Proces kształcenia

Proces kształcenia:

Proces –
to ciąg powiązanych ze sobą
i wzajemnie zależnych od
siebie zjawisk, wydarzeń i
przemian.

Proces kształcenia:

Uczeniem się ucznia
kierujemy w ramach
działania
edukacyjnego, które
polega na wywoływaniu
planowych zmian w
uczniu.

Proces kształcenia
(nauczania):

1. Cele kształcenia
2. Zasady i reguły nauczania
3. Metody nauczania
4. Formy organizacyjne
nauczania
5. Środki kształcenia

Proces kształcenia

czyli

od projektu do efektu

Trzy psychologiczne
szkoły uczenia się

1. Szkoła poznawcza – interesuje się

procesami związanymi z uczeniem

się.

2. Szkoła behawioralna – zajmuje się

zachowaniami nauczyciela i innymi

czynnikami zewnętrznymi mającymi

wpływ na proces uczenia się.

3. Szkoła humanistyczna – rozpatruje

kształcenie jako środek służący

zaspokajaniu emocjonalnych

i rozwojowych potrzeb uczącego się.

1. Szkoła poznawcza,

czyli

konstruktywizm:

chodzi o nauczanie mające na celu

rozumienie
należy więc budować wiedzę na

wiadomościach już przyswojonych przez

ucznia
uczenie się to proces fizyczny – podczas

nauki neurony w mózgu łączą się tworząc

sieć, w której zapisana jest nowa wiedza
uczenie się jest skuteczne, gdy zachodzi

proces tworzenia osobistych hipotez –

uczeń sam konstruuje swoją wiedzę

Uczenie się i pamięć

Pamięć krótkotrwała –

przechowuje informacje

zdobywane za pośrednictwem

zmysłów oraz te, o których

aktualnie myślimy.

Krótko!

Jeśli te informacje zostały

przetworzone, zrozumiane

i uporządkowane,

przekazywane są do pamięci

długotrwałej.

Uczenie się i pamięć

Pamięć długotrwała –

przechowuje informacje

zrozumiane w pamięci

krótkotrwałej.

Jednak nie przypominane lub

nie wykorzystywane będą

zapomniane.
Zapominanie i

zapamiętywanie to procesy

automatyczne.

Rady dla nauczycieli:

nie przekazuj zbyt szybko nowego

materiału
rób przerwy na „przetrawienie”

informacji
organizuj uczniom zajęcia, w

których zastosują podane

informacje (uporządkują w swojej

pamięci)
pamiętaj, że informacje

przechowywane w pamięci

długotrwałej muszą być

przypominane i często używane

Taksonomia Benjamina Blooma
– zadania i umiejętności

w procesie uczenia

się:

WIEDZA (powiedz, przypomnij, zdefiniuj, opisz)
ROZUMIENIE (wytłumacz, zinterpretuj, dokonaj

klasyfikacji, opisz)
ZASTOSOWANIE (zrób to, kiedy pokażą ci jak)
ANALIZA (rozważ oddzielnie każdą z części –

porównaj, podaj powody, wymień przyczyny i

skutki)
Dwa sposoby analizy: za pomocą „noża”

lub „okularów”; pytanie dlaczego?
SYNTEZA (twórz, planuj, wymyślaj),

rozwiązywanie problemów
OCENA (osądzaj, spójrz krytycznie), nadanie

czemuś wartości, określenie silnych i słabych

stron

Taksonomia Blooma

2. Szkoła behawioralna,

czyli nagrody i

motywacja

uczący się powinien w trakcie pracy

otrzymywać nagrody, czyli

wzmocnienia
wzmocnienie powinno być

zastosowane od razu po zachowaniu,

którego oczekiwaliśmy
uczenie się zachodzi stopniowo,

powtarzające się sukcesy sprzyjają

uczeniu się
pamiętamy to, czego doświadczaliśmy

często i w niezbyt odległej przeszłości

Cykl budujący

w procesie nauczania:

SUKCES (ucznia) →
WZMOCNIENIE (na przykład

pochwała, zadowolenie z siebie) →

WIARA W SIEBIE (uczeń bardziej

pewny siebie, lepsza samoocena) →

MOTYWACJA (lepsza praca,

intensywny wysiłek) → SUKCES →

WZMOCNIENIE →
itd.

