Substancje

psychotropowe

, gr.

USTAWA
z dnia 20 czerwca 1997 r.
Prawo o ruchu drogowym
Art. 45. 
1. Zabrania się:
  1)   kierowania pojazdem, prowadzenia kolumny
pieszych, jazdy wierzchem lub pędzenia zwierząt
osobie w stanie nietrzeźwości, w stanie po użyciu
alkoholu lub środka działającego podobnie do
alkoholu,
2)   holowania pojazdu kierowanego przez osobę, o
której mowa w pkt 1,

Art. 129.
2. Policjant, w związku z wykonywaniem czynności
określonych w ust. 1, jest uprawniony do:
3)   żądania poddania się przez kierującego pojazdem lub
przez inną osobę, w stosunku do której zachodzi uzasadnione
podejrzenie, że mogła kierować pojazdem, badaniu w celu
ustalenia zawartości w organizmie alkoholu lub środka
działającego podobnie do alkoholu,
8)   uniemożliwienia:
a)  kierowania pojazdem osobie znajdującej się w stanie
nietrzeźwości lub w stanie po użyciu alkoholu albo środka
działającego podobnie do alkoholu,
2)   przewożenia osoby, o której mowa w ust. 1 pkt 1, na
rowerze lub motorowerze albo motocyklu, chyba że jest
przewożona w bocznym wózku,

Definicje stanu nietrzeźwości zawiera art. 115 §

16 Kodeksu karnego. Zgodnie z tym przepisem
zachodzi on, gdy:

1. zawartość alkoholu we krwi przekracza 0,5

promila albo prowadzi do stężenia
przekraczającego tę wartość.
2. zawartość alkoholu w 1 dm

3

wydychanego

powietrza przekracza 0,25 mg albo prowadzi do
stężenia przekraczającego tę wartość.

2. W prawie karnym poza stanem nietrzeźwości

wyróżnia się stan „wskazujący na spożycie
alkoholu”, w którym zawartość alkoholu we
krwi wynosi od 0,2 do 0,5 promila albo
obecność alkoholu wynosi od 0,1 mg do 0,25
mg w 1 dm

3

wydychanego powietrza

.

ROZPORZĄDZENIE
MINISTRA ZDROWIA
z dnia 11 czerwca 2003 r.
w sprawie wykazu środków działających
podobnie do alkoholu oraz warunków i
sposobu przeprowadzania badań na ich
obecność w organizmie
§ 2. Środkami działającymi podobnie do alkoholu,
które mogą być oznaczane, są:
  1)   opiaty;
  2)   amfetamina i jej analogi;
  3)   kokaina;
  4)   tetrahydrokanabinole;
  5)   benzodiazepiny;
  6)   barbiturany.

§ 3. Badania, o których mowa w § 1, mogą
obejmować:
  1)   badanie śliny;
  2)   badanie moczu;
  3)   badanie krwi.

§ 4. 1. Badanie śliny polega na pobraniu, bez
dodawania jakichkolwiek substancji, próbek śliny
i ich umieszczeniu w urządzeniu do oznaczania
metodą immunologiczną środków działających
podobnie do alkoholu, zgodnie z instrukcją
obsługi tego urządzenia.

6. Badanie krwi polega na analizie laboratoryjnej krwi
pobranej z żyły osoby poddanej badaniu metodą
chromatografii gazowej połączonej ze spektrometrią
masową lub inną metodą instrumentalną, w tym:
wysokosprawną chromatografią cieczową,
wysokosprawną chromatografią cieczową połączoną ze
spektrometrią masową, których granice oznaczalności
(LOQ) dla poszczególnych środków określa ust. 7.
7. W pobranej krwi oznacza się co najmniej
następujące środki działające podobnie do alkoholu:
  1)   morfinę; LOQ - 20 ng/ml;
  2)   amfetaminę i jej analogi, w tym
metylenodioksymetamfetaminę (MDMA); LOQ - 50
ng/ml;
  3)   kokainę (LOQ - 50 ng/ml) i jej metabolit -
benzoiloekgoninę;
  4)   delta-9-tetrahydrokannabinol; LOQ - 2 ng/ml;
  5)   benzodiazepiny;
  6)   barbiturany.

§ 7.  5. Badanie moczu polega na analizie

laboratoryjnej moczu osoby poddanej badaniu
metodami wymienionymi przy badaniu krwi,
których granice oznaczalności (LOQ) dla
poszczególnych środków określa ust. 6.

6. W pobranym moczu oznacza się co najmniej

następujące środki działające podobnie do
alkoholu:

  1)   morfinę i 6-acetylomorfinę; LOQ - 200 ng/ml;
  2)   amfetaminę i jej analogi, w tym

metylenodioksymetamfetaminę (MDMA); LOQ - 200
ng/ml;

  3)   kokainę (LOQ - 100 ng/ml) i jej metabolit -

benzoiloekgoninę;

  4)   11-nor-9-karboksy-delta-9-tetrahydrokannabinol;
LOQ - 20 ng/ml;
  5)   benzodiazepiny;
6) barbiturany.

