Systemy Opieki Zdrowotnej
Struktury Pielęgniarstwa - PTP

ICNP (Międzynarodowa
Kwalifikacja Praktyki
Pielęgniarskiej)

Zakład Pielęgniarstwa
Klinicznego

AHE Ewa Szeląg

Uwarunkowania zdrowia są
wielopłaszczyznowe, dlatego polityka
zdrowotna musi oddziaływać na szereg
czynników, które wpływają na kształtowanie się
sytuacji zdrowotnej.

W literaturze przedmiotu wprowadza się „pola
zdrowia" Lalonda porządkujące czynniki
warunkujące stan zdrowia w cztery grupy:

• czynniki genetyczne,
• zachowania prozdrowotne,
• ochrona środowiska,
• organizacja opieki zdrowotnej

.

Dokument WHO

, przedstawiający cele

strategii „

Zdrowie dla Wszystkich

" postuluje

się, aby poszczególnym polom
przyporządkować odpowiadające im działania
polityczne, które można określić jako
szczegółowe polityki zdrowotne:

• politykę zachowań prozdrowotnych,

• politykę kształtującą ochronę środowiska,
• politykę dotyczącą organizacji opieki
zdrowotnej,

• oraz dodatkowo politykę nastawioną na
organizowanie
działań wspierających (przede wszystkim
budowanie
naukowego zaplecza).

Systemy opieki zdrowotnej

WHO wyróżnia cztery podstawowe
modele opieki zdrowotnej

1. Oparty o zasadę pomocy publicznej,
2. Oparty o system ubezpieczeń
chorobowych,
3. Model Narodowej Służby Zdrowia w
wersji
♦ brytyjskiej Beveridge'a,
♦ radzieckiej Siemaszki,
4. Oparty o ubezpieczenia prywatne,
finansowane
przez pracodawców lub
ubezpieczonych (bądź
wspólnie).

Model oparty o zasadę pomocy
publicznej

Jest rozwiązaniem opieki zdrowotnej
typowym dla krajów rozwijających.
Przed 20. laty obowiązywał on w 108.
krajach świata, obecnie nadal występuje w
niektórych krajach Ameryki Łacińskiej, Azji i
Afryki.

Główne założenia systemu:

• zdecydowana większość obywateli
państwa ma zagwarantowaną opiekę
zdrowotną, ale jest ona ograniczona do
minimum,

• baza szpitalna skupia się w dużych miasta
(najczęściej w
stolicy),

• na terenach słabiej zaludnionych występują
rażące braki
zasobów finansowych, kadrowych i
aparaturowych,

• niekiedy wprowadza się w ograniczonym
zakresie
ubezpieczenia chorobowe dotyczące
jedynie wąskiej grupy funkcjonariuszy
publicznych
i kadry wielkich zakładów przemysłowych.

Model oparty o system ubezpieczeń
chorobowych
(tzw. model Bismarcka)

Ukształtował się na przełomie XIX i XX wieku
w Niemczech.

Główne założenia tego modelu są
następujące:

• finansowanie opieki zdrowotnej z
ubezpieczeń z ubezpieczenia obowiązkowego,
ze składek pracowników i pracodawców (różne
proporcje składek w różnych krajach)

• zarządzanie funduszami ubezpieczeniowymi
przez instytucje niezależne od administracji
państwowej, posiadające samodzielność
prawną i finansową,

• instytucje te zawierają kontrakty z
zakładami opieki, lekarzami i pozostałym
personelem na wykonanie usług medycznych
dla osób objętych ubezpieczeniem.

Rozliczanie się następuje według taryf
ustalanych w drodze negocjacji lub w formie
ryczałtowanej.

Honoraria wypłacane są z bezpośrednim
udziałem lub bez udziału pacjenta,
ubezpieczenie zwykle obejmuje większość
czynnych zawodowo oraz członków ich
rodzin,

• zakres przedmiotowy świadczeń obejmuje
opiekę ambulatoryjną i szpitalną, a także
zaopatrzenie w leki i inne artykuły medyczne,

• w większości rozwiązań występuje zasada
udziału własnego (pacjent uczestniczy w
kosztach usługi, leku), niezależnie od
wnoszonej składki na ubezpieczenie
zdrowotne,

• zakłada się istnienie sektorów –publicznego
i niepublicznego, które ze sobą konkurują w
świadczeniu usług medycznych; proporcje ich
są różne.

