Schorzenia narz

Schorzenia narz

ądu ruchu

ądu ruchu

Wszystkie elementy narządu

Wszystkie elementy narządu

ruchu narażone są na wpływ

ruchu narażone są na wpływ

szkodliwych czynników, które

szkodliwych czynników, które

mogą doprowadzić do zaburzenia

mogą doprowadzić do zaburzenia

ich funkcji lub trwałego

ich funkcji lub trwałego

uszkodzenia. Rozwijają się wtedy

uszkodzenia. Rozwijają się wtedy

różne schorzenia narządu ruchu,

różne schorzenia narządu ruchu,

wymagające odpowiedniego

wymagające odpowiedniego

leczenia farmakologicznego czy

leczenia farmakologicznego czy

chirurgicznego i - na ogół -

chirurgicznego i - na ogół -

długotrwałej rehabilitacji. Mogą

długotrwałej rehabilitacji. Mogą

też prowadzić do trwałego

też prowadzić do trwałego

kalectwa.

kalectwa.

Najczęściej występujące schorzenia

Najczęściej występujące schorzenia

narządu ruchu można najogólniej

narządu ruchu można najogólniej

podzielić na następujące grupy:

podzielić na następujące grupy:

1.

1.

Choroby i wady wrodzone układu

Choroby i wady wrodzone układu

kostno-stawowego

kostno-stawowego

2.

2.

Zmiany pourazowe

Zmiany pourazowe

3.

3.

Choroby zwyrodnieniowe kręgosłupa i

Choroby zwyrodnieniowe kręgosłupa i

stawów

stawów

4.

4.

Choroby stawów o etiologii zapalnej

Choroby stawów o etiologii zapalnej

5.

5.

Choroby metaboliczne tkanki kostnej

Choroby metaboliczne tkanki kostnej

6.

6.

Nowotwory

Nowotwory

Każda z tych grup to wiele różnych

Każda z tych grup to wiele różnych

jednostek chorobowych

jednostek chorobowych

Choroby i wady wrodzone

Choroby i wady wrodzone

układu kostno-stawowego

układu kostno-stawowego

Zaburzenia rozwojowe narządu

Zaburzenia rozwojowe narządu

ruchu mogą powstać wskutek

ruchu mogą powstać wskutek

przekazania potomstwu wadliwych

przekazania potomstwu wadliwych

informacji genetycznych w

informacji genetycznych w

komórkach rozrodczych lub

komórkach rozrodczych lub

wskutek oddziaływania na zarodek

wskutek oddziaływania na zarodek

i płód szkodliwych czynników

i płód szkodliwych czynników

zewnętrznych.

zewnętrznych.

Możliwości wad wrodzonych w układzie

Możliwości wad wrodzonych w układzie

kostno-stawowym i mięśniowym jest

kostno-stawowym i mięśniowym jest

dużo. Do wad wrodzonych o charakterze

dużo. Do wad wrodzonych o charakterze

postępującym, z pierwotnymi zmianami

postępującym, z pierwotnymi zmianami

w elementach dynamicznych narządu

w elementach dynamicznych narządu

ruchu należy np. płodowe

ruchu należy np. płodowe

zbliznowacenie mięśni. Dość częste są

zbliznowacenie mięśni. Dość częste są

umiejscowione zniekształcenia, np.

umiejscowione zniekształcenia, np.

kręcz szyi, wrodzone wysokie ustawienie

kręcz szyi, wrodzone wysokie ustawienie

łopatki, lejkowata klatka piersiowa.

łopatki, lejkowata klatka piersiowa.

Inne przykłady to

Inne przykłady to

wrodzone kolano przegięte, odwrócona

wrodzone kolano przegięte, odwrócona

stopa wrodzona.

stopa wrodzona.

Podłożem wad wrodzonych mogą

Podłożem wad wrodzonych mogą

być zaburzenia rozwojowe rdzenia

być zaburzenia rozwojowe rdzenia

kręgowego i wtórne w stosunku do

kręgowego i wtórne w stosunku do

nich zmiany w elementach

nich zmiany w elementach

dynamicznych kończyn. Sytuacja

dynamicznych kończyn. Sytuacja

taka występuje w następstwie

taka występuje w następstwie

przepuklin oponowych, oponowo-

przepuklin oponowych, oponowo-

rdzeniowych i rdzeniowych.

rdzeniowych i rdzeniowych.

Przykładem takich wad jest stopa

Przykładem takich wad jest stopa

końsko-szpotawa czy stopa

końsko-szpotawa czy stopa

wydrążona.

wydrążona.

Istnieje grupa wad wrodzonych

Istnieje grupa wad wrodzonych

wywołana zaburzeniami

wywołana zaburzeniami

rozwoju chrząstki i kości.

rozwoju chrząstki i kości.

Można tu wymienić

Można tu wymienić

kręgozmyk, wrodzone braki i

kręgozmyk, wrodzone braki i

ubytki kończyn, brak lub

ubytki kończyn, brak lub

niedorozwój kości

niedorozwój kości

promieniowej czy łokciowej,

promieniowej czy łokciowej,

strzałki lub piszczeli, kości

strzałki lub piszczeli, kości

udowej, wrodzone biodro

udowej, wrodzone biodro

szpotawe, staw rzekomy goleni.

szpotawe, staw rzekomy goleni.

Równowaga statyczna ciała jest

Równowaga statyczna ciała jest

zaburzona w wymienionych wyżej wadach,

zaburzona w wymienionych wyżej wadach,

a także w wielu innych, np. wrodzonym

a także w wielu innych, np. wrodzonym

tylno-bocznym skrzywieniu kręgosłupa,

tylno-bocznym skrzywieniu kręgosłupa,

zaburzeniach rozwojowych naczyń

zaburzeniach rozwojowych naczyń

(przetoki tętniczo-żylne), odcinkowych

(przetoki tętniczo-żylne), odcinkowych

przerostach kończyn, wrodzonych

przerostach kończyn, wrodzonych

zaburzeniach rozwoju nerwów.

zaburzeniach rozwoju nerwów.

Występują też wady z zaburzeniami

Występują też wady z zaburzeniami

rozwoju chrząstki i kości, które mają

rozwoju chrząstki i kości, które mają

charakter stacjonarny, np. rozszczep

charakter stacjonarny, np. rozszczep

kręgosłupa czy wrodzony zrost palców.

kręgosłupa czy wrodzony zrost palców.

