KSZTAŁCENIE

USTAWICZNE

Znaczenie pojęcia

• Kształcenie ustawiczne

oznacza stan uczenia się,

który trwa od narodzin

człowieka do kresu jego

istnienia, proces dynamiczny,

nieprzerwany. Kształcenie

ustawiczne jest równocześnie

ideą, procesem i zasadą.

Stawia ona w centrum swego

zainteresowania człowieka.

Trochę historii

• Za prekursorów kształcenia

ustawicznego uważamy Solona,
Konfucjusza, Sokratesa, Platona.

„Na

nau

kę n

igdy

nie

jest

za

póź

no”

• W czasach nowożytnych problem ten

znalazł zrozumienie w poglądach Jana
Amosa Komeńskiego. To on ukazał
rozwój człowieka jako proces obejmujący
całe życie. Jego zdanie podzielili również
Szymon Marycjusz z Pilzna, Andrzej
Frycz Modrzejewski i niektórzy twórcy
Komisji Edukacji Narodowej.

• Początków współczesnej koncepcji kształcenia

ustawicznego należy się doszukiwać w XIX

wieku, ale jej ewolucja trwała aż do lat 60 –

tych XX stulecia.

• W Polsce do narodzin i rozwinięcia idei kształcenia

ustawicznego przyczynił się L. Krzywicki,

 A. B. Dobrowolski, F. Znaniecki.

• W 1965 roku Paul Lengrand, zauważając, że w

warunkach zmiennej cywilizacji należy

przygotować człowieka do stałego podnoszenia

zasobu wiadomości i umiejętności oraz

ustawicznego formowania własnej osobowości.

• Raport Międzynarodowej Komisji do spraw

Rozwoju Edukacji z 1972 roku- „Uczyć się,

aby być”.

Zasady kształcenia

ustawicznego

• zasadę jedności wiedzy, umiejętności,

nawyków;

• zasadę poszukiwania optymalnych dla danej

jednostki treści, form i metod kształcenia

ustawicznego;

• zasadę łączenia kształcenia, samokształcenia i

samodoskonalenia;

• zasadę racjonalnego doboru treści kształcenia;

• zasadę renowacji, restrukturyzacji i aktualizacji

posiadanej przez daną jednostkę wiedzy

naukowej;

• Itd..

Cechy kształcenia

ustawicznego

• wielość organizatorów,
• różnorodność form edukacji
• wielopoziomowość
• ciągłość
• drożność
• względna zwartość i wewnętrzna

spójność

Formy kształcenia

ustawicznego

Szkolne:
- państwowe (publiczne) szkoły dla dorosłych
- studia podyplomowe i specjalistyczne
- niepaństwowe (niepubliczne), zarówno społeczne i

prywatne

Pozaszkolne:
- uniwersytety powszechne, robotnicze, ludowe, dla
rodziców, uniwersytety trzeciego wieku, studia
oświatowe oraz kursy zawodowe i problemowe,
spotkania autorskie, hobbystyczne

Stacjonarne:
- szkoły wieczorowe lub zmianowe dla

pracujących

Niestacjonarne:
- studia korespondencyjne, zaoczne,

eksternistyczne oraz szkoły
wielodziałowe

Kursy zawodowe

• kursy kwalifikacyjne
• kursy wyuczające zawodu lub

przygotowujące do egzaminów na
określone uprawnienia

• kursy doskonalące
• kursy wynikające z osobistych

zainteresowań

Kształcenie na odległość

"Nauczanie na odległość jest to metoda prowadzenia

procesu dydaktycznego w warunkach, gdy nauczyciele i

uczniowie (studenci) są od siebie oddaleni (czasami

znacznie) i nie znajdują się w tym samym miejscu,

stosując do przekazywania informacji - oprócz

tradycyjnych sposobów komunikowania się - również

współczesne, bardzo nowoczesne technologie

telekomunikacyjne, przesyłając: głos, obraz wideo,

komputerowe dane oraz materiały drukowane.