Cykl niszczący

w procesie nauczania:

PORAŻKA →
KRYTYKA LUB

BRAK WZMOCNIENIA →

BRAK WIARY W SIEBIE →
MOTYWACJA SŁABNIE → PORAŻKA

itd.

Wzmacnianie motywacji

Motywacja =

Oczekiwania x Wartość

Oczekiwania –

wiara uczącego się w to, że
odniesie sukces

Wartość –

jaką wartość ma uczenie się
w oczach ucznia

3. Szkoła humanistyczna,
czyli zaspokajanie
emocjonalnych potrzeb
uczącego się

najważniejsze wartości to

czynniki emocjonalne, osobisty

wzrost

i rozwój ucznia;

niestety ignorowane w

społeczeństwie nadmiernie

materialistycznym,

obiektywnym

i mechanistycznym

3. Szkoła humanistyczna,
czyli zaspokajanie
emocjonalnych potrzeb
uczącego się

psychologowie humanistyczni

wierzą, że społeczeństwo, szkoły

i koledzy są po to, aby zaspokajać

potrzeby poszczególnych uczniów –

nie odwrotnie
uczniowie powinni mieć możliwość

doskonalenia własnych

zainteresowań i talentów, by jak

najpełniej rozwijać się w

niepowtarzalnym, indywidualnym

kierunku

3. Główne zasady szkoły
humanistycznej (najczęściej w
kształceniu dorosłych):

1.

Uczący się powinien sam sobą

kierować:
nauczyciel wspiera w wyborach,

negocjuje indywidualny „kontrakt

zdobywania wiedzy”, „plan

działania”
materiał i tempo nauczania

dostosowane

jest do danej osoby
studenci sami angażują się w

naukę,

mają silną motywację

3. Główne zasady szkoły
humanistycznej (najczęściej w
kształceniu dorosłych):

Propozycje w tradycyjnej szkole –

zostawić uczniom wybór przy

rozdzielaniu zadań i zadawaniu

prac domowych (aby rozwijali

swoje zainteresowania), wybierać

zadania stymulującepomysłowość

i budzące ciekawość

3. Główne zasady szkoły
humanistycznej:

2.

Uczniowie powinni być

odpowiedzialni za swoją

naukę:
- wybierają styl uczenia i treści
- biorą na siebie

odpowiedzialność za

skuteczność kształcenia
- aktywnie podchodzą do swojej

nauki, zniechęcani są do

nadmiernego korzystania z

pomocy nauczyciela

3. Główne zasady szkoły
humanistycznej:

Propozycja w tradycyjnej

szkole –

proponować uczniowi, aby

sam starał się rozwiązać

napotkany problem

3. Główne zasady szkoły
humanistycznej:

3. Samoocena jest lepsza niż

ocena nauczyciela:
- samodzielne ocenianie własnej

pracy uczy niezależności
- testy przygotowywane i

oceniane przez nauczyciela

sprzyjają pamięciowemu uczeniu

się i pracy dla ocen, odwracając

uwagę od prawdziwego uczenia

się i osobistego rozwoju

3. Główne zasady szkoły
humanistycznej:

Propozycja w tradycyjnej

szkole –

uczniowie sami oceniają

swoje zadania, nauczyciel

stawia ocenę wtedy, gdy nie

była adekwatna

Cykl samokształcenia

SAMO

OCENA

Gdzie

jestem

teraz?

DZIAŁANIE

PLAN

DZIAŁANIA

Jak się tam

dostanę?

USTANAW

IANIE

CELÓW

Gdzie chcę

być?

Hierarchia potrzeb Abrahama Maslowa

Teorie motywacyjne uczenia się
odwołują się do potrzeb ucznia i jego
zaspokojenia.

Potrzeby

Przykłady

niezaspokojonych

potrzeb:

fizjologiczne U. przyszedł do szkoły

głodny

bezpieczeńs

twa

U. boi się ośmieszenia przy

tablicy

przynależno

ści

i miłości

U. nie ma w szkole

przyjaciół

uznania

U. ma niskie wyniki prac

samorealiza

cji

U. jest przekonany, ze

mógłby osiągnąć więcej