W leczeniu zaburzeń rozwojowych

W leczeniu zaburzeń rozwojowych

narządu ruchu najważniejsze

narządu ruchu najważniejsze

znaczenie ma rehabilitacja i

znaczenie ma rehabilitacja i

chirurgia. Konieczne jest

chirurgia. Konieczne jest

zapobieganie wtórnym

zapobieganie wtórnym

zniekształceniom i dysfunkcji oraz

zniekształceniom i dysfunkcji oraz

próba przywrócenia prawidłowych

próba przywrócenia prawidłowych

stosunków anatomicznych.

stosunków anatomicznych.

Leczenie jest długie, bardzo

Leczenie jest długie, bardzo

żmudne i nie zawsze uwieńczone

żmudne i nie zawsze uwieńczone

sukcesem.

sukcesem.

Kręcz szyi

Kręcz szyi

Kręcz szyi powstaje najczęściej z

Kręcz szyi powstaje najczęściej z

powodu różnic napięcia w mięśniach

powodu różnic napięcia w mięśniach

szyi, rzadziej na skutek zmian w

szyi, rzadziej na skutek zmian w

kręgach szyjnych. Kręcz pochodzenia

kręgach szyjnych. Kręcz pochodzenia

mięśniowego powstaje wskutek

mięśniowego powstaje wskutek

urazowego wylewu do mięśnia przy

urazowego wylewu do mięśnia przy

porodzie (najczęściej przy położeniu

porodzie (najczęściej przy położeniu

pośladkowym), przy wrodzonym

pośladkowym), przy wrodzonym

niedorozwoju mięśnia, lub przy

niedorozwoju mięśnia, lub przy

zmianach zapalnych w mięśniach szyi.

zmianach zapalnych w mięśniach szyi.

Przyczyną może być także wzmożone

Przyczyną może być także wzmożone

napięcie mięśnia w mózgowym

napięcie mięśnia w mózgowym

porażeniu dziecięcym (szczególnie w

porażeniu dziecięcym (szczególnie w

postaci z niedowładem połowiczym

postaci z niedowładem połowiczym

spastycznym).

spastycznym).

Objawy i przebieg:

Objawy i przebieg:

Kręcz szyi objawia się przymusowym układaniem

Kręcz szyi objawia się przymusowym układaniem

głowy w jedną stronę zarówno w spoczynku jak i

głowy w jedną stronę zarówno w spoczynku jak i

przy ruchach czynnych (podnoszenie główki ze

przy ruchach czynnych (podnoszenie główki ze

skręcaniem zawsze w jedną stronę); przy

skręcaniem zawsze w jedną stronę); przy

próbach zmiany pozycji główki wyczuwany jest

próbach zmiany pozycji główki wyczuwany jest

opór i wzmożone napięcie mięśni po jednej

opór i wzmożone napięcie mięśni po jednej

stronie, zwłaszcza w środkowo-dolnych partiach

stronie, zwłaszcza w środkowo-dolnych partiach

mięśni szyi, przy przyczepie mostkowo-

mięśni szyi, przy przyczepie mostkowo-

obojczykowym. Zdarza się, że występuje także

obojczykowym. Zdarza się, że występuje także

uogólnione wzmożone napięcie mięśniowe.

uogólnione wzmożone napięcie mięśniowe.

Kręczem szyi nie powinno się nazywać izolowanej

Kręczem szyi nie powinno się nazywać izolowanej

tendencji do układania głowy w jedną stronę w

tendencji do układania głowy w jedną stronę w

pozycji leżącej, co jest często spotykane u

pozycji leżącej, co jest często spotykane u

małych dzieci. W typowym kręczu występuje

małych dzieci. W typowym kręczu występuje

utrwalone przymusowe ustawienie głowy z

utrwalone przymusowe ustawienie głowy z

rotacją twarzy w stronę zdrową i przyciągnięciem

rotacją twarzy w stronę zdrową i przyciągnięciem

potylicy w stronę chorą, co powoduje

potylicy w stronę chorą, co powoduje

charakterystyczne przekrzywienie głowy.

charakterystyczne przekrzywienie głowy.

Stopa końsko-szpotawa

Stopa końsko-szpotawa

wada wrodzona, polegająca na

wada wrodzona, polegająca na

utrwalonym zgięciu

utrwalonym zgięciu

podeszwowym stopy i

podeszwowym stopy i

przywiedzeniu przodostopia. Jest

przywiedzeniu przodostopia. Jest

to wada o charakterze

to wada o charakterze

deformacji, w około 50%

deformacji, w około 50%

przypadków spowodowana przez

przypadków spowodowana przez

deformacje kostne. Nie do końca

deformacje kostne. Nie do końca

jasna jest etiologia zmian.

jasna jest etiologia zmian.

Stopa końsko-szpotawą to wynik

Stopa końsko-szpotawą to wynik

obrazu kilku nakładających się na

obrazu kilku nakładających się na

siebie wad i dopiero ich wspólne

siebie wad i dopiero ich wspólne

wystąpienie świadczy o

wystąpienie świadczy o

rozpoznaniu.

rozpoznaniu.



ustawienie końskie

ustawienie końskie



szpotawe ustawienie i odwrócenie

szpotawe ustawienie i odwrócenie

(głównie okolicy pięty)

(głównie okolicy pięty)



przywiedzenie przodostopia

przywiedzenie przodostopia



nadmierne wydrążenie łuku

nadmierne wydrążenie łuku

podłużnego stopy

podłużnego stopy



ewentualnie: wewnętrzna torsja

ewentualnie: wewnętrzna torsja

goleni

goleni

Lecznie:

Lecznie:

Najpopularniejszą metodą leczenia jest

Najpopularniejszą metodą leczenia jest

metoda Ponseti. Terapia ta polega na

metoda Ponseti. Terapia ta polega na

cotygodniowym modelowaniu kształtu

cotygodniowym modelowaniu kształtu

stopy przy pomocy gipsu przez okres

stopy przy pomocy gipsu przez okres

od 6-9 tygodni, w efekcie czego stopa

od 6-9 tygodni, w efekcie czego stopa

przyjmuje naturalne ustawienie;

przyjmuje naturalne ustawienie;

następnie przez 3 miesiące dziecko

następnie przez 3 miesiące dziecko

nosi specjalnie połączone ze sobą

nosi specjalnie połączone ze sobą

buty. Ostatecznie buty te zakładane są

buty. Ostatecznie buty te zakładane są

przez okres do dwóch lat, celem

przez okres do dwóch lat, celem

utrwalania rezultatów.

utrwalania rezultatów.

