DYDAKTYKA

OCENA W PROCESIE

KSZTAŁCENIA

ocena

"umowny sposób zakwalifikowania
pracy i postępów ucznia"

M. Szymczak, Słownik języka
polskiego t. II, Państwowe
Wydawnictwo Naukowe,
Warszawa 1979, s.436

ocena

„proces oceniania bądź rezultat tego procesu”
w węższym znaczeniu

„nota-jeden ze stopni przewidzianych w skali

ocen”
w znaczeniu szerszym

„opinia nauczyciela o wynikach pracy ucznia

wyrażona w formie stopnia lub jakiejkolwiek
innej formie niż stopień”

I. Altszuler, Badania nad funkcją oceny, PZWS,
Warszawa 1960, s.10

ocena

"wypowiedź o charakterze
wartościującym, będąca wyrazem
opinii pozytywnej lub negatywnej o
przedmiocie, stanie rzeczy, sobie czy
zdarzeniu”

W.Okoń,Nowy Słownik pedagogiczny,
Wydawnictwo Żak, Warszawa 1997,
s.195

ocena szkolna

”(…) to ustosunkowanie się nauczyciela

do osiągnięć ucznia, czego wyrazem

może być określony stopień szkolny lub

opinia wyrażona w formie pisemnej lub

ustnej a także zewnętrzne objawy

zachowania się nauczyciela takie jak

mimika czy gesty.”

W.Okoń,Nowy Słownik pedagogiczny,

Wydawnictwo Żak, Warszawa 1997, s.195

Stopień szkolny

„(…)jest symbolem (słownym, cyfrowym,
literowym) spełnienia określonych
wymogów programowych„

R. Muszkieta, Ocenianie osiągnięć uczniów
przez nauczycieli wychowania
fizycznego,Fundacja na Rzecz Akademii
Wychowania Fizycznego im. Eugeniusza
Piaseckiego w Poznaniu, Poznań 2004, s.50

Zgodnie z

rozporządzeniem MEN z

dn.19.04.1999 r. w kl. I-III

szkoły podstawowej

została wprowadzona

ocena opisowa

„(...) w formie syntetycznego
komentarza, o cechach zwięzłości,
dotyczącego najważniejszych
osiągnięć ich uwarunkowań i
zmian”

Rozporządzenie MEN

2001 paragraf 6

„przy ustalaniu oceny z
wychowania fizycznego, jeżeli nie
są one zajęciami kierunkowymi,
należy w szczególności brać pod
uwagę wysiłek wkładany przez
ucznia w wywiązywanie się z
obowiązków wynikających ze
specyfiki tych zajęć”.

PODSTAWOWE CECHY

OCENY SZKOLNEJ:

obiektywność,
trafność,
rzetelność,
jawność,
instruktywność,
element mobilizacji.

I. Altszuler poza

tradycyjnym stopniem

szkolnym wymienia

następujące formy ocen

a. – „stopnie pozorne”,
b. – plusy i minusy,
c. – wyrażenia zastępujące stopień

pozorny,
d. – potwierdzenie lub zaprzeczenie,
e. – wyrażenia aprobaty lub dezaprobaty

w różnej postaci,
f. – opis, komentarz, recenzja,

charakterystyka odpowiedzi.

Formy ocen według B.

Dymary

a.- ocena wg obowiązującej skali z

uzasadnieniem,

b.- ocena w postaci opinii o wynikach

w zakresie x, y, z,

c.- ocena w postaci opinii o wynikach,

możliwościach i sposobach pracy,

d.- ocena stawiana – przy współudziale

uczniów – przez nauczyciela,

e.- ocena mająca charakter

symboliczny (order uśmiechu, serce,

nutka itp.),

f.- ocena symboliczna nierzeczowa

(pochwała, gest, mimika, aprobata

itp.),

Formy ocen według B.

Dymary

g.- ocena stawiana przez uczniów wg

znanych kryteriów,
h.- ocena stawiana przez członków

zespołu wspólnej pracy,
i.- ocena odroczona, cząstkowa (jeśli

zrobisz to i to, będzie inna),
j.- ocena wg obowiązującej skali –

bez uzasadnienia ze strony

nauczyciela.