Model Narodowej Służby Zdrowia
(wersja brytyjska Beveridge'a)

Główne założenia tego modelu:

• dominuje państwowa forma własności
zakładów opieki
zdrowotnej, ograniczony jest natomiast
sektor
niepubliczny,

•

system opieki zdrowotnej pozostaje pod

kontrolą
państwa, choć dopuszczalna jest mniejsza
lub większa decentralizacja,

• opieka zdrowotna finansowana jest głównie
z budżetu
pochodzącego z podatków,
dystrybuowanego przez
ministerstwa finansów i zdrowia do
jednostek w terenie
np.

w Wielkiej Brytanii i Włoszech
finansowanie odbywa
się z budżetu centralnego, w Szwecji z
lokalnego,
a w Finlandii z obu tych źródeł w równym
stopniu,

• zakłady opieki zdrowotnej posiadają
znaczną
autonomię, władze publiczne mogą
ingerować
w ich zarządzanie w ograniczonym zakresie,

• władze centralne formułują strategię i
politykę
zdrowotną, ustalają ogólne standardy i
przepisy;

wspólnoty lokalne (gminy, rejony, regiony)
wywierają
bezpośredni wpływ na politykę zdrowotną i
zarządzanie
zakładami opieki zdrowotnej na swoim
terenie,

• obowiązuje równość dostępu do opieki
zdrowotnej,
chociaż

pewne grupy mogą korzystać ze

szczególnych
przywilejów, np. dzieci, kobiety ciężarne,
osoby
przewlekle chore mogą być zwolnione z
obowiązku
współpłacenia za niektóre usługi.

Model Narodowej Służby Zdrowia

(wersja radziecka Siemaszki).

Główne założenia tego modelu:

♦ finansowanie opieki zdrowotnej wyłącznie z
centralnego
budżetu państwa,

♦

centralne

planowanie

działalności

inwestycyjnej i
leczniczej,

♦ kontrola rządu poprzez zbiurokratyzowany
jednolity
system, obowiązujący na terenie całego
kraju, nierzadko
bez uwzględniania specyfiki i
rzeczywistych potrzeb
regionalnych,

♦ powszechny i bezpłatny dostęp do opieki
zdrowotnej
ograniczonym udziale zainteresowanych
(np. częściowa
odpłatność za leki i materiały medyczne),

♦ całkowity brak sektora prywatnego, ściśle
limitowana
prywatna praktyka lekarska (zazwyczaj nie
mogła być
jedyną formą aktywności zawodowej
lekarzy),

♦ potraktowanie sektora opieki zdrowotnej
jako sfery
nieproduktywnej,

♦ ograniczenie zakładom opieki zdrowotnej
autonomii
prawnej, organizacyjnej i finansowej.

Model opieki zdrowotnej oparty o
prywatne

dobrowolne

ubezpieczenia

zdrowotne
( nie występuje nigdzie w czystej
postacie)

Ubezpieczenia

są

wykupywane

przez

zainteresowanych oraz ich pracodawców u
różnych

konkurencyjnych

instytucji

ubezpieczeniowych.

Takie rozwiązanie uzupełniają istniejące w
kraju systemy (np. Holandia, Francja,
Niemcy, Belgia, Wielka Brytania) dominuje
(USA).

W Wielkiej Brytanii, Irlandii, Norwegii,
Szwecji,

Finlandii

Danii,

Portugalii,

Hiszpanii, Włoszech, Grecji przeważa
model narodowej służby zdrowia,

natomiast model Bismarcka istnieje w
Niemczech,

Francji,

Belgii,

Holandii,

Luksemburgu i Austrii.

W Kanadzie model ubezpieczeniowy jest
coraz bardziej wspomagany subwencjami
federalnymi i stanowymi.

W

państwach

Unii

Europejskiej

rozróżnić można dwa modele ochrony
zdrowia:

• narodowy system ochrony zdrowia oraz

• system oparty na ubezpieczeniach
zdrowotnych.

Dla określenia polityki zdrowotnej państwa

duże znaczenie ma nie tylko model
ochrony zdrowia, ale również sposób
opłacania świadczeń zdrowotnych.

W

państwach,

w

których

przyjęto

ubezpieczeniowy system ochrony zdrowia
rozróżnić można dwie metody opłacania
świadczeń:

Pierwsza polega na zwrocie kosztów
leczenia

(Belgia, Francja Luksemburg).

W

państwach

tych

ubezpieczony

ma

swobodny wybór lekarza, niezależnie od tego,
czy ma on podpisany kontrakt czy nie.

Druga metoda polega na dostarczaniu
świadczeń w naturze

(Austria, Niemcy,

Holandia,). W tych państwach pacjent
ubezpieczony uzyskuje świadczenia
zdrowotne bezpłatnie, niekiedy u
świadczeniodawców, którzy mają podpisany
kontrakt.

