1
Modele zarządzania potencjałem
Modele zarządzania potencjałem
pracy
pracy
prof. UJ dr hab. Tadeusz Oleksyn, 2008
2
I. MODEL TRADYCYJNY
I. MODEL TRADYCYJNY
Długa, wielowiekowa tradycja, wojskowy rodowód. W
wersji nieco tylko złagodzonej przeniknął do
organizacji cywilnych i tam stopniowo ewoluował od
form twardych, męskich do bardziej miękkich
Wyraziste przywództwo, podział na przełożonych i
podwładnych, wyraźne rozgraniczenie ról i podziały
kompetencji
Dużo poleceń, sankcje za ich niewykonanie. W
motywowaniu filozofia kija i marchewki. Początkowo
marchewka była mała a kij duży
(vide „Ukaz Piotra I” i
„Regulamin biurowy” – dalej),
potem większa równowaga
między motywatorami pozytywnymi i negatywnymi.
Funkcje ZPP w zasadzie ograniczone do: rekrutacji i
doboru kadr, wynagradzania, elementów obsługi
socjalnej pracowników, podstawowych szkoleń
(zwłaszcza robotników), BHP
Główny cel - wysoka wydajność pracy robotników.
Normowanie pracy, szeroko stosowana akordowa
forma płac
3
I. MODEL TRADYCYJNY
I. MODEL TRADYCYJNY
c.d.
c.d.
•
Cenione kompetencje pracowników: posłuszeństwo, dyscyplina,
gorliwość w pracy.
•
Cechy systemu pracy: liniowy i liniowo-sztabowy system
zarządzania. Jasny podział ról.
•
Ścisła specjalizacja, długotrwałe wykonywanie na ogół wąskiego
zakresu prac.Długotrwałe wiązanie się z jednym zakładem pracy
(często „dożywotnie zatrudnienie”).
•
Na początku XX wieku model tradycyjny wchłonął filozofię
zarządzania szkoły klasycznej Maksa Webera i Henry’ega Fayola.
Piramida stanowisk i hierarchia, „droga służbowa”,
zbiurokratyzowane i ociężałe organizacje, powolne tempo zmian.
•
Dominujący autokratyczny (często autorytarny) styl
przywództwa. Mało kobiet na stanowiskach kierowniczych,
zwłaszcza wyższych.
•
Pewność zatrudnienia w zamian za dobrą pracę i lojalność.
4
UKAZ (ROZPORZĄDZENIE) W SPRAWIE
UKAZ (ROZPORZĄDZENIE) W SPRAWIE
JAKOŚCI
JAKOŚCI
Właściciela Tulskiej Fabryki Korniła Biełogłazowa bić batem i zesłać na
roboty do Monastyru, ponieważ podlec ośmielił się dostarczyć Wojsku
Ruskiemu muszkiety kiepskiej jakości. Starszego Nadzorcę wojskowego
Froła Fuksa bić batem i zesłać do Azowa, za stawianie pieczęci na złą
broń.
Nakazuję Kancelarii Zbrojeniowej w Petersburgu delegować
przedstawiciela do Tuły, by dzień i noc pilnowali jakości broni. Niech
Nadzorcy Wojskowi i ich pomocnicy pilnie baczą, jak kontrola pieczęcie
stawia. Jeżeli będą mieli wątpliwości, niech sami sprawdzają przez
przegląd i strzelanie z dwóch muszkietów co miesiąc. Strzelać mają,
dopóki się nie zepsują.
Jeżeli pomimo tego wojsko dostanie złą broń psującą się podczas bitwy,
nie oszczędzając bić batami i karać:
- właścicielowi fabryki 25 batów i karę pieniężną po jednym czerwońcu od
każdej złej
sztuki
- starszego kontrolera wojskowego bić do nieprzytomności
- starszego nadzorcę przenieść do podoficerów
- nadzorcę uczynić pisarzem, a jego pomocnika pozbawić wódki na okres
jednego roku.
- Nowemu właścicielowi Fabryki Broni Demidowowi nakazuję urządzić
nadzorcom i ich
pomocnikom pomieszczenia nie gorsze, niż jego własne. Jeżeli będą
gorsze - niech
Demidow nie obraża się - każę obciąć mu głowę.
Dan w Piotrogrodzie, 1773 r.
Piotr I, Car Wszechrusi
5
REGULAMIN BIUROWY
REGULAMIN BIUROWY
(Paryż, 1870)
(Paryż, 1870)
1.
Personel powinien być w biurze tylko w dni robocze, pomiędzy godziną
szóstą przed południem a szóstą po południu.
2.
Oczekuje się, że wszyscy współpracownicy bez wezwania będą pracowali w
godzinach nadliczbowych, gdy zajdzie taka potrzeba.
3.
Za czystość biura odpowiedzialny jest pracownik o najdłuższym stażu.
4.
Wszyscy terminatorzy mają zgłaszać się u niego czterdzieści minut przed
rozpoczęciem pracy i pozostają do dyspozycji także po jej zakończeniu.
5.
W czasie godzin biurowych nie wolno rozmawiać.
6.
Przyjmowanie posiłku ma miejsce pomiędzy godziną pół do dwunastej do
dwunastej. Jednakże nie wolno w tym czasie przerywać pracy.
7.
Regułą jest noszenie skromnej odzieży. Personel nie może ubierać się
jaskrawo i wolno mu nosić tylko porządne pończochy. Nie wolno nosić w
biurze ocieplaczy i płaszczy, ponieważ personel ma do dyspozycji piec. Poza
tym zaleca się, aby każdy członek personelu w okresie zimowym przynosił
cztery funty węgla.
8.
Palenie tytoniu lub używanie napojów alkoholowych jest słabością ciała i
jest zabronione dla wszystkich członków personelu biurowego.
9.
Osoby płci żeńskiej mają starać się prowadzić bogobojny tryb życia.
10.
Każdy pracownik ma obowiązek troszczenia się o swoje zdrowie. Chorzy
pracownicy nie otrzymują wynagrodzenia. Dlatego każdy pracownik mający
poczucie odpowiedzialności powinien ze swego wynagrodzenia odkładać
pewną sumę, aby nie stać się ciężarem dla ogółu w razie niemożności pracy
lub zmniejszenia zdolności do pracy.
11.
Urlopów udziela się tylko w przypadkach nagłych ze względów rodzinnych.
Wynagrodzenia za ten czas nie płaci się.
12.
Należy żywić wdzięczność wobec swego chlebodawcy. W końcu to on Was
żywi.
6
II. MODEL PERSONNEL MANAGEMENT - PM
II. MODEL PERSONNEL MANAGEMENT - PM
(ZARZĄDZANIE PERSONELEM)
(ZARZĄDZANIE PERSONELEM)
Model upowszechniający się w latach 60. i
dominujący w latach 70. XX wieku w krajach
gospodarczo rozwiniętych. Później został
stopniowo wchłonięty przez model HRM. W
krajach wysoko rozwiniętych ma już dzisiaj
znaczenie historyczne.
Trzy główne cele: wzrost efektywności pracy,
relacje pracodawca – pracownicy oparte na
wzajemnych korzyściach, promowanie bardziej
humanistycznych stosunków kierownicy –
pracownicy
Utworzenie i rozwój wielofunkcyjnych,
interdyscyplinarnych i zintegrowanych pionów
personalnych w dużych organizacjach.
