Filmoznawstwo jako nauka akademicka.

Filmoznawstwo - definicja

Filmoznawstwo, zwane również wiedzą o

filmie lub filmologią, jest naukową refleksją nad

filmem. Obejmuje wiele (przenikających się)

dziedzin:

• historię filmu

• teorię filmu (z historią myśli filmowej)

• analizę filmu

• antropologię filmu

• teorię nowych mediów i audiowizualności

• krytykę filmową

Filmoznawstwo – krótka historia

Dziedziny filmoznawstwa, jako nauki młodej

(rozwój od początku XX wieku, na początku z

koniecznością oddzielenia się od dziennikarstwa

filmowego i luźnych refleksji na temat kina),

wciąż się zmieniają: przybywają nowe (często w

związku z wykorzystaniem języków innych nauk,

jak choćby kognitywizmu lub hermeneutyki),

kończy się zainteresowanie starymi (np. poetyka

historyczna filmu, gramatyka filmu).

Współcześnie mamy do czynienia z tendencją

do łączenia (lub przynajmniej współpracy)

różnych dziedzin w obrębie filmoznawstwa (np.

teoria filmu i teoria nowych mediów).

Filmoznawstwo – naukowcy i myśliciele.

Refleksja nad filmem jest wspólnym dorobkiem bardzo różnych
osób: naukowców i myślicieli (m.in. Hugo Münsterberg, Jan
Mukařovsky, Siegfried Kracauer, Roland Barthes, Jurij Cywjan,
Roman Ingarden, formaliści rosyjscy), dziennikarzy i krytyków
(np. Louis Delluc, André Bazin, francuska Nowa Fala, Georges
Sadoul), jak i samych artystów (Karol Irzykowski, Siergiej
Eisenstein, Andriej Tarkowski, Robert Bresson, Wsiewołod
Meyerhold).

Ciekawostka: pionierem refleksji nad filmem jest polski fotograf, Bolesław
Matuszewski. Pisał na przełomie wieku XIX i XX.

Wsiewołod Meyerhold

Roman Ingarden

Hugo Münsterberg

Polscy znawcy filmu

Najsłynniejsi polscy filmoznawcy: prof. Jerzy

Toeplitz (autor znanej, wielotomowej Historii

sztuki filmowej, jeden z założycieli szkoły

filmowej w Sydney), prof. Alicja Helman

(założycielka wielu ośrodków filmoznawczych:

na UŚ, na UJ, w Instytucie Sztuki PAN, wykłada

do dziś na UJ i na UŁ, wypromowała ok. 40

doktorów w zakresie wiedzy o filmie), prof.

Bolesław W. Lewicki, prof. Marek Hendrykowski.

Jerzy Toeplitz

. Jerzy Toeplitz (1909-1995)–

historyk i teoretyk filmu, autor

wielotomowej „Historii sztuki

filmowej”, erudyta i świetny znawca

historii kina europejskiego. W roku

1993 otrzymał tytuł doktora honoris

causa Łódzkiej Szkoły Filmowej. To

dzięki jego autorytetowi i

osobowości ŁSF zaistniała na

świecie.

Filmoznawstwo – nauka akademicka.

Filmoznawstwo jest przedmiotem studiów

uniwersyteckich. W Polsce: na Uniwersytecie

Jagiellońskim (oddzielny Instytut Sztuk

Audiowizualnych), Uniwersytecie

Łódzkim(http://kulturoznawstwo.uni.lodz.pl

Instytut Teorii Literatury, Teatru i Sztuk

Audiowizualnych), Uniwersytecie Śląskim i

Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w

Poznaniu (Zakład Filmu i Telewizji UAM). Na

większości uczelni filmoznawstwo jest nauczane

w systemie krótszym niż 5-letni, jako

specjalizacja np. polonistyki lub

kulturoznawstwa.

Podział wiedzy o filmie według Bolesława W.

Lewickiego

•

Według Bolesława W. Lewickiego wiedza o filmie jest
zespołem różnorodnych dyscyplin: od fizykalno-
technicznych do historycznych i estetycznych. Wszystkie
one tłumaczą teoretycznie film w najszerszym rozumieniu
tego słowa, a więc:

•

konstrukcję i działanie kinematografu w ciągu jego
historycznego rozwoju;

•

konstrukcję estetyczną i strukturalną dzieł filmowych;

•

procesu psychologiczne zachodzące podczas odbioru filmu;

•

warunki jego społecznego oddziaływania;

•

Lewicki sytuuje filmoznawstwo w samym centrum
humanistyki, z uwagi na specyficzność swego przedmiotu
należy ono do grupy nauk estetycznych.