Współczesne technologie umożliwiają również bezpośredni

kontakt w czasie rzeczywistym pomiędzy nauczycielem a

uczniem za pomocą audio- lub wideokonferencji,

niezależnie od odległości, jak ich dzieli."

Kształcenie ustawiczne w

Polsce

- wykresy

Osoby w wieku 15-64 lata, uczestniczące w formach kształcenia 
pozaszkolnego w latach 2006-2010 według płci (w tys.)

Osoby w wieku 15-64 lata uczestniczące w formach kształcenia 

pozaszkolnego w latach 2006-2010 według miejsca

zamieszkania (w tys.)

Osoby w wieku 15-64 lata uczestniczące w formach

kształcenia 

pozaszkolnego według rodzaju kształcenia w latach

2006-2010

(w tys.)

Rodzaj kształcenia

2006

2007

2008

2009

2010

kurs za pośrednictwem urzędu pracy

27

30

9

20

25

samokształcenie kierowane

46

51

60

34

54

dokształcanie zorganizowane przez zakład pracy

237

305

303

245

357

kurs podjęty z własnej inicjatywy

291

283

295

234

383

Osoby w wieku 15-64 lata uczestniczące w formach

kształcenia 

pozaszkolnego według celu podjęcia szkolenia w latach

2006-2010 (w tys.)

Cel kształcenia

2006

2007

2008

2009

2010

zdobycie kwalifikacji zawodowych

76

95

73

76

109

doskonalenie kwalifikacji zawodowych

366

384

421

332

520

zmiany kwalifikacji zawodowych

17

15

14

13

17

rozwijanie własnych zainteresowań

142

174

159

113

172

Osoby w wieku 15-64 lata uczestniczące w formach

kształcenia 

pozaszkolnego według dziedziny kształcenia w latach

2006-2010 (w tys.)

Dziedzina kształcenia

2006

2007

2008

2009

2010

kształcenie nauczycieli oraz pedagogika

56

47

46

36

76

nauki humanistyczne, nauka o językach i sztuka

197

213

188

160

189

nauki społeczne, ekonomia i prawo

95

109

123

113

186

nauki ścisłe, matematyka i informatyka

56

75

60

41

78

inżynieria, procesy produkcyjne i budownictwo

52

45

77

42

83

rolnictwo i weterynaria

20

14

17

8

16

zdrowie i opieka społeczna

51

70

57

57

80

usługi

53

68

80

68

87

programy ogólne

6

12

8

-

11

nieznana dziedzina

14

15

11

6

13

Kształcenie ustawiczne

nauczycieli

Nauczyciele jako osoby, którym powierza się

kształcenie i wychowanie młodego pokolenia,

przede wszystkim sami ponoszą

odpowiedzialność za poszerzenie

i uzupełnienie wiedzy ogólnej i pedagogicznej.

Dzisiejsze szkoły są nasycone skomplikowaną techniką,
nowoczesnym kierowaniem, szczególnymi regulacjami
prawnymi. Każdy nauczyciel musi się w tym orientować.

- indywidualne samokształcenie
- wewnątrzszkolne doskonalenie nauczycieli
- lokalne doradztwo programowo- metodyczne
-regionalne doskonalenie nauczycieli
-centralne doskonalenie nauczycieli

Na system kształcenia ustawicznego nauczycieli składa się:

Centrum Doskonalenia

Nauczycieli w Lesznie

Bolesława Chrobrego 15

64-100 Leszno
tel. [phone]

PROGRAM

ERASMUS

Erasmus jest programem dla uczelni,

ich studentów i pracowników. Wspiera

międzynarodową współpracę szkół

wyższych, umożliwia wyjazdy

studentów za granicę na część studiów

i praktykę, promuje mobilność

pracowników uczelni, stwarza

uczelniom liczne możliwości udziału w

projektach wraz z partnerami

zagranicznymi.