Rozszczep kręgosłupa

Rozszczep kręgosłupa

Rozszczep kręgosłupa jest złożoną

Rozszczep kręgosłupa jest złożoną

wadą wrodzoną, będącą

wadą wrodzoną, będącą

następstwem nie zamknięcia się

następstwem nie zamknięcia się

jednego lub więcej kręgów

jednego lub więcej kręgów

otaczających rozwijający się

otaczających rozwijający się

rdzeń kręgowy płodu. Rdzeń

rdzeń kręgowy płodu. Rdzeń

kręgowy rozwija się w pierwszych

kręgowy rozwija się w pierwszych

3 tygodniach ciąży

3 tygodniach ciąży

Przyczyna rozszczepu kręgosłupa nie

Przyczyna rozszczepu kręgosłupa nie

jest znana, ale wskazuje się na udział

jest znana, ale wskazuje się na udział

czynników genetycznych i

czynników genetycznych i

środowiskowych. Wiadomo, że istotną

środowiskowych. Wiadomo, że istotną

rolę w powstawaniu rozszczepu

rolę w powstawaniu rozszczepu

kręgosłupa u płodu odgrywa niedobór

kręgosłupa u płodu odgrywa niedobór

witamin z grupy B oraz kwasu

witamin z grupy B oraz kwasu

foliowego. Tym samym, zaleca się

foliowego. Tym samym, zaleca się

suplementację tych związków w

suplementację tych związków w

okresie ciąży. Ocenia się, że w wyniku

okresie ciąży. Ocenia się, że w wyniku

suplementacji kwasu foliowego

suplementacji kwasu foliowego

częstość rozszczepu kręgosłupa

częstość rozszczepu kręgosłupa

zmniejszyła się o około 30% w

zmniejszyła się o około 30% w

ostatnich 10-15 latach.

ostatnich 10-15 latach.

Wyróżnia się dwa rodzaje

Wyróżnia się dwa rodzaje

rozszczepu kręgosłupa:

rozszczepu kręgosłupa:



rozszczep kręgosłupa zamknięty

rozszczep kręgosłupa zamknięty



rozszczep kręgosłupa z

rozszczep kręgosłupa z

przepukliną oponową

przepukliną oponową

Rozszczep kręgosłupa

Rozszczep kręgosłupa

zamknięty

zamknięty

Rozszczep kręgosłupa zamknięty jest

Rozszczep kręgosłupa zamknięty jest

łagodniejszą postacią wady,

łagodniejszą postacią wady,

w której niecałkowite zamknięcie

w której niecałkowite zamknięcie

dotyczy jednego lub dwóch kręgów

dotyczy jednego lub dwóch kręgów

i nie dochodzi do uszkodzenia tkanki

i nie dochodzi do uszkodzenia tkanki

nerwowej. Ta postać rozszczepu

nerwowej. Ta postać rozszczepu

kręgosłupa nie wiąże się zwykle z

kręgosłupa nie wiąże się zwykle z

upośledzeniem ogólnego stanu zdrowia.

upośledzeniem ogólnego stanu zdrowia.

Uważa się, że wada może występować u

Uważa się, że wada może występować u

5-10% osób z ogólnej populacji. U 1 na

5-10% osób z ogólnej populacji. U 1 na

1000 osób, rozszczep kręgosłupa

1000 osób, rozszczep kręgosłupa

zamknięty może wywoływać objawy, w

zamknięty może wywoływać objawy, w

tym porażenia i nietrzymanie moczu

tym porażenia i nietrzymanie moczu

i stolca.

i stolca.

Rozszczep kręgosłupa z

Rozszczep kręgosłupa z

przepukliną oponową

przepukliną oponową

Rozszczep kręgosłupa z przepukliną

Rozszczep kręgosłupa z przepukliną

oponową można podzielić na dwa podtypy:

oponową można podzielić na dwa podtypy:

rozszczep z przepukliną oponową

rozszczep z przepukliną oponową

(meningocele) i przepukliną oponową-

(meningocele) i przepukliną oponową-

rdzeniową. Przepuklina oponowa zwykle

rdzeniową. Przepuklina oponowa zwykle

nie manifestuje się klinicznie. U dzieci z,

nie manifestuje się klinicznie. U dzieci z,

przepukliną oponową worek przepuklinowy

przepukliną oponową worek przepuklinowy

zawierający tkanki otaczające rdzeń

zawierający tkanki otaczające rdzeń

kręgowy (opony) i płyn mózgowo-rdzeniowy

kręgowy (opony) i płyn mózgowo-rdzeniowy

wydostaje się pomiędzy kręgami na plecy

wydostaje się pomiędzy kręgami na plecy

W przypadku przepukliny

W przypadku przepukliny

oponowo-rdzeniowej, worek

oponowo-rdzeniowej, worek

przepuklinowy zawiera płyn

przepuklinowy zawiera płyn

mózgowo-rdzeniowy, tkanki,

mózgowo-rdzeniowy, tkanki,

nerwy i część rdzenia

nerwy i część rdzenia

kręgowego. Stopień

kręgowego. Stopień

upośledzenia stanu zdrowia

upośledzenia stanu zdrowia

zależy od poziomu przepukliny

zależy od poziomu przepukliny

oraz ilości tkanki nerwowej w

oraz ilości tkanki nerwowej w

worku przepuklinowym

worku przepuklinowym

Do najczęstszych objawów i

Do najczęstszych objawów i

nieprawidłowości u dzieci z

nieprawidłowości u dzieci z

rozszczepem kręgosłupa i przepukliną

rozszczepem kręgosłupa i przepukliną

oponowo-rdzeniową należą:

oponowo-rdzeniową należą:



Trudności z uczeniem się

Trudności z uczeniem się

spowodowane wodogłowiem

spowodowane wodogłowiem



Nietrzymanie moczu i stolca

Nietrzymanie moczu i stolca



Porażenia

Porażenia



Odleżyny

Odleżyny



Alergia na lateks

Alergia na lateks

Zmiany pourazowe

Zmiany pourazowe

Postępująca mechanizacja, szybki rozwój środków

Postępująca mechanizacja, szybki rozwój środków

komunikacyjnych i dynamicznie rozwijający się

komunikacyjnych i dynamicznie rozwijający się

przemysł są głównymi przyczynami stale rosnącej

przemysł są głównymi przyczynami stale rosnącej

liczby urazów, których wynikiem jest często

liczby urazów, których wynikiem jest często

nieodwracalne upośledzenie sprawności fizycznej, a

nieodwracalne upośledzenie sprawności fizycznej, a

nierzadko również psychicznej, osoby

nierzadko również psychicznej, osoby

poszkodowanej. Każdy uraz prowadzi do

poszkodowanej. Każdy uraz prowadzi do

zmiażdżenia lub przerwania ciągłości żywej tkanki,

zmiażdżenia lub przerwania ciągłości żywej tkanki,

co często wymaga unieruchomienia.

co często wymaga unieruchomienia.

