – ok. łonowa, prawie poziome położenie jąder

(worek jądrowy krótki)

Osłonka

pochwowa

wspólna

GRUCZOŁY PŁCIOWE

DODATKOWE

Gruczoły pęcherzykowe

• - układają się z boku szyjki pęcherza moczowego
• - każdy gruczoł ma ślepy zaokrąglony przedni

koniec, nieco węższą część środkową oraz tylną

zwężoną stanowiącą przewód wyprowadzający

• - przewód wyprowadzający uchodzi u

przeżuwaczy zawsze, u konia często, a u świni

czasami razem z nasieniowodem na uwypukleniu

błony śluzowej cewki moczowej tj. wzgórku

nasiennym, tworząc przewód wytryskowy

• u mięsożernych nie występują
• Kształt
• Koń: 15 – 20 cm dł., średnica w najszerszym,

miejscu – 5 cm

• Knur: 12-15 cm dł., 5 – 8 cm szer., 4-5 cm grubości
• Buhaj: 10 – 12 dł. 5 cm szer., 3 cm grubości

Gruczoł krokowy

• różnie ukształtowany u poszczególnych gat. zwierząt; otacza

w mniej lub bardziej kompletny sposób cewkę moczową i

uchodzi do niej za pomocą wielu przewodów

wyprowadzających

• - posiada dwie główne części: trzon i część rozproszoną

• buhaj:

  dwie części : trzon – otacza szyjkę pęch. moczowego oraz

początkowy odcinek cewki moczowej. grubość 3,5 –4 cm; szer.

1-1,5 cm

• część rozsiana– otacza część miedniczną cewki moczowej;

pokryta przez m. cewkowy i jego rozścięgno

• baran, kozioł -brak trzonu

• knur:

  dwie części: trzon – otacza pęcherz moczowy i cewkę w

miejscu, gdzie łączą się one ze sobą. Ukryty pod gruczołami

pęcherzykowatym

• część rozsiana– tworzy płaszcz otaczający część miedniczną

cewki moczowej

• koń:

• - trzon - płatowaty gruczoł leżący poniżej prostnicy na szyjce

pęcherza i na początkowym odcinku cewki moczowej; składa

się z dwóch płatów bocznych (prawego i lewego) połączonych

cieśnią. Brak cz. rozsianej

Gruczoły opuszkowo – cewkowe

• znajdują się po każdej stronie części

miednicznej cewki moczowej tuż przy łuku

kulszowym

• buhaj:
• małe, pokryte warstwą zbitej tkanki

włóknistej; podczas preparacji często mogą

być niedostrzeżone.

• ogier:
• kształt orzecha włoskiego; przewody

uchodzą do cewki moczowej

• knur:
• największe; mają zbitą konsystencję;

powierzchnia jest podzielona na płaty

• ok. 12 cm dł., 2,5 – 3 cm szer.

Prącie

• - męski narząd kopulacyjny

• - odchodzi od łuku kulszowego dwiema

odnogami, następnie biegnie w kierunku

brzuszno – przednim, przylegając do powłok

jamy brzusznej.

• - w budowie wyróżniamy:

• korzeń, trzon i żołądź.

• - odnogi są częścią korzenia; trzon rozpoczyna

się od miejsca, w którym łączą się odnogi, a

kończy przy żołędzi.

• - prącie składa się z dwóch ciał jamistych ( w

trzonie) oraz jednego gąbczastego

oplatającego cewkę moczową i kończącego się

w żołędzi

• - podczas wzwodu zatoki ciał jamistych

wypełniają się krwią tętniczą, a odpływ żylny

zostaje zmniejszony

Typy prącia

włóknisto-elastyczne

(przeżuwacze,

świnia)

• zawiera silne przegrody łącznotkankowe i

otoczone jest silną błoną

łącznotkankową. Słabo wykształcone są

ciała jamiste, dlatego w tym typie prącia

występuje zgięcie esowate, położone

przednio od miednicy; ulegające

wyprostowaniu w trakcie erekcji i

wydłużające prącie

mięśniowo-jamiste

(koń, mięsożerne,

człowiek)

• silnie wykształcone ciała jamiste,

powodujące usztywnienie prącia

Żołądź

• - rozszerzona końcowa część narządu,

występuje w postaci:

• KOŃ – korona i wieniec żołędzi
• BUHAJ – czepiec żołędzi
• KNUR - żołądź skręcona jest na kształt

korkociągu

Wyrostek cewkowy – wystająca z żołędzi część

cewki moczowej: buhaj, tryk, kozioł, ogier

Napletek

• - pokrywa żołądź i przednią część trzonu prącia
• - zbudowany jest z blaszki zewnętrznej i

wewnętrznej

• - u ogiera występują dwa fałdy (zewnętrzny i

wewnętrzny) skórne, z których każdy zawiera

obie blaszki. Fałd wewnętrzny – napletkowy –

zanika po wysunięciu prącia z worka

napletkowego.