Założenia Narodowego Programu

Przez wiele lat w Polsce obowiązywał
system opieki zdrowotnej opary na
systemie Siemaszki, który powstał w
latach międzywojennych ZSSR i był
następnie

kopiowany

we

wszystkich

krajach demokracji ludowej.

Był

on

centralnie

planowany

oraz

sterowany i ograniczał działanie sektora
prywatnego

.

W

ostatnim

półwieczu

wyraźnie

zaznacza się niekorzystna sytuacja
zdrowotna ludności w naszym kraju na
tle przeciętnej europejskiej.

Wystąpił znaczny wzrost umieralności
spowodowany

chorobami

układu

krążenia, nowotworami złośliwymi oraz
urazami i zatruciami.

Sytuacja ta skłaniała do podejmowania
różnorodnych działań, uwieńczeniem
których

jest

Narodowy

Program

Zdrowia (NPZ).

Polskie Towarzystwo Pielęgniarskie

Polskie Towarzystwo Pielęgniarskie (Polish
Nurses Association) jest samorządną
organizacją polskich pielęgniarek i położnych,
utworzoną w 1957 r., kontynuującą działalność
.

Stowarzyszenia Pielęgniarek
Zawodowych.

P.S.P.Z. było pierwszą

samorządną organizacją
polskich pielęgniarek, utworzoną

3 kwietnia

1925 r.,

w lipcu tegoż roku przyjętą do
Międzynarodowej Rady Pielęgniarek
(International Council of Nureses).

Stowarzyszenie czuwało nad

:



wysokim poziomem przygotowania pielęgniarek

do

zawodu,



etyką zawodową,



statusem

zawodu,

sytuacją

socjalno-

ekonomiczną

pielęgniarek

oraz



wymianą doświadczeń z międzynarodowymi

organizacjami zawodowymi.

Było ono również

autorem Ustawy o

pielęgniarstwie, uchwalonej

przez Sejm

w

lutym 1935

r.

Wybuch II wojny światowej przerwał działalność PSZP,

ale nie zniszczył idei, jakie przyświecały tej organizacji.

Polskie Towarzystwo Pielęgniarskie

kontynuuje działalność polskich pielęgniarek
w Międzynarodowej Radzie Pielęgniarek,
do której oficjalnie zostało przyjęte

w 1961 r.

Polskie Towarzystwo Pielęgniarskie

jest

towarzystwem naukowym i posiada
osobowość
prawną.

Swoją działalność opiera na statucie.
 
Najwyższą władzą PTP jest Krajowy Zjazd
Delegatów.

Zjazdy odbywają się co 4 lata (ostatni odbył się
w listopadzie 2009 r.).

Rada Naukowa towarzystwa powołana jest do
ustalania kierunków działalności naukowo-
dydaktycznej PTP.

Przy Zarządzie Głównym PTP działają komisje
lub/i sekcje problemowe.

Towarzystwo

powołuje

oddziały

terenowe, których obecnie jest 19 oraz

realizuje zalecenia ICN w zakresie
kształcenia, doskonalenia i uregulowań
prawnych w zawodzie pielęgniarskim.

Celem towarzystwa jest:

1)popularyzowanie zdobyczy naukowych w

zakresie pielęgniarstwa i nauk pokrewnych
oraz kształtowanie postaw etycznych
członków towarzystwa,

2) wspieranie zawodowego i naukowego rozwoju

pielęgniarek i położnych,

3) prowadzenie badań naukowych i wdrażanie

ich wyników do praktyki pielęgniarskiej,

4) współpraca i wymiana doświadczeń z

instytucjami i organizacjami naukowymi w
kraju i za granicą.

Polskie Towarzystwo Pielęgniarskie swoje

cele realizuje przez:

1) opracowywanie własnych projektów
kierunków rozwoju pielęgniarstwa oraz opinii,
wniosków i postulatów w zakresie różnych
dziedzin pielęgniarstwa,

2) współdziałanie z organami administracji
państwowej, instytucjami oświatowymi,
zakładami opieki zdrowotnej, terenowymi
organami samorządowymi, organizacjami
społecznymi i samorządami zawodowymi,

3) udział w tworzeniu i opiniowanie programów

kształcenia zawodowego pielęgniarek
i położnych,

4) prowadzenie działalności edukacyjnej i
promującej zdrowie w społeczeństwie,

5) organizowanie kongresów naukowych,
konferencji i warsztatów edukacyjnych,
kursów,
wykładów, odczytów,

6) organizowanie olimpiad, konkursów, wystaw,

pokazów, sondaży,

7) redagowanie Biuletynu Informacyjnego 4
razy w roku, Zeszytów Naukowych 2 razy w
roku
oraz prowadzenie działalności wydawniczej,

8) gromadzenie i opracowywanie dokumentacji
o zawodzie, działalności towarzystwa,
wybitnych pielęgniarkach i położnych,

9) popularyzowanie zawodu pielęgniarskiego i
dbanie o jego prestiż.