Nazwa Erasmus nawiązuje do imienia
holenderskiego filozofa i teologa,
humanisty, Erazma z Rotterdamu
(1466-1536). Nie bez przyczyny. Erazm,
jak inni wybitni ludzie renesansu,
kształcił

się

w

wielu

ośrodkach

akademickich

w

różnych

krajach

Europy, a jego poglądy na edukację
przesycone

były

głębokim

humanizmem.

Pierwsza faza programu (1987-1995)

Program Erasmus został ustanowiony decyzją Rady
nr 87/327/EEC z 15 czerwca 1987 jako “Europejski
program działań na rzecz mobilności studentów”
(European Action Scheme for the Mobility of
University Studies).
Erasmus w tym okresie wspierał współpracę
międzyuczelnianą

obejmującą:

wymianę

studentów

i nauczycieli,

w

tym

stypendia

indywidualne, wspólne tworzenie programów
studiów z innymi uczelniami i organizację
kursów intensywnych, a od roku 1989 także
pilotażowe wprowadzanie Europejskiego Systemu
Transferu Punktów (ECTS).

Druga faza programu (1995-1999 i 2000-2006)

W latach 1995-1999 Erasmus funkcjonował w
ramach szerszego programu współpracy UE pod
nazwą „Socrates I”, a w latach 2000-2006 – w
programie „Socrates II”.
Wspierał głównie mobilność studentów, ale kładł
również nacisk na wyjazdy nauczycieli, które
przyczyniały się do umiędzynarodowiania studiów.
Ponadto

umożliwił

nawiązywanie

współpracy

dydaktycznej uczelni w projektach typu
„sieci tematyczne”.
W 1998 roku do udziału w Erasmusie
przystąpiła

Polska

w

gronie

12

krajów

kandydujących. W 2004 roku do programu
przyłączyła się także Turcja, zwiększając liczbę
państw uczestniczących do 31.

Trzecia faza programu (2007-2013)

Od roku akademickiego 2007/08 Erasmus jest
częścią programu „Uczenie się przez całe życie”
(LLP – The Lifelong Learning Programme), który
kładzie nacisk na koncepcję kształcenia przez całe
życie, na otwarcie się uczelni na potrzeby
gospodarki

oraz

na

podniesienie

jakości

funkcjonowania szkolnictwa wyższego.
Program

wspiera

także

projekty

współpracy

wielostronnej między uczelniami.
Do udziału w Erasmusie jest uprawnionych ok. 5
tysięcy uczelni z 31 krajów.

Erasmus to nie tylko program edukacyjny w wąskim
tego słowa znaczeniu. Dla wielu europejskich
studentów stypendium Erasmusa było szansą na
pierwszy w życiu dłuższy pobyt za granicą. Erasmus
uczy, zbliża ludzi, pomaga przełamywać uprzedzenia i
stereotypy. Stał się zjawiskiem społecznym i
kulturowym.
Warto również podkreślić ogromną rolę Erasmusa
w przekształcaniu i unowocześnianiu szkolnictwa
wyższego w Europie. Program przyczynił się do
powstania idei Procesu Bolońskiego - inicjatywy
europejskich środowisk akademickich, która zmierza
do wprowadzenia większej przejrzystości i większej
„kompatybilności” europejskich systemów szkolnictwa
wyższego oraz do ułatwiania mobilności studentów i
kadry akademickiej.

Cele programu Erasmus:

• wspieranie realizacji Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego;
• wzmacnianie wkładu szkolnictwa wyższego oraz kształcenia zawodowego na

poziomie szkolnictwa wyższego w proces innowacji;

• poprawa pod względem jakościowym i ilościowym mobilności studentów oraz

kadry nauczycielskiej w całej Europie, tak by co najmniej do roku 2012 trzy
miliony osób wzięły udział w mobilności studenckiej w ramach programu
Erasmus i poprzedzających go programów;

• poprawa pod względem jakościowym i ilościowym współpracy wielostronnej

pomiędzy szkołami wyższymi w Europie;

• zwiększanie stopnia przejrzystości i zgodności kwalifikacji nabytych w Europie w

szkołach wyższych ogólnych i zawodowych;

• poprawa pod względem jakościowym i ilościowym współpracy pomiędzy szkołami

wyższymi w Europie a przedsiębiorstwami;

• ułatwianie rozwoju innowacyjnych praktyk w dziedzinie edukacji i szkoleń na

poziomie szkolnictwa wyższego oraz przenoszenia tych praktyk, w tym również z
państwa uczestniczącego w programie, do innych państw;

• wspieranie tworzenia innowacyjnych i opartych na TIK treści, usług, metodologii

uczenia oraz praktyk w zakresie uczenia się przez całe życie.