USTAWA
z dnia 29 lipca 2005 r.
o przeciwdziałaniu narkomanii
Art. 3. Przepisy ustawy stosuje się do:
1) produktów leczniczych, które są środkami
odurzającymi, substancjami psychotropowymi
lub prekursorami, w zakresie nieuregulowanym
w ustawie z dnia 6 września 2001 r. - Prawo
farmaceutyczne (Dz. U. z 2004 r. Nr 53, poz. 533,
z późn. zm.2));
2) substancji i preparatów chemicznych, które są
prekursorami, w zakresie nieuregulowanym w
ustawie z dnia 11 stycznia 2001 r. o substancjach
i preparatach chemicznych (Dz. U. Nr 11, poz.
84, z późn. zm.3)).

Wykaz środków odurzających – lista substancji,
których obrót jest kontrolowany, regulowany ustawą
o przeciwdziałaniu narkomanii.
Dzieli się ona na grupy:
Prekursory:

• Kategoria 1 (dawniej I-R) – służące tylko i wyłącznie
do produkcji narkotyków, brak innych zastosowań,
np.:

fenyloaceton

,

kwas lizergowy

,

efedryna

,

ergometryna

,

ergotamina

.

• Kategoria 2 (dawniej IIA-R) – substancje
kontrolowane, o małym potencjale użycia do
produkcji narkotyków np.:

piperydyna

,

bezwodnik octowy

,

kwas antranilowy

.

• Kategoria 3 (dawniej IIB-R) – powszechnie
dostępne, nieznaczny potencjał użycia do produkcji
narkotyków np.

eter

,

aceton

,

toluen

,

nadmanganian potasu

.

Środki odurzające:

• I-N – substancje o dużym potencjale
uzależniającym, np.

morfina

,

kokaina

,

tebaina

,

fentanyl

,

metadon

.

• II-N – substancje o średnim potencjale
uzależniającym, np.

kodeina

.

• III-N – substancje o nieznacznym potencjale
uzależniającym, np.

dihydrokodeina

.

• IV-N – substancje o małym potencjale
uzależniającym, np.

marihuana

,

haszysz

.

Substancje psychotropowe:

• I-P – duży potencjał nadużywania, brak uznanego
zastosowania medycznego, np.

LSD

,

dimetylotryptamina

,

MDMA

,

meskalina

.

• II-P – duży potencjał nadużywania, niewielkie
uznane zastosowanie medyczne, np. amfetamina,
fencyklidyna.

• III-P – potencjał nadużywania, istotne uznane
zastosowanie medyczne, np. buprenorfina,
flunitrazepam, cyklobarbital.

• IV-P – mały potencjał nadużywania, istotne uznane
zastosowanie medyczne, np. diazepam, alprazolam,
fentermina.

Tylko instytucje naukowe lub specjalistyczne,
realizujące zadania w zakresie prowadzenia badań
naukowych nad problematyką narkomanii, mogą
posiadać wszystkie substancje ze wszystkich
powyższych grup.

Art. 34.
2. Posiadane bez uprawnienia środki odurzające,
substancje psychotropowe lub ich preparaty oraz
prekursory kategorii 1 podlegają zabezpieczeniu
przez organy ścigania lub organy celne w trybie
określonym w przepisach o postępowaniu karnym.

Art. 42.

1. Preparaty zawierające środki odurzające grup I-
N, II-N i III-N lub substancje psychotropowe grup
II-P, III-P i IV-P, które zostały dopuszczone do
obrotu jako produkty lecznicze na podstawie
przepisów prawa farmaceutycznego, może
posiadać, w celach medycznych, po uzyskaniu
zgody wojewódzkiego inspektora
farmaceutycznego, zakład opieki zdrowotnej
niemający apteki szpitalnej, zakład leczniczy dla
zwierząt oraz lekarz, lekarz dentysta lub lekarz
weterynarii, prowadzący praktykę lekarską, a
także inny podmiot, którego działalność wymaga
posiadania i stosowania tych preparatów.

Art. 45.

3. Uprawa konopi włóknistych może być
prowadzona wyłącznie na potrzeby przemysłu
włókienniczego, chemicznego, celulozowo-
papierniczego, spożywczego, kosmetycznego,
farmaceutycznego, materiałów budowlanych oraz
nasiennictwa.

4. Uprawa konopi innych niż wymienione w ust. 3
jest zabroniona.

Art. 53.
1. Kto, wbrew przepisom ustawy, wytwarza,
przetwarza albo przerabia środki odurzające
lub substancje psychotropowe albo przetwarza
słomę makową, podlega karze pozbawienia
wolności do lat 3.