Przyczyny różnych ocen

Nauczyciel jako zwolennik stawiania

oceny

↓ ↓ ↓

krańcowej przeciętnejnormalnej

(6 lub 1) (3)(faktyczny

poziom

wiedzy)

Przyczyny różnych ocen

Wpływ autorytetu
Wpływ wyznaniowo -
narodowościowy
Wpływ partyjno-partykularny
Różne postacie nepotyzmu
Elementy mieszane

Przyczyny różnych ocen

Niejednakowy poziom wymagań stawianych
w różnych szkołach
Niejednakowy poziom wymagań stawianych
w różnych nauczycieli tej samej szkoły
Niejednakowe wartościowanie
poszczególnych elementów pracy i
odpowiedzi ucznia
Trudności w uchwyceniu małych różnic w
pracach i odpowiedziach uczniów.

OGÓLNE KRYTERIA

OCENY SZKOLNEJ

1. POZNAWCZE

1. znajomość faktów
2. znajomość uogólnień
3. posiadanie odpowiednio

wyćwiczonych umiejętności,
nawyków i przyzwyczajeń

OGÓLNE KRYTERIA

OCENY SZKOLNEJ

2. KSZTAŁCĄCE

1. Poprawność logicznego myślenia
2. Samodzielność i krytycyzm myślenia
3. Poprawność językowa odpowiedzi
4. Planowość i obszerność odpowiedzi
5. Dokładność obserwacji
6. Odpowiedni stosunek do przedmiotu

OGÓLNE KRYTERIA

OCENY SZKOLNEJ

3.

WYCHOWAWCZE

1.

Konsekwentnie naukowy charakter
poglądów ucznia

2.

Jednolitość poglądów ucznia, co do
podstawowych kwestii w szkole i poza
szkołą

3.

Zgodność postępowania ucznia z jego
poglądami

FUNKCJE OCENY

dydaktyczna,
społeczna,
wychowawcza,
selektywna,
sterująco - metodyczna,
psychologiczna.

3 główne cele oceniania

1. przewidywanie i selekcja (ale są same przez

się niewystarczające, jako że nie służą

bezpośrednio ulepszaniu uczenia się i

nauczania),

2. wywoływanie maksimum pożądanych zmian

u poszczególnych uczniów (nie zaś jako

wyselekcjonowanie na każdym poziomie tych,

którzy „mogą” i tych, którzy „nie mogą”),

3. wprowadzenie informacji oceniającej w

formie korygującego sprzężenia zwrotnego.

C. Galloway, Psychologia uczenia się i nauczania tom II,

Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszwa 1988, s.224

METODY OCENIANIA

czyli sposoby oceniania,

zależne od form i metod

kontroli oraz od miejsca w

procesie nauczania

Metody oceniania

nietechniczne - tradycyjne

– Formy kontroli ustne, pisemne,

praktyczne, graficzne, kontrola poprzez
pracę z książką, analizę pomocy
naukowych oraz kontrola poprzez
obserwację.

techniczne - metody testowe

– Testy, szablony, wzorniki, karty

preferowane, maszyny dydaktyczne.

Błędy w ocenianiu

1) stereotypy i uprzedzenia
2) błąd Pigaliona (samospełniająca się

przepowiednia
3) błąd pobłażliwości lub surowości
4) efekt aureoli
5)błąd prawdopodobieństwa
6) efekt pierwszego wrażenia
7) efekt ostatniego wrażenia.
8) błąd promieniowania
10) błąd kontrastu.
11) błąd oślepienia (efekt Horna)
12)błąd projekcji
13) błąd tendencji centralnej

T.Tyszka,Psychologiczne pułapki oceniania i

podejmowania decyzji,GWP,Gdańsk 2000,str.30

DYDAKTYCZNE WSKAZANIA

SKUTECZNEGO OCENIANIA

a.- był rzeczowy, dotyczył zaistniałych faktów,

zmierzonych treści i podsumowanych wyników,
b.- był zgodny z danymi zawartymi w opiniach

bieżących,
c.- był pozbawiony określeń o zabarwieniu

emocjonalnym, wolny od pustosłowia (świetnie,

bardzo, dobrze, średnio),
d.- powinien określać mocne strony ucznia bez

porównywania go do innego kolegi z klasy czy

też do ogólnego poziomu grupy,
e.- miał charakter administracyjny,
f.- pełnił podstawowe funkcje: dydaktyczna i

wychowawczą.

Samoocena

Samodzielne, świadome i aktywne
kształcenie

PYTANIA KONTROLNE

Jak oceniasz osiągnięcia i postępy
uczniów?
Do jakiej grupy oceniających
nauczycieli zaliczasz mgr K. Król?
Podaj przykłady błędów
występujących w ocenianiu
uczniów