Unieruchomienie natomiast nieodłącznie prowadzi

Unieruchomienie natomiast nieodłącznie prowadzi

do ograniczenia sprawności uszkodzonego odcinka

do ograniczenia sprawności uszkodzonego odcinka

ciała lub ogólnej kondycji fizycznej osoby dotkniętej

ciała lub ogólnej kondycji fizycznej osoby dotkniętej

urazem (3). Dlatego też leczenie pacjenta

urazem (3). Dlatego też leczenie pacjenta

urazowego powinno być zawsze kompleksowe –

urazowego powinno być zawsze kompleksowe –

leczenie zachowawcze lub operacyjne oraz leczenie

leczenie zachowawcze lub operacyjne oraz leczenie

usprawniające muszą stanowić nierozerwalną całość

usprawniające muszą stanowić nierozerwalną całość

Skręcenia

Skręcenia

powstają z reguły w wyniku gwałtownego ruchu,

powstają z reguły w wyniku gwałtownego ruchu,

który przekracza fizjologiczny zakres ruchomości

który przekracza fizjologiczny zakres ruchomości

danego stawu. Stopień uszkodzenia jest różny - od

danego stawu. Stopień uszkodzenia jest różny - od

nieznacznego do naderwania torebek i więzadeł

nieznacznego do naderwania torebek i więzadeł

stawowych, które (w przypadku nieleczenia) grożą

stawowych, które (w przypadku nieleczenia) grożą

trwałym kalectwem. Nierzadko dochodzi też do

trwałym kalectwem. Nierzadko dochodzi też do

urazów poszczególnych przyczepów mięśniowych.

urazów poszczególnych przyczepów mięśniowych.

W przypadku skręcenia nie następuje uszkodzenie

W przypadku skręcenia nie następuje uszkodzenie

kości. Zawsze, gdy skręcimy nogę czy rękę należy

kości. Zawsze, gdy skręcimy nogę czy rękę należy

unieruchomić staw. Warto również zastosować

unieruchomić staw. Warto również zastosować

zimne okłady, np. z kostek lodu, czy kupionego w

zimne okłady, np. z kostek lodu, czy kupionego w

aptece, dostępnego bez recepty, gotowego

aptece, dostępnego bez recepty, gotowego

zimnego okładu. W przypadku silnego bólu

zimnego okładu. W przypadku silnego bólu

podajemy środek przeciwbólowy. Nie stawiajmy

podajemy środek przeciwbólowy. Nie stawiajmy

jednak diagnozy sami, tylko zwróćmy się do

jednak diagnozy sami, tylko zwróćmy się do

lekarza, który rozpozna skręcenie stawu w czasie

lekarza, który rozpozna skręcenie stawu w czasie

badania klinicznego, czy na podstawie wyniku

badania klinicznego, czy na podstawie wyniku

rentgena i ustali dalsze leczenie

rentgena i ustali dalsze leczenie

Zwichnięcia

Zwichnięcia

to urazy, w czasie których dochodzi do

to urazy, w czasie których dochodzi do

przemieszczenia kości tworzących staw, w taki

przemieszczenia kości tworzących staw, w taki

sposób, że powierzchnie stawowe nie stykają się ze

sposób, że powierzchnie stawowe nie stykają się ze

sobą. Zwykle towarzyszy temu rozerwanie torebki i

sobą. Zwykle towarzyszy temu rozerwanie torebki i

więzadeł. Zwichnięcie jest uważane za najcięższe

więzadeł. Zwichnięcie jest uważane za najcięższe

uszkodzenie narządu ruchu, gdyż zmiany pourazowe

uszkodzenie narządu ruchu, gdyż zmiany pourazowe

dotyczą precyzyjnych struktur anatomicznych -

dotyczą precyzyjnych struktur anatomicznych -

więzadeł, torebki stawowej, naczyń, nerwów.

więzadeł, torebki stawowej, naczyń, nerwów.

Pierwsza pomoc na miejscu wypadku ogranicza się z

Pierwsza pomoc na miejscu wypadku ogranicza się z

reguły do unieruchomienia zwichniętej kończyny

reguły do unieruchomienia zwichniętej kończyny

oraz podania środków przeciwbólowych.

oraz podania środków przeciwbólowych.

Poszkodowanego należy jak najszybciej przewieźć

Poszkodowanego należy jak najszybciej przewieźć

do ambulatorium lub szpitala, gdzie można

do ambulatorium lub szpitala, gdzie można

wykonać badanie rtg, znieczulenie i nastawić

wykonać badanie rtg, znieczulenie i nastawić

zwichnięcie

zwichnięcie

Złamania kości

Złamania kości

definiuje się jako przerwanie ciągłości kości po

definiuje się jako przerwanie ciągłości kości po

zadziałaniu urazu przekraczającego granicę

zadziałaniu urazu przekraczającego granicę

elastyczności tkanki kostnej. Do najczęstszych

elastyczności tkanki kostnej. Do najczęstszych

przyczyn złamań należą uderzenia, zmiażdżenia,

przyczyn złamań należą uderzenia, zmiażdżenia,

upadki, przygniecenia i postrzały. Na miejscu

upadki, przygniecenia i postrzały. Na miejscu

wypadku należy przede wszystkim ustalić, czy

wypadku należy przede wszystkim ustalić, czy

mamy do czynienia ze złamaniem otwartym, czy

mamy do czynienia ze złamaniem otwartym, czy

też zamkniętym. Przy złamaniu zamkniętym nie

też zamkniętym. Przy złamaniu zamkniętym nie

stwierdza się widocznej rany w okolicy miejsca

stwierdza się widocznej rany w okolicy miejsca

złamania, odmiennie niż w przypadku złamania

złamania, odmiennie niż w przypadku złamania

otwartego. Do cech pewnych złamania należą:

otwartego. Do cech pewnych złamania należą:

nieprawidłowe ustawienie, lub patologiczna

nieprawidłowe ustawienie, lub patologiczna

ruchomość, której oczywiście nie wolno

ruchomość, której oczywiście nie wolno

prowokować. Cechami domniemanymi złamania

prowokować. Cechami domniemanymi złamania

są: bolesność i obrzęk, ograniczenie ruchomości

są: bolesność i obrzęk, ograniczenie ruchomości

lub jej zniesienie

lub jej zniesienie

Złamania niosą ze sobą ryzyko

Złamania niosą ze sobą ryzyko

dodatkowych niebezpieczeństw:

dodatkowych niebezpieczeństw:

1. Wstrząs

1. Wstrząs

 2. Dodatkowe zranienia - na skutek

 2. Dodatkowe zranienia - na skutek

przemieszczania się odłamków kości

przemieszczania się odłamków kości

 3. Zakażenie - przy złamaniu otwartym

 3. Zakażenie - przy złamaniu otwartym

   