Podział wiedzy o filmie

• Dyscypliny praktyczne • Dyscypliny teoretyczne

Historia sztuki filmowej

Historia myśli filmowej

Krytyka filmu:



Krytyka formalna



Krytyka społeczna



Krytyka
analityczna

Teoria filmu:



Filozofia filmu



Estetyka filmu



Poetyka filmu



Semiotyka filmu



Fenomenologia filmu



Psychoanaliza filmu



Feminizm



Generatywizm



Kognitywna teoria
filmu



Dekonstrukcja

Dyscypliny pomocnicze:


Psychologia filmu



Socjologia filmu



Antropologia filmu

Analiza filmu

Interdyscyplinarn

e studia nad

kulturą

audiowizualną

Metodologia badań

filmoznawczych

Technologia filmu:



Historia technologii filmowej



Współczesna technologia filmowa

Warsztat filmowy:



Reżyseria i inscenizacja filmowa



Sztuka operatorska



Scenariuszopisarstwo



Scenografia filmowa i telewizyjna



Realizacja obrazu filmowego i
telewizyjnego

Produkcja filmowa i telewizyjna

Prawo filmowe:



Prawo
gospodarcze



Prawo autorskie

Ekonomika

filmu

Łódzka Szkoła Filmowa

Początki Szkoły Filmowej sięgają 1948 roku. Ówczesna Łódź na

tle reszty kraju dotkniętego zniszczeniami wojennymi, posiadała

nader rozwinięta infrastrukturę i bogate zaplecze kulturalne. Jej

atutem była ponadto bliskość stolicy, dzięki czemu uczelnia

mogła korzystać z doświadczeń tamtejszych wykładowców

akademickich. Uczyło u nas wielu wybitnych nauczycieli, wśród

nich Jerzy Mierzejewski i Krzysztof Kieślowski, Jerzy

Kawalerowicz i Andrzej Brzozowski, Janusz Morgenstern i

Janusz Majewski, praktycznie prawie wszyscy wielcy. Studiują

tu i wracają. By uczyć.

Łódzka Szkoła Filmowa

Przedmioty prowadzone w ramach

filmoznawstwa

:

• Historia filmu

• Teoria filmu

• Analiza dzieła filmowego

• Warsztat filmowy

• Metodologia badań filmoznawczych

• Film współczesny

• Współczesne teorie komunikowania

• Elementy warsztatu filmowego

• Teoria filmu

• Telewizja

• Analiza filmu

• Historia filmu polskiego

• Nowe media

• Niefabularne rodzaje filmowe

• Film współczesny

• Krytyka filmowa

Tematyka zajęć studentów

filmoznawstwa:

Tematyka zajęć koncentruje się wokół

następujących zagadnień: przedmiot i struktura

wiedzy o filmie w ujęciu historycznym i

opisowym, rodzaje kina i odmiany sztuki

filmowej, kino w kulturze współczesnej,

przeobrażenia kina i filmu pod wpływem nowych

technologii, główne teorie filmu, reprodukcja i

kreacja w filmie, genologia filmu – kino

gatunków, autor w filmie, polityka autorska,

widz filmowy i problemy odbioru, narracja w

filmie, związki filmu z literaturą i innymi

sztukami.

Cel zajęć z wiedzy o filmie:

Celem zajęć jest zapoznanie studentów z

pojęciami filmoznawczymi oraz narzędziami

analitycznymi.

Omawiane są następujące

tematy i zagadnienia: techniczne aspekty filmu,

film jako sztuka przedstawiająca, forma filmowa,

opowiadanie filmowe (rozróżnienie na sjużet i

fabułę), czas i przestrzeń w filmie, elementy

stylu filmowego (mise-en-scene,

kinematograficzne właściwości ujęcia

filmowego, montaż, dźwięk). Poszczególne

zagadnienia są ilustrowane wybranym

materiałem audiowizualnym (projekcje), który w

trakcie zajęć poddawany jest szczegółowej

analizie.

DKF – Dyskusyjny klub filmowy

Wiele uczelni akademickich posiada swoje kluby

zrzeszające filmoznawców. Na takich

spotkaniach organizuje się seanse filmowe a

później dyskutuje o nich. Takie dyskusje często

przeobrażają się w burzliwą ale zarazem

merytoryczną debatę.

Cel zajęć z wiedzy o filmie: