„Miłe złego

początki, lecz

koniec żałosny…”

-skutki przewlekłego
(nad)używania stymulantów

D-N-

a

lfa-

di

m

etylo

f

enylo

et

ylo

amina

Neurofarmakologia:



Sympatykomimetyk



Neurony dopaminergiczne w OUN i
adrenergiczne na obwodzie



Wzrozt wydzielania dopaminy do szeliny
synaptycznej



Inhibicja resorpcji zwrotnej dopaminy



Inhibicja MAO (w dużuch dawkach)

2

1

2

1

2

1

2

1

2

1

2

1

2

1

T

2

1

2

1

Właściwości

farmakokinetyczne:



Szybko wchłania się z przewodu pokarmowego



Osiąga max. Stężenie po 1h



Wydalana z moczem



T = 11,5h (przy podaniu i.v. lub wziewnie)



Stęż. w surowicy amf. << metamf. – przy tej samej dawce



Stęż. w ślinie = 2x stęż. w surowicy



Stęż. W mleku>> surowicy matki



Stęż. W surowicy płodu = 2X surowicy matki



Stereoselektywna – znaczne różnice właściwości
farmakokinetycznych form L i D

2

1

Rys historyczny:



Pierwsza synteza: 1887 w USA przez Edeleano



Pod nazwą Benzydryna stosowana w leczeniu
astmy oskrzelowej



1935 stosowana w leczeniu narkolepsji



1936 opisano uzależnienie



1938 odkryto jej działanie zmniejszające
łaknienie i po raz pierwszy opisano psychozę
poamfetaminowa (Young and Scoville)

Działanie natychmiastowe



euforia



silne pobudzenie psychomotoryczne



przyśpieszona akcja serca i szybki oddech



podwyższone ciśnienie krwi



hipertermia



Rozkurcz mm. gładkich



brak łaknienia



rozszerzenie źrenic



zwiększone wydalanie moczu



jadłowstręt



suchość w ustach



zmniejszoną wrażliwość na ból, głód i zmęczenie



bezsenność

Zastosowanie kliniczne:

W przeszłości:



przez żołnierzy w czasie II wojny światowej



w leczeniu otyłości



choroby Parkinsona



Depresji



Narkolepsji



zespołów hiperkinetycznych u dzieci



astmy oskrzelowej

Obecnie:



Stosowana w USA w leczeniu narkolepsji i ADHD



Nie stosowana w Polsce i większości krajów

europejskich

Skutki przewlekłego

przyjmowania:



Uporczywe zaburzenia snu



Pobudzenie



Spadek łaknienia



Zwiększona przemiana materii



Stany lękowe



Zmiany nastroju



Drżenie kończyn



Zaburzenia rytmu serca



Mdłości, wymioty, zawroty głowy



Występowanie zespołu abstynencyjnego po odstawieniu



Psychoza urojeniowa

Psychoza poamfetaminowa:



Trudna do odróżnienia od schizofrenii paranoidalnej



Halucynacje



Urojenia, głównie prześladowcze, ksobne



Brak rozkojarzenia (!!!)



lęk



Stereotypie



Urojona parazytoza



Najczęściej ustępuje samoistnie po 6-7 dniach od

zaprzestania brania



Nawraca po ponownym przyjęciu

Connell 1958



42 badanych: 27 mężczyzn, 15 kobiet



Ponad 1/3 badanych przyjmowała
amfetaminę ze wskazań lekarskich



9 (21%) przyjęło tylko 1 dawkę



U 77% objawy ustąpiły po 6-7 dniach

Connell 1958

34

29

26

21

5

4

Różnicowanie ze schizofrenią

paranoidalną



Trudne (!!!), często nie możliwe bez

wykazania amfetaminy w moczu



Brak rozkojarzonego myślenia



głównie halucynacje wzrokowe (w

schizofrenii słuchowe)



Halucynacje dotykowe i węchowe – rzadkie

u schizofreników



Gwałtowny początek



Objawy wegetatywne np. Nadciśnienie

tętnicze, rozszerzenie źrenic



Szybkie samoistne ustępowanie

leczenie



Hospitalizacja



Neuroleptyki atypowe (risperodon,

olanzapina)



Leczenie zaburzeń nastroju i snu, jeśli

występują



Psychoterapia



Edukacja pacjenta



Abstynencja

Psychoza poamfetaminowa,

czy schizofrenia

paranoidalna??



