1

Zarządzanie

międzykulturowe.

Specyfika

i filozofia działania

Agnieszka

Kaproń

2

Zarządzanie międzykulturowe

• (ang.cross-cultural management), dziedzina nauki,

która zajmuje się badaniem związków pomiędzy

zarządzaniem a kulturą

• Zainteresowanie kulturą jako zmienną w procesie

zarządzania - niezwykłe sukcesy gospodarcze

Japonii

• Przeprowadzone badania (lata 80-te i 90-te)

ukazywały podstawowe wartości i normy

charakterystyczne dla pracowników różnych

narodowości.

• Wnioski: Zróżnicowanie kulturowe wpływa znacząco

na wyniki przedsiębiorstw, w znacznym stopniu

warunkując sukces w konkretnych branżach i

typach produkcji

3

Podłoże zarządzania

międzykulturowego

• Proces umiędzynarodowiania działalności

gospodarczej - skupianie działań, procesów i

podmiotów w ogólnoświatowy (globalny) system

funkcjonujący ponad kulturami i granicami

gospodarek narodowych

• Korporacje scalają swoją produkcję (działalność) i

narzucają swój styl zarządzania, którego rdzeń

stanowią, ich własne strategie, wymuszają nowe

reguły i normy postępowania i traktują cały świat

(lub jego główne rejony) jak jeden rynek

• Globalizacja zmienia zasadniczo filozofię

zarządzania, staje się ono bowiem zarządzaniem w

otoczeniu miedzykulturowym

4

Aspekty zarządzania

międzykulturowego

• Występuje tam, gdzie wewnątrz i/lub na zewnątrz

organizacji występują różnice kulturowe

• Organizacje międzykulturowe – współistnieją w nich

dwie (lub więcej) kultury narodowe i organizacyjne,

odzwierciedlane przez:

 Funkcjonowanie w kraju goszczącym firmy

międzynarodowej, która powstała w obrębie innego

kraju

 Ścieranie się i kształtowanie kultur organizacyjnych

przyniesionych, przeniesionych, praktykowanych

czy też narzucanych w obrębie takiej firm

 Stykanie się kultur narodowych reprezentowanych

przez pracowników o różnych narodowościach i

tożsamościach kulturowych

5

Zagadnienia zarządzania

międzykulturowego

• Problematyka negocjacji i współpracy z

zagranicznymi partnerami

• Kwestie budowania i kierowania zespołami

składającymi się z ekspertów różnych
narodowości w ramach jednej organizacji

• Znajdowanie nowych krajów ze względu na

inwestorów zagranicznych

• Analiza zachowań społeczności przed wejściem

na nowy rynek

6

Specyfika zarządzania

międzykulturowego

• Każde zarządzanie ma prakseologiczne (sprawność,

skuteczność), ekonomiczne (efektywność) i kulturowe
aspekty.

• W zarządzaniu międzynarodowym szczególnie ważną

rolę odgrywają elementy kulturowe

• W zależności od narodowości , menedżerowie i

pracownicy, prezentują różne sposoby bycia i
zachowania się w organizacji i prowadzeniu negocjacji,
w pełnieniu ról zawodowych i kierowaniu ludźmi

• Kształtuje różnice mentalne między krajami i

regionami świata, a także systemy wartości, norm i
zachowań

7

Specyfika zarządzania

międzykulturowego – cd.

• Brak uniwersalności skuteczności zasad opartych

na zachodnich (amerykańskich) teoriach
zarządzania

• Znajomość kulturowych wzorców zachowań,

tworzących lokalne systemy zarządzania

• Istotność doboru odpowiedniej strategii zarządzania

do obyczajów i przyzwyczajeń w poszczególnych
regionach

• Zarządzanie jest efektywniejsze, jeśli pozostaje w

zgodności z kulturą narodową, jeśli większość kadry
menadżerskiej podziela te same założenia
kulturowe

• Stwarza więcej dróg osiągnięcia celu

8

Podstawowy problemy menedżera –

centralizacja/decentralizacja

• Stopień centralizacji – narzucania obcym kulturom

reguł i procedur

• Stopień decentralizacji – zgody na to, żeby każda

kultura kroczyła własną drogą

• Lata 60–te, P. Lawrence i J. Lorsch – zarówno

zbytnio scentralizowane (za bardzo
zintegrowane), jak i zbytnio zdecentralizowane
(za bardzo zróżnicowane) organizacje są
nieefektywne

