Układ rozrodczy

samiczy

Składa się z:

• dwóch jajników

, stanowiących

właściwe gruczoły płciowe
wytwarzające komórki jajowe

• dwóch jajowodów

,

przeprowadzających komórkę jajową z
jajników do jajowodów

• macicy

, gdzie rozwijają się

zapłodnione jaja

• pochwy

, będącej żeńskim narządem

kopulacyjnym oraz miejscem, przez
które płód wydostaje się na zewnątrz

• przedsionka pochwy
• sromu

Narządy rozrodcze

samicze

• jajniki
• jajowody
• macica
• pochwa
• srom

JAJNIK

• narząd parzysty, podwieszony w okolicy

lędźwiowej jamy brzusznej na fałdzie

otrzewnowym zwanym krezką jajnikową

• dwie powierzchnie: boczną i przyśrodkową
• dwa brzegi: krezkowy i wolny
  do b. krezkowego przyczepia się część

więzadła szerokiego macicy, zwanego tu

krezką jajnika

• -dwa końce: doczaszkowy (jajowodowy)

łączący się z postrzępionym lejkowatym

końcem jajowodu; dobrzuszny/doogonowy 

łączy się z rogiem macicy

Jajnik

• Brzegi

- krezkowy
- wolny

• Końce

- jajowodowy
- maciczny

• Powierzchnie

- przyśrodkowa
- boczna

Jajnik

Warstwy

• korowa – pęcherzyki

jajnikowe

- pęcherzyki

pierwotne

- pęcherzyki

wzrastające i

dojrzewające,

- pęcherzyki dojrzałe

(Graafa)

- ciałka żółte i

komórki

śródmiąższowe

• rdzenna – naczynia,

nerwy, włókna

mięśniowe gładkie

KLACZ – WARSTWY

ODWRÓCONE!

Pęcherzyki jajnikowe

• Znajdują się w warstwie korowej; początkowo

komórka jajowa otoczona jest jedną warstwą
nabłonka, w późniejszych okresach otacza ja 5
do 8 warstw komórek, tworzących warstwę
ziarnistą, od zewnątrz pokrytą osłoną
pęcherzykową ( z tkanki łącznej)

• 1.pierwotne- pojedyncza warstwa kom.

nabłonka

• 2.wtórne – drugiego rzędu
• 3.trzeciego rzędu -wykształca się jama

pęcherzyka, wypełniona płynem; komórka
jajowa położona jest na wzgórku  pęcherzyki

te tuż przed owulacją noszą nazwę
pęcherzyków Graafa i są czynne hormonalnie

• Przy pęknięciu p.Graafa zmienia się nagle

ciśnienie wewnątrz jego jamy, co
powoduje pęknięcie naczyń włosowatych
w jego ścianie i wylew krwi do jamy.
Powstaje skrzep, a pęcherzyk wypełnia się
krwią tworząc ciałko czerwone; które z
czasem zmienia kolor (rozrost tk.łącznej,
namnażanie kom.w. ziarnistej,
nagromadzenie luteiny) i staje się
ciałkiem żółtym. Ciałko żółte, gdy nie
dojdzie do zapłodnienia, ulega resorpcji i
uwstecznieniu przekształcając się w ciałko
białawe, widoczne w postaci blizny; przy
zapłodnieniu natomiast c.żółte
przekształca się w c. żółte ciążowe
(podtrzymuje ciąże, wydziela hormony)

Jajnik

GATUNEK

DŁUGOŚĆ GRUBOŚĆ KSZTAŁT

KROWA

4 cm

1,5 cm

śliwka

KLACZ

7-8 cm

3-4 cm

fasola

ŚWINIA

5 cm

2 cm

morwa

Jajnik krowy

• Kształt : owalny
• dł. 3-4 cm
• Jajnik prawy nieco

większy od lewego

Jajnik lochy

• Kształt : okrągławy,

lekko wydłużony

• dł. do 5 cm
• groniasty wygląd,

owoc morwy

Jajnik klaczy

• Kształt : fasolowaty
• dł. 5-8 cm
• dół jajnika
• cześć korowa –

centralnie, rdzenna
-obwodowo

Jajowód

• Ujścia

- brzuszne

- maciczne

• lejek – strzępki

• bańka

• cieśń
Krezka jajowodowa
– kieszonka jajnika
Budowa ściany jajowodu:

- błona śluzowa (nabłonek walcowaty)

- błona mięśniowa (przeważają włókna o

przebiegu okrężnym- ruchy perystaltyczne)

- błona surowicza

Długość
jajowodów:
klacz – 25-30 cm
krowa – 25 – 28
cm
locha – 15-30 cm

Macica

• rogi
• trzon
• szyjka
- ujście maciczne

wewnętrzne i
zewnętrzne

Krowa

Klac
z

Locha

opuszka
szyjkow
a

Macica

Budowa ściany macicy
- błona śluzowa –

endometrium

nabłonek walcowaty,

gruczoły maciczne

- błona mięśniowa-

myometrium

warstwa zewnętrzna –

podłużna

warstwa wewnętrzna -

okrężna

- błona surowicza –

perimetrium

więzadło szerokie

macicy

Typy macic

• 1.

macica podwójna

2 rodzaje:

• a) podwójna-(uterus duplex i vagina duplex)–

zarówno macica jak pochwa jest podwójna-

torbaczy

• b) podwójna (u.duplex i v.simplex) – tylko

macica jest podwójna (dwa ujścia domaciczne i

dwa dopochwowe)- królik, nutria

• 2.

dwudzielna

– przegroda dochodzi do połowy

szyjki (jedno ujście dopochowe i dwa

domaciczne)- świnka morska

• 3.

dwurożna

• a) podzielona – przegroda dzieli tylko trzon

( jedno ujście domaciczne i jedno

dopochwowe)- krowa, owca, koza, świnia, suka

• b) dwurożna nie podzielona – nie ma

przegrody, występują dwa rogi- klacz

• 4.

pojedyncza

- człowiek

Macica

Macica krowy

• Rogi macicy (35-40

cm) – przypominają
rogi barana

• trzon (10-15 cm) –

żagiel macicy

• szyjka (7-11 cm)
Brodawki maciczne

(ok. 100) –krypty
maciczne

Macica lochy

• Rogi macicy (140

cm) – przypominają
pętle jelit

• trzon (5 cm)
• szyjka (15-20 cm) –

opuszki szyjkowe

Macica klaczy

• Rogi macicy – tępo

zaokrąglone,
łagodnie wygięte –
przypominają płozy
sań

• trzon - długi
• szyjka – wyraźnie

ujście wewnętrzne i
zewnętrzne macicy

Pochwa

Pochwa właściwa
Budowa ściany pochwy
- Błona śluzowa- nabłonek

wielowarstwowy płaski,
brak gruczołów

- błona mięśniowa
warstwa podłużna i okrężna
- błona surowicza na

przednim odcinku,
pozostała cześć pokryta
przydanką

Przedsionek pochwy

Przedsionek pochwy

Błona śluzowa- nabłonek wielowarstwowy płaski,

gruczoły przedsionkowe mniejsze – dolne, większe-
dogrzbietowe

Ujście cewki moczowej zewnętrzne
błona dziewicza
zachyłek podcewkowy

Srom

Wargi sromowe tworzą dwa kąty
- dogrzbietowy (spoidło

dogrzbietowe): u konia ostry, u

pozostałych gatunków

zaokrąglony

- dobrzuszny (spoidło brzuszne)

 w kącie dobrzusznym

położona jest łechtaczka, która

odchodzi dwiema odnogami od

łuku kulszowego; w jej budowie

wyróżnia się trzon i żołądź, z

których każde posiada własne

ciało jamiste

Wargi sromowe
-prawa
-lewa
Spoidło:

- dogrzbietowe

- dobrzuszne
Łechtaczka

- odnogi

- trzon

- żołądź

Pęcherz moczowy

Jajowód

Srom

Pochwa

Szyjka macicy

Macica

Jajnik

Jajnik