7
TYPOWE FUNKCJE PIONÓW PERSONALNYCH
TYPOWE FUNKCJE PIONÓW PERSONALNYCH
kształtowanie struktur organizacyjnych;
planowanie zatrudnienia i kosztów pracy;
rekrutacja i dobór kadr;
wprowadzenie do pracy i adaptacja społeczno-zawodowa;
motywowanie i wynagradzanie;
rozwój zawodowy, w tym rozwój przywództwa;
kształtowanie bezpiecznych i higienicznych warunków
pracy (w Polsce było to w gestii pionu technicznego, a
następnie dyrektora naczelnego);
obsługa socjalna pracowników;
współpraca ze związkami zawodowymi (poziom roboczy);
współpraca z podmiotami zewnętrznymi - instytucjami
rynku pracy, edukacji i szkolenia, i in.
8
MODEL ZARZĄDZANIA PERSONELEM (PM)
MODEL ZARZĄDZANIA PERSONELEM (PM)
cd.
cd.
Piony personalne przyczyniły się do
profesjonalizacji i postępu w zakresie zarządzania
potencjałem pracy w dużych organizacjach. Z
biegiem czasu ujawniły się jednak różne aspekty
negatywne: biurokratyzacja, nadmierna
koncentracja firmy na sobie samej, nadmierna
fascynacja metodami, technikami i narzędziami
Zmiana uwarunkowań zewnętrznych, głównie
kryzysy naftowe, spowodowała stopniową
ewolucję modelu PM - od połowy lat 70. XX wieku
- w kierunku modelu HRM
9
III. MODEL HUMAN RESOURCE MANAGEMENT
III. MODEL HUMAN RESOURCE MANAGEMENT
(HRM)
(HRM)
(ZARZĄDZANIE ZASOBAMI LUDZKIMI)
(ZARZĄDZANIE ZASOBAMI LUDZKIMI)
Za autora pierwszego modelu HRM uznaje się na ogół
Raymonda E. Milesa (1965), aczkolwiek, zdaniem
niektórych, korzenie HRM sięgają wcześniejszych prac
Petera F. Druckera, gdzie krytykuje on PM jako „zbiór
pojedynczych metod i technik bez większej spójności”.
Wśród prekursorów wymienia się także McGregora,
który pisał, że plany i zamierzenia dotyczące
pracowników powinny pozostawać w ścisłym związku z
planami rozwoju biznesu. Analogicznie, strategie
personalne powinny być powiązane ze strategiami
firmy.
W praktyce model HRM rozwijał się dopiero
od połowy lat 70. XX wieku.
10
III. MODEL HUMAN RESOURCE(S)
III. MODEL HUMAN RESOURCE(S)
MANAGEMENT (HRM)
MANAGEMENT (HRM)
Model R.E. Milesa syntetyzuje cztery trendy w zarządzaniu,
występujące w połowie lat 60.:
naukowe zarządzanie, rozwijające się od przełomu XIX i XX w.
nurt Human Relations
nurt koncentrujący swą uwagę na strukturach
organizacyjnych i restrukturyzacjach (czołowy przedstawiciel
– Kanadyjczyk Henry Minzberg)
nurt negujący rzeczowy i wskazujący na wyłącznie osobowy
charakter organizacji, zainicjowany przez Karla E. Weicka
(USA)
11
Wg R.E. Milesa HRM jest systemem zorientowanym na:
rozpoznanie potrzeb kadrowych firmy, kształtowanie
właściwego poziomu i struktury zasobów ludzkich oraz
ich rozwój – w zakresie zgodnym z potrzebami firmy – a
także motywowanie ludzi oraz kształtowanie dobrych
relacji w organizacji
Miles uważał, że kształt systemów HRM w konkretnych
organizacjach powinien być zróżnicowany, stosownie do:
wielkości firmy i liczby pracowników, rodzaju
potrzebnych kompetencji, zakresu i struktury
prowadzonej rekrutacji, stopnia uzwiązkowienia,
charakterystyki klientów i kontrahentów
III. MODEL HUMAN RESOURCE(S)
III. MODEL HUMAN RESOURCE(S)
MANAGEMENT (HRM)
MANAGEMENT (HRM)
12
KOŁO ZASOBÓW LUDZKICH
KOŁO ZASOBÓW LUDZKICH
Cele HRM:
ulepszanie i rozwój:
- zasobów ludzkich
- produktywności
- jakości życia w pracy
-satysfakcji
- gotowości do zmian
RELACJE
ZE ZWIĄZKAMI
ZAWODOWYMI:
zapewnienie zdrowych relacji
ze związkami zawodowymi
SZKOLENIA I ROZWÓJ:
identyfikacja, planowanie
i rozwijanie kompetencji
(wiedzy, umiejętności,
postaw)
ROZWÓJ
ORGANIZACJI:
kierowanie
zmianami,
wspieranie grup
inicjatyw,
zapewnianie
zdrowych relacji
wewnątrz
organizacji
PROJEKTO-
WANIE PRACY
I ORGANIZACJI :
określenie
organizacji,
zadań i kompetencji,
ich
integracja i
akceptacja
przez zw. zaw.
i pracowników
PLANOWANIE
ZASOBÓW LUDZKICH:
określenie potrzeb,
strategii i
filozofii odnośnie zasobów
ludzkich
DOBÓR
PERSONELU:
dobór ludzi, kojarzenie
potrzeb i możliwości
pracowników z
potrzebami i możli-
wościami
pracoda-
wcy
BADANIA
I SYSTEM
INFORMACYJNY:
zapewnienie
niezbędnych
informacji
dotyczących
pracowników
WYNAGRO-
DZENIA I
ŚWIADCZENIA:
zapewnienie
sensownych
i logicznych
wynagrodzeń
i świadczeń
POMOC NA RZECZ
PRACOWNIKÓW:
pomoc i doradztwo na
rzecz
pracowników
w rozwiązywaniu ich
indywidualnych
problemów
13
MODEL ZINTEGROWANEJ
MODEL ZINTEGROWANEJ
POLITYKI PERSONALNEJ
POLITYKI PERSONALNEJ
P. J. DRENTHA
P. J. DRENTHA
rekrutacja
rekrutacja
dobór
dobór
wprowadzenie do pracy
wprowadzenie do pracy
szkolenia
szkolenia
rozwój – ukierunkowanie i pomoc
rozwój – ukierunkowanie i pomoc
awansowanie, alokacja, zwolnienia
awansowanie, alokacja, zwolnienia
ocena możliwości pracowników
ocena możliwości pracowników
ocena wykonania
ocena wykonania
wynagrodzenia
wynagrodzenia
przywództwo
przywództwo
planowanie kadrowe
planowanie kadrowe
rozwój- programy
rozwój- programy
polityka
rozwoju
zawodowego
polityka
rozwoju
zawodowego
emerytury
emerytury
kontakty z emerytami
kontakty z emerytami
14
SZKOŁA MICHIGAN
SZKOŁA MICHIGAN
(Ch. Fombrun i zespół,
(Ch. Fombrun i zespół,
1984)
1984)
Jedna z dwóch prekursorskich szkół kształtujących
HRM.
Wyrażała przekonanie, że system HRM / ZZL powinien
być częścią systemu zarządzania firmą i pozostawać w
zgodzie z przyjętą w firmie strategią rozwoju
Zarządzanie zasobami ludzkimi jest nie mniej ważne,
niż zarządzanie finansami, marketingiem czy
produkcją
15
SZKOŁA HARVARDZKA HRM
SZKOŁA HARVARDZKA HRM
M. Beer i współpracownicy (1984)
M. Beer i współpracownicy (1984)
Orientacja biznesowa i menedżerska
HRM
HRM jest częścią systemu zarządzania organizacją
Obowiązuje podejście systemowe
Konieczność kształtowania strategicznego ZZL
Pracownicy powinni być postrzegani głównie jako
aktywa, nie zaś koszty, które należy ciąć
ZZL powinni zajmować się wszyscy
menedżerowie, nie zaś jedynie czy głównie
menedżerowie personalni
Menedżerowie i specjaliści personalni powinni
rozumieć biznes i zarządzanie
16
HRM - późniejsze brytyjskie
HRM - późniejsze brytyjskie
modyfikacje
modyfikacje
Wysoka jakość pracy, elastyczność i zaangażowanie
(D.