• Największy sukces odniesie organizacja o

najlepiej zintegrowanej różnorodności

9

W aspekcie rynku międzynarodowego

• Organizacje globalne i wielonarodowe - z reguły

scentralizowane

• Firmy międzynarodowe i ponadnarodowe starają

się godzić decentralizację i centralizację

 F. międzynarodowe - brak wpływu centrali na

regiony i kraje, zachowanie roli koordynującej

 F. ponadnarodowe- brak centrali, policentryczne

wpływy z różnych części sieci

10

Różnice kulturowe a strategia

prowadzenia interesów

• Wzajemny szacunek dla „podstawowych założeń”

obcych kultur i wizerunków

• Firmy odnoszące sukcesy umiejętnie łączą

elementy pochodzące z różnych kultur, rozumieją

różnorodność kulturową i dobrze sobie radzą z jej

złożonością

• Wspólne wartości, sposoby myślenia i działania

wszystkich członków organizacji - zwiększenie

efektywności

• Kontrola strategiczna (M. Goold) – strategia trafia

do centrali z oddziałów krajowych, gdzie jest

poddawana weryfikacji (negocjacje wielokulturowe)

11

Zasady zarządzania międzykulturowego

• Wszelkie wzorce zarządzania powinny opierać się

na przetestowanych już standardach

• Siłą, która prowadzi do ujednolicenia korporacji są

wspólne przekonania oraz wartości

• Jednym z kluczowych czynników sukcesu w

organizacji jest posiadanie różnorodnej puli
talentów, której nie jesteśmy w stanie zastąpić
poprzez żadne systemy budowy wiedzy

12

Narodowe style zarządzania

•

W stylach zarządzania odbija się kulturowa
różnorodność, czyniąca je stylami odmiennymi,
których nie można bezkrytycznie transferować
na grunt innej kultury

1. zachodni
wschodni (wschodnioazjatycki)

2. amerykański
japoński
europejski

13

Styl amerykański

• Planowanie krótkookresowe
• Uśrednianie różnorodności
• Agresywna konkurencja – konkurencyjność

połączona z marketingiem i nastawienie na

zadowolenie klientów

• Profesjonalizm – specjalizacja, zawodowi

kierownicy

• Indywidualizm – potrzeba osiągnięć, mobilność

Orientacja na zysk – udziałowcy, krótkie terminy

• Mocno sformalizowane procedury zarządzania
• Zarządzanie przez kierowanie

14

Styl japoński

• Długofalowy wzrost – głównym celem

strategicznym

• Pluralistyczne podejście do przedsiębiorstwa
• Silna konkurencyjność
• Integracja – jednostek z firmą, miedzy

funkcjami

(troska o całość)

• Konsensus – zakorzeniony w kulturze, sens pracy

w grupie, komunikowanie się

• Orientacja na jakość – adaptacja do potrzeb

klientów, perfekcjonizm

• Dobre powiązanie produkcji z marketingiem
• Zarządzanie poprzez kierowanie

15

Styl europejski

• Integracja różnorodności
• Odpowiedzialność społeczna
• Wewnętrzne negocjacje
• Orientacja na ludzi
• Więcej przywództwa zarządzaniu
• Ograniczenie stopnia formalizacji
• Rozumienie kraju i rynku
• Zarządzanie między ekstremami – jednostka/firma,

indywidualizm/kolektywizm, długie/krótkie terminy.

16

Modele zarządzania

międzykulturowego

(Bartlett, Ghoshal)

1. Model globalny-

najważniejsza jest

obecność w jak największej liczbie miejsc,
starania do dostosowania się do wszelkich
nowinek pojawiających się na rynku

2. Model o zmniejszających się

wzorcach –

starania, aby najbardziej

popularne produkty nie brały pod uwagę
lokalnych dostosowań

17

Zarządzanie różnorodnością i

zarządzanie poprzez różnorodność

• Korzystają z koncepcji zarządzania

międzykulturowego, rozszerzając zakres działań

na rzecz lepszego współdziałania pracowników

niezależnie od dzielących ich różnic.

• Optymalne kształtowanie struktury personalnej

firmy polega nie tylko na doborze pracowników

według potrzebnych w firmie umiejętności, ale

także według reprezentacji kulturowej.

• Niezbędne jest przy tym zapewnienie równego

traktowania kobiet i mężczyzn, niezależnie od

ich wieku, wyznania, rasy, niepełnosprawności,

orientacji seksualnej, stanu cywilnego czy

sytuacji rodzinnej.

18

Dziękuję za uwagę

…