Modele ZZL
Mgr Magdalena Majowska
Modele ZZL:
Pierwszą ważną decyzją, jaką organizacja
powinna podjąć, jest decyzja dotycząca
wyboru modelu polityki personalnej
Czy będzie to model sita czy model
kapitału ludzkiego zależy od warunków, w
jakich przyszło funkcjonować organizacji.
Model sita:
zakłada, że człowiek jest ukształtowaną
istotą, której nie można dowolnie zmieniać, a
ponadto jest niechętny i konserwatywnie
nastawiony do zmian
opiera się on na rywalizacji i konkurencji
między pracownikami
szanse zatrudnienia i awansu mają ci
pracownicy, którzy są najlepsi
ważne jest to co pracownik reprezentuje na
wejściu i czy jest w stanie wygrać z
konkurentami do stanowiska
Model sita:
w trakcie rekrutacji pozyskuje się dużą
ilość kandydatów, spośród których
wybiera się takiego, który spełni
wszystkie wymagania
selekcja kandydatów jest bardzo ostra
proces rekrutacji może być powtarzany,
jeśli nie pozyska się odpowiedniego
kandydata
Model sita:
w trakcie wykonywania pracy pracownik musi
wykazać się ciekawymi pomysłami i
rozwiązaniami
prowadzone oceny mogą być dokonywane
według zmiennych i coraz ostrzejszych
kryteriów
ocena jest stresogenna i nie ma na celu
udzielenia pomocy pracownikowi, lecz
wyselekcjonowanie najlepszych pracowników
Model sita:
pracownicy zostają poddawani ciągłemu systemowi
ocen, w wyniku czego są oni przydzielani do trzech
grup:
„najlepsi” mają szanse dalszego zatrudnienia,
ewentualnie awansu, podwyżek itp.
„przeciętni” dostają od firmy ostrzeżenie.
Organizacja stawia im wymagania, którym muszą
sprostać, poprawić swoje postępowanie, podnieść
swoje kwalifikacje, tak, aby podczas następnej oceny
zostać zakwalifikowanym do grupy najlepszych
„pozostali” – to pracownicy, w stosunku do których
firma może zastosować degradację, redukcję pensji, a
w szczególnych przypadkach zwolnienie i zastąpienie
ich innym, lepszym pracownikiem
Model sita:
pracownik przechodzi więc ciągle przez szereg sit
firma nie zapewnia pracownikowi ani długotrwałego
zatrudnienia, ani też finansowania szkoleń
związanych z nabywaniem nowych umiejętności do
wykonywania pracy
pracodawca może liczyć, na skompletowanie bardzo
dobrego zespołu fachowców
ciągła ocena, której są poddawani pracownicy,
mobilizuje ich do bycia jak najlepszymi, do ciągłego
podnoszenia swoich kwalifikacji, do poświęcania
więcej czasu firmie
pracodawca nie ponosi dużych nakładów
finansowych na szkolenia
Wady modelu sita:
ciągła rywalizacja pracowników
między sobą powoduje niemiłą
atmosferę w pracy
personel jest narażony na ciągły stres
oraz nie ma gwarancji zatrudnienia
nieustanna fluktuacja kadr
atmosfera nadmiernej rywalizacji
pomiędzy pracownikami
Model sita:
Model ten sprawdza się na rynku pracy
pracodawcy, czyli takim, na którym chętnych do
pracy jest zdecydowanie więcej niż wolnych etatów
Firmy stosujące model sita pozyskują na
zewnętrznym rynku pracy wysoko
wykwalifikowanych, doświadczonych kandydatów,
którzy zdążyli już osiągnąć sukcesy na polu
zawodowym. Są niejako "gotowi" do podjęcia
zatrudnienia i nie wymagają żadnych dodatkowych
szkoleń.
Model kapitału ludzkiego:
zakłada współpracę i współdziałanie między
pracownikami
wywodzi się z założenia, że na końcowy efekt firmy
mają wpływ nie tylko najlepsi pracownicy, ale cała
załoga
wyklucza się rywalizację, która jest postrzegana jako
czynnik szkodliwy dla pracy
dużą uwagę przywiązuje się do lojalności pracowników,
zaangażowania i umiejętności pracy zespołowej
pracownicy powinni być skłonni do zmian dotyczących
ich pracy, jeśli taka potrzeba zachodzi w firmie
Model kapitału ludzkiego:
te założenia mają wpływ na politykę w zakresie
rekrutacji kandydatów i dalszego zatrudniania
w trakcie rekrutacji niekoniecznie pozyskuje
się pracowników z najlepszymi dyplomami z
renomowanych uczelni oraz bardzo dobrymi
referencjami, ale takich, którzy są skłonni do
pracy zespołowej, zmiany charakteru pracy w
razie potrzeby oraz dbających o wizerunek
firmy
szanse zatrudnienia mają nie tylko najlepsi
Model kapitału ludzkiego:
oceny okresowe mają charakter sformalizowany,
według znanych pracownikowi uprzednio
kryteriów
oceny mają pomagać pracownikowi w usuwaniu,
przezwyciężeniu słabych stron oraz
wykorzystaniu przez firmę jego mocnych stron
firma zapewnia pracownikowi długotrwałe
zatrudnienie oraz możliwie wszechstronną pomoc
w tym, by stawał się on coraz lepszym
pracownikiem
Zalety modelu kapitału
ludzkiego
dobry klimat pracy
bezpieczeństwo zatrudnienia
mała stresogenność
niskie koszty rekrutacji
konstruktywny charakter ocen
pracowników podnoszący ich
wydajność
Wady modelu kapitału
ludzkiego
czasochłonne i drogie szkolenie
pracowników
specyficzna forma zatrudniania
pracowników, która może
spowodować brak dopływu nowych
pracowników wnoszących nowe
idee, poglądy, pomysły
Model kapitału ludzkiego:
stosowany, gdy istnieją silne związki zawodowe i
ustawodawstwo pracy nie pozwalające na dowolne
zwalnianie pracowników lub gdy szkolnictwo nie
przygotowuje dobrych profesjonalistów w zawodzie
jest bardzo przyjazny dla zatrudnionych - zwalnianie
jest ostatecznością. Pracownika, który nie jest
efektywny szkoli się lub przenosi na inne stanowiska
pracy
zadaniem przełożonego jest nie tylko wyznaczanie
zadań, lecz także dbanie o rozwój podwładnych oraz
tworzenie odpowiedniego klimatu pracy
stosuje się przede wszystkim wewnętrzne metody
rekrutacji, co przejawia się w awansowaniu własnych,
wychowanych w organizacji pracowników
Model mieszany:
Organizacja może oczywiście wybrać model
mieszany, gdzie w przypadku rekrutacji
dominowałby model sita, natomiast przy
rozmowie kwalifikacyjnej zwracałoby się
również uwagę na cechy osobowościowe i
chęć pracy w zespole a znaczenie szkoleń
nie koniecznie schodziłoby na drugi plan,
tak jak to jest w przypadku zastosowania
modelu kapitału ludzkiego