Art. 59.
1. Kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej
lub osobistej, udziela innej osobie środka
odurzającego lub substancji psychotropowej,
ułatwia użycie albo nakłania do użycia takiego
środka lub substancji,
podlega karze pozbawienia wolności od roku do
lat 10.

Amfetamina

• Amfetamina jest jednym z bardziej

rozpowszechnionych spośród nielegalnie
rozprowadzanych środków psychotropowych. Uwalnia
neuroprzekaźniki z zakończeń nerwowych i blokuje ich
wychwyt zwrotny. Enancjomer R(-) silniej uwalnia
noradrenalinę, enancjomer S(+) uwalnia głównie
dopaminę, oba enancjomery najsłabiej uwalniają
serotoninę. Wskutek tego zwiększa się aktywność
układu nerwowego i w efekcie pobudzany jest cały
organizm. Amfetamina najczęściej przyjmowana jest
w formie siarczanu amfetaminy, rzadziej w postaci
higroskopijnego chlorowodorku, fosforanu czy winianu.

Objawy zażycia:

•

silne pobudzenie psychomotoryczne

•

przyśpieszona akcja serca i szybki oddech

•

brak łaknienia

•

rozszerzenie źrenic

•

podwyższone ciśnienie krwi

•

bladość skóry

•

gonitwa myśli

•

wytrzeszcz oczu

•

jadłowstręt i światłowstręt

•

suchość w ustach

•

zmniejszoną wrażliwość na ból, głód oraz

zmęczenie

•

rozgadanie

•

zmniejszony lub zwiększony popęd

płciowy

•

problemy z erekcją

•

drżenie mięśni

•

Ostre natężenie objawów zatrucia

amfetaminą, występuje najczęściej w

postaci: drgawek, zapaści, gorączki, bólów

w klatce piersiowej, śpiączki, a w

skrajnych przypadkach, nawet do zejścia

śmiertelnego.

Metamfetamina

• Metamfetamina - Posiada

dwa enancjomery, z których
oba mają silne działanie
narkotyczne, ale każdy z
nich nieco inne.

• Jest to jedna z

najgroźniejszych substancji
psychoaktywnych, silnie
uzależniająca i w szybkim
tempie siejąca spustoszenie
w organizmie. Jest popularna
w Czechach i na Słowacji
(pervitin). W USA jest
równie popularna jak w
Polsce zwykła amfetamina.

Metamfetamina

• Działa dłużej i silniej od amfetainy. Jest bardziej

toksyczna.

• Sole (+)-metamfetaminy o konfiguracji absolutnjej S

powodują bardzo silne pobudzenie seksualne. Osoby,
którym podano znaczną ilość tego enancjomeru
metamfetaminy, tracą zazwyczaj wszelką kontrolę
nad swoimi odruchami seksualnymi.

• (-)-Metamfetamina nie ma tak silnych właściwości

stymulujących popęd płciowy i ma mniejsze działanie
euforyzujące.

• (+)-Metamfetamina działa dwa razy silniej

euforyzująco od racematu.

Metamfetamina

• Dawkowanie: medyczne zastosowania 10-

40 mg/dobę, uliczne dawki zaczynają się
od 100 mg.

• Dzięki powolnemu wydalaniu i braku

metabolizmu przez wątrobę, działanie
utrzymuje się ok. 6-24 godzin. W
przypadku czystej (+)-amfetaminy są to 2
godziny a dla kokainy tylko 30 minut.

MDMA

•

MDMA (znane głównie jako pigułki ecstasy)

jest półsyntetyczną substancją

psychoaktywną o działaniu empatogennym i

psychodelicznym, pochodną metamfetaminy.

•

Główne efekty działania MDMA to:

•

otwartość,

•

pobudzenie,

•

euforia,

•

empatia,

•

intensyfikacja odbioru bodźców

zewnętrznych,

•

głębsze odczuwanie muzyki i ruchu,

•

wzmocnienie odczuć związanych z dotykiem,

Efekty uboczne obejmują:

•

podniesienie ciśnienia,

•

przyspieszenie pulsu,

•

szczękościsk,

•

suchość w ustach.

•

•

Następnego dnia po zażyciu MDMA ze

względu na obniżony poziom serotoniny

często pojawia się uczucie silnego

zmęczenia, zawroty głowy, mdłości,

obniżenie zdolności koncentracji, obniżony

nastrój, senność albo drażliwość. Stan taki

może trwać do dwóch dni.

MDMA

• Zdarzają się przypadki

przedawkowania, którym

towarzyszą objawy

złośliwego zespołu

neuroleptycznego(m.in.

hipertermia, drgawki i

śpiączka) i które mogą

skończyć się śmiercią.