W kraju współpracuje z:

 Ministerstwem Zdrowia,

 Ministerstwem Edukacji Narodowej ,

 Naczelną Radą Pielęgniarek i Położnych

oraz

 Radami Okręgowymi,

 Uczelniami wyższymi, kształcącymi pielęgniarki i

położne,
 Centrum Kształcenia Podyplomowego Pielęgniarek

i Położnych,

 Krajowym Ośrodkiem Wspierania Edukacji Zawodowej,

 Związkami Zawodowymi.

Polskie Towarzystwo Pielęgniarskie

jest członkiem

Międzynarodowej Rady Pielęgniarek (International
Council of Nurses),

Forum Europejskich Narodowych Towarzystw
Pielęgniarek i Położnych WHO,

Stałego Komitetu Pielęgniarek przy Unii Europejskiej
(PCN),

Europejskiej Grupy Pielęgniarek-Badaczy (Workgroup
of European Nurse Research).

ICNP

 
W 1989 roku

na XIX Kongresie

Międzynarodowej Rady Pielęgniarek (ICN) w
Seulu zrodziła się innowacyjna idea
opracowania:

Międzynarodowej Klasyfikacji Praktyki
Pielęgniarskiej (ICNP).

Główny cel

to stworzenie wspólnego języka

do opisu praktyki pielęgniarskiej, co ułatwi i
poprawi, w znacznym stopniu, komunikację w
ramach profesji pielęgniarskiej we wszystkich
krajach, a co za tym idzie podniesie jakość
opieki pielęgniarskiej.

Potrzeba rozwoju ICNP

podyktowana jest wieloma

czynnikami, do których należą:

1.Wzrost zastosowania komputerowych

systemów

informacyjnych w ośrodkach klinicznych,

2. Coraz częstsze zastosowanie dokumentacji

elektronicznej w opisie zdrowotnym,

3. Potrzeba zastosowania technologii w celu

wsparcia praktyki opartej na dowodach
naukowych.

Wizja, misje i cele strategiczne

ICNP

zostały

określone w Planie Programowym

ICN.

Wkrótce

do

projektu

zaczęły

dołączać

pielęgniarki z krajów całego świata między

innymi:

Izraela, Nepalu, Chile, Jamajki i Japonii, kraje

Afryki i Ameryki Łacińskiej.
 

Opracowano dokumenty zestawiające terminy
stosowane w literaturze pielęgniarskiej i
istniejących systemach klasyfikacji do opisu
diagnoz, działań i wyników pielęgniarskich.

Organizowano wiele sesji, warsztatów,

konferencji,

a  w roku 1990 zainteresowano WHO

włączeniem ICNP

do  Międzynarodowej Statystycznej

Klasyfikacji Chorób i Problemów

Zdrowotnych

(ICD). 

Czemu/komu służą zmiany ?

„Te  istotne zmiany jakie dokonują się  w
pracy pielęgniarki pozwolą pielęgniarstwu
wychodzić z cienia na pierwszy plan,

z pomocnika na partnera,

z

zawodu

wspomagającego

w

pełnoprawny system”.

(dr

Styles)

 

Początkowe prace dotyczące ICNP

rozpoczęto również w Polsce w latach 90.

Dopiero w 2007 roku, dzięki

inicjatywie  przewodniczącej

ZG Polskiego

Towarzystwa Pielęgniarskiego mgr

Dorocie Kilańskiej

z Uniwersytetu

Medycznego w Łodzi i

dr Aleksandrze  Gaworskiej - Krzemińskiej z

Uniwersytetu Medycznego w Gdańsku zostały

wznowione.

Duży wkład w pracę nad projektem wnieśli

 nauczyciele akademiccy uczelni UM w

Łodzi: dr Jolanta Glińska, mgr Małgorzata

Lewandowska i mgr Beata Brosowska.
 
Dzięki zaangażowaniu wielu członków PTP,
 zespołu z  Łodzi i z Gdańska  osiągnięto wielki
sukces. 