   

Udzielającemu pomocy nie wolno poruszać złamaną

Udzielającemu pomocy nie wolno poruszać złamaną

kończyną. Jeśli występuje złamanie otwarte, ranę

kończyną. Jeśli występuje złamanie otwarte, ranę

przykrywa się jałowym opatrunkiem. Raczej należy

przykrywa się jałowym opatrunkiem. Raczej należy

unikać prowizorycznego unieruchamiania, gdyż może to

unikać prowizorycznego unieruchamiania, gdyż może to

spowodować więcej szkód niż pożytku. Bezwzględnie

spowodować więcej szkód niż pożytku. Bezwzględnie

należy zdjąć pacjentowi biżuterię przy złamaniach

należy zdjąć pacjentowi biżuterię przy złamaniach

kończyn górnych, lub buty - przy złamaniach kończyn

kończyn górnych, lub buty - przy złamaniach kończyn

dolnych. W przypadku wystąpienia obrzęku, późniejsze

dolnych. W przypadku wystąpienia obrzęku, późniejsze

zdjęcie ww. przedmiotów może doprowadzić do groźnych

zdjęcie ww. przedmiotów może doprowadzić do groźnych

następstw, z obumarciem palców włącznie. Pacjenta

następstw, z obumarciem palców włącznie. Pacjenta

układa się wygodnie i wzywa pogotowie ratunkowe. W

układa się wygodnie i wzywa pogotowie ratunkowe. W

oczekiwaniu na nie, nie pozwala się pacjentowi jeść i

oczekiwaniu na nie, nie pozwala się pacjentowi jeść i

palić, gdyż mogło by to utrudnić późniejsze podanie

palić, gdyż mogło by to utrudnić późniejsze podanie

narkozy w szpitalu. Usprawnianie polega głównie na

narkozy w szpitalu. Usprawnianie polega głównie na

ćwiczeniu zdrowymi kończynami i jak jest taka

ćwiczeniu zdrowymi kończynami i jak jest taka

możliwość to uszkodzoną kończyną izometrycznie i przez

możliwość to uszkodzoną kończyną izometrycznie i przez

wykorzystanie synergizmów mięśniowych. Przy pełnym

wykorzystanie synergizmów mięśniowych. Przy pełnym

zroście można robić prawie wszystko, zwiększając

zroście można robić prawie wszystko, zwiększając

stopniowo obciążenia. Unikać należy ćwiczeń skrętnie

stopniowo obciążenia. Unikać należy ćwiczeń skrętnie

wpływających na uszkodzoną kość

wpływających na uszkodzoną kość

Przyczyny zwyrodnienia stawów

Przyczyny zwyrodnienia stawów

Przyczyną dolegliwości jest uszkodzenie chrząstki stawowej

Przyczyną dolegliwości jest uszkodzenie chrząstki stawowej

(ochronnej warstwy pokrywającej kość w stawach) a następnie

(ochronnej warstwy pokrywającej kość w stawach) a następnie

leżącej pod chrząstką samej kości. Takie uszkodzenie wywołuje

leżącej pod chrząstką samej kości. Takie uszkodzenie wywołuje

zapalenie okolicznych tkanek.Choroba zwyrodnieniowa stawów

zapalenie okolicznych tkanek.Choroba zwyrodnieniowa stawów

powstaje wskutek „zużycia” stawów. Urazy mechaniczne, stałe

powstaje wskutek „zużycia” stawów. Urazy mechaniczne, stałe

obciążanie stawów w ciągu całego życia doprowadza do

obciążanie stawów w ciągu całego życia doprowadza do

mechanicznego ścierania się chrząstki. Stawy poddawane są

mechanicznego ścierania się chrząstki. Stawy poddawane są

większym obciążeniom w przypadku nadwagi i otyłości (!), w

większym obciążeniom w przypadku nadwagi i otyłości (!), w

przypadku wad postawy lub zaburzeń czucia.Udział w

przypadku wad postawy lub zaburzeń czucia.Udział w

powstawaniu choroby zwyrodnieniowej ma także starzenie się

powstawaniu choroby zwyrodnieniowej ma także starzenie się

samej chrząstki – z wiekiem dochodzi do rozluźnienia jej

samej chrząstki – z wiekiem dochodzi do rozluźnienia jej

włóknistej struktury, co osłabia odporność na obciążenia.

włóknistej struktury, co osłabia odporność na obciążenia.

Pewne znaczenie mają również czynniki genetyczne.Chrząstka

Pewne znaczenie mają również czynniki genetyczne.Chrząstka

ulega także uszkodzeniu w przewlekłych stanach zapalnych

ulega także uszkodzeniu w przewlekłych stanach zapalnych

stawów (w takich chorobach jak reumatoidalne zapalenie

stawów (w takich chorobach jak reumatoidalne zapalenie

stawów, dna moczanowa).Organizm broni się przed

stawów, dna moczanowa).Organizm broni się przed

uszkodzeniem chrząstki stawowej, dlatego równolegle obok

uszkodzeniem chrząstki stawowej, dlatego równolegle obok

procesów uszkadzających chrząstkę zachodzą zmiany

procesów uszkadzających chrząstkę zachodzą zmiany

regeneracyjne. Ostatecznie jednak dochodzi do uszkodzenia

regeneracyjne. Ostatecznie jednak dochodzi do uszkodzenia

powierzchni stawu, tworzenia nadżerek i torbieli pod chrząstką.

powierzchni stawu, tworzenia nadżerek i torbieli pod chrząstką.

Zmianom zapalnym ulega błona maziowa - warstwa

Zmianom zapalnym ulega błona maziowa - warstwa

wyściełająca staw od wewnątrz. Procesy odtwórcze

wyściełająca staw od wewnątrz. Procesy odtwórcze

doprowadzają do powstania tkanki bliznowatej i nowej warstwy

doprowadzają do powstania tkanki bliznowatej i nowej warstwy

kości pod chrząstką. Staw taki jest jednak zwyrodniały, jego

kości pod chrząstką. Staw taki jest jednak zwyrodniały, jego

nierówna powierzchnia jest przyczyną bólu, sztywności,

nierówna powierzchnia jest przyczyną bólu, sztywności,

utrudnień ruchu.

utrudnień ruchu.

Choroba zwyrodnienia stawu

Choroba zwyrodnienia stawu

biodrowego

biodrowego

Staw biodrowy jest oprócz kolanowego

Staw biodrowy jest oprócz kolanowego

najczęstszą lokalizacją choroby

najczęstszą lokalizacją choroby

zwyrodnieniowej.

zwyrodnieniowej.