Szczególnie

niebezpieczne jest

przyjmowanie MDMA

przez osoby cierpiące na

choroby układu krążenia,

chociaż MDMA może

wywołać migotanie komór

nawet u osób zdrowych.

Benzodiazepiny

Stosowane w leczeniu nerwicy lękowej, bezsenności,

Stosowane w leczeniu nerwicy lękowej, bezsenności,

zespołów lękowych, jako leki przeciwdrgawkowe i zwiotczające

zespołów lękowych, jako leki przeciwdrgawkowe i zwiotczające

mięśnie szkieletowe.

mięśnie szkieletowe.

Mechanizm działania:

Mechanizm działania:

Benzodiazepiny wzmacniają hamujące działaniekwasu

Benzodiazepiny wzmacniają hamujące działaniekwasu

gamma-aminomasłowego (GABA).

gamma-aminomasłowego (GABA).

Flumazenil znosi objawy zatrucia benzodiazepinami poprzez

Flumazenil znosi objawy zatrucia benzodiazepinami poprzez

kompetytywne łączenie się z receptorem.

kompetytywne łączenie się z receptorem.

Przykłady benzodiazepin: diazepam, nitrazepam, oksazepam,

Przykłady benzodiazepin: diazepam, nitrazepam, oksazepam,

temazepam, nordazepam

temazepam, nordazepam

Benzodiazepiny-objawy

zatrucia

-Depresja OUN
-zawroty głowy
-apatia
-senność
-śpiączka
-hipotonia
-spowolnienie ruchowe
-zaburzenia równowagi
-depresja oddechowa
-hipotermia (rzadko)

Barbiturany

•

o ultrakrótkim i krótkim  czasie działania ,

wynikającym z bardzo dużej rozpuszczalności w

tłuszczach i szybkiej redystrybucji do tkanki

tłuszczowej i mięsni. Nie są one używane na

czarnym rynku, gdyż są wyłącznie do użytku

szpitalnego w celu krótkotrwałego znieczulenia

(np. tiopental, heksobarbital).

•

o średnim czasie działania  ( 3 - 5 godzin)

używane jako leki uspokajające i nasenne :

pentobarbital, butobarbital, amylobarbital.

Najpopularniejsze w nielegalnym użyciu.

•

o długim czasie działania ( 8 - 10 godzin). Brane

regularnie szybko kumulują się i dlatego rzadko

stosowane jako leki uspokajające i nasenne ,

np. fenobarbital ( Luminal Gardenal)

•

Przyjęcie małych dawek powoduje:

•

stany relaksacji

•

euforię podobną do marzeń sennych

•

uspokojenie

•

niezręczność ruchową

Barbiturany

• Ostre zatrucia   (zażycie doustne lub

wstrzyknięcie)

•  Rokowanie zależy od :

• dawki przyjętej

• czasu jaki upłynął od zatrucia

• rodzaju leku ( lepiej gdy lek szybko

wydalony z organizmu )

• połączenia z alkoholem ,który wzmacnia

działanie barbituranów. W ten sposób są

bardzo często nadużywane

• Zatrucia barbituranami krótko

działającymi i bardzo krótko działającymi

są bardziej niebezpieczne i rokują gorzej

niż barbiturany długo działające.

Barbiturany

•  Objawy zatrucia ostrego: lekkie i umiarkowane zatrucie

benzodiazepinami, barbituranami

• narastająca senność, uspokojenie

• zaburzenia orientacji i równowagi, podwyższenie progu drgawkowego

• zwiotczenie mięśni szkieletowych

• zwolnienie i spłycenie oddechu

• obniżenie ciśnienia tętniczego krwi- hipotonię ortostatyczną

• hipotermia

• śpiączka

• oczopląs, dyzartrię, niezborność ruchów, upośledzenie pamięci i uwagi,

• Podczas, której mogą pojawić się wilgotne rzężenia płuc wskazujące na

obrzęk płuc. Może też pojawić się zachłystowe zapalenie płuc z

gorączką. Zaś zmniejszenie wymiany pęcherzykowej poprzez

zahamowanie ośrodka oddechowego powoduje obniżenie ciśnienia

parcjalnego tlenu (sinica) i kwasicę. Obrzęk mózgu przyczynia się do

utrzymywania się śpiączki. 

 

Barbiturany

• Zatrucie przewlekłe  (zażywane doustnie )

• Przewlekle stosowanie leków z tej grupy, które

często przypomina ten stan upojenie alkoholem,

doprowadza do: 

• upośledzenia krytycyzmu i zapamiętywania

• zawrotów głowy

• senności

• zmienności nastrojów

• drażliwości

• depresji

• Doprowadza też do powstania zależności

psychicznej i bardzo silnej zależności fizycznej.