Guest)
Kształtowanie kultury ważnym elementem HRM
(K.
Legge)
Wsparcie ze strony metod analitycznych i
modelowania, bez czego HRM, jest zbyt efemeryczne i
labilne
(Ch. Hendry i A. Pettigrew)
Promowanie inicjatywy pracowników. Integracja
różnych polityk personalnych i ich sprzęgniecie z
biznesem. Zmiana treści ról kierowniczych – coraz
częściej nie tyle wydają oni polecenia, ile
„umożliwiają”, „przybliżają”, „ułatwiają”
(K. Sisson)
Rozróżnienie twardych i miękkich elementów HRM;
jedne i drugie są potrzebne (
J.J. Storey)
17
TWARDE I MIĘKKIE ELEMENTY HRM
TWARDE I MIĘKKIE ELEMENTY HRM
Elementy twarde: mają jasną definicję problemów
i oferują konkretne sposoby ich rozwiązania; są
zwymiarowane, liczone, wykorzystują algorytmy
matematyczne, itp. Przykłady elementów
twardych: określanie potrzeb kadrowych na bazie
pracochłonności, budowa systemu taryfowego z
wykorzystaniem wartościowania pracy,
kształtowanie premii w relacji do wyników z
wykorzystaniem algorytmów.
Elementy miękkie: zakładają, że niektóre kwestie i
problemy są trudne do jednoznacznego
zdefiniowania bądź byłoby to niecelowe i mogą
być kształtowane na wiele różnych sposobów.
Przykłady: styl przywództwa, sposoby
inspirowania i motywowania pracowników.
18
RÓŻNICE POMIĘDZY PERSONNEL MANAGEMENT
RÓŻNICE POMIĘDZY PERSONNEL MANAGEMENT
A HUMAN RESOURCE MANAGEMENT
A HUMAN RESOURCE MANAGEMENT
wg J. Szambelańczyka i T. Oleksyna
I. Wartości i założenia
I. Wartości i założenia
Wymiar /
cecha
Personnel Management –PM
(lata 60. i 70. XX wieku)
Human Resource
Management (HRM)
(od lat 80. XX wieku)
główne cele:
1)
wzrost efektywności pracy
(zwłaszcza robotników)
2)
kojarzenie interesów firmy
i pracowników
3)
promowanie lepszych
relacji kierownicy -
pracownicy
1)
wzrost efektywności
pracy (zwłaszcza
specjalistów) i
wartości rynkowej
firmy
2)
opłacalne
inwestycje w kapitał
ludzki
3)
elastyczność pracy
pracownik ma
zadowolić:
głównie swojego szefa
głównie klienta
kluczowe
kompetencje
ludzi:
profesjonalizm, posłuszeństwo,
dyscyplina
profesjonalizm,
kreatywność, rozwój
etyka, elastyczność
treść
kontraktu:
dokładne zapisanie praw i
obowiązków w umowie
cel: wyjście poza
zapisy kontraktu
19
RÓŻNICE POMIĘDZY PERSONNEL MANAGEMENT
RÓŻNICE POMIĘDZY PERSONNEL MANAGEMENT
A HUMAN RESOURCE(S)
A HUMAN RESOURCE(S)