W pewnym stopniu wiąże się to z

W pewnym stopniu wiąże się to z

dużą częstością występowania

dużą częstością występowania

pierwotnych schorzeń tego stawu,

pierwotnych schorzeń tego stawu,

które zaniedbane lub nieprawidłowo

które zaniedbane lub nieprawidłowo

leczone przyczyniają się do powstania

leczone przyczyniają się do powstania

wtórnych zmian zwyrodnieniowych

wtórnych zmian zwyrodnieniowych

Najczęstszą przyczyną zmian zwyrodnieniowych

Najczęstszą przyczyną zmian zwyrodnieniowych

stawu biodrowego są:

stawu biodrowego są:

a) zaburzenia rozwojowe powodujące niezborność stawu

a) zaburzenia rozwojowe powodujące niezborność stawu

(dysplazja)

(dysplazja)

b) niepełna zborność po zachowawczym i operacyjnym

b) niepełna zborność po zachowawczym i operacyjnym

leczeniu wrodzonego zwichnięcia

leczeniu wrodzonego zwichnięcia

c) zniekształcenie po jałowej martwicy głowy kości udowej

c) zniekształcenie po jałowej martwicy głowy kości udowej

(choroba Perthesa)

(choroba Perthesa)

d) złuszczenie nasady głowy kości udowej

d) złuszczenie nasady głowy kości udowej

e) przebyte procesy zapalne swoiste, nieswoiste i odczynowe

e) przebyte procesy zapalne swoiste, nieswoiste i odczynowe

f) zniekształcenia pourazowe

f) zniekształcenia pourazowe

g) następstwa zmniejszonej wytrzymałości stawu na

g) następstwa zmniejszonej wytrzymałości stawu na

obciążenia z różnych przyczyn, (osteoporoza, zaburzenia

obciążenia z różnych przyczyn, (osteoporoza, zaburzenia

hormonalne, choroby układowe i inne)

hormonalne, choroby układowe i inne)

Zmiany zwyrodnieniowe, będące następstwem tych stanów

Zmiany zwyrodnieniowe, będące następstwem tych stanów

pojawiają się już w trzeciej lub czwartej dekadzie życia.

pojawiają się już w trzeciej lub czwartej dekadzie życia.

Natomiast szósta lub siódma dekada, to typowy wiek dla

Natomiast szósta lub siódma dekada, to typowy wiek dla

wystąpienia pierwotnej choroby zwyrodnieniowej stawu

wystąpienia pierwotnej choroby zwyrodnieniowej stawu

biodrowego

biodrowego

Objawy:

Objawy:



ból stawu odczuwalny w pachwinie lub okolicy

ból stawu odczuwalny w pachwinie lub okolicy

krętarza większego, czasem promieniujący do

krętarza większego, czasem promieniujący do

kolana wzdłuż przedniej powierzchni uda (często,

kolana wzdłuż przedniej powierzchni uda (często,

szczególnie we wczesnych zmianach, ból może być

szczególnie we wczesnych zmianach, ból może być

ograniczony tylko do uda lub kolana)

ograniczony tylko do uda lub kolana)



ograniczenie ruchomości stawu, najwcześniej

ograniczenie ruchomości stawu, najwcześniej

rotacji wewnętrznej, odwiedzenia i wyprostu,

rotacji wewnętrznej, odwiedzenia i wyprostu,

prowadzące do utrwalonych przykurczów głównie

prowadzące do utrwalonych przykurczów głównie

zgięciowo-przywiedzeniowo- rotacyjno

zgięciowo-przywiedzeniowo- rotacyjno

zewnętrznych (najdłużej zachowany pozostaje ruch

zewnętrznych (najdłużej zachowany pozostaje ruch

zgięcia)

zgięcia)



utykanie ze skróceniem fazy podparcia kończyny i

utykanie ze skróceniem fazy podparcia kończyny i

dodatnim objawem Trendelenburga i Dűchena

dodatnim objawem Trendelenburga i Dűchena



obustronne zmiany mogą uniemożliwić poruszanie

obustronne zmiany mogą uniemożliwić poruszanie

się z powodu dużych bólów i przykurczu stawów

się z powodu dużych bólów i przykurczu stawów

Choroba zwyrodnieniowa stawu

Choroba zwyrodnieniowa stawu

kolanowego (gonarthrosis)

kolanowego (gonarthrosis)

Staw kolanowy jest najczęstszym

Staw kolanowy jest najczęstszym

miejscem występowania zmian

miejscem występowania zmian

zwyrodnieniowych. Choroba dotyczy

zwyrodnieniowych. Choroba dotyczy

głównie osób powyżej 50 r.ż. ,

głównie osób powyżej 50 r.ż. ,

stwierdzana jest obustronnie,

stwierdzana jest obustronnie,

szczególnie w zmianach pierwotnych.

szczególnie w zmianach pierwotnych.

Wśród chorych przeważają kobiety, a

Wśród chorych przeważają kobiety, a

nadwaga stanowi znaczący czynnik

nadwaga stanowi znaczący czynnik

ryzyka. Istnieją dowody na istnienie

ryzyka. Istnieją dowody na istnienie

dziedzicznego podłoża choroby

dziedzicznego podłoża choroby

Najczęstszą przyczyną

Najczęstszą przyczyną

zwyrodnienia stawu kolanowego

zwyrodnienia stawu kolanowego

jest:

jest:



zmiany pourazowe (uszkodzenia więzadeł,

zmiany pourazowe (uszkodzenia więzadeł,

łąkotek, chrząstki złamania, ciała wolne)

łąkotek, chrząstki złamania, ciała wolne)



zmiany pozapalne (zapalenie nieswoiste,

zmiany pozapalne (zapalenie nieswoiste,

gościec zniekształcający, gruźlica)

gościec zniekształcający, gruźlica)



skutki statycznych odchyleń osi kończyny

skutki statycznych odchyleń osi kończyny

(koślawość i szpotawość)

(koślawość i szpotawość)



sztywność przykurczu i ograniczenie ruchu

sztywność przykurczu i ograniczenie ruchu

stawu biodrowego i skokowego powodują

stawu biodrowego i skokowego powodują

zaburzenia biomechaniki stawu kolanowego

zaburzenia biomechaniki stawu kolanowego

i są częstą przyczyną zmian wtórnych.

i są częstą przyczyną zmian wtórnych.