Program Erasmus jest

skierowany do:

• studentów i praktykantów korzystających ze wszystkich form edukacji

i szkoleń na poziomie szkolnictwa wyższego;

• szkół wyższych określonych przez państwa członkowskie;

• nauczycieli, instruktorów zawodu i pozostałego personelu tych

instytucji;

• stowarzyszeń i przedstawicieli podmiotów związanych ze

szkolnictwem wyższym, w tym stosownych organizacji studenckich,

uniwersyteckich oraz zrzeszających nauczycieli/instruktorów zawodu;

• przedsiębiorstw, partnerów społecznych i innych przedstawicieli

świata pracy;

• podmiotów publicznych i prywatnych, w tym organizacji non-profit

i pozarządowych, odpowiedzialnych za organizację i realizację

edukacji i szkoleń na poziomie lokalnym, regionalnym i

krajowym;

• ośrodków badawczych i podmiotów zajmujących się kwestiami uczenia

się przez całe życie;

• podmiotów świadczących usługi doradztwa zawodowego i poradnictwa

dotyczące jakiegokolwiek aspektu uczenia się przez całe życie.

W ramach programu

Erasmus wsparciem mogą

być objęte następujące

działania:

• mobilność studentów w celu podjęcia studiów lub szkolenia

w państwach członkowskich w szkołach wyższych, jak

również staże w przedsiębiorstwach,

ośrodkach szkoleniowych, ośrodkach badawczych lub

innych organizacjach;

• mobilność kadry nauczycielskiej szkół wyższych w celu

prowadzenia lub odbywania szkoleń w zagranicznych

instytucjach partnerskich;

• mobilność pozostałego personelu szkół wyższych, a także

personelu przedsiębiorstw w celach szkoleniowych lub

dydaktycznych;

• intensywne programy organizowane w ramach programu

Erasmus na zasadzie wielostronnej współpracy;

• zwiększanie stopnia przejrzystości i zgodności kwalifikacji

nabytych w Europie w szkołach wyższych ogólnych i

zawodowych.

Kraje uczestniczące w

programie Erasmus:

•27 krajów Unii Europejskiej,
•3 kraje Europejskiego

Obszaru Gospodarczego:
Islandia, Lichtenstein,
Norwegia,

•kraj kandydujący: Turcja.

W programie Erasmus

można ubiegać się o dwa

rodzaje wyjazdów:

• wyjazd na część studiów – do zagranicznej uczelni

współpracującej z Twoją uczelnią macierzystą;

• wyjazd na praktykę – do zagranicznego przedsiębiorstwa

lub instytucji współpracującej z Twoją uczelnią.

Uczelnie prowadzące wymianę studentów lub

pracowników mogą uzyskać dofinansowanie na działania

związane z organizacją wymiany, np. na promocję

wymiany,

przygotowanie

(organizacyjne,

językowe)

wyjeżdżających studentów i pracowników, opiekę nad

studentami przyjeżdżającymi z zagranicy, w tym np. kursy

języka polskiego, programy „integracyjne" itp.