Ponad dwu letnia praca zaowocowała 
powstaniem polskiej wersji:

Międzynarodowej

Klasyfikacji

Praktyki

Pielęgniarskiej - wersji 1,0.



Zorganizowanie  w dniach 29. – 30. 2009r.

w Warszawie Międzynarodowej Konferencji

pt.

"Międzynarodowa Klasyfikacja

Praktyki Pielęgniarskiej jako
narzędzie profesjonalnej opieki".  

 
W konferencji wzięło udział 349. Uczestników
pielęgniarek i położnych z Polski, Wielkiej

Brytanii,

Gazy, Portugalii, Włoch, Tanzanii.
 
Współuczestnikami byli Amy Coenen PhD, RN,

FAAN

Dyrektor ICNP.

Na kolejnych spotkaniach w Genewie (1995,

1996)

konsultanci

i

doradcy

techniczni

pracowali nad

strukturą taksonomiczną,

która

umożliwi

logiczne

uporządkowanie

terminów już zebranych i ciągle napływających.

Prace

napotykały

na

wiele

problemów

pojęciowych i językowych.

Nawet pojęcie

„diagnoza pielęgniarska”

było trudne do zdefiniowania.

Kolejne części klasyfikacji obejmowały zjawiska
pielęgniarskie, interwencje pielęgniarskie,
produkty pielęgniarskie.

Każdy system musi mieć charakter
dynamiczny, toteż ICNP musi ujmować proces i
produkt, odzwierciedlać zmiany i rozwój
praktyki pielęgniarskiej i oczywiście
prawidłowo ją opisywać.  

Niezbędna precyzja komunikatu

Tworzenie klasyfikacji obejmuje trzy

etapy:

1) Wskazanie i zdefiniowanie klasyfikowanych

pojęć i uzgodnienie terminologii (słownik),

2) Pogrupowanie pojęć zgodnie z ich cechami

wspólnymi (charakterystyka),

3) Uporządkowanie grup w logicznej hierarchii

(klasyfikacja).

Pojęcie to „jednostka myśli”, która istnieje w

umyśle

człowieka.

W ICN obowiązują trzy języki oficjalne: angielski,

francuski i hiszpański.

Nie chodzi tu o tłumaczenie słów na angielski,

francuski czy hiszpański; to zadanie późniejsze.

Podstawowa sprawa to ustalenie terminów na

wyrażenie pojęć pielęgniarskich.

Łatwo jest nazwać konkretny przedmiot, znacznie

trudniej – skomplikowane zjawiska zawodowe i

społeczne,

a one są przedmiotem uwagi pielęgniarstwa.

Dobrym przykładem jest tu język

komputerowych systemów informacyjnych

(w „dialogu” z komputerem nie ma miejsca na

wieloznaczność).

Uzgodnienie słów (terminów)

wykorzystywanych do opisu pojęć z zakresu

pielęgniarstwa to zadanie niełatwe.
 

Projekt współfinansowany przez Unię
Europejską

w ramach

Europejskiego Funduszu
Społecznego

Przyszłość:

Wsparcie

merytoryczne

pielęgniarek

i

położnych w praktyce,

dalsze prace nad rozwijaniem terminów ICNP,

nauczanie jak korzystać z bazy terminologii

pielęgniarskiej w praktyce,

a

przede

wszystkim

utworzenie

przy

Uniwersytecie Medycznym w Łodzi

Centrum

Badania Rozwoju ICNP

. Wierzymy i

jesteśmy pełne

Przy dużym entuzjazmie i pracy możemy

pozostawić rzetelne korzyści kolejnym

pokoleniom pielęgniarek i pacjentom.

Dziękuję za
uwagę

ORGANIZACJA PAŃSTWOWEJ INSPEKCJI

SANITARNEJ

    Inspekcja Sanitarna została powołana w celu ochrony zdrowia przed

wpływem czynników szkodliwych i uciążliwych, a w szczególności w celu

zapobiegania powstawaniu chorób zakaźnych i zawodowych. Zajmuje się

nadzorem nad warunkami:

•

higieny środowiska,

 

•

higieny pracy w zakładach pracy,

 

•

higieny radiacyjnej,

 

•

higieny w szkołach i innych placówkach oświatowo-wychowawczych,

szkołach wyższych oraz w ośrodkach wypoczynku,

 

•

zdrowotnymi żywności i żywienia,

 

•

higieny wypoczynku i rekreacji.

Ponadto sprawuje nadzór nad stanem sanitarnym zakładów opieki

zdrowotnej oraz przestrzeganiem zasad profilaktyki zakażeń szpitalnych.