Liczne doniesienia o konieczności długotrwałej
hospitalizacji pacjentów z psychozą
poamfetaminowaą



Podanie amfetaminy u schizofreników w remisji
często wywołuje epizod psychotyczny (Tatetsu)



Pacjenci z psychozą poamfetaminaową mają
schizofreników wśród krewnych I rzędu częściej
niż osoby zdrowe, ale rzadziej niż chorzy na
schizofrenię

Udział amfetaminy w

hospitalizacjach

psychiatrycznych



10,7% pacjentów z 300 przyjętych do Iowa

City VA Hospital Psychiatry Service podało

w wywiadzie zażywanie stymulantów w

ciągu ostatnich 6 m-scy przed przyjęciem

(Richards et al 1985)



2,7% - pozytywny wynik badania moczu



Zażywanie amfetaminy podaje 21%

hospitalizowanych z powodu schizofrenii

oraz zaburzenia osobowości typu

dyssocjalnego i tylko 8% hospitalizowanych

z innych powodów (Richards et al 1985)

Inne nieparanoiczne zaburzenia u

przewlekle przyjmujących amfetaminę

(Angrist and Gershon 1969)



Zaburzenie świadomości



Labilność emocjonalna (czasem o cechach

manii)



Dziwaczne zachowania seksualne, często

o charakterze autoerotycznym



Napady gniewu bez widocznej przyczyny



Agresywność, bezpodstawne ataki,

czasem prowadzące do zabójstwa

Zespół abstynencyjny:



Po co najmniej 12h po odstawieniu



Trwa 1 – 2 tygodni



Przedłużony czas snu, rzadziej
bezsenność



Wzmożone łaknienie



Obniżenie napięcia mięśniowego

Zespół abstynencyjny c.d.



Spowolnienie toku myślenia



Obniżenie nastroju



lęk



Uczucie zmęczenia



Depresja atypowa

Depresja atypowa



Występuje w ok. 60% zespołów

abstynencyjnych



Utrwala się u ok. 30%



Występowanie i nasilenie zależne od

osobniczych predyspozycji, czasu

trwania przewlekłego przyjmowania oraz

wielkości dawek



Słabo podatna na leczenie

trójcyklicznymi lekami antydepresyjnymi

Ostre zatrucie



Znaczne pobudzenie ruchowe



Euforia



Przyśpieszenie toku myślenia



Majaczenie



Lęk



Nastawienie urojeniowe

Ostre zatrucie c.d.



Ból wieńcowy, zaburzenia rytmu serca,
tachykardia



Wysokie RR



Biegunka, mdłości, wymioty



Dreszcze poty gorączka



Szerokie źrenice



Suche śluzówki



Śmierć (rzadko): zator mózgu, niewydolność
krążenia, hipertermia

Postępowanie w ostrym

zatruciu



hospitalizacja



Droperidol i.v.



Drugi rzut: haloperidol, lorazepam



Zakwaszenie moczu

Bibliografia:



Chronic Amphetamine Use and Abuse – E. H. Ellinwood,
M.D., G. King, Ph.D. and T. H. Lee, M.D. Ph.D



Clinical Psychopharmacology Seminar - Stimulant
Psychosis, P. Perry, Ph.D.



Psychiatria, A. Bilikiewicz



Toksykologia Współczesna, W. Seńczuk



Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania
spowodowane przyjmowaniem sustancji psychoaktywnych
– K. Chmielewska, H. Baran-Furga



www. psychiatryonline.com