I. Wartości i założenia c.d.
I. Wartości i założenia c.d.
Wymiar / cecha
Personnel
Management -PM(lata
60. i 70. XX wieku)
Human Resource
Management (HRM)
(lata 80. i 90. XX
wieku)
zasady:
koncentracja na
jasnym określeniu
wzajemnych
stosunków
nastawienie typu
"mogą zrobić", nie
krępowane zapisami
kontraktu
wytyczne dla działań
kierownictwa:
formalne procedury
potrzeby organizacji
wyznaczniki
zachowań:
normy, zwyczaje i
spraw -dzona
pragmatyka
misja, wizja, strategia
i kultura organizacji
dominujące funkcje
kierowników:
kontroling, monitoring przywództwo
istota stosunków
organizacyjnych:
pluralistyczna
konsolidująca
konflikty-podejście
instytucjonalizacja
unikanie
20
RÓŻNICE POMIĘDZY PERSONNEL MANAGEMENT A
RÓŻNICE POMIĘDZY PERSONNEL MANAGEMENT A
HUMAN RESOURCE(S)
HUMAN RESOURCE(S)
II. Aspekty strategiczne
II. Aspekty strategiczne
Wymiar / cecha
Personnel
Management
-PM(lata 60. i 70. XX
wieku)
Human Resource
Management (HRM)
(lata 80. i 90. XX
wieku)
najważniejsze
relacje
zarząd – związki
zawodowe;
kierownicy -
pracownicy
Firma - klienci –
kontrahenci –
konkurenci
podejście
fragmentaryczne
Zintegrowane,
holistyczne
planowanie
marginalne
znaczenie
centralne znaczenie
tempo decyzji
powolne
szybkie
21
RÓŻNICE POMIĘDZY PERSONNEL MANAGEMENT
RÓŻNICE POMIĘDZY PERSONNEL MANAGEMENT
A HUMAN RESOURCE(S)
A HUMAN RESOURCE(S)
III. Zmiana znaczeń i priorytetów
III. Zmiana znaczeń i priorytetów
wymiar / cecha
PM
HRM
pion personalny:
kluczowe znaczenie;
funkcje władcze
Jeden z kilku równo-
rzędnych podmiotów
ZPP; funkcje agenta
zmian, inspirujące,
koordynacyjne,
doradcze, obsługowe
rekrutacja i dobór
kadr:
podejście
autonomiczne;
drugorzędne
znaczenie
podejście
zintegrowane;
kluczowe znaczenie
wynagradzanie:
kluczowe znaczenie
wartościowania
pracy
kluczowe znaczenie
systemów Payment
by
Results
warunki pracy i
płacy:
oddzielnie
negocjowane
negocjowane łącznie
z
innymi kwestiami
stosunki pracy:
układy zbiorowe
pracy
umowy indywidualne
22
RÓŻNICE POMIĘDZY PERSONNEL MANAGEMENT
RÓŻNICE POMIĘDZY PERSONNEL MANAGEMENT
A HUMAN RESOURCE(S) MANAGEMENT
A HUMAN RESOURCE(S) MANAGEMENT
III. Zmiana znaczeń i priorytetów (c.d.)
III. Zmiana znaczeń i priorytetów (c.d.)
kategorie
zaszeregowania:
wiele (kilkanaście –
kilkadziesiąt)
mało (kilka –
kilkanaście)
dostęp do
informacji:
ograniczony
duży, wzrastający
projektowanie
pracy:
podział i specjalizacja
pracy; bazą jest
stanowisko pracy
praca zespołowa; bazą
jest coraz częściej
zespół
rozwiązywanie
konfliktów:
rozwiązania doraźne;
gaszenie pożarów
rozwiązania bardziej
trwałe wiązane ze
zmianą kultury
organizacji
doskonalenie
zawodowe:
w ograniczonym
zakresie
powszechne, ucząca
się organizacja
sposoby interwencji: przez procedury
kadrowe
przez tworzenie
kultury
organizacji i realizację
strategii personalnych
23
PODZIAŁ RÓL W ZAKRESIE ZZL
PODZIAŁ RÓL W ZAKRESIE ZZL
OTOCZENIE ZEWNĘTRZNE
OTOCZENIE WEWNĘTRZNE
Misja, wizja,
cele strategiczne
System
ZZL
Podmioty ZZL
Związki
zawodowe
Zwiększenie
efektywności
systemu pracy
i sprawności ZZL
Podział ról
organizacyjnych
czterech
podmiotów ZPP
oparty na
kluczowych
kompetencjach
24
TREŚCI RÓL PODMIOTÓW ZZL
TREŚCI RÓL PODMIOTÓW ZZL
Naczelne kierownictwo - poziom strategiczny:
Kształtowanie misji, wizji (w tym kultury) i strategii całej
firmy, w tym filozofii i strategii ZZL
Zarządzanie systemowe (holistyczne) firmą; harmonizacja
systemów, w tym systemu ZPP z pozostałymi systemami
zarządzania
Kierunkowe założenia do planów zatrudnienia i kosztów pracy;
zatwierdzanie tych planów
Relacje z najważniejszymi partnerami i kontrahentami
zewnętrznymi; kluczowe decyzje dot. outsourcingu
Decyzje o obsadzie kluczowych stanowisk w firmie
Podejmowanie kluczowych decyzji i zatwierdzanie, we
współpracy ze związkami zawodowymi, podstawowych aktów
prawnych dotyczących systemu pracy w firmie (układu
zbiorowego pracy, regulaminu pracy, regulaminu ZFŚS, itd.)
Okresowe analizy efektywności systemu ZPP i nadzór
instytucjonalny (w ramach statutowych obowiązków
naczelnego kierownictwa).
25
KIEROWNICY ŚREDNIEGO I NIŻSZEGO SZCZEBLA –
KIEROWNICY ŚREDNIEGO I NIŻSZEGO SZCZEBLA –
POZIOM TAKTYCZNY I OPERACYJNY
POZIOM TAKTYCZNY I OPERACYJNY
Kształtowanie (projektowanie, uzgadnianie, realizowanie)
misji, wizji i strategii rozwoju powierzonego obszaru działania,
w tym potencjału pracy
Współkształtowanie misji, wizji i strategii całej firmy
Bezpośrednie zarządzanie potencjałem pracy w powierzonym
obszarze działania: dobór i rozwój kadr, ich alokacja, ocena i
wynagradzanie, analizy efektywności, wyzwalanie i
zwiększanie inicjatywności i wewnętrznej przedsiębiorczości
pracowników, kontroling i monitoring efektywności i kosztów
pracy, nadzór nad przestrzeganiem prawa pracy, itd.
Wnioskowanie nowych rozwiązań i zmian w zakresie
obowiązującego w firmie stanu normatywnego, dot. ZPP;
współpraca nad wprowadzaniem zmian i modyfikacji
Współpraca z naczelnym kierownictwem i pionem
personalnym w zakresie ZZL (obsługa, doskonalenie)
Współpraca ze związkami zawodowymi na poziomie danego
obszaru w zakresie kwestii dotyczących systemu pracy
26
PRACOWNICY NA STANOWISKACH
PRACOWNICY NA STANOWISKACH
NIEKIEROWNICZYCH – POZIOM OPERACYJNY
NIEKIEROWNICZYCH – POZIOM OPERACYJNY
Współkształtowanie treści własnej roli
organizacyjnej, we współpracy z kolegami,
kierownikami i specjalistami personalnymi
Ocena własnych możliwości i współkształtowanie
własnego rozwoju zawodowego oraz jego
realizacja
Współkształtowanie misji, wizji i strategii danego
obszaru organizacji (projekty, propozycje,
analizy), we współpracy z kierownikami i
pracownikami z innych obszarów
Wnioskowanie doskonalenia systemu ZZL w
dostępnym (z uwagi na kompetencje) zakresie
27
PION PERSONALNY
PION PERSONALNY
(MENEDŻEROWIE I SPECJALIŚCI PERSONALNI)
(MENEDŻEROWIE I SPECJALIŚCI PERSONALNI)
Współkształtowanie i doskonalenie systemu ZPP w firmie (z pozycji
„generalnego projektanta”), we współpracy z partnerami wewnętrznymi i
zewnętrznymi; dotyczy to celów, filozofii i podstawowych założeń, projektów
wewnętrznych aktów normatywnych i ich modyfikacji, jakości
funkcjonowania i obsługi
Kontroling i monitoring efektywności systemu pracy i kosztów pracy
Dobór i rozwój metod, technik i narzędzi, (klasyfikacja stanowisk,
wartościowanie pracy, profesjogramy/profile stanowisk, systemy ocen
okresowych, testy psychologiczne, wywiady ustrukturalizowane i częściowo
ustrukturalizowane, itd.)
Bezpośrednia obsługa firmy w zakresie realizacji niektórych funkcji ZZL
(rekrutacja i dobór kadr, naliczanie płac i podatków dochodowych od osób
fizycznych, współpraca z ZUS, GUS/WUS, US, współpraca z instytucjami
rynku pracy, edukacji i szkolenia kadr)
Doradztwo z zakresu ZZL na rzecz podmiotów wewnętrznych firmy
Współpraca w trybie roboczym ze związkami zawodowymi (na poziomie
ekspertów); w tym pionie jest wiedza i są informacje dotyczące niemal
wszystkich kwestii, najbardziej interesujących związki zawodowe co sprawia,
że pion personalny jest naturalnym partnerem dla związków.
28
IV. ZARZĄDZANIE KAPITAŁEM LUDZKIM
IV. ZARZĄDZANIE KAPITAŁEM LUDZKIM
Zdaniem części ekspertów jest to filozofia, która zastępuje HRM.
Zdaniem innych brak jest do tego merytorycznych przesłanek, gdyż
ZKL niewiele albo zgoła nic nie wnosi nowego do HRM
Pojęcie „kapitał ludzki” jest znaczeniowo zbliżone do bardzo
szeroko rozumianych kompetencji pracowników, obejmując:
uzdolnienia i predyspozycje, wykształcenie i wiedzę, doświadczenie
i praktyczne umiejętności, istotne cechy psychofizyczne, postawy i
zachowania, formalne wyposażenie w prawo do działania w imieniu
organizacji, zdrowie i formę psychofizyczną.
Zwolennicy ZKL podkreślają szczególne znaczenie kapitału
ludzkiego w dobie gospodarki opartej na wiedzy oraz konieczność
traktowania pracowników jako aktywów; jednak Szkoła
Harvardzka (1984) to również podkreślała.
Podejmowane są próby liczenia wartości kapitału ludzkiego. Są one
przeprowadzane poza tradycyjną rachunkowością, która nie umie
tego robić.
29
KAPITAŁ INTELEKTUALNY
KAPITAŁ INTELEKTUALNY
Kapitał intelektualny jest sumą wartości dwóch elementów:
kapitału ludzkiego oraz kapitału strukturalnego /
organizacyjnego.
Znaczenie kapitału ludzkiego było wyjaśnione wcześniej. Kapitał
strukturalny / organizacyjny natomiast obejmuje zaplecze
techniczne, programowe, strukturę organizacyjną, znaki
towarowe / handlowe, logo firmy, patenty, licencje, itp. Obejmuje
wszystko to, co po wyjściu pracownika pozostaje w firmie – jak to
ujęli obrazowo L. Edvinsson i M. Malone.
Kapitał strukturalny, w innym ujęciu, obejmuje kapitał innowacji
i kapitał procesów.
Pierwsze prace teoretyczne na temat kapitału intelektualnego
przypadają na lata 80. XX wieku. Asumptem do badań było
stwierdzenie, że wartości niematerialne odgrywają coraz
większą rolę we współczesnej gospodarce, często przewyższając
wartością aktywa materialne.
30
Dziękuję za uwagę.
Dziękuję za uwagę.