Objawy:

Objawy:



ból (jako objaw dominujący) lokalizujący się w

ból (jako objaw dominujący) lokalizujący się w

przedniej lub przyśrodkowej części kolana, a

przedniej lub przyśrodkowej części kolana, a

także w górno-przyśrodkowej części goleni.

także w górno-przyśrodkowej części goleni.



ograniczenia zakresu zginania i wystąpienie

ograniczenia zakresu zginania i wystąpienie

przykurczu zgięciowego

przykurczu zgięciowego



poszerzenie obrysu stawu

poszerzenie obrysu stawu



szpotawe zagięcie osi kończyny, rzadziej

szpotawe zagięcie osi kończyny, rzadziej

koślawość

koślawość



przy zmianach w stawie rzepkowo-udowym –

przy zmianach w stawie rzepkowo-udowym –

zmniejszona ruchomość rzepki, silna bolesność

zmniejszona ruchomość rzepki, silna bolesność

i krepitacje w czasie jej przesuwania.

i krepitacje w czasie jej przesuwania.



w przypadkach zaawansowanych- niestabilność

w przypadkach zaawansowanych- niestabilność

w stawie, a w okresach zaostrzeń również

w stawie, a w okresach zaostrzeń również

wysięk stawowy, a także nie rzadko stwierdzone

wysięk stawowy, a także nie rzadko stwierdzone

są torbiele podkolanowe

są torbiele podkolanowe

Zapalenia stawów

Zapalenia stawów

Medycyna zna wiele chorób, których objawem

Medycyna zna wiele chorób, których objawem

może być ból stawów. Czasami jest to

może być ból stawów. Czasami jest to

choroba ograniczona tylko do samego

choroba ograniczona tylko do samego

układu ruchu: stawów (uszkodzenie struktur

układu ruchu: stawów (uszkodzenie struktur

wewnątrzstawowych, okresowe zaostrzanie

wewnątrzstawowych, okresowe zaostrzanie

się zmian związanych ze starzeniem się

się zmian związanych ze starzeniem się

stawu - choroba zwyrodnieniowa) lub tkanek

stawu - choroba zwyrodnieniowa) lub tkanek

otaczających staw (zapalenie ścięgna,

otaczających staw (zapalenie ścięgna,

skręcenie, naciągnięcie wiązadeł). Niekiedy

skręcenie, naciągnięcie wiązadeł). Niekiedy

schorzenie dotyczyć może całego organizmu,

schorzenie dotyczyć może całego organizmu,

a ból stawów jest tylko jednym z objawów.

a ból stawów jest tylko jednym z objawów.

Mówimy wtedy o tzw. układowych chorobach

Mówimy wtedy o tzw. układowych chorobach

reumatycznych, takich jak reumatoidalne

reumatycznych, takich jak reumatoidalne

zapalenie stawów (RZS) lub toczeń

zapalenie stawów (RZS) lub toczeń

rumieniowaty układowy (SLE).

rumieniowaty układowy (SLE).

Objawy zapalenia stawów:

Objawy zapalenia stawów:

Stawy stanowią najważniejszą składową

Stawy stanowią najważniejszą składową

część układu ruchu. Ze względu na

część układu ruchu. Ze względu na

pełnione przez nie funkcje oraz

pełnione przez nie funkcje oraz

skomplikowaną budowę anatomiczną

skomplikowaną budowę anatomiczną

one najczęściej ulegają

one najczęściej ulegają

uszkodzeniom. O ile powód uszkodzeń

uszkodzeniom. O ile powód uszkodzeń

mechanicznych bardzo rzadko budzi

mechanicznych bardzo rzadko budzi

naszą wątpliwość - ma związek z

naszą wątpliwość - ma związek z

urazem bądź przeciążeniem stawu, o

urazem bądź przeciążeniem stawu, o

tyle zapalenie stawu jest zjawiskiem

tyle zapalenie stawu jest zjawiskiem

występującym często bez uchwytnej

występującym często bez uchwytnej

przyczyny

przyczyny

Zapalenia stawów mogą doprowadzić do

Zapalenia stawów mogą doprowadzić do

przejściowego bądź trwałego uszkodzenia

przejściowego bądź trwałego uszkodzenia

stawu. Staw jest wtedy zwykle

stawu. Staw jest wtedy zwykle

zaczerwieniony, cieplejszy od otaczających

zaczerwieniony, cieplejszy od otaczających

tkanek i obrzęknięty. Z powodu bólu,

tkanek i obrzęknięty. Z powodu bólu,

ruchomość stawu jest zazwyczaj bardzo

ruchomość stawu jest zazwyczaj bardzo

znacznie ograniczona.

znacznie ograniczona.

Osoby cierpiące na układowe choroby

Osoby cierpiące na układowe choroby

reumatyczne mogą mieć ponadto uczucie

reumatyczne mogą mieć ponadto uczucie

sztywności porannej wielu stawów

sztywności porannej wielu stawów

(zmniejszające się w miarę rozruszania),

(zmniejszające się w miarę rozruszania),

objawy zajęcia narządów wewnętrznych

objawy zajęcia narządów wewnętrznych

(zmęczenie, wysypka, uogólnione

(zmęczenie, wysypka, uogólnione

powiększenie węzłów chłonnych, łysienie,

powiększenie węzłów chłonnych, łysienie,

owrzodzenia błony śluzowej jamy ustnej,

owrzodzenia błony śluzowej jamy ustnej,

suchość oczu).

suchość oczu).

Reumatoidalne Zapalenie

Reumatoidalne Zapalenie

Stawów (RZS)

Stawów (RZS)

Proces zapalny dotyczy błony maziowej

Proces zapalny dotyczy błony maziowej

stawów, w której powstają nacieki

stawów, w której powstają nacieki

limfocytów i komórek

limfocytów i komórek

plazmatycznych. Błona ulega

plazmatycznych. Błona ulega

pogrubieniu i powoduje ograniczenie

pogrubieniu i powoduje ograniczenie

ruchomości stawu. W przebiegu

ruchomości stawu. W przebiegu

choroby występuje osteoporoza oraz

choroby występuje osteoporoza oraz

nadżerki nasad kostnych. Poprzez

nadżerki nasad kostnych. Poprzez

zmniejszenie ruchomości stawów,

zmniejszenie ruchomości stawów,

dochodzi do zaniku mięśni, w okolicy

dochodzi do zaniku mięśni, w okolicy

zmienionego chorobowo stawu.

zmienionego chorobowo stawu.

