Życie polityczne i

społeczne w II połowie XIX

w.

Historia kl. III gimnazjum

podręcznik, str. 198- 202

Życie polityczne i społeczne w

II połowie XIX w.

1.

Demokratyzacja życia politycznego

2.

Rozwój ruchu robotniczego:

a.

socjaldemokracja

b.

anarchizm

3. Chadecja- chrześcijańska demokracja
4. Poglądy nacjonalistyczne- syjonizm
5. Ruch sufrażystek- emancypacja kobiet

Życie polityczne i społeczne w

II połowie XIX w.

1. Demokratyzacja życia politycznego:
a. powstanie społeczeństwa industrialnego

( przemysłowego)- rola burżuazji, inteligencji,
klasy robotniczej

b. rosnące prawa obywateli- powszechne prawo

wyborcze mężczyzn we Francji w roku 1848

c. dominujące ustroje państw:
-

monarchia parlamentarna ( Wielka Brytania)

-

system republikański ( Francja, Szwajcaria)

Życie polityczne i społeczne w

II połowie XIX w.

2. Rozwój ruchu robotniczego:
a. próba zjednoczenia ruchu robotniczego- I Międzynarodówka ( 1864

Londyn- Karol Marks) i II Międzynarodówka ( 1889)

b. rosnąca siła partii socjaldemokratycznych:

( rewizjonistów, reformistów):

- ideologia socjaldemokratów:

• przejęcie władzy w demokratyczny sposób, poprzez wybory,

• potępienie komunizmu, budowa "państwa dobrobytu",

• sprawiedliwość społeczna, równość szans, solidarność,

• państwo opiekuńcze ( bezpłatna opieka zdrowotna, edukacja,

wypoczynek, zasiłki)

• twórcy- Eduard Bernstein, Karl Kautsky)

- SPD- Socjaldemokratyczna Partia Niemiec- 1863

- Socjaldemokratyczna Partia Robotnicza Rosji- Włodzimierz Ilicz Uljanow –

Lenin - 1898

- brytyjska Partia Pracy- 1900 r.
c. ustanowienie 1 V Międzynarodowym Dniem Pracy ( II Międzynarodówka 14

VII 1889, uczczono ofiary manifestacji robotniczej z 1 V 1886 r. w Chicago)

Życie polityczne i społeczne w

II połowie XIX w.

d. ideologia i działania anarchistów:

- czołowe postacie: Michał Bakunin, Piotr Kropotkin,

- ideologia: likwidacja państwa jako źródła ucisku i

niesprawiedliwości,

- stworzenie wspólnoty wolnego społeczeństwa,

pomoc wzajemna jednostek

- działania:

• zamachy terrorystyczne na przywódców państw:

prezydent USA Wiliam MacKinley, król Włoch

Humbert I, prezydent Francji Marie Carnot

• edukacja najuboższych,

• zakładanie związków zawodowych

Życie polityczne i społeczne w

II połowie XIX w.

3. Chadecja- chrześcijańska demokracja:
a. modernizacja Kościoła – encyklika „Rerum

novarum” papieża Leona XIII ( 1891

b. ideologia chadecji:
-

solidaryzm społeczny,

-

poszanowanie godności człowieka

-

obrona praw robotników

-

fundament to doktryna społeczna Kościoła

Życie polityczne i społeczne w

II połowie XIX w.

4. Poglądy nacjonalistyczne:

a.

syjonizm, czyli żydowski nacjonalizm ( własne państwo w

Palestynie, inne pomysły- Uganda, ziemie polskie)- Teodor

Herzl

a.

ideologia nacjonalizmu:

-

najważniejsze są interesy własnego narodu,

-

dążenie do zjednoczenia narodu, niepodległości

-

darwinizm społeczny- Artur Gobineau, Houston

Chamberlain ( wyższość Niemców)

-

ksenofobia- niechęć wobec obcych

-

antysemityzm

-

doktryny rasistowskie

-

militaryzm

Życie polityczne i społeczne w

II połowie XIX w.

5. Ruch sufrażystek- emancypacja kobiet:
a. poglądy emancypantek- feministek

-

walka o równouprawnienie z mężczyznami,

-

dostęp na uczelnie- w roku 1906 pierwszym

prof. Maria Skłodowska- Curie

-

uzyskanie praw wyborczych- sufrażystki:

( sposoby walki, np. przykuwanie się

łańcuchami, podpalanie skrzynek pocztowych,

wybijanie okien wystawowych)

•

stan Wyoming w USA- 1869,

•

Nowa Zelandia- 1893, Australia- 1902

•

Finlandia- 1906, Polska – 1918, Szwajcaria-

1971, Kuwejt 2005 !