Karta Uczelni Erasmusa

Dokumentem uprawniającym szkoły wyższe (oraz instytuty PAN-
owskie) do udziału w programie Erasmus jest Karta Uczelni
Erasmusa (Erasmus Univeristy Charter), nadawana przez
Komisję Europejską. Jest to rodzaj certyfikatu umożliwiający
uczelni ubieganie się o fundusze na konkretne działania
przewidziane w programie. Uczelnie, które zamierzają brać udział
w Erasmusie w najbliższych latach są zobowiązane złożyć
wniosek o Kartę do Komisji Europejskiej.  Karta nadawana jest
najczęściej na okres wieloletni. W przypadku zmiany nazwy i/lub
połączenia się 2 lub więcej uczelni i/lub podziału jednej uczelni na
2 lub więcej nowopowstała uczelnia zobowiązana jest powiadomić
o tym Narodową Agencję i Agencję Wykonawczą w Brukseli w
celu aktualizacji EUC i kodu Erasmusa.
Wniosek o Kartę Uczelni Erasmusa szkoły wyższe składają
elektronicznie

w

systemie

"on-line"

poprzez

stronę

internetową Agencji Wykonawczej w Brukseli (jeden termin
w danym roku).

Program Erasmus na przykładzie

Państwowej Wyższej Szkoły

Zawodowej w Lesznie

(wskazówki dla studentów)

Stypendium z programu Erasmus przyznawane jest
na okres 1 semestru. Jak dotąd wynosiło ono, wraz
z dofinansowaniem z budżetu uczelni,
około 600 Euro. Każdy student, który uzyska
stypendium

wyjazdowe programu

Erasmus zachowuje prawo do wszystkich stypendiów
przyznanych wcześniej, np. stypendium za wyniki w
nauce, stypendium socjalne czy stypendium Ministra.

NIESTETY STYPEDNYSTĄ

PROGRAMU ERASMUS

MOŻNA ZOSTAĆ TYLKO

RAZ.

Przed wyjazdem zostaje ustalony program studiów do
zaliczenia w uczelni przyjmującej. Ma on formę umowy
czyli tzw. Learning Agreement, który akceptuje student,
uczelnia macierzysta i uczelnia przyjmująca. Dokument ten
jest gwarancją, że program, który zaliczysz w uczelni
zagranicznej zostanie zaliczony przez Twoją uczelnię
macierzystą.

Zaraz po zakończeniu postępowania rekrutacyjnego,
student zdecydować czy sam szukasz sobie zakwaterowania
w mieście, do którego wyjeżdżasz na stypendium czy mamy
to zrobić za Ciebie. W pierwszym przypadku, składasz na
piśmie oświadczenie, że rezygnujesz z rezerwacji
akademika przez uczelnię.

Również

przed

wyjazdem

zostanie

podpisana z Tobą umowa gwarantująca
regularne wypłaty stypendium.

Po przyjeździe do uczelni partnerskiej,
powinieneś udać się do Działu Współpracy z
Zagranicą, który udzieli Ci wszelkich
niezbędnych informacji odnośnie przebiegu
studiów,

formalności

związanych

z

legalizacją pobytu i odpowie na wszelkie
Twoje pytania. My również jesteśmy do
twojej dyspozycji i w razie jakichkolwiek
problemów pospieszymy z pomocą.

Po

zaliczeniu

semestru

otrzymasz

dokument z wykazem zaliczeń
(Transript of Records) oraz potwierdzenie,
że w danym semestrze byłeś studentem
tejże uczelni.

Po powrocie ze stypendium składasz w
naszym biurze dokumenty otrzymane w
uczelni zagranicznej i na podstawie
Transcript of Records uzyskujesz zaliczenie
semestru.

BIBLIOGRAFIA

•

http://www.rynekpracy.pl/artykul.php/wpis.57

•

Aleksander T.: Kształcenie ustawiczne; /W/

Pedagogika społeczna Red. T. Plich, I. Leparczyk.

W – wa 1993.

•

Turos L.: Andragogika ogólna W – wa 1999, Wyd.

Akademickie „Żak”.

•

Cieślak A., Rozwój teorii i praktyki kształcenia

ustawicznego, Warszawa 1981

•

Suchy S., Kształcenie ustawiczne dorosłych,

Warszawa 1980

•

T. Sosnowski, Kształcenie ustawiczne, Warszawa

197