Objawy stawowe

Objawy stawowe

W przebiegu RZS stwierdza się najczęściej

W przebiegu RZS stwierdza się najczęściej

symetryczne zapalenie stawów rąk:

symetryczne zapalenie stawów rąk:

śródręczno-paliczkowych

śródręczno-paliczkowych

międzypaliczkowych bliższych

międzypaliczkowych bliższych

Występuje ból i obrzęk zajętych stawów z

Występuje ból i obrzęk zajętych stawów z

ograniczeniem ich ruchomości. Wcześnie

ograniczeniem ich ruchomości. Wcześnie

dochodzi do zaników mięśni międzykostnych,

dochodzi do zaników mięśni międzykostnych,

glistowatych

glistowatych

i mięśni kłębu kciuka. Często

i mięśni kłębu kciuka. Często

występuje zajęcie ścięgien i pochewek

występuje zajęcie ścięgien i pochewek

ścięgnistych. Uszkodzenie stawu i aparatu

ścięgnistych. Uszkodzenie stawu i aparatu

więzadłowego powoduje charakterystyczne

więzadłowego powoduje charakterystyczne

odgięcie łokciowe (ulnaryzację) palców ręki,

odgięcie łokciowe (ulnaryzację) palców ręki,

podwichnięcie dłoniowe paliczków dalszych,

podwichnięcie dłoniowe paliczków dalszych,

zmiany typu "łąbędziej szyjki" i "palca

zmiany typu "łąbędziej szyjki" i "palca

butonierkowego".

butonierkowego".

Kryteria klasyfikacyjne RZS z 1987 roku wg

Kryteria klasyfikacyjne RZS z 1987 roku wg

Amerykańskiego Towarzystwa Reumatologicznego

Amerykańskiego Towarzystwa Reumatologicznego

(American Rheumatism Association, ARA):

(American Rheumatism Association, ARA):



sztywność poranna trwająca minimum 1 godzinę

sztywność poranna trwająca minimum 1 godzinę

utrzymująca się przez co najmniej 6 tygodni

utrzymująca się przez co najmniej 6 tygodni



obrzęk 3 lub więcej stawów utrzymujący się przez

obrzęk 3 lub więcej stawów utrzymujący się przez

minimum 6 tygodni

minimum 6 tygodni



obrzęk stawów nadgarstkowych,

obrzęk stawów nadgarstkowych,

śródręcznopaliczkowych i międzypaliczkowych

śródręcznopaliczkowych i międzypaliczkowych

bliższych, utrzymujący się przez minimum 6

bliższych, utrzymujący się przez minimum 6

tygodni

tygodni



symetryczny obrzęk stawów, utrzymujący się

symetryczny obrzęk stawów, utrzymujący się

minimum 6 tygodni

minimum 6 tygodni



typowe dla RZS zmiany w RTG

typowe dla RZS zmiany w RTG



guzki reumatoidalne

guzki reumatoidalne



czynnik reumatoidalny (RF) w surowicy - w przypadku

czynnik reumatoidalny (RF) w surowicy - w przypadku

obecności RF rozpoznane zostaje seropozytywne RZS; w

obecności RF rozpoznane zostaje seropozytywne RZS; w

przypadku jego braku i obecności wymaganej ilości

przypadku jego braku i obecności wymaganej ilości

objawów diagnostycznych, rozpoznane zostaje

objawów diagnostycznych, rozpoznane zostaje

seronegatywne RZS (przebiegające zwykle łagodniej)

seronegatywne RZS (przebiegające zwykle łagodniej)



przeciwciała przeciwko cyklicznemu cytrulinowemu

przeciwciała przeciwko cyklicznemu cytrulinowemu

peptydowi (anty-CCP) najbardziej swoisty marker

peptydowi (anty-CCP) najbardziej swoisty marker

Zaawansowanie

Zaawansowanie



okres I - w badaniu RTG widoczne obrzęki

okres I - w badaniu RTG widoczne obrzęki

tkanek miękkich, niewielkie zwężenie szpar

tkanek miękkich, niewielkie zwężenie szpar

stawowych, osteoporoza przynasadowa

stawowych, osteoporoza przynasadowa



okres II - wyraźne zwężenie szpar stawowych,

okres II - wyraźne zwężenie szpar stawowych,

w częściach przynasadowych kości widoczne

w częściach przynasadowych kości widoczne

geody zapalne oraz pojedyncze nadżerki na

geody zapalne oraz pojedyncze nadżerki na

powierzchniach stawowych

powierzchniach stawowych



okres III - rozwój geod i nadżerek,

okres III - rozwój geod i nadżerek,

podwichnięcia i zniekształcenia stawów

podwichnięcia i zniekształcenia stawów



okres IV - całkowite zesztywnienie kostne

okres IV - całkowite zesztywnienie kostne

stawu

stawu

Zesztywniające Zapalenie

Zesztywniające Zapalenie

Stawów Kręgosłupa (ZZSK)

Stawów Kręgosłupa (ZZSK)

Choroba występuje częściej u mężczyzn (2-3 razy

Choroba występuje częściej u mężczyzn (2-3 razy

[1]

[1]

)

)

w wieku młodym i średnim. Choroba rozpoczyna się

w wieku młodym i średnim. Choroba rozpoczyna się

powoli i stopniowo postępuje.

powoli i stopniowo postępuje.



Najczęstsze objawy stawowe to:

Najczęstsze objawy stawowe to:



ból dolnego odcinka pleców lub w okolicy

ból dolnego odcinka pleców lub w okolicy

pośladków, zwykle symetryczny, nasilający się w

pośladków, zwykle symetryczny, nasilający się w

godzinach nocnych, zmniejszający się po

godzinach nocnych, zmniejszający się po

aktywności fizycznej i narastający w

aktywności fizycznej i narastający w

unieruchomieniu

unieruchomieniu



stopniowo postępujące dolegliwości bólowe w

stopniowo postępujące dolegliwości bólowe w

innych odcinkach kręgosłupa, piersiowym i szyjnym

innych odcinkach kręgosłupa, piersiowym i szyjnym



zajęcie stawów proksymalnych (około 25%), zwykle

zajęcie stawów proksymalnych (około 25%), zwykle

większych stawów, rzadko drobnych

większych stawów, rzadko drobnych



ból pięt (około 40%)

ból pięt (około 40%)



ból i sztywność w okolicy żeber

ból i sztywność w okolicy żeber

Objawy pozastawowe:

Objawy pozastawowe:



zapalenie tęczówki, zapalenie błony

zapalenie tęczówki, zapalenie błony

naczyniowej oka

naczyniowej oka



zapalenie aorty wstępującej

zapalenie aorty wstępującej



niedomykalność zastawki mitralnej

niedomykalność zastawki mitralnej



niedomykalność zastawki aortalnej

niedomykalność zastawki aortalnej



zapalenie prostaty

zapalenie prostaty



zwłóknienie płuc

zwłóknienie płuc



amyloidoza

amyloidoza



zapalenie jelit

zapalenie jelit

…

…

dziękujemy za

dziękujemy za

uwagę

uwagę